Verslag Vergadering van De commissie Bestuur en Middelen Vergaderdatum 15 juni 2016 Kenmerk Status verslag Concept Verslaglegging door Telefoonnummer Mevrouw Walkate 070-441 7507 Verslag van de openbare vergadering van de commissie Bestuur en Middelen, gehouden op 15 juni 2016 in het provinciehuis te Den Haag AANWEZIG: Voorzitter: Griffier: VVD PvdA PVV CDA SP D66 GroenLinks SGP&ChristenUnie 50PLUS de heer Weide mevrouw Pieters mevrouw Van Dobben de Bruijn, mevrouw Bonnevits-de Jong, de heer Van Staalduinen mevrouw Matil, de heer Hillebrand de heer Braam, de heer Zwerus, de heer Rijken, de heer De Vree mevrouw Kip, de heer Stolk de heer Snellink mevrouw Meurs mevrouw Sahin de heer Stoop de heer Bakx AANWEZIGE GEDEPUTEERDEN: de heer Van der Sande, de heer Janssen AGENDA: 1. Opening procedurevergadering 2. Opening overlegvergadering 3. Verslag vorige vergadering 4. Besluitenlijst vorige vergadering 5. Bespreekstukken 6. Sluiting 2. Opening overlegvergadering De VOORZITTER opent de vergadering om 19.15 uur. 2a. Mededelingen De VOORZITTER deelt mee dat er bericht van verhindering is gekomen van de heer Schaapman. Pagina1/15
2b. Vaststellen van de agenda De VOORZITTER stelt voor om de agenda conform vast te stellen. De agenda wordt vastgesteld. 2c. Spreekrecht Hiervoor heeft niemand zich aangemeld. 2d. Rondvraag De heer SNELLINK merkt op dat de rondvraag van de heer De Vree in de voorjaarsnota aan de orde komt. Spreker zou daarom willen verzoeken de vragen over een onderwerp dat op de agenda staat, daar te stellen. De rondvraag moet worden gebruikt om actuele politieke onderwerpen aan de orde te stellen die niet op de agenda staan. De VOORZITTER neemt kennis van de opvatting van de SP. Het is aan alle fracties om zelf te kiezen welke instrumenten zij inzetten om onderwerpen nader te belichten. De griffie kan ondersteunen bij de keuze welke instrumenten kunnen worden ingezet. De heer DE VREE heeft een artikel in de Volkskrant gelezen dat gaat over het creëren van meer banen voor vluchtelingen. In het artikel wordt gesproken over kandidaten die te veel hindernissen ervaren op de arbeidsmarkt. Welke hindernissen zijn dit? Is de gedeputeerde het met de PVV eens dat het geven van Nederlandse les, het wennen aan vreemde gewoonten in een vreemd land en de aansluiting van een opleiding uit het land van herkomst op opleidingen in Nederland niets iets zou moeten zijn voor de provincie Zuid-Holland? Indien de gedeputeerde het daarmee niet eens is, waarom niet? Er moeten kosten worden gemaakt voor de extra begeleiding. Hoe worden die kosten gedekt? Uit de laatste cijfers van het CBS blijkt dat er 572.000 mensen werkloos zijn. Is de gedeputeerde het met de PVV eens dat de prioriteit van de provincie Zuid- Holland zou moeten liggen bij het naar beneden brengen van het aantal werklozen en niet bij het geven van Nederlandse les aan statushouders? Waarom kiest de gedeputeerde bij het invullen van vacatures niet voor de meest geschikte kandidaat, maar trekt hij statushouders en net genaturaliseerde Nederlanders in de twintig gevallen voor? De heer VAN DER SANDE merkt op dat het artikel in de Volkskrant op waarheid berust. Spreker wil hierover wel meer vertellen. De provincie wil de organisatie verfrissen en verjongen. Daarmee is zij actief bezig. In Nederland is de Participatiewet van kracht die wil inzetten op het laten meedoen van mensen aan de arbeidsmarkt die daarbij hindernissen ervaren. De overheid en de private sector hebben hiervoor een opdracht gekregen. Met de vakbonden is gesproken hoe de provincie hieraan iets zou kunnen doen. Uit het potje gedifferentieerd belonen is een aantal jaren geld overgebleven. Het potje kan worden ingezet om Pagina 2/14
mensen die een te grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben een plek binnen het provinciehuis te geven. De werkervaringsplaatsen voor een jaar zijn geen reguliere vacatures en daarom is er dan ook geen sprake van verdringing. De banen houden aanvullende werkzaamheden in. De mensen vergroten daarmee hun kansen op de arbeidsmarkt. Zij doen nuttig werk en hebben een frisse blik op de organisatie. Er is gekozen voor statushouders, net genaturaliseerde Nederlanders en jonge mbo ers die net niet de juiste opleiding hebben. Voor de vluchtelingen zijn 20 plekken beschikbaar en voor de mbo ers zijn dat er 12. Het potje voor gedifferentieerd belonen bevat 500.000 euro. Daarvan worden 32 werkervaringsplaatsen en de extra tijdelijk aangetrokken begeleiders betaald. Met de vakbonden is dit plan overeengekomen. De statushouders zijn tussen de drie en zes jaar in Nederland. Die moeten integreren in de samenleving. Daarbij past arbeid het beste. Het is niet zo dat de provincie Nederlandse les geeft omdat de statushouders nog geen perfect Nederlands spreken. De statushouders komen in het provinciehuis om te werken. Samen met de trainees en stagiaires kan dit helpen om de organisatie te verjongen en te verfrissen. De kans op een baan is de beste manier om in de Nederlandse samenleving te integreren. De provincie is ook verantwoordelijk voor de werkgelegenheid in de provincie Zuid-Holland samen met het Rijk en de gemeenten. Daarvoor doet zij ook heel veel. 3. Conceptverslag commissie Bestuur en Middelen van 18 mei 2016 De VOORZITTER stelt voor om het verslag vast te stellen. Het verslag wordt vastgesteld. 4. Conceptbesluitenlijst commissie Bestuur en Middelen van 18 mei 2016 De VOORZITTER stelt voor om de besluitenlijst vast te stellen. De besluitenlijst wordt vastgesteld. 5. Bespreekstukken 5a. Brief inzake quickscan gevolgen subsidiekortingen voor instellingen Mevrouw MEURS deelt mee dat de scan zich op de financiële positie van de instellingen richt. De scan bevestigt de mening van D66 dat de ingeslagen weg van geleidelijke afbouw van de provinciale inzet op het sociale domein de juiste keuze was. Mevrouw KIP merkt op dat de scan voor het CDA geen aanleiding geeft tot heroverweging van de genomen besluiten. In de afgelopen tijd is een aantal wettelijke taken van de provincie geschrapt. De drie organisaties die afgebouwd worden, hebben de eerste ronde bezuinigingen op een goede manier opgevangen. Voor het Kunstgebouw en het Jeugdtheaterhuis Zuid-Holland is dit moeilijker. De toekomst zal uitwijzen hoe zij met de afbouw van de subsidies zullen omgaan. Pagina 3/14
De heer ZWERUS vindt het voorstel voor de subsidiekortingen fantastisch. De stichtingen worden in stand gehouden door belastinggelden. Nu de provincie geen of minder subsidie verstrekt, wordt er subsidie verkregen van het Rijk of de gemeenten. De doelstellingen van sommige stichtingen verbazen hem en zouden niet van belastinggeld betaald moeten worden. Mevrouw BONNEVITS-DE JONG merkt op dat de VVD zoveel mogelijk organisaties wil hebben die zonder subsidie functioneren. Uit de scan blijkt dat alle organisaties het goed doen of andere oplossingen hebben gezocht om het goed te blijven doen. Zij zijn gefuseerd of hebben andere subsidies gevonden en naar sponsoren gezocht. De subsidiekorting is een positieve ontwikkeling. Er moet nog worden beslist of er meer kan worden gekort. Voor de organisaties is het goed om na te denken hoe zij op eigen kracht kunnen voortbestaan. Mevrouw SAHIN zegt dat de quickscan niets zegt over de gevolgen van het korten van de subsidies. De scan geeft alleen een financieel beeld, maar de effecten komen daaruit niet naar voren. GroenLinks neemt de resultaten van de quickscan niet serieus en neemt er slechts kennis van. De heer SNELLINK vraagt hoe het stoppen van zes instellingen zich verhoudt tot de beleidsdoelstellingen. Heeft dit gevolgen voor het huidige beleid van de provincie? Het is goed dat de gemeenten het werk van het Kunstgebouw als nuttig ervaren en hiervoor subsidie verstrekken. De heer BAKX vindt dat deze instellingen een menselijke en maatschappelijke functie vervullen. Opvallend is de afbouw van de subsidie voor de stichting Provinciaal overleg cliëntenraden Zuid-Holland. Door de decentralisaties in het sociale domein is er juist behoefte aan goede cliëntparticipatie. Zijn fractie betreurt dit zeer. Het is jammer te moeten constateren dat deze scan weer alleen over cijfers gaat en niet over de maatschappelijke belangen van deze instellingen. Waarom is er niet gekeken naar de maatschappelijke effecten van de subsidiekortingen? Weet de gedeputeerde hoe het met deze instellingen gaat? Nu hebben de instellingen nog wat reserves, maar hoe lang nog? 50PLUS zou graag zien dat GS onderzoek doen naar nut en noodzaak van deze instellingen. De effecten van de decentralisaties zijn op dit moment onvoldoende inzichtelijk. Wil de gedeputeerde dit onderzoeken? De fractie pleit ervoor om de kennis van de stichtingen Tympaan en Zorgbelang niet verloren te laten gaan. Deze organisaties moeten worden betrokken bij de monitoring van het effect van decentralisaties in het sociale domein. Wil de gedeputeerde contact houden met deze stichtingen, zodat deze kennis voor de provincie behouden blijft? Mevrouw MATIL heeft zelf enkele stichtingen gebeld en gevraagd hoe het met hen gaat. Haar conclusie daaruit is dat de organisaties vinden dat de procedures voor de subsidiekorting of afbouw van de subsidie niet in alle gevallen op een wenselijke manier hebben plaatsgevonden. Dat heeft tot gevolg gehad dat zij sommige activiteiten niet hebben kunnen doorzetten. Als zij dat wel kunnen doen, dan is dat op projectmatige basis. Die activiteiten zijn kortlopend en worden incidenteel uitgevoerd. Spreekster vraagt zich af hoe de toekomst er voor hen gaat uitzien. Zij ziet dat ook IVN en de Natuur- en milieufederatie worden gekort, terwijl groen een belangrijk onderwerp is voor GS. De Natuur- en milieufederatie Pagina 4/14
zegt dat zij geen gehoor meer kan geven aan sommige vragen van de overheidsinstanties en de burgers. Het Kunstgebouw heeft 39 medewerkers minder in dienst, terwijl in de quickscan staat dat het de organisatie niet is gelukt om met minder mensen aan de slag te gaan. Zijn de instanties betrokken bij het opstellen van de quickscan? De PvdA vindt het belangrijk dat deze zaken in de provincie Zuid-Holland goed worden geregeld en dat de kennis die weg dreigt te vloeien, wordt geborgd, zodat de verstrekte subsidies geen weggegooid geld zijn geweest. De heer STOOP zegt dat de quickscan een logisch voortvloeisel is op basis van eerder gemaakte keuzes om bepaalde activiteiten in het sociaal domein te verminderen en meer te focussen op de kerntaken. Spreker vindt dat GS aan het verzoek van de commissie van 7 oktober 2015 hebben voldaan en neemt kennis van het stuk. De heer VAN DER SANDE merkt op dat de quickscan een logisch gevolg is van eerdere besluitvorming binnen de Staten. Een aantal organisaties is gestopt, mede naar aanleiding van het wegvallen van de subsidie. Voor de andere instellingen heeft de besluitvorming gevolgen gehad voor de activiteiten. Het onderzoek heeft niet de bedoeling gehad om allerlei beleidskeuzes opnieuw onder de loep te nemen. Het onderzoek was erop gericht om te bekijken of de instellingen in staat zijn geweest om voort te bestaan en zich aan te passen aan de gewijzigde financiële situatie. In de meeste gevallen is dat gelukt. Spreker heeft het gevoel dat de provincie zorgvuldig heeft gehandeld. In een vroegtijdig stadium is er met de instellingen overleg gevoerd. Er is geprobeerd om voor de instellingen financieel maatwerk te leveren, waarbij de beleidskeuze om een aantal instellingen te korten uitgangspunt is geweest. Tweede termijn Mevrouw MATIL vraagt de gedeputeerde om in de toekomst bij dit soort trajecten de Staten en in ieder geval deze commissie op de hoogte te houden en van het verleden te leren. De heer VAN DER SANDE wil graag leren van het verleden en hij doet dat vaak. Hij is nog altijd van mening dat het proces zorgvuldig heeft plaatsgevonden. De coalitie heeft een andere beleidskeuze gemaakt dan de PvdA wenselijk achtte. Sommige activiteiten passen niet meer bij de kerntaken van de provincie. Die activiteiten moeten of niet meer worden uitgevoerd of moeten door andere organisaties of overheden worden overgenomen. De organisaties zijn geholpen om contacten te leggen voor dat doel. Als de provincie besluit sommige activiteiten niet meer op zich te nemen, dan betekent dit dat zij daarmee stopt. De VOORZITTER concludeert dat de commissie de brief voor kennisgeving aanneemt. 5b. Voordracht Voorjaarsnota 2016 De heer BRAAM vindt het jammer dat GS niets met de voorstellen van sommige fracties in de vorige Statenvergadering hebben gedaan. Het is onwenselijk dat de Pagina 5/14
reserves zo groot worden. Je kunt je afvragen of de provincie bezig is er een grote privébank op na te houden, zoals dat in de 90 er jaren het geval was. Indien een indicator kan worden toegevoegd, dan moet dit worden gedaan, hoewel die wel nuttig moet zijn. De PVV vindt dat er niet meer geld naar de metropoolregio moet gaan dan daarvoor is bedoeld. Daarbij gaat het om het wegenwet en het openbaar vervoer en niet om de economie, de zorg en andere beleidsterreinen. De heer VAN STAALDUINEN merkt op dat het financiële resultaat net negatief is, maar dat het saldo van de baten en de lasten positief is en dat de reserves er niet slechter op worden. De kleine interne en exogene ontwikkelingen bepalen het financiële resultaat van deze voorjaarsnota. Dat geeft geen directe zorgen. Spreker wil het college aanmoedigen om het beklemde deel van de algemene reserve uit te geven aan de doelen waarvoor de gelden bestemd zijn. Het valt de VVD op dat er in de programma s 3 en 5 sprake is van structurele onderuitputting. Kan de gedeputeerde hierover iets opmerken? De fractie overweegt hiervoor een aantal moties in te dienen. Mevrouw MEURS is niet tegen het extra budget voor de Omgevingswet, maar wil daarvoor een onderbouwing zien. Kan de gedeputeerde iets zeggen over de voetnoot op pagina 3 van de vijfminutenversie? De fractie vindt het opmerkelijk dat de cao en de ontwikkeling Provinciefonds als beleidsmatige wijziging worden geclassificeerd. Stikstofdioxide moet in de indicator geschreven worden als NO 2. De heer HILLEBRAND ziet dat er in 2015 2 garantiebanen in het kader van de Participatiewet zijn gerealiseerd, terwijl 7 het doel was. In 2016 was het doel 16 en de realisatie tot nu toe is 8. Dat is een mager resultaat. Indien de taakstelling van de Participatiewet moet worden gehaald, dan lukt dat nooit, indien instellingen als de provincie Zuid-Holland met een groot ambtenarenapparaat niet ruimhartig meedoen. Spreker zou de gedeputeerde graag uitnodigen om toe te zeggen dat de provincie ruim boven haar taakstelling zal uitkomen en het goede voorbeeld zal geven. Nergens wordt duidelijk gemaakt waarom de invoering van de Omgevingswet 6 miljoen euro moet kosten en waaraan het geld moet worden uitgegeven. De Omgevingswet wordt in 2019 ingevoerd in plaats van 2018. Spreker zou willen voorstellen om het bedrag van 6 miljoen euro een jaar op te schuiven, want de uitvoering van de wet in de AmvB s is nog niet helder. De invoering van de nieuwe Wro leverde de provincie niets op en nu moet de invoering van de Omgevingswet 6 miljoen euro kosten. Kan de invoering niet betaald worden uit de voordelen voor het apparaat van de provincie die de invoering van de Wro met zich hebben meegebracht? De provincie moet geen geld uitgeven aan de World Expo, voordat er meer duidelijkheid is gekomen. De fractie stelt voor om het geld te blokkeren totdat er enige levensvatbaarheid voor dit project is. Er zou een aparte vergadering aan de indicatoren moeten worden gewijd. Spreker heeft de indicatoren bekeken en vroeg zich daarbij af of het college ambitie toont of dat het vooral op de winkel wil passen. Bij veel posten bij de indicatoren zegt het college dat die niet slechter mogen worden. Is dat nu de bedoeling? Is dat wat in het coalitieakkoord is verwoord? De PvdA is teleurgesteld en vraagt om dit stuk, liefst in het najaar, in een aparte bijeenkomst, te herzien. Pagina 6/14
Mevrouw KIP vraagt of het niet verstandig is om voor het versterken van de kwaliteit van de organisatie een indicator toe te voegen. Waarom is hiervoor niet gekozen? De indicator voor het tijdig betalen van facturen en de doorlooptermijnen van bezwaren en klachten van GS naar PS is gehaald. Die is verwerkt op basis van de gedane toezeggingen van de gedeputeerde. Het CDA is het ermee eens om het bedrag voor de World Expo voorlopig te handhaven tot er meer duidelijkheid over komt. Hiervoor mag wat geld worden uitgegeven. Indien blijkt dat het project geen levensvatbaarheid heeft, dan gaat spreekster ervan uit dat GS bij PS terugkomen. De heer HILLEBRAND vindt dit belastingverkwisting. Zijn fractie zou dan dit jaar liever de ov-tarieven willen verlagen naar het prijspeil van 2015. Dat is een beter idee dan een lobbycampagne te starten om de regering te overtuigen de World Expo mogelijk te maken. De gedeputeerde kan dan beter de minister-president opbellen en vragen of een lobby nog kansen biedt. Daarmee kan 600.000 euro worden bespaard. Mevrouw KIP wil het voor de provincie niet onmogelijk maken om te lobbyen bij het Rijk. Als blijkt dat dit geen kansrijke activiteit meer is, dan gaat zij ervan uit dat de provincie daarmee niet doorgaat. Mevrouw SAHIN vraagt zich af waar de ambitie en de kijk op de toekomst zijn gebleven. Het is vooral een technisch stuk met plussen en minnen, waarin de indicatoren worden bijgesteld. Het geeft geen beeld van veel te willen bereiken. Wat houdt de toekomstagenda in? Wat wil de provincie daarmee bereiken en wat is de rol van PS daarbij? De provincie mag het cijfer voor IBT op zijn minst tot 7,5 verhogen. De provincie wil de begrotingen van de gemeenten inzichtelijk maken door middel van de Staat van Zuid-Holland. Spreekster meldt dat de VNG hiervoor al langer een internetsite heeft gebouwd, namelijk Waarstaatjegemeente.nl. Daar kunnen alle begrotingen van de gemeenten met elkaar worden vergeleken. Het voornemen van de provincie is daarom overbodig. Met de huisvesting van statushouders gaat het niet goed. In de PS-vergadering zal haar fractie hiervoor waarschijnlijk met een motie komen. Zij ziet in de voorjaarsnota geen ideeën om de doelstelling te halen. Er moeten veel betere indicatoren worden geformuleerd. Er moet onderscheid worden gemaakt tussen kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren. Bij het verduurzamen van de landbouw is het aantal te houden platformbijeenkomsten geen indicator. Er moeten inhoudelijke indicatoren worden geformuleerd, zodat na een jaar kan worden bekeken wat de effecten ervan zijn. De heer SNELLINK denkt dat het college met een investering van 100 miljoen euro in de ROM zorgt voor extra innovatie in deze provincie. Daarmee toont het college tegemoet te willen komen aan de ambities die in de maatschappij aanwezig zijn. Elk jaar wordt er bij de voorjaarsnota extra geld geïnvesteerd en bij de jaarrekening wordt er geconstateerd dat er weer sprake is van onderbesteding. De fractie wil het college oproepen om daar goed op te letten en desnoods een onderzoek te starten naar de oorzaken hiervan. Spreker is benieuwd naar de beantwoording van de vraag over de onderbouwing van de 6 miljoen euro voor de invoering van de Omgevingswet. Waarom laat het college de resultaten van het beleid niet in de indicatoren zien? Hierbij wijst spreker op Pagina 7/14
het extra geld voor erfgoed en het naar voren halen van geld om het R-net in Leiden eerder aan te leggen dan was verwacht. Spreker wil het college een compliment geven voor het creëren van werkervaringsplaatsen voor jongeren en het bieden van maatschappelijke stages en stageplaatsen voor leerlingen van het mbo en voor studenten van het hbo en wo. De provincie vervult hiermee een maatschappelijk relevante taak. De provincie mag deze activiteiten in het kader van de Participatiewet wat meer naar buiten uitdragen. De heer BAKX vraagt zich af of er inzicht is in de kosten van de invoering van de Omgevingswet. Waarom is hiervoor geld gereserveerd, terwijl de uitgaven dit jaar waarschijnlijk niet kunnen worden gedaan? De fractie vraagt zich af of de caoontwikkelingen en de sociale premies exogeen zijn. De term exogeen impliceert zaken van buitenaf. Moet 2,4 miljoen euro als exogeen worden gezien? Hoe verhoudt dit bedrag zich ten opzichte van de apparaatslasten? Bij doel 1.6 een gezond en veilig leefmilieu maakt de fractie zich zorgen over het niet verplicht stellen van het verwijderen van asbest van daken, omdat dit slechts incidenteel een probleem geeft. Spreker roept de gedeputeerde op om scherp op de asbestproblematiek te blijven letten. De fractie wil erop wijzen dat de afspraken op papier tussen de concessiehouder en de concessieverlener goed zijn geregeld. In de praktijk worden die anders ervaren door de gebruikers. Waakzaamheid is hierbij geboden. Voor de doelen 3.3 en 3.4 zij geen indicatoren opgenomen. Wordt bij de ontwikkeling van de plancapaciteitsdata de woonbehoefte voor wonen en zorg voor ouderen meegenomen? Bij doel 3.5 vraag en aanbod wonen, werken en voorzieningen in balans maakt de fractie zich zorgen over voorzieningen in de dorpskernen en stadswijken. Hoe kan de provincie de kennis van het sociale domein en maatschappelijke ontwikkelingen borgen als de subsidie wordt afgebouwd en de provincie geen contact meer met de instellingen houdt? De heer STOOP wil graag dat de gedeputeerde een onderbouwing geeft voor de kosten van de implementatie van de Omgevingswet. Er hoeft geen geld gereserveerd te worden voor het lobbyen voor de World Expo. Als de beslissing door het Rijk is genomen en het signaal overduidelijk is, zullen interventies van andere overheden hieraan niets veranderen. Spreker had het op prijs gesteld als het college had uitgelegd wat de bedoeling is van de toekomstagenda en duidelijk had gemaakt welk bedrag hiervoor nodig is. De manier waarop de indicatoren in de voorjaarsnota zijn opgenomen, klopt met de discussie die in januari 2016 is gevoerd. Als PS helderheid willen krijgen over de indicatoren, waarop het college kan worden afgerekend, dan moeten zij het erover eens zijn. Tussen besluitvorming over de voorjaarsnota en de najaarsnota moeten de indicatoren verder worden uitgewerkt. Voor de klanttevredenheid IBT zou zijn fractie liever een andere term willen gebruiken. Op de site Waarstaatjegemeente.nl wordt veel informatie verstrekt. Het zou jammer zijn als de provincie ook iets dergelijks wil ontwikkelen, want dat zou dubbel zijn en veel geld kosten. De heer VAN DER SANDE realiseert zich dat de 6 miljoen euro voor de implementatie van de Omgevingswet summier is omschreven. De helft van dit bedrag wordt uitgegeven aan systeemkosten en de andere helft wordt besteed aan de inzet van medewerkers ten behoeve van de invoering van de wet. De onderbouwing zal schriftelijk en meer in detail voor de volgende Pagina 8/14
Statenvergadering worden gegeven. De AmvB s zijn in oktober 2016 bekend. Dat betekent dat de provincie dit jaar tot uitvoering kan overgaan. Ook zal spreker schriftelijk nadere informatie over de toekomstagenda geven. GS hebben de voorjaarsnota niet opgesteld op basis van ideeën van de fracties. PS moeten voorstellen doen die kunnen rekenen op een meerderheid van de fracties, zodat GS daarmee iets kunnen doen. De discussies in de vakcommissies moesten nog gevoerd worden, hoewel dit in sommige vakcommissies niet is gelukt. Alleen de PvdA heeft voorstellen gedaan en dat vindt spreker teleurstellend. In het coalitieakkoord staan veel ambities waar veel geld mee gemoeid is. Bij de discussie over de jaarrekening hebben PS uitgesproken dat er geen ambities moeten bijkomen, maar dat zij moeten worden uitgevoerd. De vraag van mevrouw Meurs over de voetnoot op pagina 3 wordt schriftelijk beantwoord. De 2,4 miljoen euro op grond van de cao-ontwikkeling wordt beleidsmatig geacht omdat 1,4 miljoen euro ten koste van de financiële ruimte gaat. Voor de caoontwikkeling is slechts 1 miljoen euro gereserveerd. De provincie kan de cao niet beïnvloeden, zodat de cao-ontwikkelingen exogeen worden genoemd. De indicator voor de datalekken is niet opgenomen, omdat de toezichthouder in oktober 2016 in beeld krijgt wat er plaatsvindt. De overheden hebben een voorbeeldfunctie bij het vervullen van participatiebanen. Het blijft heel moeilijk om de doelstelling te halen, want de banen moeten inhoud hebben voor de provincie, maar ook voor degenen die een participatiebaan gaan vervullen. Het gaat spreker meer om de inhoud van de banen dan om het aantal participatiebanen. Het is belangrijk dat de mensen die komen werken en de mensen die met hen werken tevreden zijn over de inhoud van de participatiebanen. Het Rijk heeft nog geen beslissing genomen over de World Expo. Hierover moet nog een debat in de Tweede Kamer worden gevoerd. Zolang de uitkomst hiervan nog niet duidelijk is, zal de provincie steun blijven geven aan de kandidaatstelling. Indien het Rijk anders beslist, dan wordt de steun van de provincie heroverwogen. Spreker heeft twijfels of een aparte bijeenkomst moet worden gehouden om over de indicatoren te spreken. De bespreking ervan in de vakcommissies is niet gelukt. Dat is jammer, omdat de doelen in de vakcommissies moeten worden besproken. De heer HILLEBRAND wil aan alle vakcommissies het verzoek doen om in het vroege najaar over de indicatoren te praten. De heer VAN DER SANDE merkt op dat het moeilijk is om een indicator voor de kwaliteitsverbetering van het ambtenarenapparaat op te nemen. Er is extra geld beschikbaar om de organisatie te verjongen. Daarvoor worden trainees geworven en worden jongeren op andere manieren aan de provincie gekoppeld. In de voorjaarsnota is opgenomen hoeveel jongeren een traineeship of stages kunnen lopen bij de provincie. Spreker hoopt dat dit effect heeft op de verjonging van de organisatie. Hij belooft dat in iedere begroting en jaarrekening de gerealiseerde aantallen zullen worden vermeld. De term klanttevredenheid wordt in alle onderzoeken naar het openbaar bestuur gebruikt. De provincie wil meer informatie hebben dan gemeld wordt op de site Waarstaatjegemeente.nl. Alle bij de provincie beschikbare data over de begrotingen en de kengetallen van alle gemeenten in Zuid-Holland wil spreker ontsluiten, ook als serviceverlening aan de gemeenteraden van Zuid-Holland, de colleges en de ambtenaren, zodat zij de begrotingen kunnen vergelijken. De kengetallen die sinds de wijziging van de BBVA van kracht zijn, hebben signaleringswaarden. Het gaat erom of de Pagina 9/14
begroting in de toekomst solide is en of er ruimte in de exploitatie is om toekomstige problemen op te lossen. De provincie gebruikt de data bij het financiële toezicht op de gemeenten om het gesprek aan te gaan en adviezen te geven. Een vergelijking met begrotingen van andere gemeenten kan nieuwe ideeën geven. Tweede termijn Mevrouw SAHIN heeft een artikel in de NRC gelezen waarin de financiële gevolgen staan van de World Expo, indien wordt besloten dat die door zal gaan. Er wordt gesproken over 1 miljard euro. Waarom wil de gedeputeerde de lobby dan nog steunen? De heer HILLEBRAND kondigt aan dat zijn fractie in de PS-vergadering bij de behandeling van de voorjaarsnota amendementen zal indienen om de extra uitgaven in 2016 voor de Omgevingswet en de World Expo aan de algemene reserve toe te voegen. De heer VAN DER SANDE heeft het stuk in de NRC niet gelezen. Het artikel kan in het debat in de Staten worden meegenomen. Spreker bedankt de heer Hillebrand voor de helderheid die hij hierover heeft verschaft. De VOORZITTER concludeert dat de gedeputeerde het volgende heeft toegezegd. Voor de PS-vergadering zal schriftelijk worden onderbouwd waaraan de 6 miljoen euro voor de implementatie van de Omgevingswet wordt uitgegeven. Voor de PS-vergadering zal informatie worden gegeven over de toekomstagenda. Bij de najaarsnota wordt het realiteitsgehalte van de uitvoerbaarheid van de werkzaamheden inzichtelijk gemaakt. In plaats van een indicator voor de kwaliteitsimpuls zullen bij de begroting en de jaarrekening daarvoor navolgbare cijferreeksen worden opgenomen. 5c. Voordracht vaststelling begrotingssubsidies en subsidieplafonds 2017 Mevrouw MATIL vraagt naar aanleiding van een motie van de PvdA over de borging van kennis en knowhow van patiëntenverenigingen en cliëntenorganisaties hoe er invulling is gegeven aan deze motie. In de commissie Duurzame Ontwikkeling is de uitvoeringsregeling Groen niet besproken. GS sturen nog een brief naar deze commissie om de regeling te bespreken. Het is dan voorbarig om in deze commissie akkoord te gaan met het subsidieplafond. Wat wordt verstaan onder sociale veiligheid bij Arriva NL? De heer BAKX vraagt hoe de gedeputeerde er zeker van is dat de sociale veiligheid na 2016 een speerpunt voor Arriva zal zijn. Is het niet beter om de sociale veiligheid als een aparte post op te nemen? De heer RIJKEN vraagt wat met de verhoging van 2 miljoen euro voor de erfgoedlijnen wordt gedaan. Het bedrag voor de restauratie van de molens is met Pagina 10/14
50.000 euro verlaagd. Vorig jaar waren GS het juist met PS eens geworden om meer geld aan de restauratie van de molens te besteden. De heer JANSSEN antwoordt dat de uitvoering van de motie te maken heeft met de gesprekken met Zorgbelang over de manier waarop de instelling de werkplannen voor 2017 denkt uit te voeren. Daarover zal de commissie worden geïnformeerd. De nota Borging kennis sociaal domein is in GS vastgesteld en naar de Staten gestuurd. Van de verhoging van 2 miljoen gaat veel geld naar het vergroten van de beleving van de erfgoedlijnen bij de mensen. In de voorjaarsnota is 500.000 euro voor de molens gereserveerd. Dat betekent een verhoging van 200.000 euro voor volgend jaar. Niet alle molens worden gerestaureerd. Er wordt bekeken welke molens kansrijk zijn om aan te pakken. Met de molenverenigingen is er een bijeenkomst gehouden, waarin het molenbestand aan de orde is geweest. Hiervoor zijn ook de Statenleden uitgenodigd. Een onderbouwing van de verhoging met 200.000 euro stuurt spreker graag nog toe. De heer VAN DER SANDE denkt dat de nadere informatie over de uitvoeringsregeling Groen moet worden afgewacht. Indien de PvdA dit nodig vindt, kan de vraag hierover in de Staten worden gesteld. De sociale veiligheid bij de Arrivasubsidie wordt niet in een aparte regeling ondergebracht, maar wordt opgenomen in een reguliere en bredere subsidieregeling voor mobiliteit. De VOORZITTER concludeert dat gedeputeerde Janssen zal terugkomen op de borging van de kennisdeling van Zorgbelang. Hij zal schriftelijke informatie sturen over de eerdere toegezegde inventarisatie van het molenbestand met de daaraan gekoppelde gevolgen. 5d. Voordracht Kadernota 2017-2020 De heer STOOP vraagt zich af of de financiële vertaling van de ambities in het Hoofdlijnenakkoord en de kadernota ten aanzien van geluid- en luchtkwaliteit voldoende tot uiting komt. De fractie denkt er nog over na of daarvoor intensivering nodig is. Zijn fractie heeft sympathie voor het voorstel van de PvdA om de tarieven voor het openbaar vervoer op het prijspeil van 2015 terug te brengen. Binnen de fractie wordt nog getwijfeld of zij met het hele bedrag dat daarvoor nodig is, kan instemmen. In het meerjarig perspectief komt er geen zonnig beeld uit de kadernota naar voren. De fractie is erop tegen om het positieve financiële resultaat van de kadernota helemaal te beleggen, want door middel van het toevoegen van een gedeelte van het positieve resultaat aan de algemene reserve kan worden gespaard voor slechtere tijden. De heer HILLEBRAND merkt op dat de provincie Zuid-Holland geen voorlopersrol heeft ten aanzien van het tonen van ambitie. Andere provincies staan bekend om het feit dat zij veel ambitieuzer zijn dan deze provincie. De PvdA vindt dit jammer. De provincie heeft een ruim investeringenpakket, maar zij doet geen investeringen op het tijdstip dat je vooraf verwacht. Zelden worden de investeringen versneld gedaan, maar zij worden af en toe vertraagd. Dat is vooral een faseringsprobleem. Indien er plannen zijn voor grote investeringen die niet snel kunnen worden gedaan, dan moet het geld voorlopig aan iets anders worden besteed. Aan gemeenten die plannen hebben om zonnepanelen neer te leggen, Pagina 11/14
maar geen geld hebben om erin te investeren, kan de provincie geld voorschieten. Er kan dan een contract worden gesloten, waarin staat dat de gemeenten de lening in vijf jaar moeten terugbetalen. Na vijf jaar kan de provincie het geld aan de geplande grote investering besteden. Hierdoor kan het risico op permanente overschotten worden verminderd. Hiervoor komt hij met een voorstel in de PS-vergadering. Het langetermijnrisico kan worden beperkt door nu al een discussie over bezuinigingen voor te bereiden. Daarbij moet het uitgebreide investeringsprogramma worden doorgerekend, omdat er wordt uitgegaan van lagere economische groeicijfers dan was verwacht bij het opstellen van veel projectplannen. Daarvoor zal de PvdA ook met een voorstel in de Statenvergadering komen. Zijn fractie vindt dat het onverantwoord is om de ovtarieven met de inflatie te laten stijgen. Alle overige tarieven worden niet verhoogd. De automobilist krijgt bovendien een jaarlijkse korting van 10 miljoen euro op de Motorrijtuigenbelasting. De fractie wil ook dat er 5 miljoen euro wordt uitgetrokken om de ambities voor het Fietsplan te realiseren. Voor de regionale economische agenda s moet een paar miljoen euro worden uitgetrokken. Indien de provincie in de regio wil meedoen, dan moet zij daaraan ook iets besteden. Het opknappen van recreatieterreinen vindt de fractie van belang. In de relatie tussen onderwijs en arbeidsmarkt zijn knelpunten waar te nemen. Het is belangrijk dat jongeren een stageplaats krijgen. Het college zou met de arbeidsmarktregio s om de tafel moeten gaan zitten om te bespreken hoe kan worden gegarandeerd dat er voor iedere mbo er en hbo er in deze provincie een stageplek is. Er zijn veel jongeren die een leerachterstand oplopen omdat dit niet wordt geregeld. De heer BAKX wil het college vragen om projecten op infrastructureel gebied te herijken. Dat bedrag zou kunnen worden gebruikt om de inpassing van bepaalde infrastructurele projecten te verbeteren, waardoor de overlast voor woningen beperkt blijft. De fractie is voorstander van het reserveren van middelen voor onvoorziene situaties in de toekomst op de langere termijn. De heer SNELLINK merkt op dat er op de lange termijn een tekort aan middelen komt. De omvang van het tekort is onzeker, omdat die onder andere afhankelijk is van de rentestand en de intenties van een nieuw kabinet. Aan de andere kant is het jammer als de ambities naar beneden worden geschroefd, terwijl in 2024 blijkt dat de omvang van het tekort anders is dan nu wordt verwacht. De SP voelt voor een aantal zaken dat de PvdA heeft genoemd. De fractie zal dit gevoel misschien uiten in de volgende PS-vergadering ten aanzien van de tarieven voor het openbaar vervoer. Welke maatregelen denkt het college te nemen om met eventuele tekorten in 2024 om te gaan? Hoe worden de Staten hierbij betrokken? Hoe gaat het college om met de onzekerheid over de economische situatie in 2024? De SP denkt dat minister Kamp een goed punt heeft gemaakt ten aanzien van de World Expo. De fractie komt later terug op het voorstel van het college hierover. Mevrouw SAHIN vindt het goed dat het college wil investeren in duurzame zaken, zoals het openbaar vervoer, waaraan alle inwoners van de provincie iets hebben. De fractie is tegen het investeren in de World Expo, waarin niemand meer gelooft. GroenLinks vindt het verlagen van de ov-tarieven of het verbeteren van het openbaar vervoer een goede optie. Ook stemt de fractie in met het realiseren van Pagina 12/14
de ambities voor het Fietsplan. Er zijn nog middelen voor luchtkwaliteit over. Waarom zijn die gelden niet besteed? De behoefte aan betaalbare woningen is ook een belangrijk probleem. Kan de provincie de gemeenten ondersteunen om die problematiek op te lossen? In de gemeenteraad van Zoetermeer werd in haar raadsperiode aan het einde van de vergadering een verzamelamendement besproken. Hopelijk kunnen PS op 29 juni 2016 met een dergelijk initiatief komen. De heer VAN STAALDUINEN merkt op dat het tekort op termijn oploopt tot 20 miljoen euro per jaar. Gezien de positieve saldi van de afgelopen jaren moet de provincie dit kunnen opvangen. Worden er al maatregelen voorbereid om bij te sturen om de eventuele tekorten op te vangen? Hoe worden PS daarbij betrokken? De rentescenario s zijn waardevol en bieden meer inzicht. De heer BRAAM is niet voor de World Expo. Voorstellen om daaraan extra gelden te besteden, moeten uit de kadernota worden gehaald. De PVV stemt in met een programma van PS in de begroting. In Nederland gaan de inkomens en de pensioenen gemiddeld al jaren omlaag. Daarom vindt spreker het vreemd dat de salarissen van de ambtenaren ruim boven het gemiddelde stijgen. Mevrouw KIP bedankt het college dat er een financiële doorkijk tot en met 2030 is gegeven. Het schema maakt geen onderscheid in structurele en incidentele uitgaven. Kan dat onderscheid worden gemaakt? Haar fractie is ook benieuwd hoe PS zullen worden betrokken bij de bijsturing en de inventarisatie van de te nemen maatregelen om op toekomstige ontwikkelingen in te spelen. Het CDA kan zich voorstellen dat de provincie haar beleid ten aanzien van de regionale agenda s intensiveert. Daarop zal haar fractie bij de PS-vergadering terugkomen. De heer HILLEBRAND vraagt of het CDA ook niet vindt dat de inzet van 11 miljoen euro in de eigen organisatie niet beter kan worden besteed aan een provinciale bijdrage voor de regionale economische agenda s of een overeenkomst voor stageplekken binnen de provincie. Mevrouw KIP denkt dat er moet worden gezocht naar voorstellen die bijdragen aan de ambities die je wilt realiseren, in de verwachting dat je de gelden daaraan ook kunt besteden. Mevrouw MEURS zou willen investeren in de fiets en het milieu. Haar fractie wil met de andere partijen gaan spreken over investeringsvoorstellen. De heer VAN DER SANDE is functioneel voorzichtig. Een paar jaar geleden is in beeld gebracht wat de investeringen voor groen en infrastructuur vergen. Voor groen bestaat een reservepot die bestaat uit geld en grond. Die investeringen hebben minder invloed op de toekomstige exploitatie. De infrastructurele investeringen doen dat wel. De rentestanden zijn ook in beeld gebracht. De rente blijkt nog steeds omlaag te kunnen gaan. Japan bewijst dat de rente nog vele jaren laag kan blijven. Als de rente 2,7% blijft, dan heeft dit op de langere termijn een nadelig effect dat nog te behappen is. Er wordt een voordeel behaald als de rente nog verder daalt. Als de rente stijgt, dan ontstaat er een groot nadeel. Indien de Staten besluiten nemen over grote infrastructurele projecten, dan betekent dit dat het geld langjarig vastzit en dat de flexibiliteit in de begroting Pagina 13/14
minder wordt. Bij de begroting en de jaarrekening zal spreker de kengetallen meerjarig in samenhang met elkaar in beeld brengen. Dan kan ook besproken worden wanneer een bepaald bedrag voor grote investeringen wordt vastgezet, waardoor de flexibiliteit wordt verkleind. Op die manier worden de Staten bij langdurige investeringen betrokken. Het beeld dat uit de meicirculaire naar voren komt, is iets positiever dan werd verwacht. De uitkering van het Rijk aan de provincie is in ieder geval niet verlaagd. Ook kunnen de landelijke verkiezingen van invloed zijn op de financiële huishouding van de provincie. De uitkering van het Rijk en de landelijke verkiezingen zorgen voor meer onzekerheid dan de langjarige ontwikkelingen. Spreker ziet uit naar de discussie in de PS-vergadering over het besteden van de reserves, die eventueel uitmondt in een verzamelamendement. Hij wil niet al te veel somberen over de financiële toekomst. GS hebben solide begroot in het geval de rente en de rijksbijdragen aan het provinciefonds stabiel blijven en zij de mogelijkheid hebben te monitoren om tijdig bij te sturen. Het uitlenen van geld aan de gemeenten geeft geen oplossing voor het overschot op de jaarrekening van de provincie. Spreker gaat ervan uit dat de PvdA de tarieven blijvend op het prijspeil van 2015 wil houden. Deze maatregel heeft een structurele doorwerking van ongeveer 2 miljoen euro per jaar. De heer HILLEBRAND voegt toe dat volgend jaar kan worden teruggegaan naar het prijspeil 2015. Het jaar daarna moet dan worden bekeken of er financiële ruimte is om de tarieven weer op het prijspeil van 2015 te houden. De heer VAN DER SANDE begrijpt dat het voorstel van de PvdA om een incidentele maatregel gaat. Het CBS en de AWVN hebben aangegeven dat in de afgelopen jaren de lonen in de private sector iets meer zijn gestegen dan bij de overheid. Daarom heeft het college ingestemd met het bereikte cao-akkoord met de bonden. De lonen bij de overheid zijn in lijn met de salarissen in de private sector. Er is wel een verschil met sommige uitkeringen en pensioenen. Het onderscheid tussen structurele en incidentele uitgaven zal in de kengetallen worden meegenomen. De VOORZITTER concludeert het volgende. De gedeputeerde heeft toegezegd dat de kengetallen meer in beeld komen en dat zij met elkaar in verband worden gebracht. De kadernota zal als spreekstuk op de agenda van de PS-vergadering komen. De commissie gaat ermee akkoord dat PS een eigen programma in de begroting krijgen. De vaststelling begrotingssubsidies en subsidieplafonds 2017 wordt als hamerstuk op de agenda van de PS-vergadering gezet. De voorjaarsnota en de kadernota worden in de PS-vergadering als één bespreekpunt op de agenda van de PS-vergadering gezet. 6. Sluiting De VOORZITTER sluit de vergadering om 22.15 uur onder dankzegging voor ieders aanwezigheid en inbreng. Pagina 14/14