Instelling Moore Stephens Verschelden www.moorestephens.be Onderwerp Bezorg de fiscus en de RSZ tijdig de vereiste certificaten bij de overname van een handelszaak Datum 27 juni 2012 Copyright and disclaimer De inhoud van dit document kan onderworpen zijn aan rechten van intellectuele eigendom van bepaalde betrokkenen, Er wordt u geen recht verleend op deze rechten. M&D Seminars geeft u via dit document informatie, maar verstrekt geen advies. M&D Seminars garandeert niet dat de informatie in dit document foutloos is. U gebruikt de inhoud van dit document op eigen risico. M&D Seminars, noch een van haar directieleden, aandeelhouders of bedienden zijn aansprakelijk voor bijzondere, indirecte, bijkomstige, afgeleide of bestraffende schade, noch voor enig ander nadeel van welke aard ook bij het gebruik van dit document en van de inhoud van dit document. M&D Seminars 2012 M&D SEMINARS Eikelstraat 38 9840 De Pinte T 09 224 31 46 F 09 225 32 17 info@mdseminars.be www.mdseminars.be
Bezorg de fiscus en de RSZ tijdig de vereiste certificaten bij de overname van een handelszaak Wie een handelszaak overneemt, begint meestal met vol enthousiasme aan een nieuwe uitdaging in zijn of haar carrière. Maar dat enthousiasme zou wel eens snel bekoeld kunnen zijn indien blijkt dat de overlater nog sociale en/of belastingschulden heeft. Uit de fiscale[1] en de sociale wetgeving[2] blijkt immers dat de overnemer van een handelszaak in bepaalde gevallen moet opdraaien voor de sociale en/of belastingschulden van de overlater. Gelukkig zijn er een aantal wettelijke mogelijkheden voorzien die ervoor zorgen dat u uit de klauwen van de ontvangers van de belastingen en sociale bijdragen blijft... Principe van het systeem Om te vermijden dat ondernemers hun handelszaak zouden overdragen zonder eerst hun belastingschulden, RSZ- en sociale bijdragen te voldoen, werd onderstaande regeling uitgewerkt. Er zijn twee specifieke invorderingswaarborgen voorzien: 1. In eerste instantie is de overdracht van de handelszaak slechts tegenstelbaar aan de belastingadministratie, de RSZ en de sociale zekerheid van zelfstandigen na verloop van de maand die volgt op deze waarin de overeenkomst tot overdracht van de handelszaak ter kennis werd gebracht aan de ontvangkantoren inzake directe belastingen en BTW en de inningsinstellingen inzake RSZ en sociale bijdragen der zelfstandigen 2. In tweede instantie en na de in punt 1) gestelde periode kunnen de ontvangkantoren en de inningsinstellingen de overnemer van de handelszaak (in beperkte mate) hoofdelijk aanspreken tot betaling van de niet-voldane sociale en belastingschulden Dat de overdracht van de handelszaak niet tegenstelbaar is, geldt enkel ten opzichte van de respectievelijke ontvangkantoren en inningsinstellingen inzake RSZ en sociale bijdragen. Zij kunnen m.a.w. handelen alsof er geen overdracht heeft plaatsgevonden en bvb. beslag leggen op de goederen. Dit betekent echter niet dat de overdracht zelf in vraag wordt gesteld. Zo kunnen bvb. leveranciers, in principe niet meer bij de overdrager van de handelszaak komen aankloppen indien de leveranciersschulden werden overgenomen door de overnemer. Na het verstrijken van de periode van niet-tegenstelbaarheid[3] wordt de overnemer hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor de betaling van de op dat ogenblik nog openstaande schulden in hoofde van de overdrager van de handelszaak. Deze hoofdelijke aansprakelijkheid wordt weliswaar wettelijk beperkt als volgt: de geëiste betaling door de belastingadministratie en de RSZ mag de overnameprijs niet te boven gaan de aansprakelijkheid is beperkt tot het bedrag dat door de overnemer is betaald vóór het verstrijken van de periode van niet-tegenstelbaarheid Dirk verkoopt zijn bloeiende zaak in geschenkartikelen aan Carinne voor de prijs van 15.000 die onmiddellijk wordt vereffend bij ondertekening van de overeenkomst. Dirk heeft echter nog achterstallige fiscale schulden ten bedrage van 25.000. Carinne riskeert in dit geval nog eens bijkomend 15.000 te moeten betalen aan de ontvanger der belastingen. In totaal betaalt Carinne op die manier 30.000 voor de handelszaak. Of m.a.w. 15.000 te veel.
In bovenstaand voorbeeld kan Carinne het bedrag van 15.000 wel terugvorderen van Dirk. Carinne is bovendien maar hoofdelijk aansprakelijk tot betaling van 15.000 van de 25.000 achterstallige belastingschulden van Dirk, met name de prijs die zij heeft betaald voor de overname van de handelszaak. Voor welke fiscale en sociale schulden kan de overnemer worden aangesproken? De desbetreffende fiscale schulden zijn voornamelijk: de personen- en vennootschapsbelasting de onroerende voorheffing de bedrijfsvoorheffing de roerende voorheffing de fiscale boeten en belastingverhogingen de BTW nalatigheidsinteresten bijkomende kosten De desbetreffende sociale schulden zijn: de patronale bijdragen RSZ de werknemersbijdrage van 13,07% de bijdrageverhogingen de sociale boeten nalatigheidsinteresten bijkomende kosten sociale bijdragen van zelfstandigen Het behoeft weinig uitleg dat vooral de onbetaalde sociale en belastingschulden die bestonden vóór de overdracht worden geviseerd. Maar niet alleen deze worden bedoeld. Ook met de schulden die ontstaan op basis van feiten van vóór de overdracht - binnen de periode van niet-tegenstelbaarheid[4] dient rekening te worden gehouden. De schulden ontstaan na deze periode komen niet in aanmerking. Enkel bij overdracht van het handelsfonds Bovenstaande regeling is enkel van toepassing indien het de overdracht van een geheel van goederen betreft die is samengesteld uit onder meer elementen die het behoud van het cliënteel mogelijk maken zoals bijvoorbeeld het recht op de huurceel, de aanwezige voorraad, de computerbestanden, het uitgangbord van de zaak, het klantenbestand, de octrooien of merken, Dit betekent echter niet dat alle activa moeten worden overgenomen. Belangrijk is dat de overgenomen activa (en eventueel schulden) als het ware een economische eenheid vormen waarmee de overnemer onmiddellijk de exploitatie van de handelszaak kan verderzetten. Jean besluit op pensioen te gaan en verkoopt zijn bakkerij aan zijn werknemer Joeri. De verkoop gaat gepaard met de overname van alle personeelsleden, het cliënteel, de naam van de zaak,
In de handelszaak zit ook een bestelwagen en een personenwagen. Joeri heeft echter zelf voor een prijsje een bestelwagen op de kop kunnen tikken en is reeds zelf in het bezit van een personenwagen. Joeri besluit dus om alle activa over te nemen van Jean, uitgezonderd het rollend materieel. In dit geval kunnen we duidelijk spreken van een overdracht van een geheel van goederen die samengesteld is uit elementen die het behoud van het cliënteel mogelijk maken aangezien Joeri het uitgangbord van de zaak, de andere werknemers, overneemt en de zaak gewoon verder kan zetten. Dat het rollend materieel niet wordt overgenomen is in casu niet essentieel. De verkoop van een aantal alleenstaande activabestanddelen (zoals machines, computers, ) die onvoldoende zijn om een autonome exploitatie uit te maken, worden m.a.w. niet bedoeld. Ook bij de overdracht van aandelen van een vennootschap is de maatregel niet van toepassing. Maar draagt de vennootschap haar handelsfonds over en heeft zij nog sociale en fiscale schulden, dan ook kan de fiscus of de sociale inningsinstellingen bij u als overnemer komen aankloppen. Worden eveneens uit het toepassinggebied van de beoogde maatregel gesloten; de overdrachten: die worden uitgevoerd door een curator bij een faillissement in geval van fusie, splitsing, inbreng van een algemeenheid van goederen of van een tak van werkzaamheid verricht overeenkomstig de bepalingen van het Wetboek van Vennootschappen Kennisgeving van overdracht De overdracht van het handelsfonds is slechts tegenstelbaar aan vermelde overheidsinningsinstellingen na verloop van de maand die volgt op die waarin een voor eensluidend verklaard afschrift van de overeenkomst of akte tot overdracht of vestiging aan hen ter kennis worden gebracht. Tilly heeft op 15 mei 2012 haar bloemenzaak verkocht aan Gert-Jan. Op 31 mei verstuurt Gert-Jan een voor eensluidend verklaard afschrift van de akte van overdracht naar het bevoegde ontvangkantoor. De hierboven vermelde termijn vervalt dus op 30 juni 2012. Tot deze datum kan de ontvanger dus beslag leggen op de overgedragen goederen waaruit het handelsfonds bestaat ten belope van de eventuele sociale of belastingschulden van Tilly. Zolang dergelijk afschrift van de overnameovereenkomst niet wordt verzonden naar de ontvanger of inningsinstelling begint de bovenvermelde termijn niet te lopen en kan blijvend beslag op de activa worden gelegd of kan de overnemer blijvend aangesproken worden om de sociale en/of belastingschulden te betalen. Als overnemer heeft u er dus alle belang bij om zo snel mogelijk deze afschriften te verzenden! Vermijd de aansprakelijkheid door daartoe specifieke certificaten op te sturen De niet-tegenstelbaarheid en de hoofdelijke aansprakelijkheid van de overnemer kunnen volledig worden vermeden indien de overnemer bij de overnameovereenkomst een certificaat voegt dat uitsluitend met dit doel werd opgemaakt door de respectievelijke ontvanger of inningsinstelling van de overdrager en waaruit blijkt dat de overdrager van het handelsfonds geen openstaande schulden heeft en dat in zijn hoofde geen controle lopende of aangekondigd is. Hiertoe zal de overnemer van de overdrager tot maximaal vier attesten moeten ontvangen, zijnde een certificaat inzake: BTW Directe belastingen
RSZ Sociale kas van zelfstandigen Zo n attest is slechts 30 dagen geldig na de uitreiking ervan. Stuur deze dus samen met een afschrift van de overnameovereenkomst zo snel mogelijk naar het respectievelijke ontvangkantoor of inningsinstelling van de woonplaats van de overdrager van de handelszaak. Vanaf het indienen van de certificaten is de beoogde verrichting meteen tegenstelbaar en vervalt de potentiële hoofdelijke aansprakelijkheid in hoofde van de overnemer. Nils verkoopt zijn handelszaak aan Wendy voor een bedrag van 50.000. Op vraag van Wendy bezorgt Nils de vier vereiste attesten waaruit blijkt dat hij geen sociale en fiscale schulden heeft. Een week na ondertekening van de overnameovereenkomst verzendt Wendy een afschrift van de overnameovereenkomst, samen met de attesten, naar de respectievelijke ontvangkantoren en inningsinstellingen. Een drietal maanden nadien blijkt dat Nils nog 10.000 fiscale schulden heeft. Wendy kan in dit geval niet meer aangesproken worden voor de fiscale schulden van Nils. Wat moet u doen indien dergelijke certificaten ontbreken? De certificaten worden uitgereikt of geweigerd binnen een termijn van eveneens 30 dagen na indiening van de aanvraag door de overdrager van de handelszaak. De respectievelijke ontvanger of inningsinstelling zal echter weigeren om een certificaat af te leveren indien op de dag van de aanvraag de overdrager nog vervallen belastingschulden of sociale schulden heeft. Er kan ook geen certificaat worden bekomen wanneer de aanvraag werd ingediend na aankondiging of tijdens een belasting- of RSZ-controle of wanneer de aanvraag volgt op het verzenden van een vraag om inlichtingen betreffende de belastingtoestand van de overdrager. Soms is men redelijk zeker dat de overdrager geen achterstallige belastingschulden of sociale schulden heeft maar heeft men geen tijd om nog (maximaal) 30 dagen te wachten vooraleer de handelszaak over te dragen. In dat geval worden best een aantal specifieke clausules in de overnameovereenkomst ingelast. Zo kan worden geopteerd om de overdracht van de handelszaak te laten plaatsvinden onder de opschortende voorwaarde van het bekomen van de vereiste certificaten. U loopt het risico om de overnameprijs tot vijfmaal te moeten betalen De overnemer is dus niet verplicht maar heeft er alle belang bij om de nodige certificaten te vragen aan de overdrager. Lapt hij dit aan zijn laars, dan kan dat hem of haar duur komen te staan. Als de wet strikt wordt geïnterpreteerd riskeert de overnemer tot vijf maal toe de overnameprijs te moeten betalen, namelijk eenmaal in het kader van de directe belastingen, eenmaal in het kader van de BTW, eenmaal in het kader van de RSZ, eenmaal in het kader van de sociale bijdragen en tenslotte de overnameprijs zelf. Dit kan ons inziens niet de bedoeling van de wetgever geweest zijn. De aansprakelijkheidsbeperking zou als absoluut plafond moeten gelden. Maar dan nog raden wij de overnemer aan om best voorzichtig te zijn en vooraf alle nodige attesten te vragen aan de overdrager. Auteurs: Bart Vermoesen en Marc Ottevaere
[1] Zie artikel 442bis WIB 92 op het vlak van inkomstenbelastingen en artikel 93undeciesB op het vlak van BTW [2] Artikel 41 quinquies van de (RSZ) wet van 27 juni 1969 voor wat betreft werknemers en artikel 16ter 3 van het KB n 38 dd. 27/7/1967 inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen [3] Zijnde de periode vanaf datum van de overdracht tot en met het einde van de maand volgend op de dag waarin de respectievelijke ontvangkantoren en inningsinstellingen kennis kregen van de overdracht [4] Zijnde de periode vanaf datum van de overdracht tot en met het einde van de maand volgend op de dag waarin de respectievelijke ontvangkantoren en inningsinstellingen kennis kregen van de overdracht