Wetgeving voor accountantsorganisatie van OOB s Verplichte kantoorroulatie (ingangsdatum: 1 januari 2016) en scheiding van controle en advies (einde overgangstermijn: 31 december 2014).
Gevolgen voor Organisaties Openbaar Belang (OOB) Met de inwerkingtreding van de Wet op het accountantsberoep (Wab) per 1 januari 2013 is de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) per diezelfde datum gewijzigd. De wijzigingen in de Wta zijn relevant voor accountantsorganisaties die werkzaamheden verrichten voor zogenoemde organisaties van openbaar belang (OOB). In deze publicatie wordt stilgestaan bij de belangrijkste wijzigingen in de Wta, te weten: (i) scheiding van controlewerkzaamheden en advieswerkzaamheden bij een OOB en (ii) verplichte kantoorroulatie door een OOB. Voorts wordt aandacht besteed aan de invloed van de wijzigingen op de controle- en adviespraktijk en de keuze van uw adviseur. De verplichte kantoorroulatie en scheiding controle en advies Voornoemde wijzigingen in de Wta beogen de onafhankelijkheid van de controlerend accountant bij OOB s te waarborgen. Daarnaast zijn in dit verband recente Europese regelgeving en de voorgestelde nieuwe wijzigingen in de Wta van belang. OOB s Onder de definitie van een OOB vallen: een in Nederland gevestigde rechtspersoon opgericht naar Nederlands recht waarvan de effecten zijn toegelaten tot de handel op een EU gereguleerde beurs; een vergunninghoudende bank, centrale kredietinstelling of verzekeringsmaatschappij met zetel in Nederland. 1. Verplichte kantoorroulatie Op grond van de Wta mag een accountantsorganisatie gedurende een periode van maximaal acht aaneengesloten jaren de wettelijke controle voor dezelfde OOB verrichten. Na deze achtjaarsperiode dient een afkoelingsperiode van 2 jaar in acht te worden genomen, voordat dezelfde accountantsorganisatie weer de wettelijke controle mag verrichten. Zeer waarschijnlijk worden in navolging van de recent gepubliceerde EU-regelgeving op grond van voorgestelde wijzigingen in de Wta de termijnen verlengd tot 10 jaar respectievelijk 4 jaar. De kantoorroulatie wordt van kracht met ingang van 1 januari 2016. Met andere woorden, indien op 1 januari 2016 de wettelijke controle voor een OOB in de 8 (of 10) voorafgaande jaren door dezelfde accountantsorganisatie is verricht, dient de OOB voor wat betreft de wettelijke controle voor het jaar 2016 e.v. te rouleren naar een andere accountantsorganisatie. Overigens, de bestaande verplichting om elke zeven jaar van controlerend accountant te wisselen binnen dezelfde accountantsorganisatie blijft bestaan. Voorgesteld is om de termijn voor deze interne wissel terug te brengen tot vijf jaar.
1 januari 2013 31 december 2014 1 januari 2016 Ingangsdatum Wet op het Accountantsberoep (Wab) Einde overgangstermijn andere werkzaamheden voor een OOB Ingangsdatum verplichte roulatie indien de wettelijke controle in de 8 voorgaande jaren door dezelfde accountantsorganisatie is uitgevoerd (zeer waarschijnlijk verlengd tot 10 jaar) 2. Scheiding controle en advies De accountantsorganisatie die wettelijke controles verricht bij een OOB, verricht naast controlewerkzaamheden geen andere werkzaamheden voor die organisatie (zie art. 24b Wta). Het is de controlerende accountant dus verboden om bijvoorbeeld nog fiscaal of juridisch advies te geven. Hiermee wordt invulling gegeven aan het uitgangspunt dat accountants hun eigen (advies)werk niet mogen controleren. Er geldt een overgangstermijn van twee jaar ten aanzien van andere werkzaamheden voor een OOB die verricht worden in het kader van een lopend contract dat vóór 1 januari 2013 met die OOB is aangegaan, mits dit contract voldoende specifiek en rechtsgeldig is. Hoe dan ook, het verrichten van die andere werkzaamheden moet dus uiterlijk op 31 december 2014 zijn beëindigd. Gevolgen voor OOB: keuze voor Loyens & Loeff De wijzigingen in de Wta behelzen een scheiding van controle- en adviesdiensten. Dit heeft tot gevolg dat een OOB die thans de controlewerkzaamheden en andere werkzaamheden door dezelfde accountantsorganisatie laat verrichten, een andere organisatie dient te benaderen voor ofwel controlewerkzaamheden, ofwel de andere werkzaamheden. Loyens & Loeff verleent juridische en fiscale diensten geen controlediensten en valt derhalve buiten de reikwijdte van de nieuwe wetgeving. Een OOB die een keuze maakt voor Loyens & Loeff zal in de toekomst dus niet opnieuw geconfronteerd worden met de gevolgen van de verplichte scheiding tussen controle- en adviesdiensten. Een OOB die voor juridische en fiscale diensten thans een andere accountantsorganisatie benadert, loopt daarentegen het risico opnieuw met de gevolgen van de verplichte scheiding geconfronteerd te worden na het verstrijken van de termijn voor de verplichte kantoorroulatie. Voor een uitgebreide analyse van de nieuwe wetgeving voor OOB s verwijzen wij naar de uitgave van onze nieuwsbrief Genoteerd welke u hier kunt vinden.
Q&A
Waarom is het initiatief genomen om bij OOB s scheiding aan te brengen tussen controlewerkzaamheden en andere werkzaamheden en de verplichte kantoorroulatie voor te schrijven? Met deze maatregelen wil de politiek bereiken dat de onafhankelijkheid van accountants beter is gewaarborgd en daarmee dat de kwaliteit van de uitgevoerde wettelijke controles toeneemt. Wat is een OOB? Het begrip OOB (Organisatie van Openbaar Belang) is gedefinieerd in de Wta. Hier staat in artikel 1, eerste lid, onderdeel l: organisatie van openbaar belang: 1 een in Nederland gevestigde rechtspersoon naar Nederlands recht waarvan effecten zijn toegelaten tot de handel op een gereglementeerde markt als bedoeld in artikel 1:1 van de Wet op het financieel toezicht; 2 een bank met zetel in Nederland als bedoeld in artikel 1:1 van de Wet op het financieel toezicht waaraan een vergunning is verleend ingevolge die wet; 3 een centrale kredietinstelling met zetel in Nederland als bedoeld in artikel 1:1 van de Wet op het financieel toezicht waaraan een vergunning is verleend ingevolge die wet; 4 een herverzekeraar, levensverzekeraar of schadeverzekeraar met zetel in Nederland als bedoeld in artikel 1:1 van de Wet op het financieel toezicht waaraan een vergunning is verleend ingevolge die wet; 5 een onderneming, instelling of openbaar lichaam, behorende tot een van de ingevolge artikel 2 aangewezen categorieën. Op grond van artikel 2 Wta kan de groep van OOB s door de wetgever worden uitgebreid. Welke diensten kwalificeren als controlediensten? Naar aanleiding van de aanpassingen in de Wta is door de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (ViO) vastgesteld. In de ViO wordt onder controledienst verstaan een dienst: a. die wordt uitgevoerd ten behoeve van externe gebruikers of de raad van commissarissen; b. waarvan de uit te voeren werkzaamheden gericht zijn op het verifiëren van informatie waarmee de verantwoordelijke partij zich verantwoordt; c. waarbij de aard van de werkzaamheden overeenkomt met werkzaamheden die zijn opgenomen in de Standaarden 100 3850 NV COS; en d. waarop onderstaande standaarden of standaarden die qua aard en omvang hiermee vergelijkbaar zijn van toepassing zijn: 1 Standaarden 100 999 NV COS, opdrachten tot controle van historische financiële informatie; 2 Standaarden 2000 2699 NV COS, opdrachten tot beoordeling van historische financiële informatie; 3 Standaarden 3000 3850 NV COS, assurance-opdrachten anders dan opdrachten tot controle of beoordeling van historische financiële informatie; of 4 Standaard 4400 NV COS, opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot financiële informatie. De accountantsorganisatie die de wettelijke controle verricht bij een OOB, mag behalve de hierboven genoemde diensten geen andere diensten voor die OOB verrichten.
Wat betekent het verbod van het uitvoeren van andere werkzaamheden dan controlediensten voor een gelieerde entiteit van een OOB? Hoewel de Wta in de huidige vorm niet spreekt over entiteiten anders dan de OOB zelf, strekt het verbod zich in principe ook uit tot zgn. gelieerde entiteiten van de OOB (kortgezegd: de moedermaatschappij en dochtermaatschappijen van de OOB), ongeacht of dergelijke entiteiten in Nederland of in het buitenland zijn gevestigd. Dit volgt uit de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (ViO), de voorgestelde wijzigingen in de Wta en recente Europese regelgeving. Welke werkzaamheden vallen onder de overgangstermijn van twee jaar? Onder de overgangstermijn van twee jaar vallen alle momenteel toegestane diensten die onder de nieuwe regelgeving verboden zijn, mits de opdracht voor de betreffende dienst is verstrekt vóór 1 januari 2013. Deze diensten moeten uiterlijk op 31 december 2014 zijn beëindigd. De opdracht zal voldoende specifiek en rechtsgeldig moeten zijn. Wanneer wordt de verplichte kantoorroulatie ingevoerd? De verplichte kantoorroulatie treedt in werking per 1 januari 2016. Op basis van de wetsgeschiedenis mag ervan uitgegaan worden dat de accountantsorganisatie geen wettelijke controle bij een OOB mag verrichten over een boekjaar dat eindigt op of na 1 januari 2016 wanneer zij reeds minimaal acht (zeer waarschijnlijk verlengd tot 10) achtereenvolgende jaren bij de OOB wettelijke controles heeft verricht. Geldt de roulatie ook als de accountantsorganisatie al acht (zeer waarschijnlijk verlengd tot 10) jaar de wettelijke controle uitvoert, maar de OOB nog niet acht jaar als OOB kwalificeert? Ja, dan geldt de roulatie ook, aangezien artikel 23, onderdeel c, Wta (geldend per 1 januari 2016) bepaalt dat een accountantsorganisatie geen wettelijke controle verricht bij een OOB, indien zij met betrekking tot die organisatie gedurende een periode van twee jaren volgend op een periode van acht aaneengesloten jaren de wettelijke controles heeft verricht of een aanzienlijk deel van de financiële administratie heeft verzorgd of verricht. Het artikel bepaalt niet dat gedurende al die jaren de organisatie als OOB moet classificeren.
Team Corporate Nationaal Arco Bobeldijk Partner/tax adviser T +31 20 578 54 14 E arco.bobeldijk@loyensloeff.com Patrick van Oppen Partner/tax adviser T +31 20 578 51 33 E patrick.van.oppen@loyensloeff.com Marcel Buur Partner/tax adviser T +31 10 224 65 07 E marcel.buur@loyensloeff.com Maarten van der Weijden Partner/tax adviser T +31 20 578 55 10 E maarten.van.der.weijden@loyensloeff.com
Amsterdam Arnhem Aruba Brussel Curaçao Dubai Genève Hong Kong Londen Luxemburg New York Parijs Rotterdam Singapore Tokio Zürich www.loyensloeff.com