Boom Effect Analyse 3 Essen & 6 Catalpa s Project Hasseltstraat 105 Gemeente Tilburg
Colofon Project: Boom Effect Analyse Project Hasseltlaan 105 Tilburg Opdrachtgever: Bureau ir. Herman Sengers Postbus 104 5570 SC Bergeijk Opdrachtnemer/ Contactpersoon: Seegers Project Ontwikkeling & Management Plantloonseweg 7 5171 RD Kaatsheuvel info.seegers@online.nl +31(0)6 57600971 Opgemaakt door: Hoogeinde 22 5142 GC Waalwijk T 0416 33 66 46 @ info@storix.nl www.storix.nl Auteur: A.H.J. Stokwielder Certified European Treetechnician Geregistreerd taxateur van bomen Datum: 17 januari 2013 Foto 1: De 3 Essen in de Dillenburgstraat in hersttooi 2
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 4 2 Aanleiding opstellen BEA... 5 3 Vraagstelling opdrachtgever... 5 4 Standaardvraag BEA... 5 5 Boomcontrole en groeiplaatsonderzoek... 6 6 Flora- en faunawet... 9 7 Beheerstoets... 9 Bijlage 1: Projectgebied... 10 Bijlage 1a Te verplaatsen Catalpa... 11 Bijlage 2: Aanleg parkeervakken Dillenburglaan... 12 Bijlage 3: Groeiplaats en bewortelingsonderzoek... 14 Essen Dillenburglaan... 14 Bijlage 4: Tien geboden voor bouw of aanleg bij bomen... 15 Bijlage 5: Uitvoeringsmaatregelen... 17 3
1 Inleiding Vanwege het bouwproject aan de Hasseltstraat 105 is in opdracht van de gemeente Tilburg deze Boomeffectanalyse opgemaakt. Dit ondanks het feit dat de bomen zich niet in het projectgebied bevinden, maar aan de rand van het gebied. Foto 2: Projectgebied met het pand met het huisnummer Hasseltstraat 105. Links de 6 Catalpa's in de Weverstraat. Boven de Catalpa's zijn de gekandelaberde kronen zichtbaar van de 3 Essen in de Dillenburgstraat. Er zijn plannen voor aanleg van 2 parkeerplaatsen tussen de drie Essen in de Dillenburgstraat. Er zijn adviezen opgenomen om duurzame instandhouding van deze bomen te waarborgen in bijlage twee: Aanleg parkeervakken Dillenburglaan Ook zal er een bolcatalpa verplaatst moeten worden ten behoeve van het bouwproject. De praktische uitvoerende maatregelen zijn weergegeven in bijlage 5. 4
2 Aanleiding opstellen BEA De aanleiding voor het opstellen van de Boomeffectanalyse (=BEA) is dat er binnen het bouwproject op het perceel van Hasseltstraat 105 in Tilburg bomen staan in de directe invloedssfeer van het bouwproject. Tegen het bouwproject aan staan 6 Bolcatalpa s in de Weverstraat en 3 gekandelaberde Essen in de Dillenburglaan. Dit zijn alleen de bomen in de directe omgeving. Aan de andere zijde van de Weverstraat staan nog 5 Bolcatalpa s. Zie hiervoor bijlage 1 kaart projectgebied. 3 Vraagstelling opdrachtgever De vraagstelling van de opdrachtgever is of er voor de bereikbaarheid van het bouwproject beschermende maatregelen noodzakelijk zijn om de bomen te kunnen behouden ondanks het feit dat de bomen niet in het projectgebied staan. Het gaat hierbij om het definitieve ontwerp, de ruimte die nodig is om de werkzaamheden uit te voeren, de inrichting van de ruimte onder de kroonprojectie en de aanleg van nutsvoorzieningen. 4 Standaardvraag BEA Bolcatalpa s in de Weverstraat Voor het realiseren van het bouwproject, zal er 1 bolcatalpa verplaatst moeten worden (zie bijlage 1a). De bolcatalpa s in de Weverstraat zijn theoretisch goed verplantbaar. Zowel de boomsoort(catalpa Bignonioides nana ), de vorm (bol) als ook de omvang van de boom leent zich om te verplanten. Belangrijk bij een verplanting is echter het tijdstip waarop de verplanting uitgevoerd dient te worden (herfst/ winter) en de voorbereidende werkzaamheden zoals het creëren van een goede kluit. Gezien de te verwachten kosten, en de logistieke handelingen is het aan te bevelen om de betreffende boom niet te verplanten maar te rooien en een nieuwe boom hiervoor aan te planten (zie hiervoor bijlage 5). Wij wijzen er wel op dat verkeerstechnisch gezien deze boomsoort lastig binnen de verkeersnormen te behouden. Wettelijk is vastgesteld dat boven het wegdek een takvrije zone gehandhaafd moet worden tot een hoogte van 4.20 meter. Dit wordt bij een takgroei van 20 cm vanaf de knot overschreden. De bomen hebben vanaf de Hasseltstraat op borsthoogte een omtrek van 65, 72, 73, 68, 77 en 68 cm. Deze bomen zijn verder niet opgenomen in de BEA. Een andere methodiek is om de waarde van de betreffende boom te laten taxeren volgens de methode NVTB rekenmodel boomwaarde door een geregistreerd taxateur en deze waarde vervolgens te storten in een groenfonds cq waarborgfonds. 5
De Boomeffectanalyse beperkt zich tot de 3 Essen in de Dillenburglaan. De 3 Essen in de Dillenburglaan zijn onderdeel van een doorgaand laanverband; aan de overzijde van de weg staan op het gazon vrijstaande Essen. De overige bomen worden beschreven omdat deze binnen de invloedssfeer vallen wanneer we te maken krijgen met bronbemaling; dit betreft ook de Platanen in de Hasseltstraat. Momenteel is de methode van sanering en eventuele broneringsmethode onbekend. Het verplanten van de 3 Essen is mogelijk in verband met een zeer beperkte kroon in relatie tot de ouderdom van de bomen en de wortelkluit. De verplantmethode dient afgestemd te worden op de afstand waarheen de bomen verplant gaan worden. De bomen zijn in het verleden regelmatig gekandelaberd en hoeven voor het uitvoeren van de bouwwerkzaamheden niet apart gesnoeid te worden. De bomen zitten in een snoeicyclus en deze dient gecontinueerd te worden. De Essen kunnen duurzaam behouden blijven. In verband met de voornemens tot aanleg van 2 parkeervakken verwijzen wij u betreft adviezen naar bijlage 2. De Essen hebben op borsthoogte een omtrek van 127, 132 en 130 cm. Gemeten vanaf de hoek Weverstraat Aangeven wat de risico s zijn van het verwijderen van 40% van de wortels voor de duurzame instandhouding van de bomen. Als de bomen gehandhaafd kunnen blijven dan de minimale compenserende maatregelen aan geven. Dus hoeveelheden en specificaties van de toe te passen materialen vermelden. 5 Boomcontrole en groeiplaatsonderzoek De conditie van de 3 Essen is te classificeren als goed. Gezien de minder fraaie invulling van de boomspiegels is de toekomstverwachting slachts geclassificeerd als voldoende. De bomen zijn een aantal jaren geleden gekandelaberd. De stabiliteitswortels zijn in kaart gebracht tijdens het bodemonderzoek met behulp van de gemaakte profielkuil. Zie onderstaande foto s. 6
Foto 3: Groeiplaatsonderzoek Es Dillenburgstraat Een uitgebreide beschrijving van de groeiplaats en de beworteling is weergegeven in bijlage 3 7
Foto 4: Diepte profielkuil 8
Foto 5: Groot aantal dikke wortels net onder de verharding 6 Flora- en faunawet Er is een flora- en fauna quickscan uitgevoerd; in de bomen is geen vast rust- of verblijfplaatsen voor vleermuizen aangetroffen en geen nesten van vogels. 7 Beheerstoets Beschermingsmaatregelen voor de 3 Essen Tijdens de bouwactiviteiten dienen de bomen beschermd te worden volgens de tien geboden voor bouw en aanleg bij bomen. Zie bijlage 4. Een extra aanvulling is om rondom de boomspiegel vaste palen met gaas te plaatsen met een totale hoogte van 2.00 meter. Het plaatsen van de palen dient boomtechnisch verantwoord te gebeuren; dit betekent het handmatig boren van de gaten. Anders wordt het kind met het badwater weggegooid door het ontstaan van wortelschade. Indien er zich op de hoeken van de boomspiegels zware wortels bevinden, de paal langs de wortel te plaatsen. De boomspiegels hebben een lengte en breedte van 2.50 meter. Indien de bomen buiten de aanvoerroute vallen is een boombeschermingsplan niet noodzakelijk. Na afronding van de bouwactiviteiten zijn er vanuit de huidige gegevens geen extra maatregelen noodzakelijk voor de duurzame instandhouding van de bomen. 9
Bijlage 1: Projectgebied 10
Bijlage 1a te verplaatsen Catalpa 11
Bijlage 2: Aanleg parkeervakken Dillenburglaan Onderstaande kaart geeft aan waar gemeente Tilburg twee nieuwe parkeervakken gepland heeft. 12
We adviseren af te wijken van de tekening en de parkeervakken aan te leggen op minimaal 2 meter maar liefst 3 meter uit het hart van de boom om op deze manier de stabiliteitswortels te kunnen behouden. Dus de vakken zoveel mogelijk centreren tussen de bomen. Bij aanleg van vooral het westelijk parkeervak (niet naast de drempel) is de noodzaak van het verlagen van het trottoir. Hierbij wordt 40% van de totale hoeveelheid wortels afgegraven die zitten in het huidige cunet. De ondergrond/de bodem is plaatselijk sterk verdicht; als compensatie kan hier grond uitgewisseld worden of de grond opwaarderen. Dit gebeurd door het wit zand af te voeren, de grond los te maken. De grond vervangen of de huidige grond op waarderen en doormengen met compost. Voor aanleg de parkeervakken geogrid onder het cunet aanbrengen met een scheidingsweefsel dat dient als drukverdelingsmat zodat de bovengrond niet boven 1.8 MPa verdicht kan worden. Zie bijlage 5 profielkuil bij bodemonderzoek. 13
Bijlage 3: Groeiplaats en bewortelingsonderzoek Essen Dillenburglaan 14
Bijlage 4: Tien geboden voor bouw of aanleg bij bomen 1. Bescherm de stam en de wortels Plaats voor de aanvang van de werkzaamheden vaste bouwhekken rond de boom, tenminste ter grootte van de kroonprojectie. Afwijking hiervan mag alleen na overleg met de boombeheerder en/of een vakkundig boomverzorger. 2. Plaats geen bouwmaterialen en geen bouwkeet onder de boom Voertuigen of bouwketen mogen nooit (tijdelijk) op het wortelpakket geplaatst worden. De opslag van bouwmaterialen is in deze zone eveneens verboden. Dit leidt namelijk tot beschadiging van de wortels en het verdicht de bodem, die het afsterven van wortels tot gevolg heeft. Alleen onder speciale omstandigheden waarbij een boomtechnisch getoetst plan is opgemaakt kunnen bouwketen onder de kroon geplaatst worden zonder dat groeiplaats hierbij beschadigd wordt. 3. Houd bouwverkeer buiten de kroonprojectie Blijf met bouwmachines uit de buurt van de bomen om bodemverdichting te voorkomen. Wanneer het onvermijdelijk is dat over de boomwortels gereden moet worden: plaats minimaal rijplaten. Afhankelijk van de structuur van de grond en de verkeersdruk moeten mogelijk zwaardere maatregelen getroffen worden. 4. Verstoor de bovengrond niet Handhaaf de bestaande maaiveldhoogte. Binnen de kroonprojectie niets ontgraven. Ophoging alleen onder de strikte voorwaarde van voldoende beluchting van de wortels. Raadpleeg de boombeheerder of een deskundig boomverzorger voor een advies op maat. 5. Voorkom beschadiging van de wortels Graaf nooit binnen de kroonprojectie. Laat een vakkundig boomverzorger onderzoek uitvoeren als toch gegraven moet worden onder de boomkroon. Bij noodzakelijk graafwerk zoveel mogelijk handmatig werken. Hak nooit wortels door van meer dan vijf centimeter dik. Let op! Ook verlies van zeer veel kleine wortels levert problemen op voor de boom. 15
6. Leg kabels en leidingen zorgvuldig aan Leg kabels en leidingen bij voorkeur buiten de toekomstige kroonprojectie van bomen.pas indien mogelijk sleufloze technieken toe, dat wil zeggen: gestuurd boren onder het wortelpakket door in plaats van een sleuf graven. Maak gebruik van kabelgoten en mantelbuizen. 7. Houd de grondwaterstand bij de boom gelijk Verhoging van de grondwaterstand leidt tot wortelsterfte vanwege een zuurstoftekort. Zorg bij stijging van het grondwaterniveau voor een damwand buiten de kroonprojectie of pomp het water weg. Let bij grondwaterverlaging op uitdroging. Bij noodzakelijke bronbemaling altijd damwanden plaatsen of een irrigatiesysteem aanleggen. Dit laatste is werk voor een boomtechnisch specialist. 8. Houd schadelijke stoffen uit de buurt van bomen Gooi nooit olie, cementwater, chemische stoffen, zout, zuren of kalk bij bomen. 9. Laat noodzakelijk snoeiwerk door vakkundige boomverzorgers uitvoeren Zaag nooit zelf zomaar takken of wortels af. Alleen een deskundige kan beoordelen op welke wijze snoeien verantwoord is. 10. Plaats geen dichte verharding over de wortels Onder beton en asfalt ontstaat een tekort aan water en zuurstof, waardoor wortels afsterven. Let op! Ook het verdichten bij de aanleg van een halfverharding en het type halfverharding zelf kan desastreus zijn voor de zuurstofhuishouding in de grond. Overleg altijd met de boombeheerder en/of de vakkundig boomverzorger, indien er knelpunten zijn bij het uitvoeren van deze tien geboden! 16
Bijlage 5: Uitvoeringsmaatregelen Weverstraat Verplanten bolcatalpa: Wanneer wordt besloten om de Catalpa te verplanten, dient hiervoor een wielkraan met kluitsteker met een diameter van Ø 160 cm te worden gebruikt. Alvorens de werkzaamheden uitgevoerd kunnen worden dient er nog een KLIC-melding worden gedaan. Op onderstaande tekening is te zien om welke Catalpa het gaat en waar deze naar toe verplant moet worden. Herplant bolcatalpa: Wanneer er wordt gekozen om de boom te rooien en te vervangen dient met de volgende zaken rekening gehouden te worden: Vergunningaanvraag: kapvergunning (omgevingsvergunning) Uitvoeren KLIC melding Boomsoort: Catalpa Bignonioides nana Voorstel herplantmaat: 18 20 cm (stamomtrek op 1,0 meter) let op hoogte van de knot ivm totaalbeeld van de Weverstraat In beide gevallen dient er een geschikt plantvak/groeiomgeving gerealiseerd te worden voorzien van een ruim bemeten wortelscherm (ivm aanwezige kabels en leidingen). 17
Parkeerplaatsen Dillenbrugstraat Op de plaats waar de twee parkeerplaatsen worden gemaakt adviseren we om de bodem te beluchten en te bemesten met de TFI-methode. Om de groeiomstandigheden onder de toekomstige parkeerplaatsen aan de Dillenbrugstraat te verbeteren adviseren we de ondergrondse groeiplaats bij de Essen te beluchten. Bij het beluchten van de ondergrondse groeiplaats is het mogelijk de druk voor het breken trapsgewijs af te stellen tussen de 3 en 11 bar- op de samenhang en de structuur van de bodem. Bij de beluchting zullen er bodemscheuren in de huidige bodemlagen worden aangebracht. De gevormde bodem scheuren worden in lagen van ongeveer 30 cm gevuld met een droog substraat zodat er geen verslemping van de bodem kan ontstaan. Tijdens het vullen van de bodemscheuren zal er te allen tijde een lage luchtdruk worden gebruikt zodat schade aan wortels en micro-organismen wordt geminimaliseerd. Voordelen van de TFI-methode Het verbeteren van de groeiplaats van de bomen heeft meerdere voordelen: - langdurige werking; 18
- toepasbaar in elk seizoen; - vermindert bestratingsopdruk door boomwortels; - storende lagen en overgangsgebieden worden opgeheven; - de bodem raakt niet verdicht; - de bewatering/afwatering is uitstekend; - natuurlijke bodemverbeteringsmiddelen worden gebruikt; - het organisch stofgehalte in de bodem kan probleemloos worden verhoogd; - hoeveelheden worden digitaal verwerkt en vastgelegd in afleverrapport. TFI-methode Het principe van dit groeiplaatsverbeteringssysteem is even eenvoudig als effectief. Met behulp van lage druk worden tal van bodemscheuren gemaakt. Die worden opgevuld met organische stof, lavakorrels en levende biologische preparaten. Voor de wortels van de nieuwe bomen lijkt het alsof ze de plaats innemen van de dode en reeds verteerde wortels van hun voorganger. Boomwortels groeien gemakkelijk in de gecreëerde scheuren en maken gebruik van het ingebrachte substraat. Door het toedienen van de speciaal ontwikkelde lava korrels is het mogelijk dat het bovenliggende zandbed (cunet) wordt verdicht tot de gewenste waarde. Ondanks de verdichting blijven de scheuren doordringbaar voor de wortels van de bomen, en er kan een goede zuurstof uitwisseling plaatsvinden in de bodem(diffusie). De levende biologische preparaten bestaan uit een diversiteit van bacteriën, schimmels en kleine organismen dat vooral op de langere termijn de boom zal voorzien. Tevens zijn deze preparaten aangevuld met bodemschimmels (mycorrhiza), deze mycorrhiza vergroeien met de wortels (symbiose) waardoor de opname van de boom aanzienlijk vergroot wordt. De draden van de essentiële mycorrhiza groeien direct mee de wortels in de door de TFI gecreëerde bodemscheuren en in de verdichte zones rondom de bodemscheuren uitgroeien en opnamecapaciteit realiseren. Voorbeelden van deze vergroeiingen zijn alom bekend bij bomen op heidegronden en zandverstuivingen. De gecreëerde scheuren zorgen voor een goede spreiding van het wortelgestel. Tevens zorgt het ingebrachte wormencompost aangevuld met actieve bodembacteriën en bodemschimmels ook voor de omzetting van de aanwezige omgevingsgrond voor de boom opneembare nutriënten. De totale oppervlakte bedraagt 200 m² te bewerken voor het terrein waarbij de 3 de boom ook deels wordt meegenomen. Na het beluchten wordt als eerste Geogrid LBO 330 (30 kn/m²) rondom de bomen aangebracht met daarboven het scheidingsvlies NW 16 = Thermisch gebonden non woven met een treksterkte van 16 kn/m² ; dit betreft een oppervlakte van 24 m². Daarna wordt het cunet aangebracht met tegels. 19