Samenvatting Regio in beeld 2016 Rivierenland
Samenvatting Aantal banen neemt toe, echter niet in collectieve sector In Rivierenland groeit het aantal banen van werknemers (voltijd en deeltijd) in 2017 met 1,1% tot 103.000. Dat is sterker dan de landelijk stijging met 0,9%. Tijdens de voorbije crisisjaren hebben structurele ontwikkelingen de arbeidsmarkt sterk veranderd. Ov. zakelijke diensten Detailhandel Zorg en welzijn Industrie Groothandel Spec. zakelijke diensten Vervoer en opslag Bouwnijverheid Onderwijs Landbouw Openbaar bestuur Horeca Overige diensten ICT Financiële diensten 0 5.000 10.000 15.000 20.000 Aantal banen, 2017 Grote sectoren in Rivierenland zijn overige zakelijke diensten met 18.000 banen en detailhandel met 11.900 banen. De werkgelegenheid groeit in de meeste sectoren. Grote groeiers zijn overige zakelijke diensten, bouwnijverheid, groothandel en ICT. Ongeveer de helft van de werkgelegenheid in overige zakelijke diensten betreft werk van uitzendkrachten die ook in andere sectoren werkzaam zijn. Veel groeisectoren zijn in Rivierenland sterker vertegenwoordigd dan landelijk gemiddeld. De werkgelegen krimpt in financiële diensten, onderwijs, openbaar bestuur, onderwijs, zorg & welzijn, industrie en landbouw. Landbouw en industrie zijn in Rivierenland sterker vertegenwoordigd dan landelijk gemiddeld. De overige sectoren waar de werkgelegenheid afneemt zijn minder ster vertegenwoordigd, waardoor de banenkrimp minder invloed heeft. Trends in de ontwikkeling van de werkgelegenheid Een aantal trends speelt een rol op de arbeidsmarkt zoals flexibilisering, toename van het aantal zelfstandigen, vergrijzing en veranderingen in kwalificaties van functies. De leeftijdsopbouw van werknemers is een relevant gegeven. Door vergrijzing en verhoging van de pensioenleeftijd neemt de participatie van ouderen toe. Een hoog aandeel 50-plussers betekent dat er meer vervangingsvraag te verwachten is. Voor de groep 60-plussers speelt dat binnen 7 jaar. Openbaar bestuur en onderwijs zijn sectoren met een hoog aandeel oudere werknemers. In absolute aantallen zijn er veel 50-plussers in zorg & welzijn werkzaam, en juist weinig in horeca, detailhandel en uitzendbedrijven. Landbouw Spec. zakelijke diensten Overige diensten Horeca Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Onderwijs Financiële diensten ICT Vervoer en opslag Ov. zakelijke diensten Industrie Zorg en welzijn Openbaar bestuur Totaal Door toenemende flexibilisering neemt het aantal zelfstandigen sneller toe dan het aantal banen van werknemers. In Rivierenland werkt 18% van de werkende als zelfstandige. De sector met het grootste aandeel zelfstandigen is landbouw, waar één op de twee werkenden zelfstandige is. Daartoe worden echter ook meewerkende gezinsleden meegeteld. Het grootste aantallen zelfstandigen werken in specialistische zakelijke dienstverlening, landbouw en detailhandel. Ongeveer de helft van de zelfstandigen is zelfstandige zonder personeel (zzp). 0% 25% 50% 75% Aandeel zelfstandigen, 2013-2014 Bron: CBS, bewerking ROA Regio in beeld 2016 Samenvatting Rivierenland 1
Aantal vacatures neemt toe In 2015 en 2016 nam het aantal ontstane vacatures toe. Het aantal vacatures steeg in vrijwel alle sectoren. Het aantal vacatures daalde echter in de landbouw en specialistische zakelijke diensten. Het aantal vacatures steeg procentueel het sterkst in de bouw en landbouw. 10.000 9.000 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 Van juli 2015 tot en met juni 2016 ontstonden 9.300 nieuwe vacatures. Dat zijn er gemiddeld bijna 800 per maand. Door de economische crisis daalde het aantal vacatures vanaf 2008. Door economisch herstel neemt het aantal ontstane vacatures vanaf 2014 weer toe. UWV verwacht dat in 2016 en 2017 het aantal ontstane vacatures verder toeneemt. 3.000 2.000 1.000 0 11/12 12/13 13/14 14/15 15/16 Detailhandel Groothandel Zorg en welzijn Industrie Ov. zakelijke diensten Vervoer en opslag Spec. zakelijke diensten Bouwnijverheid Horeca Onderwijs ICT Landbouw Openbaar bestuur Overige diensten Financiële diensten 0 500 1.000 1.500 2.000 De sectoren met de meeste vacatures Rivierenland zijn detailhandel met 1.800 en groothandel met 1.100 vacatures. Deze twee sectoren zorgen samen voor bijna een derde van alle vacatures in Rivierenland. Voor laagopgeleiden ontstaan de meeste vacatures in detailhandel, op ruime afstand gevolgd door vervoer & opslag. Vacatures in detailhandel en vervoer & opslag worden ook vervuld door scholieren en studenten in bijbaantjes en vakantiewerk. Voor middelbaar opgeleiden zijn er veel vacatures in zorg & welzijn, detailhandel, groothandel en industrie. Hoogopgeleiden vinden vooral veel vacatures in onderwijs, specialistische zakelijke dienstverlening, zorg & welzijn en groothandel. Ontstane vacatures, 2015/2016 Top 10 openstaande vacatures naar beroep 1 Elektriciens en elektronicamonteurs 2 Software- en applicatieontwikkelaars 3 Transportplanners en logistiek medewerkers 4 Timmerlieden 5 Vrachtwagenchauffeurs 6 Hulpkrachten bouw en industrie 7 Loodgieters en pijpfitters 8 Machinemonteurs 9 Bedieners mobiele machines 10 Laders, lossers en vakkenvullers Nevenstaande tabel toont voor welke tien beroepen in de eerste helft van 2016 de meeste vacatures op werk.nl open stonden. In Rivierenland was de vraag het grootst naar elektriciens & elektronicamonteurs en software- & applicatieontwikkelaars en transportplanners & logistiek medewerkers. Veel vacatures zijn voor technische beroepen en productiemedewerkers. Regio in beeld 2016 Samenvatting Rivierenland 2
Aantal nieuwe WW-uitkeringen daalt Aan de instroom in de WW is te zien dat het beroep op de WW terugloopt. In de eerste helft van 2016 werden in Rivierenland 3.000 nieuwe WW-uitkeringen verstrekt. Dat zijn er 400 minder dan in dezelfde periode vorig jaar. De daling met 13% was in Rivierenland sterker dan gemiddeld in Nederland (-9%). Culem borg Buren Ne d er-betuwe Gelderm alsen Tiel West Maas en Waal Ne erijnen Zaltbom m el Maasdriel Instroom WW jan t/m juni 2016 naar beroepsgroep 1 Hulpkrachten bouw en industrie 2 Laders, lossers en vakkenvullers 3 Verkoopmedewerkers detailhandel 4 Receptionisten en telefonisten 5 Callcentermedewerkers outbound en overige verkopers 6 Secretaresses 7 Boekhoudkundig medewerkers 8 Schoonmakers 9 Verzorgenden 10 Administratief medewerkers Nevenstaande tabel toont de top tien van beroepen met de hoogste instroom in de WW in de eerste helft van 2016. In Rivierenland werden vooral nieuwe WWuitkeringen toegekend aan mensen die werk zoeken als hulpkracht bouw & industrie, lader, losser & vakkenvuller of verkoopmedeweker in de detailhandel. De grote instroom van verkoopmedewerkers is een direct gevolg van ontwikkelingen in de detailhandel met faillissementen en doorstarts van winkelketens. Veel mensen die in de WW instromen, stromen snel weer uit naar werk wanneer zij relevante werkervaring en technische kennis en vaardigheden hebben. Rivierenland Aantal Aandeel Aantal Wajong 2.590 Geslacht Man 1.390 54% Vrouw 1.200 46% Leeftijd <25 jaar 710 27% 25-35 jaar 900 35% 35-45 jaar 380 15% 45-55 jaar 340 13% 55 jaar of ouder 260 10% Wajong-percentage 1,8% In Rivierenland wonen bijna 2.600 Wajongers. Het merendeel is man en jonger dan 35 jaar. Bijna kwart is 45 jaar of ouder. Het aantal werkende Wajongers neemt toe, vooral bij reguliere werkgevers. Het aandeel werkende Wajongers daalt echter doordat het totale aantal Wajongers sneller stijgt dan het aantal werkenden onder hen. Om Wajongers aan het werk te krijgen en houden blijven inspanningen en investeringen nodig in de vorm van bijvoorbeeld loondispensatie en jobcoaches. Factoren die arbeidsparticipatie bevorderen zijn sterke sociale cohesie in de regio, sterke betrokkenheid van professionals en ouders en bereidheid tot samenwerking tussen diverse partijen. Regio in beeld 2016 Samenvatting Rivierenland 3
Arbeidsmarkt in Rivierenland is gemiddeld; krapte in specifieke beroepen Doordat het aantal kortdurend werkzoekenden daalt en het aantal openstaande vacatures stijgt, wordt de arbeidsmarkt in Rivierenland minder ruim. Werkgevers hebben daardoor vaker een minder ruime keuze uit kandidaten om hun vacatures te vervullen. Totaal ICT Zorg en welzijn Commercieel Economisch en admin. Technisch Agrarisch Transport en logistiek Managers Openbaar bestuur Dienstverlenend Pedagogisch Creatief en taalkundig zeer ruim ruim gem. krap zeer krap De arbeidsmarkt in Rivierenland is gemiddeld. In Rivierenland is de arbeidsmarkt krap voor informaticaberoepen. Dat betreft vooral beroepen voor hoogopgeleiden, zoals applicatieontwikkelaars. In Rivierenland is de arbeidsmarkt ruim voor creatieve & taalkundige, pedagogische en dienstverlenende beroepen. Voor alle overige beroepen is de arbeidsmarkt in de regio gemiddeld. Binnen veel beroepsgroepen is de arbeidsmarkt wel krap voor specifieke beroepen. Dat biedt kansen voor bijvoorbeeld gespecialiseerd verpleegkundigen, vrachtwagenchauffeurs & logistiek medewerkers. -4-3 -2-1 0 1 2 3 4 Naar verwachting ontstaan voor werkgevers in toenemende mate knelpunten in de personeelsvoorziening voor een breed scala aan technische beroepen. Ook gaan werkgevers knelpunten ervaren in het vinden van ICT-personeel, onderwijs, managementfuncties en op economisch gebied op hoog beroepsniveau. Voor administratieve, dienstverlenende en commerciële beroepen worden nauwelijks knelpunten verwacht. Scholing vergroot kansen Werkzoekenden kunnen hun kans op werk voor vergroten door gerichte opleidingen of cursussen te volgen. Het ministerie van SZW heeft daarvoor een pakket aan maatregelen geïntroduceerd zoals scholingsvouchers, brug-ww en sectorplannen. Een verbeterde aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt is wenselijk om vraag en aanbod beter op elkaar te laten aansluiten. Opleiding Totaal Mbo 2/3 Totaal Mbo 4 Totaal Hbo Totaal Wo Totaal Arbeidsmarktperspectief Matig Matig Redelijk Goed Redelijk ROA heeft een inschatting gemaakt van de toekomstige arbeidsmarktperspectieven naar opleiding. Op totaalniveau zijn de toekomstperspectieven in Rivierenland redelijk. De beste perspectieven zijn er voor hboopleidingen in landouw & natuur, techniek, onderwijs en taal & cultuur. Kansen buiten de regio Werkzoekenden kunnen niet alleen hun kansen vergroten door te kijken naar alternatieve beroepen en het volgen van scholing. Zij kunnen, net als werkgevers, ook hun zoekgebied uitbreiden. Rivierenland heeft een negatief pendelsaldo, dat wil zeggen dat er meer inwoners van Rivierenland buiten de regio werken, dan dat er mensen van buiten de regio in Rivierenland komen werken. Waar werken inwoners van Rivierenland 3% 10% Rivierenland 4% 6% Midden-Utrecht Noordoost-Brabant 64% FoodValley 12% Rijk van Nijmegen Overig Waar wonen werkenden in Rivierenland Rivierenland 10% 3% 3% Noordoost-Brabant 5% Midden-Utrecht 6% 73% Rijk van Nijmegen FoodValley Overig Bron: CBS, bewerking UWV Regio in beeld 2016 Samenvatting Rivierenland 4
Inwoners van Rivierenland werken voornamelijk in Rivierenland (64%), Midden-Utrecht (12%) en Noordoost-Brabant (6%). Omgekeerd wonen de mensen die Rivierenland werken vooral in Rivierenland (73%), Noordoost- Brabant (6%) en Midden-Utrecht (5%) Werkzoekenden vergroten hun kans op werk als ze ook buiten Rivierenland naar werk zoeken. Uitdagingen voor de toekomst Door het gestage, langdurige economische herstel, verbetert de situatie op de arbeidsmarkt in Rivierenland. Door de gunstige sectorale structuur groeit de werkgelegenheid in 2017 met 1,1% bovengemiddeld. Doordat de beroepsbevolking met 0,6% minder sterkt stijgt dan landelijk, kan het aantal werklozen en WW ers in Rivierenland net 10% sterker dalen dan landelijk gemiddeld. De lage percentages van de groeiende werkgelegenheid en dalende WW, geven wel aan hoe klein en onzeker de marges zijn. Binnen deze marges moeten de kansen worden onderzocht en benut om werkzoekenden te ondersteunen bij het vinden van werk. Vanaf 1 januari 2016 is Werkzaak Rivierenland de organisatie voor werk en inkomen in de regio Rivierenland. Negen gemeenten in Rivierenland, LANDER werk & participatie (SW-organisatie) en het Werkgevers Adviespunt Rivierenland werken in de nieuwe organisatie nauw samen om de arbeidsmarkt optimaal te bedienen met de Participatiewet als aanleiding. Werkzaak Rivierenland en UWV werken integraal samen als het gaat om de werkgeversdienstverlening, waardoor de werkgevers in de regio één aanspreekpunt hebben. Zij doen dit vanuit de visie: Talent werkt voor Rivierenland. Werkende ouderen worden minder snel werkloos. Wanneer zij wel hun baan verliezen, komen zij over het algemeen moeilijker weer aan het werk. In 2015 heeft het kabinet extra budget beschikbaar gesteld om de doelgroep die mag worden ondersteund te verruimen van 55+ naar 50+. UWV biedt aan alle 50+ ers, die instromen in de WW, de training succesvol naar werk aan. Deze training bestaat uit tien bijeenkomsten waarin de deelnemers worden ondersteund in hun zoektocht naar werk. Accountmanagers van Werkzaak Rivierenland en UWV sluiten aan bij deze workshops. Werkzaak Rivierenland en UWV organiseren werkgesprekken waarbij werkgevers en kandidaten met elkaar in gesprek gaan over werk. Hier hoeft niet altijd een concrete vacature vraag aan ten grondslag te liggen. Alles om ervoor te zorgen dat deze doelgroep zo goed mogelijk de aansluiting naar de markt vindt en ook een reëel beeld krijgt van wat de markt vraagt. Dit doen we zoveel mogelijk op locaties bij werkgevers. In samenwerking met ROC Rivor gaan we een aantal werkmarkten organiseren op locatie van het ROC. Greenport Gelderland (werkgeversorganisatie van o.a. tuinbouw ondernemers) heeft met subsidie van de Provincie de branchepool Tuinbouw opgezet. Vanuit Werkzaak Rivierenland en UWV worden kandidaten die belangstelling hebben voor werken in de tuinbouw actief naar deze pool verwezen. Door de werkzaamheden in de sector te 'poolen' wordt flexibele arbeid zoveel mogelijk aaneengesloten zodat werknemers het jaar rond werk hebben. Regio in beeld 2016 Samenvatting Rivierenland 5
Colofon Regio in Beeld Regio in Beeld is een jaarlijkse uitgave van UWV Auteur Jörgen Zegel Inlichtingen arbeidsmarktinformatie@uwv.nl Redactieadres UWV Afdeling Arbeidsmarktinformatie en -advies Postbus 58285 1040 HG Amsterdam Eindredactie Suzanne IJzerman Roelof van der Velde Regio samenstelling De arbeidsmarktregio Rivierenland is het werkgebied van Beursplein Rivierenland. De gemeenten Buren, Culemborg, Geldermalsen, Maasdriel, Neder-Betuwe, Neerijnen, Tiel, West Maas en Waal en Zaltbommel maken deel uit van deze arbeidsmarktregio. Disclaimer Meer informatie is te vinden op www.werk.nl/arbeidsmarktinformatie. Alles uit deze uitgave mag worden overgenomen, echter uitsluitend met bronvermelding. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. UWV 2016 Regio in beeld 2016 Samenvatting Rivierenland 6
Einde rapport Regio in beeld 2016 Samenvatting Rivierenland 7