September 2014 MAAND JOURNAAL EUROPA: GEEN REDEN TOT PANIEK ING FIRST CLASS OBLIGATIE FONDS HEEFT DE WIND IN DE ZEILEN INVESTMENT MANAGEMENT

September 2014 MAAND JOURNAAL EUROPA: GEEN REDEN TOT PANIEK ING FIRST CLASS OBLIGATIE FONDS HEEFT DE WIND IN DE ZEILEN INVESTMENT MANAGEMENT

Maandjournaal ING Investment Management NN SEPTEMBER 2014 EUROPA: GEEN REDEN TOT PANIEK De vooruitzichten voor de Europese economie zijn enigszins onzekerder geworden, maar er zijn voldoende factoren die Europa op het juiste groeipad kunnen houden. TOEGENOMEN SPANNINGEN TUSSEN RUSLAND EN EUROPA De meest zichtbare ontwikkeling die voor onzekerheid heeft gezorgd is de toename van de onrust in Oekraïne. Die raakte in een stroomversnelling na het neerstorten van vlucht MH17 van Malaysia Airlines. De toename van de spanningen tussen Rusland en het Westen is een bron van zorg. De verzwaring van de sancties door de VS en Europa werd gepareerd met vergeldingsacties van Rusland, waardoor het risico van een agressieve handelsoorlog tussen Rusland en het Westen flink is toegenomen. De potentiële negatieve invloed daarvan op de economie is uiteraard zorgelijk; dit is het geval voor de eurozone. Duitsland lijkt het meest kwetsbaar vanwege haar grote exportbelangen, maar is tegelijkertijd ook het best in staat om tegenvallers op te vangen. Het inschatten van de gevolgen van de Russische sancties voor de Europese economie is echter erg lastig. Zo taxeerde het CBS onlangs dat de Nederlandse export op jaarbasis zeker 300 miljoen euro aan directe inkomsten misloopt door de exportstop naar Rusland. Dit zijn directe effecten; het inschatten van indirecte effecten is nog veel lastiger. Wij taxeren dat de negatieve gevolgen voor Europa vooralsnog beheersbaar zijn. Alleen als de situatie verder escaleert en Rusland bijvoorbeeld de energietoevoer afsluit, treedt een groei-bedreigende situatie op in Europa. ECONOMIE EUROZONE HEEFT NAUWELIJKS BUFFERS Wat tevens een belangrijke rol speelt is dat de (eurozone) economie nauwelijks een buffer heeft om externe schokken op te vangen. Het economisch herstel van de regio is nog steeds zeer gematigd; bovendien vallen economische cijfers sinds een aantal maanden steeds vaker tegen. Dit werd bevestigd door de economische groeicijfers over het tweede kwartaal. Daaruit bleek namelijk dat de eurozone-economie niet is gegroeid in het afgelopen kwartaal, waar in het eerste kwartaal nog een bescheiden groei van 0,2% werd gerealiseerd. De grote landen rapporteerden tegenvallende cijfers. Zo kromp de Duitse economie met 0,2% ten opzichte van het voorgaande kwartaal; voor het eerst sinds 2009 lag de Duitse groei onder het eurozone-gemiddelde. Ook de Italiaanse economie kromp, terwijl de Franse economie voor het tweede achtereenvolgende kwartaal stagneerde. Positieve uitzonderingen waren Spanje, met een groei van 0,6%, en de Nederlandse economie die 0,5% groeide, als was dat vooral een rebound van een erg zwak eerste kwartaal (-0,4%). VERTROUWEN KAN EEN DEUK OPLOPEN Mede op basis van een positieve bijdrage van de consumptie en een aantrekkende groei in andere regio s, gaan wij nog altijd uit van een verbetering van de groei in de tweede helft van het jaar. Echter, de toename van de geopolitieke spanningen heeft onzekerheid toegevoegd aan de groeivooruitzichten. De spanningen kunnen vooral van invloed zijn op het vertrouwen van consumenten en bedrijven, wat het prille binnenlandse herstel kan beschadigen. DE POSITIEVE KEERZIJDE: LAGERE RENTES EN ZWAKKERE EURO De zwakkere economische cijfers en de aanhoudend lage inflatie hebben, in combinatie met de recente maatregelen van de ECB (zoals de renteverlaging naar 0,05%), bijgedragen aan een verdere daling van de rentes, waardoor overheden - en indirect 2

SEPTEMBER 2014 Maandjournaal ING Investment Management NN IN HET KORT - Spanningen tussen Rusland en Europa - Fragiel economisch herstel eurozone bedreigd - Risico van afname vertrouwen + Kans op extra maatregelen ECB toegenomen + Aantrekkende groei in andere regio s + Zeer lage rente, zwakkere euro + Sterke daling van de olieprijs ook bedrijven en huishoudens - nog goedkoper kunnen lenen. Daarnaast is de euro, die als duur werd beschouwd, sinds mei behoorlijk in waarde gedaald. Dit is goed nieuws voor Europese bedrijven die exporteren naar ander regio s. Conclusie: herstel verwacht, invloed op financiële markten beperkt aangehouden, aldus de fondsmanager. GEEN POSITIES IN OEKRAÏNE, ZWAAR ONDERWOGEN IN RUSLAND In juni zagen we de situatie escaleren. In de VS nam de druk op Obama om meer te doen toe. Er werd al gesproken over sancties vóór de ramp met de MH17. Toen zijn we ook begonnen onze posities af te bouwen. Met de crash van de MH17 op 17 juli raakten de gebeurtenissen in een stroomversnelling, aldus Griffiths. In Oekraïne belegt het fonds momenteel niet. Dat Oekraïne voor steun heeft aangeklopt bij het Internationaal Monetair Fonds (IMF) is volgens Griffiths een veeg teken, gezien de vaak draconische maatregelen die het internationale fonds afdwingt in ruil voor financiële hulp. Ten aanzien van Rusland is de positie van overwogen begin dit jaar teruggebracht naar zwaar onderwogen. Aanvankelijk zag Griffiths hervormingen gloren en de dividenduitkeringen van bedrijven stijgen. De economische vooruitzichten zijn echter sterk verslechterd. WEINIG ALTERNATIEVEN IN OOST-EUROPA HOE GAAN FONDSMANAGERS VAN ING IM OM MET DE SITUATIE IN OEKRAÏNE? De opgelopen spanningen in Oekraïne zorgden voor onrust op de Europese aandelenmarkten. We vroegen Nathan Griffiths, senior portefeuillemanager van het ING Emerging Europe Fund, hoe zijn fonds heeft ingespeeld op de ontwikkelingen in Oekraïne. Naarmate de situatie in Oekraïne verder uit de hand liep, hebben wij de posities in het fonds verder afgebouwd. Aangezien er weinig alternatieve voorhanden waren, hebben we een grotere kaspositie Ook ten aanzien van andere Oost-Europese opkomende landen is Griffiths terughoudend. Zo is de Poolse economie het meest afhankelijk van handel met Rusland. We houden daarom de komende tijd rekening met neerwaartse aanpassingen van de groeiramingen. De economieën van Hongarije en Tsjechië zijn meer op het Westen geënt. Maar ook hier neemt de fondsmanager een afwachtende houding aan, met het oog op de tegenvallende economische cijfers over de eurozone, de impact van de sancties en de negatieve vertrouwenseffecten die uitgaan van het Oekraïens-Russische conflict. 3

Maandjournaal ING Investment Management NN SEPTEMBER 2014 BELEGGINGSVISIE Rentes (10 jaars yield) Verenigde Staten 2,5% Eurozone 0,9% Japan 0,6% Visie ING Investment Management Aandelen - regio's Verenigde Staten + Europa = Japan + Opkomende Markten + Aandelen - sectoren Energie + Basismaterialen + Industriegoederen = Luxe Consumentengoederen + Dagelijkse Consumentengoederen Gezondheidszorg = Financiële Waarden + Informatie Technologie = Telecommunicatie Nutsbedrijven = Economisch omgeving Sterk economisch herstel in VS, juist zwak in Europa In de VS ontwikkelt de industriële activiteit zich sterk. In Europa en Japan zet de groei door, maar blijven de meeste indicatoren achter bij de verwachtingen. De ECB is bezorgd over de lage groei en de dalende inflatieverwachtingen. Begin september verlaagde zij het rentetarief (naar 0,05%). Verder begint de centrale bank in oktober met het kopen van ABS papier en gedekte leningen ( covered bonds ). Voor de VS taxeren wij een eerste stijging van de officiële rente in het derde kwartaal van 2015. Voor de eurozone en Japan verwachten wij verdere versoepelingen. Aandelen Beleid ECB duwt beleggers sterker in de richting van aandelen en vastgoed Aandelen (+3,8%) presteerden gunstig. Aandelen in de VS en opkomen - de markten wonnen het meest, mede dankzij de daling van de euro. De zoektocht naar een behoorlijk rendement steunde enkele defensieve sectoren. Gezondheidszorg liet de sterkste stijging zien. Ook vastgoed continueerde zijn klim omhoog. De ervaring leert dat geopolitieke risico s (Oekraïne/Rusland, Midden- Oosten) niet langdurig drukken op de financiële markten zolang rentes/ olieprijzen niet stijgen. Wij zijn positief over aandelen (VS, Japan, opkomende wereld) en vastgoed. In Europese aandelen zijn wij neutraal. Obligaties Staatsobligaties = Bedrijfsobligaties = High-Yield bedrijfsobligaties = positief (+), neutraal (=), negatief (-) Obligaties Geopolitieke spanningen en lage groei drukken rente in eurozone onder 1% De tienjaarsrente op staatsleningen in de eurozone (Duitsland) is gedaald naar 0,9%, door de geopolitieke spanningen, tegenvallende groei en het beleid van de ECB. Ook de rentes op Spaanse en Italiaanse staatsleningen en die op de andere risicovollere vastrentende categorieën daalden. Het ECB beleid kan de rentes op de risicovollere vastrentende categorieën verder omlaag drukken. Wij zijn het positiefst over staatsleningen van perifere eurozone landen, zoals Italië en Spanje. Onze rentetaxatie voor eind 2014 voor staatsleningen in de eurozone (Duitsland) en de VS is 1,25% respectievelijk 2,85%. 4

SEPTEMBER 2014 Maandjournaal ING Investment Management NN FONDSSELECTIE Welke fondsen wil ING Investment Management onder de aandacht brengen? MORNINGSTAR STERREN AANDELEN REGIO S ING North America Fund MULTI ASSET FONDSEN ING Dynamic Mix Fund I ING Dynamic Mix Fund II ING Dynamic Mix Fund III ING Dynamic Mix Fund IV ING Dynamic Mix Fund V OBLIGATIES ING Euro Obligatie Fonds ING First Class Obligatie Fonds ING (L) Renta Fund EMD HC ING (L) Renta Fund EMD Corporate Debt ING (L) Renta Fund Europe High Yield Aandelenfondsen ING GLOBAL OPPORTUNITIES FUND Wereldwijd beleggen op basis van zeven beleggingsthema s Speelt in op zowel actuele thema s als lange termijntrends Uitgesproken keuzes en een sterk opgebouwd track-record ING GLOBAL REAL ESTATE FUND Wereldwijd beleggen in vastgoed Brede spreiding over verschillende categorieën vastgoed, zoals kantoren en winkelcentra Aantrekkelijk jaarlijks dividend ING HOOG DIVIDEND STRATEGIEEN (Wereldwijd/Euro/US) Beleggen met de focus op dividend Selectie van aandelen die relatief goedkoop zijn en met potentieel goede winstverwachting dit geldt voor het ING First Class Obligatie Fonds en het Euro Obligatie Fonds en het Dynamic Mix Fund I AANDELEN WERELDWIJD ING Global Fund ING Global Opportunities Fund SECTOREN ING Energy Fund ING Daily Consumer Goods Fund ING Industrials Fund ING Utilities Fund HOOG DIVIDEND FONDSEN ING Hoog Dividend Aandelen Fonds ING (L) Invest Europe High Dividend VASTGOED ING Global Real Estate Fund DUURZAAM ING Duurzaam Aandelen Fonds OBLIGATIES ING Global Obligatie Fonds Obligatiefondsen dit geldt voor de ING High Yield strategieën, ING (L) Renta ING HIGH YIELD STRATEGIEEN Fund EMD HC en Corporate Dept, Dynamic Mix II en III (Wereldwijd/Europees) Beleggen in bedrijfsobligaties met een relatief hoge rente Diversificatie binnen obligatieportefeuille Speuren naar de beste verhouding tussen risico en rendement ING EURO OBLIGATIE FONDS Actief inspelen op renteontwikkelingen Extra spreidingsmogelijkheden ten opzichte van staatsobligaties Uitgebreide analyses ING FIRST CLASS OBLIGATIE FONDS Biedt een brede spreiding over obligatiecategorieën Speelt actief in op veranderende marktomstandigheden, bijv. via duratie Streeft naar regelmatige inkomsten per kwartaal (dividend) Dekt het valutarisico grotendeels af naar de euro Wordt beheerd door een team van zeer ervaren fondsmanager dit geldt voor ING hoog dividend strategieën, het ING Duurzaam Aandelenfonds, het ING Utilities Fund, het ING Daily Consumer Goods Fund en ING Dynamic Mix Funds IV en V Bron: Morningstar 31-08-2014 dit geldt voor het ING Global Opportunities Fund en het ING Global Real Estate fund en het ING Industrials Fund, het ING Energy Fund en het ING North America Fund De informatie in deze publicatie is ontleend aan door ons betrouwbaar geachte bronnen. Voor de juistheid en de volledigheid van genoemde feiten, meningen en verwachtingen kunnen wij echter niet instaan. Tussen het moment waarop deze publicatie is samengesteld (01/09/2014) en gepubliceerd kunnen gegevens zijn herzien. 5

Maandjournaal ING Investment Management NN SEPTEMBER 2014 Fonds onder de aandacht ING First Class Obligatie Fonds heeft al jarenlang de wind in de zeilen Vastrentende beleggers beleven prima tijden. Hans van Zwol, senior beheerder van het core fixed income team, vertelt er graag meer over. Het fonds is momenteel onderwogen in staatsleningen. Hans vindt obligaties van opkomende markten in harde valuta, obligaties van opkomende markten in lokale valuta, ABS papier en Spaanse en Italiaanse staatsleningen aantrekkelijker. Hij heeft in deze categorieën overwegingen. Ook is er een overweging in Nederlandse staatsleningen. Wij denken dat de rente op Nederlandse staatsleningen sterker zal dalen dan die op Duitse staatsleningen. Op zoek naar behoorlijk rendement De economie van de eurozone kampt met dalende inflatie. Mario Draghi, de President van de Europese Centrale Bank, is zich zeer bewust van het risico van een afglijden naar deflatie, structurele prijsdalingen. In een recente toespraak zei hij alles te zullen doen om terug te keren naar de doelstelling van de ECB: een inflatie in de buurt van 2%. Draghi s uitspraken (en de op 4 september aangekondigde renteverlaging naar 0,05%) leiden ertoe dat de rentes nog langer laag zullen blijven. Hierdoor kan de zoektocht naar een behoorlijk rendement ( search for yield ) van wereldwijde beleggers langer duren. Wij denken dat alle vastrentende categorieën hiervan zullen profiteren, maar de door ons overwogen categorieën het meest. Zo verwachten wij aanhoudende vraag van internationale beleggers naar relatief aantrekkelijk geprijsd schuldpapier van de opkomende wereld, dus kans op dalende rentes en stijgende valuta s. ABS papier kan profiteren van verwachte aankopen door de centrale bank. De ECB wil zo de kredietverlening door banken stimuleren. In de andere categorieën waarin het fonds mag beleggen (investment grade bedrijfsleningen, hoogrentende bedrijfsleningen, covered bonds) heeft het fonds neutrale posities, aldus Van Zwol. Kansen in alle marktomstandigheden Beleggers in het fonds kijken uiteraard vooral naar de consistente goede fondsprestaties*. 1 maand 3 maand lopend jaar 1 jaar 3 jaar (gem) 5 jaar (gem) ING First Class Obligatie Fonds 0,7 2,7 7,1 8,1 6,1 6,0 Benchmark 0,6 2,6 6,5 7,8 6,8 5,7 Relatief rendement 0,1 0,1 0,6 0,4-0,7 0,3 *Netto rendement (cijfers per 31/08/2014) Bron: ING IM Performance Measurement Europe. Aan beleggen zijn kosten verbonden. De lopende kosten van dit fonds bedragen 0,5% per jaar. Volgens Van Zwol draagt de mogelijkheid om over alle beschikbare vastrentende categorieën te spreiden bij aan het uitstekende track record van het fonds. Dat biedt in alle omstandigheden kansen. Op dit moment profiteert het fonds van dalende rentes én krimpende risicopremies. Gaat de economische groei stijgen, dan stijgt meestal ook de rente op staatsleningen. De negatieve invloed hiervan kon in voorgaande jaren in meerdere of mindere mate gecompenseerd worden door vraag naar risicovollere vastrentende categorieën, dus dalende risicopremies. De portefeuille wordt zo geconstrueerd dat er altijd sprake is van een aantrekkelijk verwachte risico-/rendementsverhouding, besluit Van Zwol. ING First Class Obligatie Fonds Morningstar: Fondsmanager: Hans van Zwol ISIN code: NL0000286441 Kernpunten van het ING First Class Obligatie Fonds Het fonds biedt unieke totaaloplossing voor vastrentende beleggers. Beheerders kunnen spreiden over alle beschikbare vastrentende categorieën, dit biedt de mogelijkheid de risico s bij stijgende rentes te beperken. Particuliere beleggers hebben verantwoord toegang tot, anders voor hen gesloten, markten. Sinds oprichting is het fonds erin geslaagd elk kwartaal dividend uit te keren. 6

SEPTEMBER 2014 Maandjournaal ING Investment Management NN Disclaimer De informatie in dit document is uitsluitend opgesteld ter informatie en is geen aanbod noch een uitnodiging om effecten of een beleggingsinstrument te kopen of verkopen of om deel te nemen in een handelsstrategie. Deze publicatie is uitsluitend bedoeld voor professionele beleggers. Hoewel de inhoud van dit document met de meeste zorg is samengesteld en gebaseerd is op betrouwbare informatiebronnen, wordt ten aanzien van de volledigheid of juistheid ervan, uitdrukkelijk of stilzwijgend, geen enkele aansprakelijkheid aanvaard, garantie of verklaring gegeven. De informatie in dit document kan zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. ING Investment Management (Europe) B.V., noch enig andere vennootschap of onderdeel dat behoort tot ING Groep, noch een van haar functionarissen, haar directeuren of werknemers aanvaarden enige aansprakelijkheid of verantwoordelijkheid met betrekking tot de hierin opgenomen informatie of mogelijke aanbevelingen. Geen aansprakelijkheid zal worden aanvaard voor schade die door de lezers wordt geleden als het gevolg van het gebruik van of het zich baseren op dit document. Voor gedetailleerde informatie over de genoemde fondsen verwijzen wij u naar het prospectus en het daarbij behorende supplement. Voor deze fondsen is tevens de Essentiële Beleggersinformatie opgesteld met informatie over het product, de kosten en de risico s. Loop geen onnodig risico. Lees de Essentiële Beleggersinformatie. Beleggen brengt risico s met zich mee. De waarde van uw beleggingen is mede afhankelijk van de ontwikkelingen op de financiële markten. Daarnaast kent ieder fonds zijn eigen specifieke risico s. Kijk voor de fondsspecifieke kosten en risico s in het prospectus. Het prospectus, het supplement en de Essentiële Beleggersinformatie zijn verkrijgbaar via www.ingim.nl. De genoemde Luxemburgse fondsen zijn een subfonds van een SICAV, gevestigd te Luxemburg. Deze SICAV beschikt over een vergunning van de Commission de Surveillance du Secteur Financier (CSSF) te Luxemburg. Zowel het subfonds als de SICAV zijn geregistreerd bij de CSSF. ING Fund Management B.V. is de beheerder van alle in Nederland gevestigde ING beleggingsfondsen en in die hoedanigheid in het bezit van een vergunning van de Autoriteit Financiële Markten op grond van de Wet op het financieel toezicht. De genoemde fondsen zijn geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam. Dit document is niet bestemd voor burgers van de Verenigde Staten en is uitsluitend bestemd voor personen die gevestigd zijn in rechtgebieden waar de betreffende fondsen voor distributie zijn toegelaten of waar een dergelijke toestemming niet vereist is. Lees het prospectus voordat u belegt. Het is niet toegestaan dit document te vermenigvuldigen, door te sturen, te distribueren, te verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, zonder de voorafgaande uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing. 7