Ht Procsmodl E iuw, raktisch rocsmodl voor distvrlrs. Ir. Sadr Niuwhuis (s.iuwhuis at hartvld.l) Ir. Ja va Zss (jg.v.zss at midf.l) Dhr. Lo Ruijs (l.ruijs at srvic8.l) 30 aril 2010 (vrsi 1.00) 1. Ilidig Ht succs va gstadaardisrd voorslbar rocss i roducti gricht orgaisatis hft r md to glid dat i d afglo dcia ook i d distsctor stds mr aadacht is otstaa voor rocsgricht distvrlig. Producti gricht orgaisatis hbb immrs aagtood dat mt stadaardisati otimalisati va activitit mt bhul va rocss h d moglijkhid bood ( bidt) om roductikost structurl t vrlag (fficiëti) d kwalitit costatr btr afgstmd o d markt t mak (ffctivitit). Daaraast blijk bdrijv di hu roductiactivitit mt bhul va rocss hbb igricht, vaak btr i staat om sl mt bhoud va kwalitit i t sl o vradrd marktvraag (flxibilitit). Tgwoordig zij d roductirocss vaak zodaig igricht dat zij klatgstuurd (mij auto i mij uitvorig, mij klur mt mij accssoirs, tc.) just-i-tim ku roducr. Ook is gblk dat rgivorig bij vtul uitbstdig va scialistisch activitit aa xtr (kt)artrs ffctif ka word igricht rto ka bijdrag dat fficiëti flxibilitit i roducti og vrdr wordt vrgroot. Dat roducr i ktvrbad i combiati mt strakk rgivorig ositif gvolg ka hbb voor zowl d klat (lagr kostrijs) als voor d orgaisati (mr wist) is voor idr duidlijk. Ovalld is chtr dat i d distsctor ht imlmtr va rocsgricht distvrlig moizaam vrloot, hog kost mt zich m blijft brg dat - i tgstllig tot roductibdrijv - d obrgst rva voor d bdrijfsvorig rod d distvrlig voor d klat vaak it of brkt gcocrtisrd ku word. Dit whitar aalysrt dz costatrig gft olossigsrichtig voor ht o ffctiv, fficiët flxibl wijz va rocsgricht distvrlig middls Procsmodl sciaal gschikt voor rocsgricht distvrl. 2. Procsgricht distvrlig Bij roductigricht bdrijv is d drijfvr voor ht rocs gstuurd roducr iitil voortgkom uit d ws om o bhrst cotrolrbar wijz costat kwalitit t ku lvr tg zo laag moglijk roductikost. Latr blk dat mt rocs gstuurd roducr ht ook god moglijk was d rgivorig va d roductikt zodaig i t richt dat klatgricht just-itim roducr moglijk wrd. Dit had grot voordl i d klatblvig (roducti va rcis ht juist aa d klat aagast roduct, kwalititsvrhogig va ht roduct vrhogig va d kwalititsrcti door crtificrig via bijvoorbld ISO9000) d fficicy va ht roducr (dk aa klir voorrad, taakscialisati d moglijkhid tot outsourcig va dl va d roducti). E hirm ku roductibdrijv zich btr strkr flxiblr ositior o d markt ht bdrijfsrdmt vrgrot. Dit blf bij distvrld orgaisati it oogmrkt. Mt als rsultaat dat stds mr distvrlrs ook robr hu distvrlig rocsgricht i t richt, i d hoo dzlfd voordl t ku lukk als roductibdrijv hbb gralisrd middls rocsgricht wrk. Ht maagmt va distvrld bdrijv vrwacht mt d imlmtati va rocsgricht distvrlig éé of mrdr va d volgd dol t ralisr: 1. Ht structurl vrlag va d kost va d distvrlig, o vrglijkbar wijz als roductibdrijv dit do. Ht Procsmodl Ir. Sadr Niuwhuis, Ir. Ja va Zss & Dhr. Lo Ruijs Pagia 1 va 5
2. Ht mtbaar mak va d distvrlig om btr ku stur o bijvoorbld d kost kwalitit va d distvrlig. 3. Ht flxiblr mak va d distvrligskt, om daarm voudigr t ku isl o wijzigd marktomstadighd outsourcig moglijk t mak. 4. D distvrligsrocss bdrijfsvorig t crtificr, om via dz kwalititskmrk d marktositi t vrstrk. 5. Ht vrbtr va roductivitit ht iovatif vrmog i ht bdrijf door t stur o ht WAT va d rocsvorig ht HOE ovr t lat aa d scialist. 6. Ht vrbtr va d attitud ( daardoor roductivitit) va mdwrkrs door z bi hu scialisati ig vratwoordlijkhid t gv m t lat dk ovr d total distvrligskt. E howl rocsgricht distvrlig voor d klat it dirct waarmbaar is, zal d kwalitit kost va d distvrlig voor d klat wr ctraal gstld word. E dat is wl dglijk its dat d klat rvar, htg blagrijk is i d stds tomd cocurrti i d distvrligssctor. 3. Waarom rsultat it bhaald word Adrs da bij roductibdrijv waari rocsirichtig rchtstrks ivlod hft o d kwalitit va ht t lvr roduct, zal dat bij distvrlrs adrs zij. Bij roductigricht bdrijv gldt dat d mdwrkr ht roductirocs odrstut daardoor g grot ivlod hft o d tvrdhid va d klat ovr ht glvrd roduct. Dat btkt dat vrbtrig i ht roductirocs ook dirct gvolg hft i d kwalitit va ht roduct. Bij distvrlig gldt dat ht rocs d mdwrkr odrstut, waardoor d idividul mdwrkr grot ivlod hft o d tvrdhid va klat ovr glvrd dist. Door ht it voldod odrk va dit wzlijk vrschil, is bij vl distvrld orgaisatis rocsgricht distvrlig dol gword i laats va middl. E vs vl voorkomd oorzaak is dat i vl distvrld orgaisatis d t imlmtr distvrligsrocss (solistisch) zij ogstld door stafmdwrkrs (xtr) scialist. Dz rocss word vrvolgs aa d mdwrkrs oglgd, mt als door d mdwrkrs rvar dol mr cotrol sturig door ht maagmt, i laats va ht btr grichtr odrstu va d mdwrkrs bij d uitvorig va hu distvrligsactivitit. Daaraast wordt mt dz wrkwijz d dskudighid raktijkrvarig va d mdwrkrs gbagatllisrd, waardoor mdwrkig bij ht gbruik va d iuw oglgd rocss t brkt wordt. Ook zit m vaak dat ht maagmt va distvrld orgaisatis dat i d bdrijfsvorig voorbij ggaa wordt aa d cosqutis di kuz voor rocsgricht distvrlig mt zich mbrgt. Vl maagrs dk dat z rocsgricht wrk bgrij, maar actr taakgricht: z zi ht wl, maar blv ht it. D focus va ht maagmt ( d bloigstructur) zij og vooral gricht o d rsultat va idividul afdlig. Dit wordt vaak og vrstrkt door d sturig o lokal rformac idicator. Procsgricht distvrlig gaat chtr ovr afdligsmur h richt zich o d hl kt: va klatvraag tot klatlvrig. Als distvrld bdrijv dzlfd voordl va rocss will ralisr als roductibdrijv, da mot ht maagmt o adr mair tg d rol di hu mdwrkrs hbb i distvrlig. Ht is it zo dat z hu mdwrkrs (als i roductibdrijf wl ka) als bdrijfsmiddl ku iztt. Bij distvrlig is lk mdwrkr odrdl va d distvrligskt, dus mddistvrlr. E dat btkt dat d rocss d md-distvrlrs mot odrstu, gdurd d ghl lifcycl va d distvrlig. 4. Olossigsrichtig War bij ht otwr imlmtr va rocss d ssti va distvrlig wr ctraal gstld wordt, is ht wl dglijk moglijk om d voordl di roductibdrijv ralisr ook t ralisr bij distvrlrs. Hirto wordt i dit whitar rocsgricht Procsmodl voorgstld, dat Ht Procsmodl Ir. Sadr Niuwhuis, Ir. Ja va Zss & Dhr. Lo Ruijs Pagia 2 va 5
rkig houdt mt d ssti va distvrlig: d klatws doorvrtal aar d distvrlig di d klat glvrd krijgt. Dit rocsmodl is ogbouwd uit odrstaad uitgagsut: (1) Distvrl is cotiu rocs, dat zich laat odl i vijftal sstiël sta di lkaar cyclisch ovolg, zodat cotiu vrbtrig va d distvrlig wordt bwrkstlligd: (a) scificr: ht i klattrm scificr va d bhoft aa distvrlig; (b) cotractr: ht wdrzijds ovrkom vastlgg wat glvrd mot word; (c) iricht: ht zorg drag dat d distvrlig coform d scificatis ka laatsvid; (d) xloitr: ht coform scificatis uitvor va d fitlijk distvrlig; () trugkol: riodik afstmm mt d klat of d distvrlig aa zij vrachtig voldot. (2) Procss mot aasluit o d lifcycl gdacht va distvrlig. Daarto wordt Srvicmaagmt Lmiscaat gbruikt i. I dit Lmiscaat wordt via tw i lkaar hakd cycli d klatvraag (dmad) doorvrtaald i d wijz waaro dz klatvraag wordt aagbod (suly). O ht Lmiscaat word d vijf sta va distvrlig gositiord als vijf s: va scificr tot mt trugkol. bhoft aa distvrlig SPECIFIEREN DEMAND TERUGKOPPELEN CONTRACTEREN EXPLOITEREN SUPPLY INRICHTEN Figuur 1: rocss i ht lmiscaat. aabod aa distvrlig (3) Ht iricht va distvrlig vidt i glaagdhid laats. O ht hoogst ivau word r afsrak gmaakt tuss klat distvlr. Om dz klatvraag t ralisr maakt d frotoffic bi d distvrlr afsrak mt d backoffic. E itr d backoffic zij r wr afsrak om via halffabrikat d vraag uit d frotoffic t ralisr (ht drost-ffct). Klat Dist Fuctiol bouwst Tchisch bouwst Comot Fuctiol bouwst Dist Klat Figuur2: stuurlij i ht Tratjsmodl. Om dz glaagdhid vorm t gv wordt ht Tratjsmodl gbruikt ii, dat d distvrlig odlt i vijf lag: va klat tot mt comot. Hirbij wordt r laag da og odrschid gmaakt tuss ht (malig) vormgv va iuw dist (hrhaald) lvr va bstaad dist, htg tw sarat stuurlij olvrt, di o ht ivau va tchisch bouwst sam kom. (4) Procss mot d mdwrkrs o lk ivau i d orgaisati zodaig odrstu bij ht uitvor va hu tak dat idr mdwrkr mddistvrlr wordt. Dat btkt dat voor lk, bi lk laag voor bid stuurlij waari ht wordt uitgwrkt door d mdwrkrs zlf d activitit word rgzt, uitgvord cotiu vrbtrd. 4. Os Procsmodl E rocsmodl voor distvrlig kmrkt zich door siml structuur va bsturd, rimair odrstud rocss. Ht samvog va dz voudig structuur bovstaad uitgagsut lidt tot odrstaad raktisch toasbaar rocsmodl. Bsturd rocss Plaig & Cotrol r c ific S Kwalititszorg (zorg voor kwalitit) r c t tra o C Odrstud rocss Blid & Stratgi t h ric I Iformativoorziig r it lo x E Figuur 3: os Procsmodl. Norm & Stadaard l g k o T ru Ovrig rocss Ht Procsmodl Ir. Sadr Niuwhuis, Ir. Ja va Zss & Dhr. Lo Ruijs Pagia 3 va 5
I ht rocsmodl is d structuur va bsturd, rimair odrstud rocss i dri lag trug t vid. Kr va os Procsmodl is d glaagdhid d tw stuurlij i d rimair s. Hiri kom ht Lmiscaat ht Tratjsmodl sam. D wrkig va os Procsmodl is i odrstaad figuur mt ijl wrggv. Figuur 4: wrkig va ht Procsmodl. D bsturd rocss bstur gv via Blid, Norm & Stadaard d kadrs waarbi d rimair s ku orr. D rimair rocss vor d daadwrklijk distvrligsactivitit uit (via d glaagdhid d tw stuurlij) mak daarbij gbruik va d odrstud rocss. Blagrijkst odrstud rocs voor ht Procsmodl is d kwalititszorg: via kwalititszorg wordt odr mr d wijz waaro d rocss fuctior d moglijk vrbtrig vrzamld word (o aagv va d mdwrkrs di d rocss mot uitvor) vrbtrig voorgstld, di vrvolgs ku word gborgd via d bsturd rocss. 6. Waarom os Procsmodl u ka hl Bi idr distvrld orgaisati, of dit u rofit of o-rofit orgaisati btrft, vidt hovlhid va activitit laats di baald tijdvolgordlijkhid baald odrlig afhaklijkhid k. Idr orgaisati zal dus cotiu aadacht mot hbb voor d wijz waaro d orgaisati is igricht d wijz waaro d uitvorig va d distvrligsactivitit wordt aagstuurd. E rocsmodl als hulmiddl voor d bsturig va d orgaisati, bhrsig va d distvrlig ralisati va dolstllig hlt daar dus bij. Odrstaad osommig va d lusut va os Procsmodl, di ht voor u voudigr moglijk mak uw dol va rocsgricht distvrlig t ralisr. (1) Evoudig imlmtrbaar. Ht grstrd rocsmodl is voudig kostffctif t imlmtr omdat: ht voor d ghl distvrligskt voor all lag va distvrlig is otwor; ht voor idr i d orgaisati va hoog tot laag va liks tot rchts htzlfd is; d rocsuitwrkig voor lk ty distvrlig voudig bgrijbaar raktisch toasbaar is; idr i d orgaisati bgrijt wat zij/haar rol i d distvrligkt is omdat i ht rocsmodl activitit aa roll word gkold wlk aa mdwrkrs ku word togkd; ht rocsmodl o zlfsturig gricht is (waaraa ht Procsmodl zlf ook odrhvig is, zodat ht grstrd Procsmodl zichzlf i d loo dr tijd aaast aa d ig bhoft). (2) Sturig o d ffctivitit va d distrlig. Ht rocsmodl is ro igricht om d fuctiol bhoft va d klat (wlk distvrlig, i wlk gbruiksomstadighd mt wlk kwalititskmrk, bi wlk tijdbst, voor wi bstmd tg wlk kost) duidig t vrtal aar d lag va d distvrlig. Dit vrmog baalt i zij algmhid d ffctivitit va distvrlr. (3) Sturig o d fficiëti va d distrlig. Ht odrk va tw bsturigslij bi ht rocsmodl maakt ht rzijds moglijk om mt zo mi moglijk bouwst comot via combiatis zovl moglijk iuw dist t ku vorm. Hirdoor wordt ht moglijk om o flxibl wijz vl vrschilld dist t lvr mt d bstaad middl (hrgbruik va bstaad objct). Adrzijds is ht Procsmodl ro gricht om d lvrig va bstaad bouwst als o ht idividu togsd dist zo kostffctif moglijk t ku lvr. Ht hatr va bid stuurlij zorgt r dus voor dat d voortbrgigskost va distvrlig ffctif o fficiëti wijz bstuurd bhrst ku word. Ht Procsmodl Ir. Sadr Niuwhuis, Ir. Ja va Zss & Dhr. Lo Ruijs Pagia 4 va 5
(4) Isl o idividualisrig vradrig i d markt (flxibilitit). Ht hatr va glaagdhid i distvrlig (tratjsmodl) mt bouwst maakt ht moglijk d distvrlig fficiët idividul i t richt t lvr. Zolag ht assortimt va bouwst ht tolaat ku all combiatis va bouwst als iuw dist word glvrd, waardoor d dist mt wiig moit ku word togsd o iuw klatvrag. Daaraast ka door ht tovog va kl iuw bouwst totaal iuw allt aa dist word aagbod. D wijz waaro dist wordt glvrd wordt o di mair vrglijkbaar mt objct goriëtrd rogrammr of ht mak va stds iuw gbouw mt Lgo-st. Daaraast maakt ht hatr va glaagdhid i distvrlig ht moglijk om idividul bouwst voudig sl t vrvag als isl o vradrig i d markt of d klatvraag dat oodzaklijk maakt zodr dat d rocsvorig rodom d distvrlig bhoft t word aagast. Zo is ht moglijk om baald bouwst i t ko of t outsourc, zodr d kwalitit of d vorm va d distvrlig aa t tast. Ht maakt immrs wiig uit of itr afdlig halffabricaat lvrt of dat dit halffabricaat wordt igkocht, zolag d kt maar it odrbrok wordt. (5) Odrstuig bij ktmaagmt voor sourcigvraagstukk of gmschalijk bidig. Om comtitif t blijv i d markt va distvrlig gaa vl bdrijv zich scialisr (outsourc va activitit) i ig bomd kractivitit wordt d distvrlig i ktvrbad mt artrs aa klat glvrd. Ht rocsmodl is igricht o ht lvr va distvrlig o basis va bouwst. Dit kmrk maakt ht voudig moglijk zich t scialisr i ht lvr va baald bouwst adr t outsourc da wl i t ko distvrligkt mt artrs t vorm. O di mair ku ook flxibl kts va distvrlig door divrs lvracirs i d markt word gzt, bijvoorbld om i samwrkig i t sl o iuw otwikklig of om i samwrkig gmschalijk t ragr o grot ovrhidstdrs. (6) Odrstu kwalititsmaagmt. Omdat ht Procsmodl istrumt is voor ht o duidig wijz ord va d distvrlig, ka daarva o voudig wijz (bijvoorbld door gbruik t mak va Prformac Idicator) mtsystm va word afglid. Door r r rocssta duidlijk t dfiiër wat d vrwacht iut outut is dz iut outut ook daadwrklijk t mt, ka hirovr word graortrd gstuurd. 7. Toass Procsmodl Ht ivor toass va os Procsmodl vrgt d odig kis rvarig. Wij bgrij dat ht ivor toass va ht Procsmodl g kwsti is va va bov oglgd thortisch vrhaal. Ht ivor toass va ht Procsmodl mot vodigsbodm hbb o d wrkvlor om daara d stadaard t word va bdrijf. Dat btkt dat idr o zij ivau zich mot hrk als md-distvrlr: idr o zij ig, lokal ivau. Mocht u vrag hbb ovr ht ivor toass va os Procsmodl, mt u da cotact o mt éé va d auturs va dit artikl. Dz zij u graag bhulzaam bij ht ivor va os (of adr) rocsmodl om uw orgaisati aar ht volgd volwasshidsivau t till. 8. Nawoord D idë achtr dit Procsmodl zij tot stad gkom i samwrkigsvrbad tuss Sadr Niuwhuis, Ja va Zss Lo Ruijs. Sadr Niuwhuis is scurity architct bij Hartvld Scurity Solutios (HSS). Ja va Zss is stratgisch advisur sior rojctlidr bij IVENT. Lo Ruijs is advisur bij Srvic8. Eigaarscha va d idë achtr ht Procsmodl wordt gdld door d auturs. Gbruik va ht Procsmodl is togstaa, odr voorwaard va vrwijzig aar dit artikl d auturs. i Zi: D wg aar volwass ICT-Distvrlig door Lo Ruijs, Woutr d Jog, Jos Triks Frak Nissik, ISBN 90-395-1440-2. ii Zi: Ht Tratjsmodl door Sadr Niuwhuis Ja va Zss (htt://www.hartvld.l/imags/storis/pdf/artikl%20- %20ht%20tratjsmodl%20v0.09.df). Ht Procsmodl Ir. Sadr Niuwhuis, Ir. Ja va Zss & Dhr. Lo Ruijs Pagia 5 va 5