Deze krant is een uitgave van Enter Media bv i.s.m. Geberit voor installerend Nederland pagina 1 Leidraad EPC goed voor verdere verduurzaming Hevige regen vergt steeds meer van riool Van Wijngaarden is altijd klaar voor de toekomst Donderdag 28 mei 2015 Acties in de sector op til 2,8 % loonstijging in 22 maanden is het bod van de werkgevers. De FNV vindt dit veel te laag Vakbonden roepen werknemers op tot staking Met EVC breng je je bedrijf in kaart FNV en CNV roepen werknemers in Metaal en Techniek (hier valt de installatiesector onder) op vrijdag 29 mei het werk neer te leggen omdat de werkgevers niet willen voldoen aan hun eisen. De vakbonden roepen werknemers op om nee te zeggen tegen wat zij noemen de afbraakvoorstellen. De werkgevers hopen echter nog steeds op overleg. Ik roep de vakbonden op om weer in gesprek te gaan. Actievoeren helpt ons niet vooruit, maar schaadt de positie van bedrijven én werknemers in deze nog altijd lastige tijd. Laten we dat voorkomen, doet Erik van Engelen, directeur van brancheorganisatie UNETO-VNI, een dringend appel op de werknemers om niet te gaan staken. Sinds januari onderhandelen de sociale partners over een nieuwe cao, maar eind maart werd besloten de stekker uit het overleg te trekken. Belangrijk breekpunt zijn de salarisvoorstellen. Werknemers willen 3 procent per 1 maart, terwijl de werkgevers niet verder willen dan 1,35 procent per 1 oktober dit jaar en nog eens 1,45 procent volgend jaar oktober en extra salaris voor jongeren. Andere struikelblokken zijn de wens van de werkgevers om te tornen aan de privileges van oudere werknemers en de vraag om meer flexibele inzet van personeel. Kostenpost De vakbonden vinden dat de werkgevers hun medewerkers zien als kostenpost en ze geen respect geven. Want werknemers zijn geen machines die je zomaar aan en uit kan zetten, schrijven zij in hun stakingsoproep voor vrijdag. Van Engelen noemt op zijn beurt actievoeren een verkeerd signaal. De voorstellen van de vakbonden zijn gezien de actuele marktsituatie in de installatiebranche onverantwoord. De bedrijfstak heeft jarenlang in zwaar weer gezeten en dit jaar lijkt zich een broos herstel af te tekenen. We moeten bedrijven de gelegenheid geven om zich weer te herstellen, is zijn mening. Een ultimatum en acties helpen de bedrijfstak geen stap verder. Sterker nog, nu het instrument cao toch al ter discussie staat en de Tweede Kamer hierover eind mei debatteert, doen acties het imago van de cao geen goed. Lees meer over de cao-onderhandelingen op pagina 8. Unieke samenwerking branches en onderwijs Eind vorige maand is het zogenoemde techniekpact Gooi & Vechtstreek ondertekend. Hierdoor ontstaat een voor Nederland unieke situatie waarbij bouwers en installateurs samen onder één dak worden opgeleid. MBO College Hilversum, Bouwend Nederland, UNETO-VNI en College de Brink zijn de ondertekenaars van het pact. Aannemers werken in de bouw nog te weinig samen met de technische installatiebranche, waardoor het te vaak mis gaat. Daarom is besloten tot een gezamenlijke opleiding. Door deze samenwerking hebben jongeren uit het Gooi die met hun handen in de techniek willen werken een goede plek in eigen regio om een vakinhoudelijke opleiding te volgen, laten de ondertekenaars van het techniekpact weten. Op de foto ondertekent de Hilversumse wethouder Arjo Klamer het techniekpact, terwijl vertegenwoordigers van de scholen, UNETO-VNI en Bouwend Nederland toekijken. Geberit CleanLine douchegoot voor inloopdouche Geberit heeft recent de revolutionaire Geberit CleanLine douchegoot geïntroduceerd. Deze onderscheidt zich met een strak design en vooral door het feit dat deze eenvoudig te reinigen is. Er is namelijk geen holle ruimte in de goot. Het kleine afdekplaatje in het midden - met geïntegreerde haarzeef - is in een handomdraai te verwijderen en te reinigen. Daarnaast is de CleanLine net zo eenvoudig te installeren als een gewone vloerafvoer. Met de nieuwe afvoergoten speelt Geberit in op de opmars van de inloopdouche. De Geberit CleanLine douchegoot is in alle opzichten innovatief. De hoge afvoercapaciteit van de platte sifon en de grondig geteste montage- en afdichtingstechniek, de dichtingsfolie is fabrieksmatig aangebracht en daardoor is er nauwelijks kans op lekkage, alsook de werking en vormgeving: in elk detail schuilt toonaangevende sanitairtechniek. De CleanLine is zowel geschikt voor nieuwbouw als voor renovaties aangezien de installatiesets in twee verschillende bouwhoogtes verkrijgbaar zijn: 65 mm en 90 mm. Geberit heeft er tevens voor gezorgd dat de CleanLine net zo simpel te installeren is als een reguliere vloerafvoer. Dit is belangrijk, aangezien bij het maken van een waterafvoer in een inloopdouche altijd verschillende professionals betrokken zijn. De Geberit CleanLine kan zowel tegen de douchewand als in het midden van de vloer ingebouwd worden. De goot van geborsteld rvs is verkrijgbaar in drie verschillende varianten en twee verschillende lengtes (0,9 of 1,3 meter). De lengte van de Clean- Line kan worden aangepast aan de Om er achter te komen wat werkgevers en werknemers aan elkaar hebben en welke competenties in een bedrijf ontbreken, kan worden gebruikgemaakt van het zogenoemde Ervaringscertificaat (EVC). Het Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf (OTIB) heeft een potje voor ondernemers die hun bedrijf op deze manier willen doorlichten. Bedrijven in de technische installatiebranche worden gemaakt door de werknemers met bepaalde kennis en vaardigheden, stelt OTIB. Maar vaak is niet duidelijk welke ervaring, kennis en kunde precies in het bedrijf aanwezig is of waarover de werknemer beschikt. OTIB vindt het belangrijk dat werknemers en werkgevers juist nu weten wat ze aan elkaar hebben. Op die manier kunnen bedrijven hun positie in de markt versterken. Het EVC is hét instrument om ervaring, kennis en kunde in kaart te brengen, prijst OTIB aan. OTIB verstrekt werkgevers daarom een financiële tegemoetkoming bij een EVC-traject en in dit potje zit nog geld. Per jaar kunnen 500 werknemers in aanmerking komen voor een financiële tegemoetkoming van 1250 euro voor een door OTIB begeleid EVC-traject. Meer informatie is te vinden op de website van OTIB. De Geberit CleanLine is strak vormgegeven en is makkelijk te reinigen. afmetingen van de douchevloer. Een ander voordeel zit in het design. De CleanLine is een open profiel waarin het water wordt opgevangen om in de afvoer te verdwijnen en dit zorgt ervoor dat de douchegoot in een oogwenk weer schoon is, ook al omdat er geen verborgen richeltjes of moeilijk bereikbare hoekjes zijn. Bovendien is het afdekplaatje met de geïntegreerde kamvormige haarzeef in een handomdraai te verwijderen en te reinigen. Ga voor meer informatie naar www.geberit.nl/cleanlinepro.
pagina 2 Kleine installateurs missen omzet door regels Warmtewet Vooral kleine installatiebedrijven lopen omzet mis door de huidige Warmtewet. Voor brancheorganisatie UNETO-VNI en ondernemersorganisatie MKB Nederland is dat reden om minister Kamp van Economische Zaken te vragen de Warmtewet aan te passen zodat de consument zelf een ondernemer kan kiezen voor aanschaf, huur en onderhoud van de warmtedistributie-unit. Investering in BIM is absoluut zinvol BIM levert op lange termijn concurrentievoordeel op In de Warmtewet staat een bepaling dat levering van warmtewisselaars aan kleinverbruikers op een warmtenet is voorbehouden aan de energieleverancier. Deze bepaling is volgens de organisaties nadelig voor de installateur en voor de consument en daarom vragen zij aan Kamp om een einde te maken aan deze monopoliepositie. MKB-Nederland en Uneto-VNI stellen voor om het alleenrecht van de warmteleverancier te beperken tot de levering van de meetinrichting. Hiermee ontstaat een situatie die vergelijkbaar is aan die voor consumenten met een cv-ketel, laten de organisaties weten. De Warmtewet is sinds 1 januari 2014 van kracht en wordt in 2017 herzien. Daarom vinden de belangenorganisaties het nu een goed moment om op een aanpassing aan te dringen. Veel installateurs worstelen met vragen over Bouw Informatie Modelleren (BIM). Vooral de vraag wat het oplevert, is een veelgehoorde. Volgens een analyse van USP Marketing Consultancy is de investering absoluut zinvol, want BIM levert veel op, vooral concurrentievoordelen. De voordelen op korte termijn van BIM zijn inmiddels genoegzaam bekend: betere samenwerking in de keten, betere communicatie, efficiëntere calculatie, werkvoorbereiding en uitvoering, minder clashes en door dit alles meer werkplezier. Maar veel belangrijker is het voordeel op de lange termijn. Processen beter beheersen Circa 60 procent van de BIMinstallateurs en de aannemers die BIM gebruiken en bijna de helft van de fabrikanten die BIM-informatie aanbieden, ervaart dat zij hierdoor een concurrentievoordeel hebben. Dit wordt veroorzaakt doordat zij de interne en externe processen goed beheersen, waardoor zij hun klanten een optimaal eindresultaat kunnen bieden. Alvorens dit te kunnen bereiken zijn wel de nodige investeringen vereist. Deze investeringen zijn echter noodzakelijk wil elke betrokken marktpartij mee in de vaart der volkeren, is een van de conclusies. Verdiend in een handomdraai Zehnder introduceert de Zehnder Stana en Lateo. Zeer betaalbare en kwalitatief hoogwaardige convectoren met een uitstekende EPC waarde en razendsnel gemonteerd (15% besparing op uw montagetijd). Met onze selectietool kiest u snel en eenvoudig de juiste convector. Kijk snel op www.ineenhandomdraai.zehnder.nl Zehnder Stana, staande uitvoering Zehnder Lateo, hangende uitvoering Zehnder Nederland BV Lingenstraat 2 8028 PM Zwolle T 038 429 62 50 www.zehnder.nl Stana en Lateo Incl. montagetijd de laagste prijs!
pagina 3 Houdt u het droog? Partner in totaaloplossingen. Door Jeroen Bosman Trainingsmanager Geberit Je kunt tegenwoordig bijna geen tijdschrift meer openslaan of er staat een foto in van een groep jonge mensen - glas wijn in de hand en gras onder de voeten - die over de stad uit kijken. Het gebruiksdak is in opkomst en dan met name groendaken. De extra buitenruimte, waterbuffering en de koelende werking worden geprezen. Maar hoe regelt u dat de begane grond geen natte voeten krijgt? Leidraad voor EPC goed voor verdere verduurzaming Veel organisaties willen best een energieprestatiecontract (EPC) opstellen, maar zij worden ervan weerhouden door de complexiteit van de regels. Om die reden is het raadzaam de duurzaamheidsmaatregelen uit te besteden aan een zogeheten Energy Service Company (ESCo). De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft onlangs een leidraad opgesteld waar een ESCo het beste aan kan voldoen. De belangrijkste reden om het handboek op te stellen is het feit dat ESCo ertoe bijdraagt dat het verduurzamen van gebouwen veel sneller kan dan nu gebeurt. De Leidraad Aanbesteden, die is opgesteld in samenwerking met een advocatenkantoor en ES- CoNetwerk Nederland, beschrijft stapsgewijs hoe je een energieprestatiecontract aanbesteedt en opstelt. In een energieprestatiecontract worden de energiediensten die de uitvoerende partij gaat leveren beschreven. Met deze leidraad wordt concreet ingegaan op het toepassen van aanbestedingsregels en geschikte procedures. Ook bevat het voorbeelden van criteria voor selectie en gunning. Belangrijk instrument Vicevoorzitter Claudia Reiner Inschrijving voor Femme Tech Award geopend Technische bedrijven kunnen zich weer inschrijven voor de Femme Tech Bedrijven Award. De award wordt jaarlijks van UNETO-VNI vindt de leidraad een belangrijk instrument. Dit helpt de markt écht vooruit. Het is nu zaak dat alle partijen de leidraad gaan hanteren, laat zij weten. Claudia Reiner ontpopt zich overigens meer en meer als de duurzaamheidsspecialist bij UNETO-VNI. In maart werd zij voorzitter van het Platform Duurzame Huisvesting, een onafhankelijk platform waarin de hele vastgoedketen is vertegenwoordigd en waar samenwerking binnen de huisvestingssector gestimuleerd wordt om de utiliteitsbouw te verduurzamen. Bij haar aantreden zei zij onder meer: Er ligt een grote kans voor het Platform om door middel van een bredere externe positionering de kracht van het Platform sterker te benadrukken. uitgereikt tijdens de Femme Tech Dag, de dag dat vrouwen met passie voor techniek bij elkaar komen. Deze is op 19 november. De Femme Tech Bedrijven Award is voor technische bedrijven die zich met succes inspannen om meer vrouwen te werven en te behouden. Er zijn awards voor bedrijven tot 50 medewerkers, voor bedrijven tussen 50 en 250 medewerkers en voor bedrijven met meer dan 250 werknemers. Heijligers Installaties in Zevenbergen won de Femme Tech Bedrijven Award 2014 in de eerste categorie. Het winnen van deze award heeft veel in beweging gezet. Maar ook heeft het veel positieve energie gebracht, liet Marloes Heijligers bij de uitreiking weten. Inschrijven voor de Femme Tech Bedrijven Award kan tot en met 4 september op techniektalent.nu. Een hardnekkig idee bij sommige loodgieters is dat een laagje water op het dak hoort. Dan is het minder warm, is het argument. Dat klopt inderdaad, maar dakbedekkingsfabrikanten zien hun EPDM, PVC en bitumen daken toch echt liever zo droog mogelijk. Waarom? Zo n laagje water op het dak reduceert de levensduur. De enige daken die wel gebaat zijn bij wat extra water zijn groendaken waarbij speciale maatregelen worden getroffen zoals eierdozenconstructies. Deze daken zie je steeds vaker bij nieuwe kantoren en ook in de woningbouw is een opmars merkbaar. De Wet gemeentelijke watertaken die bepaalt dat gemeenten geen hemelwater hoeven af te voeren als een perceeleigenaar het op eigen terrein kan verwerken, draagt daar ongetwijfeld aan bij. Daarnaast zijn gebruiksdaken - zeker in de grote steden - hip en trendy. De overheid stimuleert de aanleg van groendaken omdat deze op piekmomenten overbelasting van het hoofdriool helpen voorkomen. Een groen dak buffert namelijk water. Actueel is ook het beleid van de gemeente Amsterdam en Rotterdam. Door de steeds verdergaande verstedelijking kan menig rioolstelsel de afvoer van hevige regenval niet meer bijbenen. Gemeentes willen daarom dat regenwater zo veel mogelijk niet of pas na de regenval (gespreid) wordt afgevoerd op het gemeenteriool. Nieuwe projecten en daken met voldoende draagkracht moeten in de hoofdstad daarom een buffersysteem krijgen. Eén manier om aan die eisen te voldoen is het dak voorzien van een opstaande rand met kleppen. Deze kleppen gaan pas open als het weer droog is. Zij hebben meestal ook een overloop zodat het dak niet te zwaar belast kan worden. Het Geberit Pluvia-systeem draagt bij aan een goede waterhuishouding op het dak. Het natuurlijke onderdruksysteem vervoert hemelwater snel en zonder luchtaanzuiging. De afvoersnelheid en -capaciteit zijn groter dan bij conventionele afvoeren, ondanks de kleinere buisdiameters. Voor groendaken waarop water wordt gebufferd vanwege gemeentelijke voorschriften of om dakvegetatie mogelijk te maken, zijn trechterinzetstukken verkrijgbaar. Pas als het water over de opstaande rand van het inzetstuk komt, wordt het geloosd. De opzetstukken maken permanente of tijdelijke waterbuffering op het dak mogelijk. Indien dit wenselijk is kan via perforaties onder in het opzetstuk de mogelijkheid worden gecreëerd binnen een bepaalde periode de complete buffercapaciteit weer beschikbaar te krijgen. Maar ook op zonnige dagen wordt Pluvia gewaardeerd. Door de aanzuigende werking van het natuurlijke onderdruksysteem zijn er namelijk minder afvoerpunten en buizen nodig. En: architecten kunnen de ontsierende regenpijpen aan de gevel laten vervallen. Pluvia is eenvoudig te installeren: de diameters van de buizen zijn veel kleiner dan bij conventionele systemen en afschot is niet nodig. Wil je meer weten over hemelwaterafvoer, kom dan naar de cursus Afvoertechniek Hemelwater. Hierin wordt onder andere de regelgeving behandeld, maar er wordt ook een demonstratie gegeven van de speciale afvoertoren met transparante leidingen. Hiermee wordt het verschil tussen traditioneel en een Geberit Pluvia-systeem duidelijk. Op 9 juni zijn er nog enkele plekken beschikbaar. Wilt u juist iets meer weten over het ontwerp en de installatie zelf van een hemelwaterafvoersysteem, dan is er de cursus Montagetechniek PE vuil-en hemelwater op 16 juni. Deelname is gratis en aanmelden kan via www.geberit.nl/cursussen.
pagina 4 Zehnder WHR 918: klein van vorm, groots in daden Met de Zehnder WHR 918 is het mogelijk een complete woning te voorzien van een uitgebalanceerd ventilatiesysteem vanuit bijvoorbeeld een badkamer- of keukenkastje of een andere onopvallende plek. En de Zehnder WHR 918 is niet alleen uiterst compact, maar heeft ook een verrassend hoog rendement ( 94 procent). Het kleintje is al een groot succes in Duitsland en vanaf deze maand is hij ook in ons land leverbaar. Deze noviteit is vooral een uitkomst bij renovatie en vervangingen in woningen/appartementen die voor luchtverversing genoeg hebben aan 180 m³/h. De WHR 918 heeft - als hart van een gebalanceerd ventilatiesysteem - slechts een minieme behuizing nodig. Aan de onderzijde bevindt zich een aansluiting voor luchttoevoer naar de woning, iets wat andere compacte units niet hebben. Daardoor is hij op nóg meer plekken weg te werken. Een ander voordeel is het stroomverbruik. Dit ligt 25 tot 35 procent lager dan bij alternatieven op de markt. Bij vervanging zijn die verschillen nog veel groter. Het thermisch rendement is opmerkelijk hoog: volgens gecertificeerde metingen tussen de 94 en 95 procent. Ook met geluid is de unit zuinig: mede dankzij afwerking met metaal gecoate platen blijft het uiterst stil.de woning blijft in ieder jaargetijde optimaal en aangenaam geventileerd. Zodra de buitenlucht te warm begin te worden, is er een 100% bypass die deze warme lucht om de wisselaar heen leidt. De bewoner kan de bypassregeling zelf op comfortniveau aanpassen binnen een vastgelegde bandbreedte. Veel baat Installateurs hebben veel baat bij de mogelijkheid om de WHR 918 eenvoudig om te bouwen van rechts naar links : voorpaneel, filtergrepen en display zijn eenvoudig van de voor- naar de achterzijde te verplaatsen. Eén type dus. Verkeerde bestellingen en retourzendingen behoren hiermee tot het verleden. Kijk voor meer informatie op www.zehnder.nl. Grundfos maakte 70 jaar geleden eerste pomp Grundfos viert dit jaar het heuglijke feit dat 70 jaar geleden Poul Due Jensen in de kelder van zijn woning de eerste pomp voor Grundfos ontwikkelde. Dit was het begin van een wereldwijd actieve pompleverancier met 19.000 werknemers en 83 kantoren in 56 landen. In mei 1944 vervulde Poul Due Jensen zijn droom: hij begon een eigen loodgieters- en smeedijzerwerkplaats in de kelder van zijn woning in Bjerringbro. Tot op de dag van vandaag staat hier nog steeds de Grundfosfabriek. Al gauw - in 1945 - ontwikkelde hij zijn eerste pomp Foss 1, met als bijnaam The PIG (het varken). Deze werd een groot verkoopsucces, waarmee een successtory was begonnen. In 1956 ontwikkelde Grundfos haar eerste circulatiepomp. Nadat zijn zoon Niels Due Jensen in 1977 de zaak overnam, groeide Grundfos uit tot een van s werelds meest toonaangevende producenten. Product- en productinnovatie gecombineerd met het inzicht om voorop te lopen op het gebied van technologische ontwikkeling, het inzien van het belang van werknemerstevredenheid en het vermogen om te voorzien in de behoeften van klanten zijn belangrijke elementen in het succes van Grundfos. EIS EERSTE KLAS PRESTATIES De MQ is een compact systeem voor watervoorziening. Met volledig geïntegreerde componenten biedt het alles wat u nodig heeft als installateur om uw klanten te voorzien van eersteklas watervoorziening. Het zelfaanzuigende ontwerp maakt het opvoeren van water mogelijk zelfs vanaf 8 meter diepte; er is dus weinig gedoe bij toepassingen met zuighoogte. De MQ levert de complete oplossing, of het nu om het verpompen van water uit een bron of om het verhogen van de druk van het net gaat. De innovatieve watergekoelde motor betekent dat uw klanten ook kunnen genieten van een stille werking. Eis eersteklas prestaties. Kijk voor meer info op www.grundos.nl. Installatienieuws_April.indd 1 21-04-15 12:18
pagina 5 Kim-Lian van der Meij is veelzijdig talent Ik kan best een carrièrevrouw én een goede moeder zijn Opeens zien we Kim-Lian van de Meij overal opduiken. De donkere presentatrice, musicalster, stem van tekenfilms en zangeres - en dan hebben we nog niet eens alles genoemd - timmert al vanaf haar kinderjaren stevig aan de weg met als gevolg dat ze nu een echte celebrity is. Tijd voor een portret van een jonge vrouw die alleen maar de wind mee heeft. Beverwijk is het geboortedorp van Kim-Lian van der Meij. Dit dorp onder de rook van de Hoogovens heeft veel vooral popmuzikanten voortgebracht en in de jaren zestig en zeventig waren er heel veel tenten waar muziek werd gedraaid. Als je in Beverwijk woonde in die tijd - ook Hans Klok komt hier trouwens vandaan - moest je wel met muziek worden geïnfecteerd en dat klopt helemaal voor de ou- fotoshoots en wat reclamewerk. In 1998 werd ze Miss Fitness, waarmee maar is gezegd dat ze ook fanatiek sport, en ze was te zien in tv-series als Kees & Co, Goede Tijden, Slechte Tijden, Bonbini Beach en Costa en ze presenteerde bij CallTV en Puzzeltijd. Jetix Daarna werd het even stil rond haar persoontje, maar in 2004 maar alle liefde en respect geeft, daarom ben ik resoluut van dat schuldgevoel afgestapt. En ook zegt ze: Zeven dagen per week met mijn kinderen thuisblijven, daar ben ik veel te ambitieus en onrustig voor, dus ik heb het ook nooit overwogen. Mijn dromen zijn niet gestopt omdat ik moeder ben geworden; ik wil nog steeds het beste programma presenteren of een droomrol aannemen. Het één hoeft het ander ook niet uit te sluiten; ik kan best een carrièrevrouw én een goede moeder zijn. Alleen moet je het wel goed regelen voor je gezin en voor jezelf. Vaak de agenda s naast elkaar leggen en niet bang weer even kan opladen: zijn familie en vrienden zien en zijn eigen taal spreken. Voorlopig is het de perfecte mix. We focussen ons nu echt op Nederland, want ik heb hier zo veel werk en vrienden in Nederland, dat wil ik allemaal niet zomaar opgeven. Maar mijn liefde voor Zweden wordt wel steeds groter, dus ik kan me voorstellen dat we ooit daar gaan wonen. Hoe we dat doen met de school van de kinderen zien we dan wel weer. Ik denk nooit in moeilijkheden, ze spreken immers de taal en de Zweedse cultuur verschilt niet zo veel van de onze. SBS 6 Begin vorig jaar stapte ze plotseling over van de AVRO naar SBS6. Ze begon er met Show Vandaag dat weer Shownieuws heet. Live televisie vindt ze overigens erg spannend, niet in het minst omdat ze een extreme perfectionist is. Daniel is trouwens ook heel kritisch op mij. Hij weet precies wanneer ik te nerveus was tijdens een uitzending. Dan word ik heel druk of ga ik harder praten. Hij is niet vaak complimenteus, dus als hij een keer een compliment geeft, dan geloof ik hem ook echt. Op televisie heb ik altijd veel make-up op, maar hij ziet me het liefst naturel. In Het is mijn ergste nachtmerrie: een kind verliezen door een ziekte ders van Kim-Lian, die fanatieke dansers waren. Kim-Lian had zelf daarom in de wieg - of misschien zelfs daarvoor, want haar moeder danste vrolijk door met Kim-Lian in haar buik - eigenlijk al alles met muziek en ze ontpopte zich als voorbeeldig meisje vooral als danseres. Ze won in haar jeugd diverse danswedstrijden en deed regelmatig mee aan plaatselijke playbackshows. Op haar zesde en elfde deed ze zelfs mee aan de Mini Playbackshow van Henny Huisman, daarbij gesteund door haar ouders, die er echter nooit de zweep over hebben gelegd. Modeshows Op haar zestiende stond Kim- Lian, die is geboren voor de bühne, ingeschreven bij casting- en modellenbureaus en al snel werd ze gevraagd voor modeshows, dook ze weer op als presentatrice van een nieuw programma van kinderzender Jetix, dat al weer lang ter ziele is: De Kids Top 20. Voor dit programma kreeg ze de Gouden Stuiver. In die tijd maakte ze ook haar eerste single Teenage Superstar, waarbij ze tijdens de opnames de Zweed Daniel Gibson ontmoette met wie ze inmiddels alweer drie kinderen heeft. Bij de geboorte van haar eerste kindje worstelde ze hevig met de vraag of een carrière was te combineren met het moederschap. Tegen het magazine Kekmama zei ze: Toen ik net moeder was, had ik vaak een schuldgevoel dat ik veel van huis was om te werken. Ik vergeleek mezelf met moeders die alles opgeven voor hun gezin en dacht dat ik iets verkeerd deed. Maar er is geen goed en fout, zolang je je kinderen zijn om hulp in te schakelen. We hebben ieder jaar een nieuwe au pair die helpt waar het nodig is; de kinderen weten niet beter dan dat er iemand bij ons woont. Het voelt haast als een extra familielid en er ontstaan heel mooie vriendschappen uit. Zweden Haar drie kinderen (een meisje en twee jongens) zijn geboren in Zweden, waar ze samen met Daniel een vakantiehuis heeft op het eiland waar Daniel vandaan komt. Zweden heeft haar trouwens voorgoed geraakt. Heel idyllisch allemaal: een houten huisje in de bossen op vijf minuten fietsen van het strand en de kinderen kunnen er heerlijk ravotten. We gaan er nog steeds twee, drie keer per jaar heen zodat Daniel zijn Zweedse batterij Sta op tegen kanker In 2013 presenteerde ze samen met Frits Sissing het programma Sta op tegen kanker en ze liet voorafgaand daaraan in Televizier weten dat ze getroffen is door het feit dat kanker zo veel mensen raakt. Iedereen heeft wel iemand in zijn omgeving of familie die door de ziekte is getroffen. Het ergste is als je je kind door zo n vreselijke ziekte moet verliezen. Dat is mijn grootste nachtmerrie. Maar ik geloof dat de wetenschap belangrijke stappen vooruit kan maken in de strijd tegen kanker; in de toekomst zou iedereen dit kunnen overleven. Ik hoop dat de dokters tegen die tijd kunnen zeggen: je gaat beter worden. Het is eigenlijk de eerste keer dat Kim-Lian laat zien dat ze ook maatschappelijk betrokken is. het dagelijks leven draag ik nooit make-up. Kinderboek En dan is er nog dat opvallende uitstapje: ze schreef namelijk ook het kinderboek Dierendorpje, een prentenboek voor peuters en kleuters. De dieren in dit verhaal komen probleempjes tegen die jonge kinderen ook vaak hebben. Hoe dat zo is gekomen vertelde ze aan Trotse Moeders. Sinds ik moeder ben, lees ik bijna iedere dag voor aan mijn kinderen. Dit vind ik altijd een kostbaar moment. Ik merk hoe leuk kinderen het vinden om samen boeken te lezen, plaatjes te bekijken en nog dagen lang na te fantaseren over de verhalen die we lazen. Het leek mij bijzonder om zelf verhalen proberen te schrijven, over dieren in dit geval.
pagina 6 Alle hens aan dek door veranderingen klimaat Het jaar 2085 is ver weg en de meesten van ons zullen het niet halen. Maar toch is het dit jaartal dat het Verbond van Verzekeraars heeft genomen als stip op de horizon om overheid en waterschappen te attenderen op een naderend probleem: dat van steeds meer en heviger regenbuien. En ondanks het feit dat 2085 ver weg is, heeft Nederland al steeds vaker natte voeten en is ingrijpen noodzakelijk. Temeer daar het de zorgplicht is van de huidige generatie richting nieuwe generaties om problemen die je ziet aankomen te voorkomen. Het is alle hens aan dek. In het meest ongunstige scenario wordt uitgegaan van bijna 140 procent meer regenwater dan nu, terwijl in het allergunstigste toekomstperspectief nog altijd 5 procent meer water zal vallen. Deze cijfers staan in het rapport Klimaatverandering & Schadelast van het Verbond van verzekeraars. De neerslagschade bedraagt nu circa 90 miljoen euro per jaar, maar deze schadelast zal dus stijgen en mogelijk aanzienlijk. 38 millimeter Regen zorgt op twee manieren voor schade: de intensiteit van de bui en de duur van de regenval en het blijkt dat vanaf 38 millimeter regen op een dag de schade snel oploopt. Ook de hagelbuien worden steeds heftiger. In Nederland vindt gemiddeld vijf keer per jaar een hagelbui plaats met hagelstenen met een doorsnede van meer dan twee centimeter. Hagel veroorzaakt jaarlijks gemiddeld voor 35 miljoen euro schade, waarvan 20 miljoen euro door gewone hagel en 15 miljoen door extreme hagel. Het KNMI verwacht in de warmste scenario s minimaal een verdubbeling van het aantal extreme hagelbuien. In een lijst met 15 grootste schadegebeurtenissen ten gevolge van weersomstandigheden tussen 2000 en 2014 staan verschillende schades als gevolg van noodweer. Preventie De toenemende schadelast is voor verzekeraars aanleiding om klanten te wijzen op het belang van preventie en ook wil het verbond met installatiedeskundigen, overheden, waterschappen en ingenieursbureaus praten om niet zomaar op maaiveldniveau te bouwen en bij ruimtelijke inrichting meer rekening te houden met grotere pieken in neerslag en kans op overstromingen. Premies Verzekeraars redeneren per definitie vanuit schades en premies. Algemeen directeur Richard Weurding van het Verbond van Verzekeraars kan echter nog moeilijk inschatten of de premies zullen stijgen. Bij ongewijzigd beleid stijgt de schadelast, en dat kan inderdaad gevolgen hebben voor de premies, al is en blijft dat maatschappijbeleid. Tegelijk bestaat de premie voor opstal- en inboedelverzekeringen uit veel andere componenten. Een verdubbeling als gevolg van hagelen regenschade betekent dus niet meteen een verdubbeling van de premies. Bovendien gaan verzekeraars aan de slag met preventie om de schade te beperken, laat hij optekenen. Hij heeft ook een advies aan ondernemers en huizenbezitters en dat is een advies waar installateurs ook iets mee kunnen: Huizenbezitters moeten hun woning goed onderhouden en ze kunnen kwetsbare apparatuur verplaatsen naar een bovenverdieping of op kwetsbare plekken kiezen voor een waterbestendige inrichting. Het is in elk geval alle hens aan dek: we weten nu wat er op ons af kan komen; niemand kan meer zijn ogen sluiten. Adviescommissie Water wil innovatieslagkracht Hevige regenbuien vergen steeds meer van riool De Adviescommissie Water heeft in een advies aan minister Schultz van Infrastructuur en Milieu aanbevelingen gedaan om het zogeheten innovatieklimaat in de waterketen te versterken om het hoofd te kunnen bieden aan huidige en nieuwe problemen. Vooral het feit dat bij grote regenbuien steeds vaker riolen overstromen, vraagt aandacht. Als gevolg van de veranderingen in het klimaat komen de laatste jaren in Nederland steeds vaker hevige regenbuien voor. Dit stelt nieuwe eisen aan de hemelwaterafvoer via het riool en de adviescommissie noteert dat er momenteel weinig innovaties zijn om deze uitdaging te tackelen. Om de richting te bepalen van de ontwikkelingen in de waterketen acht de commissie een gezamenlijk ontwikkeld toekomstbeeld van de waterketen nodig. Een gezamenlijke visie als stip op de horizon bevordert de vermenigvuldiging van goede initiatieven, waardoor het niet bij eenmalige experimenten blijft, valt in het advies te lezen. Verzekeraars pleiten voor een verplichte beproeving Het aantal waterschades loopt uit de hand. Vorig jaar kwam het aantal gevallen voor het eerst boven de 100.000 uit, waarvan de helft wordt veroorzaakt door problemen met water- en afvoerleidingen. Om het probleem in te dammen, pleiten verzekeraars voor een zogeheten beproevingsrapport. Alle waterschades bij elkaar leiden volgens de verzekeraars tot een schade van meer dan 200 miljoen euro per jaar. Verzekeraars willen daarom een beproevingsrapport (dit is een test om te controleren of een leiding goed is afgeperst) bij de aanleg van een nieuw systeem. Vanuit het Bouwbesluit bestaat deze verplichte rapportage richting verzekeraar niet en de huidige NEN 1006 en Waterwerkblad WB 2.3 schrijven dit ook niet voor. Er is echter wel degelijk een verplichting voor het goed afpersen van het leidingsysteem en dit moet ook aangetoond kunnen worden, maar deze rapportage wordt nog niet volgens wet doorgestuurd richting verzekeraar. Verzekeraars zien dit graag opgenomen in de wet. Living lab De Adviescommissie Water ziet veel heil in een soort living lab waarbij innovaties meteen kunnen worden uitgeprobeerd. Nederland moet zichzelf neerzetten als sustainable urban delta, waarin niet alleen de aanpak met betrekking tot waterveiligheid aandacht krijgt, maar ook de waterketen, is hierbij het uitgangspunt. Naast het feit dat er meer regen zal vallen (zie ook het artikel hieronder) vraagt ook het gegeven dat er steeds meer medicijnen door het toilet worden gespoeld de aandacht, evenals het feit dat op waterverbruik kan worden bespaard bij bijvoorbeeld het doorspoelen van het toilet.
pagina 7 Wij zijn altijd klaar voor de toekomst Om Technisch Installatiebureau Van Wijngaarden solide te noemen - het bedrijf doet het zelf op de website - is helemaal waar, maar dat is eigenlijk een understatement. Al ruim een eeuw (sinds 1908) is het familiebedrijf namelijk een begrip in en rond de vestigingsplaats Nieuwerkerk aan den IJssel. En wat de toekomstige nieuwe directie Chantal Hoogendoorn en haar partner Pim Kooijman, nu commercieel manager, betreft blijft dit ook de komende honderd jaar zo. Samen met statutair directeur Geo Hoogendoorn lichten zij het bedrijfsprofiel toe. Als totaalinstallateur op het gebied van gas, water en elektra van alle markten thuis en toekomstgericht met als pijlers waar nooit aan getornd wordt kwaliteit, service en klantvriendelijk. Dit is in één zin het profiel van Technisch Installatiebureau Van Wijngaarden. Geo Hoogendoorn leidt het bedrijf sinds de jaren zeventig en draagt het in de toekomst over aan de nieuwe generatie. Chantal Hoogendoorn zit al acht jaar in het bedrijf, terwijl haar partner Pim Kooijman sinds 1 januari is toegetreden nadat hij eerst ervaring opdeed bij de Technische Unie. Maar eerst even iets anders. Omdat er nu eenmaal niet veel vrouwen in de technische installatiesector zitten ontkomen we niet aan de vraag hoe Chantal zich in de branche beweegt. Heel natuurlijk, antwoordt ze. Ik heb nog nooit ervaren dat ik door medewerkers of relaties anders wordt bejegend omdat ik een vrouw ben. En als er al een reactie is, dan is die altijd positief. Waarvan akte. Het is dan ook niet zozeer haar vrouw-zijn, als wel de manier waarop zij en Pim Kooijman het bedrijf nu al mede vormgeven dat kenmerkend is voor Van Wijngaarden: Wij zijn open en eerlijk, leveren altijd kwaliteit, bieden optimale service en doen wat we beloven. Daar kom je het verst mee, zegt ze eenvoudig. Maar ook het begrip risicospreiding zit in de genen van het bedrijf. Geo Hoogendoorn zegt daarover: Ik heb er altijd bewust voor gekozen om zowel de particuliere markt als de zakelijke markt te bedienen, door zowel actief te zijn in woningbouw als utiliteit en ook nieuwbouw en renovatie te doen. Ook belangrijk: wij hebben een 24/7 servicedienst voor zowel de particuliere als de zakelijke relaties. Iedere klant is ons even lief en voor iedereen lopen we net zo snel. We hebben altijd meerdere grote projecten in de portefeuille en dan ligt het gevaar op de loer dat je de particuliere markt laat verwateren, maar ik ben er altijd scherp op geweest dat dat niet ging gebeuren. Chantal voegt toe: En wij zijn dit niet gaan doen omdat het crisis was, maar hebben het altijd zo gedaan, waardoor we nu veel ervaring en kennis hebben. Beter Volgens Geo Hoogendoorn gaat het in de markt momenteel beter, maar is de crisis nog niet écht voorbij. De nieuwbouw is nog slecht, vooral kantoorbouw. Je ziet nu wel dat de bedrijven die de crisis hebben overleefd beginnen met het inhalen van achterstallig onderhoud. En de komende tijd zullen steeds meer kantoren worden vernieuwd, daar liggen veel mogelijkheden. Wij doen verder relatief veel schoolgebouwen, gymzalen en sporthallen, dat is gaandeweg een specialisme van ons geworden. En bij de particulieren zien we ook weer beweging. Veel mensen hebben gespaard en wachten niet meer met het vervangen van een cv-ketel tot ze echt in de kou zitten. Chantal Hoogendoorn vult aan: Je ziet nu gelukkig wel dat de klant verder kijkt dan alleen de laagste prijs. Sommige hebben hun neus gestoten en kiezen nu bewust voor bewezen kwaliteit. Geo Hoogendoorn: En we prijzen ons gelukkig met veel langdurige relaties. Die gaan soms dertig, veertig jaar terug. Onder één dak Een belangrijke troefkaart is dat Van Wijngaarden alle disciplines onder één dak heeft en ook installaties engineert. Chantal Hoogendoorn: Dit is een usp en is onder andere belangrijk omdat Geo Hoogendoorn te midden van het management van de toekomst van Van Wijngaarden. wij steeds vaker vanaf het begin optrekken met de aannemer in een bouwteam. Integraal samenwerken is de toekomst en wij beheersen dat. Wij hebben daardoor ook steeds vaker een adviserende functie en die rol is ons op het lijf geschreven. En omdat wij totaalinstallateur zijn, is er één aanspreekpunt en dat vinden aannemers fijn werken. Er is daardoor veel minder kans op miscommunicatie en daardoor zijn er minder faalkosten. Een ander voordeel van alle disciplines in één huis is dat je in de ontwerpfase clashes kunt voorkomen. Als het ene installatiebedrijf de werktuigbouwkundige installatie tekent en een ander bedrijf de elektrotechnische installatie, dan is er een veel grotere kans op fouten dan wanneer je alles onder één dak hebt. Pim Kooijman: En vergeet ook niet dat de W- en E-installaties niet altijd gescheiden netwerken zijn, maar steeds vaker in elkaar overlopen. Ook daarvoor is één totaalinstallateur ideaal. BIM Om optimaal te kunnen samenwerken in de keten is bij Van Wijngaarden vorig jaar Bouw Informatie Modelleren (BIM) geïmplementeerd. Pim Kooijman legt uit: We zijn die weg ingeslagen en zijn daar heel tevreden over. Er komen steeds meer aanvragen binnen waar BIM wordt gevraagd en wij kunnen dat nu aanbieden. BIM is een echt verkoopargument geworden. Geo Hoogendoorn voegt toe: Je ziet wel dat BIM nog in de kinderschoenen staat. Veel klanten vragen er wel naar, maar als de prijs daardoor hoger wordt, laten ze BIM vaak varen. Wij ontwerpen hier volgens BIM, maar ook op de traditionele wijze. De klant bepaalt wat we gaan doen. En Chantal Hoogendoorn: Wij zijn er alles bij elkaar wel van overtuigd dat BIM de toekomst is en dan kun je er maar beter op tijd bij zijn. Geo Hoogendoorn: Wij zijn altijd klaar voor de toekomst, dat is een belangrijk uitgangspunt. Geberit In het gesprek valt meerdere malen het woord kwaliteit en als gevolg daarvan kiest Van Wijngaarden al decennialang voor inbouwreservoirs en leidingen van Geberit. Vrijwel het complete gamma van Geberit zit in het pakket van Van Wijngaarden. Geo Hoogendoorn: Geberit is voor ons vanzelfsprekend, want alles wat Geberit biedt is kwaliteit. En Pim Kooijman meent: En Geberit helpt. Wij hebben onlangs nog met onze complete loodgietersafdeling een training legionellapreventie bij Geberit gevolgd en ook bij berekeningen voor het hemelwaterafvoersysteem Pluvia maken we graag gebruik van de expertise van Geberit. Projecten en certificaten Bij Van Wijngaarden werken momenteel rond vijftig medewerkers, met een schil eromheen van een aantal betrouwbare partners en vaste zzp ers. Geo Hoogendoorn: Onze medewerkers blijven lang voor ons werken en monteurs willen hier graag werken. Ik heb regelmatig open sollicitaties. Kooijman voegt hieraan toe: Ook hebben wij altijd een aantal BBL-leerlingen die ervaring op doen en veel stagiaires blijven na hun studie bij ons werken. Hoogendoorn zegt dat je een medewerker van Van Wijngaarden ook direct herkent. Aan de buitenkant aan zijn bedrijfskleding, aan zijn doen en laten en aan het feit dat ze netjes werken en afspraken nakomen. Een aantal medewerkers weet van bepaalde relaties zelfs waar de sleutels liggen, dat zegt genoeg. Hij verwacht overigens niet dat er op korte termijn nog een grote groei komt. De nieuwe manier van werken is met een hechte kern vaste medewerkers met hier omheen een aantal vaste partners op wie je altijd kunt terugvallen bij piekmomenten. Projecten Een aantal grote projecten waar Van Wijngaarden momenteel aan werkt, zijn De Bergse Zonnebloem (verbouw/nieuwbouw van historisch schoolgebouw voor Daltononderwijs in Rotterdam), het Krimpenerwaard College (nieuwbouw middelbare school met sportaccommodatie ter grootte van 10.000 m2 in Krimpen aan den IJssel) en De Veldbloemgroep (nieuwbouw van 16 plaatsen Ernstige Verstandelijke en/of Meervoudige beperking in Nootdorp). Van Wijngaarden is een van de bedrijven die meewerken aan het nieuwe Krimpenerwaard College. Elk werk wordt uitgevoerd conform de richtlijnen van Komo Install, door VCA (Veiligheids Checklist Aannemers) gecertificeerde medewerkers. Ook de certificaten BRL 6000 en BMI (brandmeldinstallaties) hangen aan de muur én Van Wijngaarden is door Kenteq (kenniscentrum voor technisch vakmanschap) benoemd als erkend leerbedrijf.
pagina 8 AGENDA Installatie Vakbeurs Hardenberg Installatie Vakbeurs Hardenberg is een platform speciaal voor ondernemers en relaties uit de gehele installatiebranche. Datum: 8 t/m 10 september Locatie: Evenementenhal Hardenberg Meer informatie: evenementenhalhardenberg.nl 50PlusBeurs De belangrijkste beurs voor 50-plussers vindt elk jaar in september plaats in de Jaarbeurs Utrecht. Er is aandacht voor talloze onderwerpen, waarvan in het kader van de levensloopbestendige woning woningaanpassing een belangrijke is. Datum: 15 t/m 19 september Locatie: jaarbeurs Utrecht Meer informatie: www.50plusbeurs.nl VT Wonen & Design beurs Op deze beurs die voorheen Woonbeurs heette, tonen producenten en designers hun nieuwe collectie voor het najaar. Werkgevers en werknemers clashen over cao Acties in de sector Datum: 29 september t/m 4 oktober Locatie: Amsterdam RAI Meer informatie: www.vtwonen.nl Vakcursussen Geberit Geberit stelt haar kennis en kunde ter beschikking aan installateurs, ontwerpers van showrooms, managers en verder iedereen die bij de bouw van installaties in gebouwen betrokken is. Dat gebeurt door middel van een aantal eendaagse trainingen - over diverse onderwerpen - die worden gehouden in het kenniscentrum van Geberit in Nieuwegein. De verschillende cursussen en data in 2015 zijn: Montagetechniek PE vuilwater en hemelwater (praktijk): 16 juni, 24 september, 10 november. Afvoertechniek Vuilwater: 18 juni, 6 oktober, 1 december. Afvoertechniek Hemelwater: 9 juni, 13 oktober. Legionellapreventie Praktijk: 4 juni, 1 oktober en 19 november. Legionellapreventie: 2 juni, 29 september en 17 november. Service Sanitair (praktijk): 17 september, 26 november. Deelname aan de cursussen is gratis. Aanmelden kan via www.geberit.nl/cursussen. Geberit On Tour Geberit On Tour toert ook dit jaar weer door het land met de bekende trailer met alle noviteiten van Geberit. Experts van Geberit geven informatie over onder andere het Geberit Omega inbouwreservoir, de Geberit Monolith Plus, Geberit DuoFresh en Geberit AquaClean (douchewc). Naast de sanitairsystemen ontbreken ook de leidingsystemen niet. Geberit Mapress, Mepla en PushFit worden niet alleen gepresenteerd, maar ook toegelicht tijdens demonstraties waarbij de bezoeker ook zelf de diverse leidingsystemen kan proberen en ervaren. Geberit On Tour komt dit jaar bij: 16 juni, Technische Unie, Alkmaar 17 juni, Technische Unie, Haarlem 18 juni, Van Walraven, Hoofddorp 24 juni Van Walraven, Bussum 25 juni Plieger, Amsterdam 26 juni Technische Unie, Leiden 2 juli, Plieger, Hilversum 9 juli Bamonde, Montfoort 3 september, Van Walraven, Mijdrecht Kijk voor actuele data op: www.geberit.nl/ontour. Like Geberit op Facebook Geberit heeft sinds kort een Nederlandstalige zogeheten fanpage op Facebook. Hier blijf je op de hoogte van alle nieuwtjes van Geberit. www.facebook.com/geberit.nl Werkgevers en werknemers liggen mijlenver uit elkaar over de nieuwe cao Metaal en Techniek, waar onder andere de installatiebranche onder valt en waar ruim 300.000 mensen werk in vinden (het is de grootste cao in Nederland). Inmiddels hebben de partijen laten weten dat ze geen duimbreed willen wijken van hun standpunten. Het gevolg is dat de vakbonden acties (lees: stakingen) hebben aangekondigd. Omdat u zomaar het spoor bijster kan zijn, staan hieronder de heikele kwesties. Woensdag 21 januari startten de onderhandelingen voor een nieuwe cao waarvan toen nog werd uitgegaan dat er drie gespreksronden zouden zijn voordat men eruit was. Een cao met een looptijd van 22 maanden had de voorkeur van de werkgevers, waaronder UNE- TO-VNI, zo brachten zij monter naar buiten. Iets eerder die maand brachten de werkgevers een lijstje naar buiten met onder andere de volgende wensen: - Het basiskenmerk van de cao is een centrale loonafspraak. Binnen de cao moet vervolgens gepoogd worden zo veel mogelijk ruimte te creëren om op bedrijfsniveau tot maatwerk te komen. - De kosten van de oudere werknemer moeten worden beperkt. Het terugdringen van de zogenaamde ontziemaatregelen ligt dan voor de hand. - Seniorendagen moeten daarnaast worden ingeroosterd in overleg tussen werknemer en werkgever. Op die manier wordt bereikt dat de dagen worden gebruikt waarvoor ze zijn bedoeld. - Werkgevers onderschrijven het belang van duurzame inzetbaarheid, maar constateren tegelijkertijd dat het lastig is om succesvolle projecten in de branche neer te zetten. Het draagvlak van de bedrijven is essentieel. - In de bedrijfstak is behoefte om het arbeidsaanbod meer te laten mee-ademen met het werkaanbod. Er moeten meer mogelijkheden komen om rekening te houden met individuele wensen van werkgevers en werknemers. - In de praktijk komt het steeds vaker voor dat klanten werkzaamheden willen laten verrichten op tijdstippen die vallen buiten het huidige dagvenster. Vandaar dat de werkgevers voorstellen het dagvenster vast te stellen op een periode van 16 uur (van 6.00 tot 22.00 uur), met de mogelijkheid om dit venster voor de duur van één jaar te verschuiven tot uiterlijk 08.00 uur (van 8.00 tot 00.00 uur). Zoals bij alle cao-onderhandelingen is de salariseis belangrijk en direct was helder dat er lichtjaren tussen vraag en aanbod zitten. De werkgevers vinden eigenlijk dat een salarisverlaging beter past bij de teneur in de sector, maar ze stelden een nullijn voor en boden op het laatst een loonsverhoging van 1,35 procent, een jaar later gevolgd door een nieuwe verhoging van 1,45 procent. De werknemers willen eigenlijk 3,5 procent, maar kunnen leven met 2,5 procent. Het is wat je noemt een kloof. Maar er is meer aan de hand. De installatiebranche snakt naar vernieuwing. Flexibele inzet van werknemers én oudere werknemers langer en betaalbaar aan het werk houden zijn twee vernieuwingen die de werkgevers wensen. Directeur Erik van Engelen van brancheorganisatie UNE- TO-VNI noemt vernieuwing de belangrijkste eis van werkgevers. Flexibiliteit is hierbij het sleutelwoord. Van installateurs wordt steeds vaker verwacht dat zij hun werkzaamheden uitvoeren op een moment dat het de klant het beste uitkomt. Een ander heikel punt zijn de loonkosten van oudere werknemers. Oudere werknemers verdienen doorgaans het hoogste salaris en hebben de meeste vrije dagen. Dat strookt niet met het gegeven dat deze steeds grotere groep werknemers rendabel inzetbaar moet blijven, aldus Van Engelen, die als groot probleem ervaart dat cao s niet met hun tijd zijn meegegaan. Bij een interne verhuizing kwam ik laatst een cao-boekje tegen uit 1973. Nagenoeg alle huidige caoafspraken staan al in dat boekje. Nieuwe economische realiteit Vrijdag 29 mei is in het Maasgebouw een landelijke actiedag voor werknemers in Metaal en Techniek, waaronder installatiebedrijven. FNV en CNV roepen de werknemers op omdat volgens hen verder overleggen met de werkgevers helaas zinloos is. Afgelopen week werden werknemers opgeroepen het werk neer te leggen en naar de manifestatie in Rotterdam te komen. Volgens Erik van Engelen, directeur van UNETO-VNI, kan de branche acties niet hebben. Voor dit jaar tekent zich eindelijk een licht herstel af. Maar het is nog veel te vroeg om te juichen, de volumes van voor de crisis gaan we niet meer halen. Wat dat betreft hebben we te maken met een nieuwe economische realiteit, laat hij weten in een laatste poging om de staking te voorkomen.
pagina 9 Minimax Brandbeveiliging: specialist in actieve brandbeveiliging Minifog EconAqua watermist blussysteem heeft tot 85 procent minder water nodig Minimax Brandbeveiliging BV is specialist in wat wordt genoemd actieve brandbeveiliging door middel van stationaire blusinstallaties. Ronduit revolutionair is het Minifog EconAqua watermistblussysteem, dat onder lage druk werkt en als grootste voordeel heeft dat het tot 85 procent minder water gebruikt dan een klassieke spinklerinstallatie (die ook door Minimax Brandbeveiliging wordt geïnstalleerd), met alle positieve gevolgen van dien. Commercieel manager Garrelt Schuur legt hieronder de specificaties van dit systeem uit en vertelt waar de groeimogelijkheden liggen. De naam van het gespecialiseerde brandbeveiligingsbedrijf met hoofdkantoor in Almere wekt de nodige verwarring, want de ene keer wordt Minimax gebruikt en de andere keer duikt MX Brandbeveiliging op, terwijl het toch echt om hetzelfde bedrijf gaat. Kort en goed zit het zo: in 2004 maakte het bedrijf in Nederland een nieuwe start onder de naam MX Brandbeveiliging, later werd dit Minimax omdat deze naam in thuisland Duitsland zeer bekend is en in 2012 is de naam officieel omgedoopt in Minimax Brandbeveiliging BV. Watervoerende blusinstallaties Branden kun je op veel manieren beperken, tegenhouden en doven, waarbij Minimax Nederland zich richt op zogenoemde watervoerende stationaire blusinstallaties, waaronder de klassieke sprinklerinstallaties en het in eigen beheer ontwikkelde en gepatenteerde Minifog EconAqua watermistblussysteem. Schuur legt uit wat de voordelen zijn (zie voor de technische uitleg het kader Zo werkt Minifog-red.): Met een Minifog watermistblussysteem zal een brand zich beperken tot de bron. Hierdoor is de brandveiligheid van een gebouw gegarandeerd en zal de omgeving geen tot weinig hinder ondervinden van de brand. Minifog EconAqua is een variant op dit systeem en maakt gebruik van lagedrukwatermist tot 5 bar, waardoor bij brand tot 85 procent minder water wordt gebruikt. Hierdoor kan een aanzienlijk kleinere watervoorziening worden aangelegd, of zelfs aansluiten op de drinkwaterleiding behoort tot de mogelijkheden, waardoor er meer gebruiksruimte is voor bijvoorbeeld parkeerplaatsen in een parkeergarage. Ander voordeel is dat voor de mist, die wordt verspreid door traditionele sprinklers, veel minder sprinklers nodig zijn. Bij een conventionele sprinklerinstallatie met hoge druk moet op elke 12 vierkante meter een sprinkler zitten, maar met dit systeem is dat op elke 16 vierkante meter. Daarnaast zijn de onderhoudskosten buitengewoon laag. Het systeem is vanzelfsprekend in de meest extreme omstandigheden getest en op basis daarvan hebben wij een certificaat gekregen dat bewijst dat de kwaliteiten die wij aan het systeem toedichten ook inderdaad kloppen. Thermisch verzinkte leidingen Er is nog een voordeel: Minifog EconAqua maakt gebruik van standaard thermisch verzinkte leidingen, terwijl hogedrukwatermistinstallaties gebruikmaken van rvs, wat een stuk duurder is. Dus dat betekent nog minder kosten. Voor de leidingen van het lagedrukblussysteem biedt Minimax standaard één van de twee offertes aan met persleidingen van Geberit Mapress. Schuur zegt hierover: Wij hebben inmiddels de ervaring dat dit systeem in de markt kwalitatief het beste is en dat telt zwaar. De leidingen zijn kwalitatief top, maar zijn wel duurder dan andere leidingen. Dat verdien je echter terug door de zeer korte verwerkingstijd, want Geberit Mapress kan heel eenvoudig worden geïnstalleerd. Een belangrijk voordeel is ook dat je met een organisatie als Geberit verzekerd bent van een krachtige kwaliteitsorganisatie. Parkeergarages Het Minifog EconAqua watermistblussysteem is bij uitstek geschikt voor parkeergarages en dit is niet voor niets een belangrijke groeimarkt voor Minimax Brandbeveiliging. Schuur: Er zijn afgelopen jaren zowel in het buitenland als in Nederland meerdere branden in parkeergarages geweest. De brandweer had eigen richtlijnen vastgesteld voor een De brandblusinstallatie in het Holiday Inn Amsterdam ArenA Towers wordt aangelegd. Het Holiday Inn Amsterdam ArenA Towers is een blikvanger in Amsterdam-Zuidoost. blusinstallatie in parkeergarages, waarbij zoals dat in jargon wordt genoemd zicht op rook belangrijk is. Omdat in de praktijk blijkt dat deze richtlijn niet voldoet, wordt nu gewerkt aan een andere richtlijn waarbij watervoerende installaties worden aanbevolen. Deze nieuwe richtlijn geldt nu voor nieuwbouw en de renovatie van bestaande parkeergarages, waarmee helder is dat er een enorme inhaalslag gaat plaatsvinden. Vanwege de unieke capaciteiten van het Minifog EconAqua blussysteem zijn hier volop groeimogelijkheden. Hotels Andere groeimarkten zijn zorginstellingen, kantoren en steeds meer nieuwe hotels. Schuur legt uit: Onze groei zit niet in bestaande gebouwen. Het is namelijk gebruikelijk dat bij het vernieuwen van een installatie in een gebouw dat wordt gebruikt het bestaande systeem wordt vernieuwd. Dus sprinkler voor sprinkler. Maar momenteel krijgen steeds meer leegstaande kantoorgebouwen een nieuwe bestemming en in die gevallen wordt steeds vaker gekeken naar een goed actief blussysteem dat tegen relatief lage kosten kan worden aangelegd. En dan wordt veelal gekozen voor het Minifog blussysteem. Holiday Inn Amsterdam ArenA Towers Een goed voorbeeld is Holiday Inn Amsterdam ArenA Towers (dit hotel is vorig jaar opgeleverd) waar Geberit Mapress door Kemp Installatie in Amstelveen niet alleen is verwerkt in de waterleidingen, maar er is ook ongeveer een kilometer of vijf Geberit Mapress persleidingen in de plafonds verwerkt voor de brandbeveiligingsinstallatie met in totaal ongeveer 3500 sprinklers. Schuur laat weten dat het project voor Minimax Brandbeveiliging in een aantal opzichten bijzonder was. De snelheid waarmee deze ingrijpende verbouwing moest worden gerealiseerd is het meest bijzondere. De werkwijze is niet uniek, maar er is wel elke keer weer een andere aanpak bij dit soort opdrachten. Deze keer lag de coördinatie van de werkzaamheden bij de uitvoerende partijen, waaronder Kemp Installatie. Dat maak je niet vaak mee. Het is bij dit soort operaties essentieel dat alle werkzaamheden nauwgezet op elkaar worden afgestemd. Je moet overeenstemming hebben over elkaars wensen en mogelijkheden en in dit project ging dat zeer voortvarend. Dat is niet in de laatste plaats te danken aan het gegeven dat Minimax Brandbeveiliging andere eisen had over de plek van de leidingen. Wij hebben bijvoorbeeld niet zoals Kemp last van de spanbekabeling omdat wij onze leidingen verticaal via de schacht konden aanleggen. Onze uitdaging was vooral dat bij de engineering in het complete leidingnet ons deel niet vergeten zou worden. Wij moeten namelijk vanwege onder andere het bewakingsoppervlakte van een sprinkler nu eenmaal aan bepaalde voorwaarden voldoen voor wat betreft de afstand tussen de sprinklers. Minimax Brandbeveiliging heeft inmiddels in eerdere en in latere projecten ervaring opgedaan met Geberit Mapress en dit bevalt prima. Het belangrijkste voordeel in dit gebouw is de snelle montagetijd. Geberit Mapress is voor ons niet heilig, maar wij horen in de markt dat dit systeem kwalitatief het beste is en dat telt natuurlijk zwaar. Andere aansprekende renovatieprojecten waar Minifog wordt geïnstalleerd is de nieuwe parkeergarage van het markante gebouw Overhoeks in Amsterdam-Noord (het voormalige hoofdkantoor van de Shell naast EYE Amsterdamred.), het Novotel in Amsterdam (dit project wordt binnenkort afgerond) en de verbouwing van het voormalige Rijkskantoorgebouw voor Geld- en Telefoonbedrijf aan de Spuistraat in Amsterdam (pal achter de Dam) tot een hotel. En er zitten ook nog interessante projecten in de pijplijn. De toekomst ziet er goed uit, concludeert Schuur dan ook tevreden. Zo werkt Minifog Minifog Econaqua lagedruk watermist is geschikt voor verschillende toepassingen, zowel voor de beveiliging van ruimtes als voor objecten. De Minifog blustechnologie biedt een extreem efficiënte exploitatie van de fysieke eigenschappen van water waardoor het bluswater door speciale sproeiers of sprinklers als een nevel wordt verspreid, zodat de totale oppervlakte van het bluswater door de fijne druppelvorming wordt uitgebreid. Het water absorbeert de hitte op een zo efficiënte wijze dat de vuurhaard en zijn omgeving onmiddellijk en effectief worden afgekoeld. Een groot deel van de latente hitte wordt opgevangen door de damp van het bluswater en de daarbij geproduceerde stoom voorkomt dat het vuur door de aanvoer van zuurstof weer wordt aangewakkerd. De reductie van de zuurstofconcentratie in de onmiddellijke omgeving van de brandzone resulteert in een extra smoorproces. De schikking van de sproeiers en de optimale druppelvorming betekenen dat de vuurhaard nog steeds wordt bereikt, zelfs als er sprake is van hinderlijke factoren zoals thermiek of luchtstromingen.