ACTIEPLAN 2015 Het Firmament vzw

ACTIEPLAN 2015 Het Firmament vzw Het Firmament vzw +32 (0)15 34 94 36 contact@hetfirmament.be www.hetfirmament.be Maatschappelijke zetel Hoogstraat 83 2800 Mechelen Dagelijkse werking Brusselpoort Hoogstraat 83 2800 Mechelen Het Firmament wordt gesteund door de Vlaamse overheid

INHOUD 1. Inleiding p. 3 2. Missie p. 5 3. BIJLAGE I: Begroting 2015 3.1 Begroting 2015 p. 6 3.2 Toelichting bij de begroting p. 7 3.2.1 Inkomsten 3.2.2 Kosten 4. BIJLAGE II: Acties 2015 p. 13 2

1. INLEIDING Met het jaar 2015 voor de boeg is de tweede helft van de beleidsperiode in volle uitvoering. Een goed moment voor Het Firmament om de balans op te maken en vooruit te kijken. In dit actieplan doen we dat door elke doelstelling kort in te leiden ter illustratie van de uitgestippelde weg voor deze beleidsperiode. We doen dit ook door meteen volop in te spelen op de aandachtspunten die Sven Gatz als nieuwe Minister van Cultuur recent heeft meegeven in zijn beleidsnota. We waren zeer verheugd daarin het volgende te mogen lezen: Er blijft een grote nood aan begeleiding van vele (private) erfgoedbeheerders (o.a. [ ] kunstenaars) die erfgoedzorg niet als kerntaak hebben. Landelijke expertisecentra en organisaties volkscultuur nemen deze taak op. Sven Gatz, Beleidsnota Cultuur 2014-2019, p. 35 Vanuit een werking rond podiumkunstenerfgoed is het inderdaad een hoofdbekommernis van Het Firmament om deze en andere doelgroepen zo gericht mogelijk te benaderen. Qua concreet werkterrein is dit enerzijds het podiumkunstenveld, professionelen en amateurs, een veld dat zoals vermeld in de beleidsnota erfgoedzorg niet als prioritaire taak heeft. Anderzijds ondersteunen we het erfgoedveld waar bijvoorbeeld musea, archiefinstellingen, heemkundige kringen, enz. met podiumkunstencollecties in hun beheer wel over erfgoedexpertise beschikken, maar niet noodzakelijk de context van de podiumkunsten beheersen. Op maat van de verschillende doelgroepen ontwikkelen we een dienstverlening die hen op tal van terreinen ondersteunt en bouwen we aan netwerken over de domeinen heen. Vanuit een vernieuwde werking sinds 2012 met een verbreding van figurentheaternaar podiumkunstenerfgoed, zetten we in 2015 nog meer in op dit dienstverleningsaanbod (strategische doelstelling 3: kennisdeling). Het was noodzakelijk in een eerste fase kennis en expertise op te bouwen (strategische doelstelling 2: kennisopbouw) en op het terrein te peilen naar wat er leefde en nodig was (strategische doelstelling 1: noden- en visiebevraging). Dit ter voorbereiding van een gefundeerd en performant aanbod van diensten. We blijven uiteraard het internationale veld monitoren, bijkomende expertise ontwikkelen en uittesten in de praktijk, en de vinger aan de pols houden in het veld. Maar de valorisatie van al dit voorbereidend werk begint meer en meer z n vruchten af te werpen in de concrete ondersteuning van diverse actoren. Verschillende doelgroepen blijven in 2015 terecht kunnen bij Het Firmament voor alles wat betreft de zorg voor podiumarchieven en collecties. Maar dit is vaak slechts het weliswaar belangrijk - startpunt van of aanleiding voor een brede erfgoedwerking rond podiumkunsten. Denken we maar aan de omgang met de immateriële aspecten of context verbonden aan dit roerend erfgoed of de kwetsbare kennis en technieken vervat in de hoofden en lichamen van podiumkunstenaars. Ook rond deze thematiek biedt Het Firmament advies en ondersteuning. Tot slot kan iedereen met plannen voor publieksgerichte 3

initiatieven over de sporen van theater en dans bij Het Firmament terecht. We doen dit in 2015 onder meer door binnenkomende vragen te behandelen, advies te geven tijdens plaatsbezoeken, ontmoetingsdagen te organiseren, concrete inititieven te realiseren, actief te participeren in partnerprojecten, netwerken te initiëren over domeinen heen, en via brede en gerichte communicatie te informeren en inspireren. We krijgen bovendien stilaan een eerste zicht op de bewaarplaatsen van de archieven en collecties gerelateerd aan podiumkunsten. In 2015 zetten we verder in op het vindbaar, zichtbaar en analyseerbaar maken van deze gegevens en continueren we gericht de zoektocht. Dergelijk overzicht levert een schat aan informatie op voor tentoonstellingsmakers, onderzoekers, kunstenaars, critici, docenten, enz. en vormt de basis van een verder gefundeerd beleid over het beheer van deze archieven en collecties zoals ook minister Gatz bevestigt in zijn beleidsnota (p. 36). Hij voegt nog toe dat een belangrijke randvoorwaarde een duidelijk waarderingskader en selectiebeleid is, een thema dat reeds op de agenda van Het Firmament stond en waarop we in 2015 verder inzetten. Na de brede en algemene communicatie in 2014 naar aanleiding van de nieuwe website van Het Firmament zullen we in 2015 onze diensten bovendien proactief en gericht communiceren naar specifieke doelgroepen als deeldisciplines binnen de podiumkunsten en hun koepelorganisaties, onderzoeks- en onderwijsinstellingen, musea en archiefinstellingen, enz. Het is net in de vertaalslag naar verschillende doelgroepen, zowel in communicatie als in benadering dat de meerwaarde en sterkte van de expertisecentra ligt. Door op deze manier te informeren stimuleren we bovendien om het cultureel erfgoed van de podiumkunsten te beschouwen als inspiratiebron voor het erfgoedveld en voor andere domeinen. Het Firmament legt zich steeds hoge kwaliteitsnormen op en werkt vanuit een netwerkperspectief, met een permanente reflex naar afstemming, complementariteit en efficiëntie. Het Firmament benadrukt het belang van interne en externe kennisdeling en de opgebouwde expertise bij het personeel. Het zijn die facetten die we zullen meenemen in het beleidsplanningstraject dat we volop zullen opstarten met de indiendatum van 1 april 2016 in het vooruitzicht. In afwachting zoeken we volop bijkomende financiering om het behoud van het personeel en hun expertise tot eind 2016 te kunnen garanderen. Tot slot willen we melden dat Het Firmament sinds kort een nieuwe voorzitter heeft. Patrick Allegaert, artistiek directeur van het Museum dr. Guislain neemt de fakkel over van Sigrid Bosmans (Erfgoedcel Mechelen) die ondervoorzitter blijft van Het Firmament. Naast de andere leden uit collectiebeherende instellingen als Mu.ZEE en Letterenhuis, vormt Patrick Allegaert een bijkomende en noodzakelijke schakel in de verdere ontwikkeling van een performante dienstverlening van Het Firmament als expertisecentrum voor collectiebeheerders. Veerle Wallebroek Coördinator Het Firmament vzw 4

2. MISSIE Het Firmament is het landelijk expertisecentrum voor het cultureel erfgoed van de podiumkunsten. Het inspireert groepen, gemeenschappen en individuen om op een actuele, reflectieve en zorgzame manier om te gaan met dit erfgoed. De opgebouwde expertise inzake het cultureel erfgoed van het figurentheater geldt daarbij als een belangrijk vertrekpunt. In dialoog met het veld ontwikkelt Het Firmament nieuwe kennis en expertise over behoud en beheer, onderzoek, transmissie, ontsluiting en publiekswerking. Het doet dit vanuit een internationaal perspectief en speelt in op maatschappelijke tendensen en behoeften. Het Firmament vervult een stimulerende makelaarsrol in het expertisenetwerk van het cultureel erfgoed van de podiumkunsten. Het bouwt aan een platform om relevante kennis en expertise verder te ontwikkelen en uit te wisselen inzake het koesteren en borgen van het roerend en immaterieel erfgoed van de podiumkunsten in Vlaanderen. www.hetfirmament.be Het Firmament betrekt in 2015 volgende partners bij haar eigen werking en projecten: AMVB, Archiefbank Vlaanderen, Danspunt, DE MAAN, De Munt, Erfgoedcel Mechelen, FARO, Forum voor Amateurkunsten, Het Theaterfestival, Letterenhuis Mu.ZEE, Museum dr. Guislain, NTGent, OPENDOEK, PACKED, Radboud Universiteit Nijmegen (NL), Resonant, RITS, SIBMAS, Stad Mechelen, t,arsenaal, Toneelhuis, Universiteit Amsterdam (NL), Universiteit Antwerpen, VTi Het Firmament werkt via partnerprojecten samen met onderstaande organisaties: AMVB, Archiefbank Vlaanderen, CAG, Danspunt, De Munt, De Spiegel, Erfgoedcel Leuven, Erfgoedcel Mechelen, Erfgoedcel Pajottenland, ETWIE, Instituut Vlaamse Volkskunst, Kantuta vzw, Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen, LECA, PACKED, Provincie Antwerpen, SIBMAS, Sjarabang vzw, Stad Mechelen, Stedelijke Musea Mechelen, STUK, t,arsenaal, tapis plein vzw, Theater aan Zee, UNESCO, Universiteit Antwerpen, Universiteit Brussel, Universiteit Gent, Vlaamse overheid 5

3. BIJLAGE I: BEGROTING 2015 3.1 Begroting 2015 Voor 2015 worden de kosten en inkomsten geschat op 241.888,41 zoals hieronder weergegeven in het overzicht. Deze worden in detail besproken in de toelichting. Inkomsten 241.888,41 Werkingssubsidie 184.152,00 Reissubsidie 0,00 Projectsubsidie 0,00 Subsidie Stad Mechelen 0,00 Subsidie Provincie Antwerpen 0,00 Teruggave Bedrijfsvoorheffing 706,30 Maribel/ViA/educatief verlof 13.700,00 VOP-subsidie VDAB 19.103,16 Projectopbrengsten 1.000,00 Aanwending resultaat 2014 23.226,95 Kosten 241.888,41 Diverse diensten 38.144,25 Personeelskosten 189.644,16 Afschrijvingen 4.000,00 Andere bedrijfskosten 50,00 Financieel resultaat 50,00 Projectkosten 10.000,00 Resultaat boekjaar 0,00 6

3.2 Toelichting bij de begroting 3.2.1 Inkomsten De geschatte inkomsten van Het Firmament bedragen in 2015 241.888,41. Deze zijn afkomstig uit verschillende inkomstenbronnen: - - - - - Subsidies: de jaarlijkse structurele subsidie van de Vlaamse overheid werd na de aangekondigde besparingsronde van 5% voor de expertisecentra berekend op 184.152,00. Dit laat zich vooral voelen in de projecten van Het Firmament. Om zoveel mogelijk te kunnen blijven inzetten op het personeel en hun expertise- en competentie-ontwikkeling - de basis van de werking van een dienstverlenende organisatie - werd besloten om vooral te besparen op bijkomende investeringen in eigen projecten. Bovendien is er nog geen zekerheid over een nieuwe structurele tussenkomst van de Stad Mechelen die in 2013 werd geschrapt. Het Firmament zal in 2015 inzetten op de zoektocht naar externe financieringsbronnen en partners om dit alles op te vangen, maar blijft realistisch en voorzichtig in de opname van mogelijke projectsubsidies of andere inkomsten in de begroting. Vandaar dat deze mogelijkheid voorlopig niet voorzien werd. Door de verhoogde tewerkstelling bij Het Firmament sinds 2012, heeft Het Firmament recht op een ondersteuning van 0,18 VTE voor wat betreft het loon van Eline De Lepeleire, afkomstig van het Fonds Sociale Maribel. Door de aanwerving van een medewerker met een arbeidshandicap, wordt een deel van het loon ondersteund door VDAB, via een Vlaamse Arbeidsondersteuningspremie (VOP). Tot slot zet Het Firmament een deel van de opgebouwde reserve in voor de verdere uitbouw van de werking in 2015. De inzet van de reserve wordt geraamd op 23.226,95. In 2016 zal deze reserve echter uitgeput zijn en zal de besparing van 5% vergaande consequenties hebben indien er geen bijkomende financiering gevonden wordt om dit op te vangen. 7

3.2.2 Kosten WERKINGSKOSTEN 610000 Huur 150,00 610050 Huur rollend materiaal 200,00 Huur materiaal 250,00 611000 Onderhoud/inrichting gebouwen 500,00 611020 Onderhoud bureelmateriaal 500,00 612000 Water 200,00 612100 Gas 6.000,00 612110 Elektriciteit 1.200,00 612200 Onderhoudsprodukten 100,00 612320 Klein en technisch materiaal 200,00 612400 Kantoorbehoeften 1.250,00 612405 Kopies 500,00 612420 Bureelmaterieel 1.000,00 612430 Software 500,00 613100 Erelonen 5.630,00 613155 Vrijwilligers 2.000,00 613165 Kleine kostenvergoeding 250,00 613180 Beheerskosten Sociaal Secretariaat 2.500,00 613200 Bijdragen beroepsgroeperingen 500,00 613500 Wettelijke bekendmakingen 100,00 613700 Telefoon/internet 1.000,00 613720 GSM 500,00 613722 Website 514,25 613730 Postzegels 250,00 613740 Verzendingskosten 200,00 613760 Nieuwsbrieven 0,00 613800 Publiciteit en promotie 1.500,00 613804 Geschenken 200,00 613809 Toegangskaarten/prospectie 1.250,00 613810 Receptiekosten/werklunchen 1.250,00 613812 Foto's 250,00 613820 Boeken 750,00 613830 Abonnementen 400,00 613840 Studiedagen 1.750,00 613850 Isabel isaserver 50,00 614000 Brandverzekering 500,00 614100 Verzekering BA 250,00 614150 Verzekering materiaal 0,00 615000 KM vergoedingen personeel 750,00 615100 Openbaar vervoer personeel 1.250,00 615110 reizen buitenland 1.000,00 615130 Hotelkosten buitenand 1.000,00 61 DIVERSE DIENSTEN EN GOEDEREN 38.144,25 620200 Bruto Veerle Wallebroek 31.734,69 620300 Bruto Eline De Lepeleire 30.529,00 620600 Bruto Staf Vos 40.667,92 620700 Bruto Hanne Ampe 39.379,35 621200 Patronaal Veerle Wallebroek 9.275,91 621300 Patronaal Eline De Lepeleire 9.394,16 621600 Patronaal Staf Vos 12.506,68 621700 Patronaal Hanne Ampe 12.131,71 623200 Wetsverzekering bedienden 1.500,00 8

623210 Verzekering vrijwilligers 100,00 623280 Voorziening vakantiegeld 23.302,11 623290 Aanwending voorz. vakantiegeld -23.977,37 623410 Geneeskundige dienst 250,00 623420 Abonnementen (openbaar vervoer) 2.000,00 623440 Levensmiddelen en dranken 150,00 623462 Fietsvergoeding 700,00 62 BEZOLDIGINGEN, SOCIALE LASTEN 189.644,16 630200 Afschrijving materiele activa 4.000,00 63 AFSCHRIJVINGEN 4.000,00 640550 Auteursrechten 50,00 64 ANDERE BEDRIJFSKOSTEN 50,00 650000 Intresten op leningen 0,00 654000 Koersverschillen debet 0,00 656100 Bank- en postcheckkosten 50,00 657000 betalingsverschillen 0,00 657001 Intresten leveranciers 0,00 65 FINANCIELE KOSTEN 50,00 TOTAAL 231.888,41 De kosten van de dagelijkse werking los van de projecten worden in 2015 geschat op 231.888,41. Een van de hoogste kosten is het gasverbruik (612100), 6.000, eigen aan een kantoorruimte gevestigd in een monument. Daarnaast wordt wat betreft te vergoeden erelonen (613100) in 2015 opnieuw beroep gedaan op een boekhouder ( 3.630). Ook het ereloon voor een advocaat die ons begeleidt in een aantal juridische kwesties wordt in rekening gebracht ( 2.000). Dit resulteert in een totale kost voor de erelonen van 5.630. Het Firmament doet opnieuw beroep op een aantal vrijwilligers voor administratieve en ondersteunende taken, voor een bedrag van 2.000 op jaarbasis. De post afschrijvingen (63) bevat de kosten voor de nieuw ontwikkelde website (2014, afgeschreven over 3 jaar) en een eerder aangekochte computer. We voorzien de aankoop van een nieuwe computer, wat het totaal af te schrijven bedrag in 2015 op 4.000 brengt. PERSONEELSKOSTEN Functie Naam Tewerkstelling Barema Loonkost Coördinator Veerle Wallebroek 0,8 VTE L1-10 jr anc. 41.010,60 Archief- en collectiezorg Eline De Lepeleire 1 VTE B1c/cat.1-5 jr anc. 39.923,16 Comm/erfgoedbemiddeling Hanne Ampe 1 VTE L1-2 jr anc. 51.511,06 Onderzoek Staf Vos 1 VTE L1-3 jr anc. 53.174,61 TOTAAL 3,8 VTE 185.619,43 De personeelsbezetting van Het Firmament bedraagt in 2015 3,8 VTE, verdeeld over 4 personeelsleden die over de nodige expertise beschikken om de doelstellingen van Het Firmament te realiseren. Zoals bij de opbrengsten toegelicht, wordt een deel van de personeelskosten ondersteund door het Fonds Sociale Maribel en de VDAB. Door de bevallingsrust van de coördinator van midden maart tot en met eind juli 2015, is de personeelskost lager dan in 2014, De indexsprong werd mee in rekening gebracht. 9

PROJECTEN PROJECT Kosten Opbrengsten RESULTAAT SD1 Noden- en visiebevraging 0,00 0,00 0,00 SD2 Expertise-opbouw 0,00 0,00 0,00 0,00 SD3 Expertisedeling -7.500,00 Studiedag Theaterfestival 1.500,00 0,00-1.500,00 Studiedag amateurdansveld 500,00 0,00-500,00 Advies op maat & testcases 3.000,00 0,00-3.000,00 Generieke begeleiding 1.500,00 0,00-1.500,00 Themadossiers website 1.000,00 0,00-1.000,00 SD4 Netwerk -1.500,00 ICE-netwerk & immaterieelerfgoed.be 500,00 0,00-500,00 Netwerken types podiumerfgoed 1.000,00 0,00-1.000,00 Partnerprojecten Erfgoedzorg in de kunsten & TRACKS (PACKED) 0,00 0,00 0,00 Archiefzorg voor kunstinstellingen (AMVB) 0,00 0,00 0,00 In kaart brengen kunstenerfgoed (Archiefbank Vlaanderen) 0,00 0,00 0,00 De coulissen van het geheugen (UA) 0,00 0,00 0,00 Stuur- en werkgroepen, adviesraden, commissies 0,00 0,00 0,00 SD5 Verduurzaming figurentheaterwerking -1.000,00 Herbestemmingstraject figurentheatercollectie 1.000,00 0,00-1.000,00 SD6 Duurzaamheid en diversiteit 0,00 0,00 0,00 0,00 Projectsubsidies 0,00 1.000,00 1.000,00 TOTAAL 10.000,00 1.000,00-10.000,00 Per doelstelling worden hierboven de projecten vermeld die naast de loonkost en overhead een specifieke investering vereisen. Voor de inhoud van deze projecten, verwijzen we naar de desbetreffende doelstellingen en acties uit het actieplan. Zoals vermeld werd ervoor geopteerd om de aangekondigde besparing van 5% door te voeren in de projecten en vooral de expertise en competenties van het personeel in te zetten in eigen en in partnerprojecten, eerder dan bijkomende financiële investeringen. Gezien de grote tijdsinvestering van het personeel werd een aantal van deze partnerprojecten toch in bovenstaand overzicht opgenomen. Een aantal van bovenvermelde projecten worden ingezet om meerdere doelstellingen te realiseren. De ontmoetingsmomenten zijn bijvoorbeeld niet enkel een nuttig instrument om kennis te delen (SD3), maar evenzeer om te peilen naar wat er leeft, de noden, de visies, etc. (SD1). Voor de transparantie plaatsen we dit echter onder één doelstelling. 10

KOSTEN PER DOELSTELLING DOELSTELLING % Kosten SD1 Noden- en visiebevraging 23.188,84 Projectkosten 0,00 Loonkosten 18.561,94 Coördinator 10% 4.101,06 Onderzoeker 10% 5.317,46 Comm./erfgoedbemiddeling 10% 5.151,11 Archief- en collectiezorg 10% 3.992,32 Overhead 4.626,90 SD2 Expertise-opbouw 64.475,09 Projectkosten 0,00 Loonkosten 51.751,12 Coördinator 20% 8.202,12 Onderzoeker 40% 21.269,84 Comm./erfgoedbemiddeling 20% 10.302,21 Archief- en collectiezorg 30% 11.976,95 Overhead 12.723,97 SD3 Expertisedeling 83.182,43 Projectkosten 7.500,00 Loonkosten 60.645,01 Coördinator 20% 8.202,12 Onderzoeker 25% 13.293,65 Comm./erfgoedbemiddeling 45% 23.179,98 Archief- en collectiezorg 40% 15.969,26 Overhead 15.037,42 SD4 Netwerk 55.818,73 Projectkosten 1.500,00 Loonkosten 43.329,85 Coördinator 40% 16.404,24 Onderzoeker 20% 10.634,92 Comm./erfgoedbemiddeling 20% 10.302,21 Archief- en collectiezorg 15% 5.988,47 Overhead 10.988,88 SD5 Verduurzaming figurentheaterwerking 7.215,10 Projectkosten 1.000,00 Loonkosten 4.942,71 Coördinator 5% 2.050,53 Onderzoeker 2% 1.063,49 Comm./erfgoedbemiddeling 2% 1.030,22 Archief- en collectiezorg 2% 798,46 Overhead 1.272,40 SD6 Duurzaamheid en diversiteit 8.008,21 Projectkosten 0,00 Loonkosten 6.388,79 Coördinator 5% 2.050,53 Onderzoeker 3% 1.595,24 Comm./erfgoedbemiddeling 3% 1.545,33 Archief- en collectiezorg 3% 1.197,69 Overhead 1.619,41 TOTAAL 241.888,41 11

Nog een andere manier van de weergave van de kosten wordt hierboven opgenomen: een kostenweergave per doelstelling, waarbij zowel de projectkosten als de structurele kosten in rekening worden gebracht, evenals een verduidelijking van de inzet per personeelslid. Met deze weergave wordt duidelijk dat daar waar vorig jaar nog sterk ingezet werd op noden- en visiebevraging, er in 2015 nog meer ingezet wordt op de werkelijke implementatie van de dienstverlening (SD3: expertisedeling). Zo wordt de expertise die tot nu toe opgebouwd werd maximaal gevaloriseerd en ingezet ter ondersteuning van het veld. 12

4. BIJLAGE II: ACTIES 20154 Op basis van de strategische (SD) en operationele (OD) doelstellingen zoals vastgelegd in de beheersovereenkomst met de Vlaamse overheid (2012-2016) worden hieronder alle geplande acties voor 2015 weergeven. Elke doelstelling wordt voorafgaand aan de acties voor 2015 kort geduid in een inleiding. SD 1 Het Firmament heeft uiterlijk tegen het einde van de beleidsperiode een methode ontwikkeld om, en is gestart met, het veld van het cultureel erfgoed van de podiumkunsten op een uniforme wijze in kaart te brengen, inclusief de noden en behoeften. Sinds 2012 is de opdracht van Het Firmament verruimd van de omgang met figurentheatererfgoed, naar de omgang met theater- en danserfgoed. Daarom was het essentieel om in de eerste helft van de beleidsperiode in te zetten op het in kaart brengen van de noden die er bij verschillende doelgroepen leven. Dit met het oog op de ontwikkeling van een gefundeerde visie en een dienstverlening. Aan de hand van verschillende methoden is Het Firmament er in geslaagd om een goed zicht te krijgen op de noden rond het erfgoed van de podiumkunsten en de verschillende visies die er leven over de omgang met dit erfgoed. De informatie wordt steeds systematisch verzameld en verwerkt. Dankzij bepaalde acties in 2014 kunnen we bijvoorbeeld veel gerichter begeleiden bij herbestemmingsvragen (survey collectiebeherende instellingen), weten we nu dat er voor de beoefenaars van eerder kwetsbare deeldisciplines dringend nood is aan een ondersteuningskader willen we dat hun kennis en kunde verder leeft in volgende generaties (onderzoekstraject Schatten van*in mensen ), weten we wat er nodig is om de problematieken rond decordoeken aan te pakken (opgestart netwerk decordoeken, met experts en beheerders) en hebben we een beter zicht op de omgang van amateurtheaters met hun verleden en welke begeleiding zie hierbij wensen (rondetafelgesprek Landjuweelfestival en bijkomende stageopdracht). Dit aanvullend op de resultaten van de eerdere nodenbevragingen in 2012 en 2013. Deze peilingen in het veld vormen in 2015 onder meer de basis van een visienota die we samen met Resonant zullen publiceren, over de immateriële aspecten van podiumkunsten en muziek en en de geheel andere benadering die hiervoor noodzakelijk is dan voor roerend erfgoed. In navolging van de acties naar het amateurtheaterveld, zullen we in 2015 daarnaast inzetten op amateurdans. We blijven de vinger aan de pols houden in het professioneel podiumkunstenveld met een evenement op Het Theaterfestival en een publieksmoment in het kader van de online toolbox TRACKS (o.v.), met tips en richtlijnen rond erfgoedzorg voor het volledige kunstenveld. We zetten bijgevolg de nodenbevragingen in bepaalde doelgroepen verder, maar we zullen in deze tweede helft van de beleidsperiode vooral inzetten op het verfijnen van de bestaande dienstverlening en het 13

ontwikkelen van bijkomende diensten ter ondersteuning van al wie in aanraking komt met podiumkunstenerfgoed (zie SD3). Wat betreft het in kaart brengen van het podiumkunstenerfgoed zelf, verwijzen we naar strategische doelstelling 2 waar we alle acties hieromtrent hebben opgenomen. OD 1.1 Hiertoe heeft Het Firmament het cultureel erfgoed van de podiumkunsten benoemd en geïdentificeerd in een thesaurus van het cultureel erfgoed van de podiumkunsten. Zie OD 2.1 OD 1.2 Hiertoe heeft Het Firmament in dialoog met het veld een solide en onderbouwde gemeenschappelijke visie omtrent de omgang met het cultureel erfgoed van de podiumkunsten ontwikkeld. Actie Op verschillende manieren zet Het Firmament de visie- en nodenbevraging over de omgang met het erfgoed van de podiumkunsten verder: een ontmoetingsmoment voor het amateurdansveld (i.s.m. Danspunt en het Forum voor Amateurkunsten) een ontmoetingsmoment op Het Theaterfestival voor het professionele podiumkunstenveld minstens 2 bijeenkomsten met de Algemene vergadering van Het Firmament vzw. Deze vergadering werd sinds 2012 uitgebreid met tal van experts uit het podiumkunsten- en erfgoedveld en fungeert als denktank en draagvlak. minstens 2 bijeenkomsten met de stuurgroep van het eigen onderzoek over De omgang met het podiumkunstenerfgoed in Vlaanderen 1. In dialoog met de stuurgroep en op basis van de gedetecteerde noden verfijnt Het Firmament telkens de strategie van dit onderzoeksproject. Zo ontwikkelen we in deze beleidsperiode een methode over een duurzame omgang met het podiumkunstenerfgoed. De stuurgroep fungeert als klankbordgroep en als draagvlak in het erfgoed- en podiumkunstenveld. tal van individuele gesprekken met erfgoedvormers en - beheerders uit het podiumkunsten- en erfgoedveld en met organisaties uit het netwerk Actie Het Firmament verzamelt de gedetecteerde noden en visies op een gestructureerde manier, verwerkt ze systematisch en zet de analyse 1 De stuurgroep bestaat uit Johan Wambacq (Kaaitheater), Rony Vissers (PACKED), Kathleen De Blauwe (AMVB), Klaas Jaap van der Meijden (Resonant), Alexander Vanderstichele (FARO), Sigrid Bosmans (Erfgoedcel Mechelen), Bart Ooghe (Erfgoedcel Waasland), Bart Magnus (VTi), Bernard Soenens (OPENDOEK) en Ton Schipper (Danspunt). 14

ervan actief in in de werking van de organisatie en de visieontwikkeling over de omgang met podiumkunstenerfgoed Actie Het Firmament publiceert samen met Resonant een visienota over de immateriële aspecten van podiumkunsten en muziek en de uitdagingen over de omgang die een geheel andere benadering vereist dan die met roerend erfgoed. Indicatoren: - nota noden- en visiebevraging - de verfijning van de dienstverlening en van de algemene visie over de omgang met podiumkunstenerfgoed, op basis van geanalyseerde resultaten van de noden- en visiebevragingen - de gepubliceerde nota over de immateriële aspecten van podiumkunsten en muziek, i.s.m. Resonant OD 1.3 Hiertoe heeft Het Firmament aan de hand van casussen bepaalde problematieken onderzocht. Zie OD3.1 15

SD 2 Het Firmament heeft in samenwerking met de cultureelerfgoedgemeenschap van de podiumkunsten nieuwe expertise, kennis en onderzoek omtrent het cultureel erfgoed van de podiumkunsten ontwikkeld. Naast het in kaart brengen van de noden, is het voor een expertisecentrum met een verruimde opdracht in een eerste beleidsperiode essentieel om in te zetten op het verwerven van nieuwe expertise met het oog op een performante dienstverlening ter ondersteuning van het veld. Dit doen we nog steeds in 2015 enerzijds binnen de eigen organisatie, door (internationaal) relevante kennis en expertise te verzamelen, te evalueren en bijkomend te ontwikkelen daar waar lacunes zijn (OD 2.1). Anderzijds gaan we partnerschappen aan met andere organisaties en onderwijsinstellingen (OD 2.2). Een doordacht en goed functionerend intern systeem voor duurzaam informatiebeheer en interne informatiedeling is hiervoor fundamenteel. Dit laatste vormt een onderdeel van een traject rond Interne Kwaliteitszorg dat Het Firmament deze beleidsperiode doorloopt. De opbouw van kennis en expertise gebeurt volgens vier werkdomeinen vooropgesteld in het eigen onderzoek over De omgang met het cultureel erfgoed van de podiumkunsten, begeleid door een stuurgroep van experts: - Werkdomein 1: Archief- en collectiezorg - Werkdomein 2: Lokalisatie en registratie - Werkdomein 3: Documenteren en doorgeven van de immateriële aspecten van podiumkunstenerfgoed - Werkdomein 4: Publieksgericht re-activeren en valoriseren Per werkdomein doorlopen we telkens hetzelfde proces: - Stap 1: Kennis- en expertiseopbouw d.m.v. analyse (internationale) praktijkvoorbeelden, reflectieve themadossiers en praktijkgerichte testcases (SD2) - Stap 2: Aanbod dienstverlening d.m.v. communicatie, advies, begeleiding, publieksmomenten, vorming, etc. (SD3) Aangezien op dit moment het werkdomein rond archief- en collectiezorg volop in de praktijk ingebed wordt, zet Het Firmament qua expertise-opbouw in 2015 en 2016 voluit in op de drie andere werkdomeinen. Hoe deze opgebouwde expertise gevaloriseerd wordt in het veld, leest u onder de volgende doelstelling (SD3). 16

OD 2.1 Hiertoe heeft Het Firmament verder gewerkt aan een voortdurende uitbreiding van kennis en expertise binnen de eigen organisatie. ALGEMEEN Actie Aan de hand van relevante literatuur, nieuwsbrieven, opvolging van de actualiteit, enzovoort, breiden de medewerkers van Het Firmament hun kennis en expertise over het cultureel erfgoed van de podiumkunsten uit en zijn ze op de hoogte van actuele trends en evoluties. Hetzelfde geldt voor studiedagen, congressen, deelname aan werkgroepen en overlegorganen, opleidingen, bijwonen van voorstellingen, lidmaatschap van organisaties, enzovoort, Actie Alle verzamelde informatie wordt systematisch geïntegreerd in de geïnstalleerde instrumenten voor efficiënt en duurzaam informatiebeheer en optimale informatie- en kennisdeling (traject Interne Kwaliteitszorg) (zie SD6) Indicatoren: - De informatie die systematisch verzameld en duurzaam beheerd wordt om als basis te dienen voor communicatie en dienstverlening (advies, begeleiding, publieksmomenten, vorming, etc. - zie SD3) WERKDOMEIN 1: ARCHIEF- EN COLLECTIEZORG In 2013-2014 zette Het Firmament in op de zorg voor podiumkunstenarchieven en -collecties. Dit gebeurde complementair aan het project Erfgoedzorg in de kunstensector, gecoördineerd door PACKED vzw, met de medewerking van tal van partners uit het erfgoed- en kunstenveld. In 2014 besloten Het Firmament en PACKED om de krachten te bundelen en de initiële plannen van Het Firmament voor een online toolbox, specifiek voor het podiumkunstenveld, in te zetten voor het volledige kunstenveld, met de inbreng van alle partners. De samenwerking resulteerde in een online toolbox TRACKS (Toolbox en Richtlijnen voor Archief-en Collectiezorg in de KunstenSector, www.projecttracks.be) die kunstenaars en kunstenorganisaties concreet ondersteunt met tal van tips en richtlijnen over de zorg voor archieven en collecties. Zo wordt de opgebouwde expertise over podiumkunstenerfgoed ontsloten en ingezet voor de hele kunstensector. De richtlijnen en tools zijn geschikt voor iedereen die de zorg voor archief en collecties niet als prioritaire taak heeft. Daarom worden altijd de meest economische en efficiënte oplossingen voorgesteld die toch kwaliteitsvol zijn. Actie Het Firmament blijft (internationale) organisaties en initiatieven monitoren op het vlak van archief- en collectiezorg binnen de podiumkunsten. De verzamelde informatie wordt geanalyseerd en geëvalueerd op kwaliteit en op inzetbaarheid in de Vlaamse context. Het wordt ingezet in de algemene dienstverlening van Het Firmament rond dit thema, en om de online toolbox TRACKS (www.projecttracks.be) alsmaar te verbeteren en aan te vullen met nieuwe tools. 17

Actie Het Firmament zet binnen dit werkdomein specifiek in op expertiseopbouw over deze thema s, op basis van concrete testcases: sensibiliseren van jonge makers rond het belang van archief- en collectiezorg van bij de start van hun carrière, op basis van een testcase bij Theater aan Zee inzetten van vrijwilligers bij de registratie van podiumkunstenerfgoed, op basis van testcases met de vrijwilligers van o Erfgoedcel Mechelen: registratie van het Mechels podiumkunstenerfgoed, o.m. van DE MAAN (inventaris figurentheatercollectie) en t,arsenaal (inventaris theaterkostuums) o Theater aan Zee: registratie archief o Kantuta vzw Boliviaanse volksdans: registratie kostuums waardering en selectie van podiumkunstenerfgoed, in samenwerking met een stagiair van de opleiding Archivistiek: Erfgoed- en Hedendaags Documentbeheer als onderdeel van bovenstaande trajecten rond selectie en waardering en herbestemming, onderzoeken we ook op welke manier grote of moeilijk te bewaren objecten (decors, kostuums, poppen), kunnen worden gedocumenteerd (foto, beschrijving, ) als alternatief voor bewaring herbestemmen van podiumkunstenarchieven en -collecties, op basis van tal van vragen uit het veld, inclusief de herbestemming van de figurentheatercollectie, bibliotheek en het -archief beheerd door Het Firmament vzw specifieke erfgoedtypes, eigen aan het podiumkunstenveld: decors, maquettes, theatermachinerie, kostuums Actie Het Firmament blijft als partner actief participeren in het project Erfgoedzorg in de kunstensector, gecoördineerd door PACKED vzw, waarvan de online toolbox TRACKS het concrete resultaat is. Het Firmament is enerzijds lid van de stuurgroep die fungeert als klankbord om het project op te volgen, bij te sturen en te bewaken. Anderzijds levert Het Firmament via de werkgroep onder meer kennis en expertise aan over archief- en collectiezorg. Het Firmament zet zich in om bestaande richtlijnen en tools te optimaliseren en nieuwe richtlijnen en tools op te sporen en aan aan te maken. Actie Het Firmament blijft meedenken met PACKED vzw over de structuur en vormgeving van de TRACKS- website op basis van het effectieve gebruik en evaluatie. Daarnaast fungeren PACKED vzw en Het Firmament samen als eindredacteur voor wijzigingen of nieuw te publiceren tekstmateriaal. Actie Het Firmament, AMVB en PACKED werken samen een methode uit om plaatsbezoeken bij kunstenactoren zo optimaal mogelijk te benutten. Dit om maximaal te kunnen inzetten op alle noden van deze kunstenactoren. Actie Algemeen realiseert Het Firmament de acties rond archief- en collectiezorg complementair aan de lopende trajecten van PACKED 18

vzw ( Erfgoedzorg in de kunstensector ) en van het Archief en Museum van het Vlaamse leven te Brussel ( Archiefzorg voor kunstinstellingen ). Indicatoren: - De aanvullingen en verfijningen door Het Firmament van de tools op www.projecttracks.be, ter ondersteuning van kunstenaars en kunstenorganisaties in de zorg voor hun archieven en collecties - Een intern stappenplan voor de begeleiding bij vragen van beheerders die een nieuwe bestemming zoeken voor een podiumkunstenarchief of collectie - I.s.m. Erfgoedcel Mechelen, de publicatie van een draaiboek voor het werken met vrijwilligers, met de registratie van podiumkunstenarchieven of collecties als casus. - Een uitgewerkt sensibiliseringsplan voor jonge makers over archiefzorg - De voorbereiding van een methode over waardering en selectie van podiumerfgoed en over het documenteren ervan. WERKDOMEIN 2: REGISTRATIE EN LOKALISATIE Om een gefundeerd beleid te ontwikkelen over het beheer van podiumkunstenerfgoed start Het Firmament deze beleidsperiode met het in kaart brengen van archieven en collecties en de immateriële aspecten die eraan verbonden zijn. Dit bij al wie in Vlaanderen en Brussel podiumkunstenerfgoed creëert of beheert en in samenwerking met partners op verschillende niveaus. Het doel is om de gegevens vindbaar, zichtbaar en analyseerbaar te maken, ter ondersteuning van onderzoekers, tentoonstellingsmakers, kunstenaars, critici, docenten, studenten, kunsteducatieve projecten, etc. In 2015 wordt verder gewerkt op het vooronderzoek dat in 2014 gevoerd werd. In eerste instantie voerden we begin 2014 een online survey bij alle professionele musea, erfgoedbibliotheken, archiefinstellingen en diensten (i.s.m. Karel de Grote- Hogeschool). Zo kregen we een eerste zicht op welke categorieën podiumkunstenerfgoed zich in deze bewaarinstellingen bevinden en waarom ze wel of (nog) niet bereid zijn podiumarchieven of -collecties op te nemen bij herbestemmingsvragen. De resultaten werden verwerkt en in de loop van deze maand gecommuniceerd. Daarnaast werden alle gegevens met betrekking tot podiumkunstenerfgoed die nu reeds opgenomen zijn in Archiefbank Vlaanderen en in andere Beeld- en Erfgoeddatabanken in 2014 geanalyseerd en de lacunes in kaart gebracht. We hebben bijgevolg nu een zicht op welke regio s, periodes, (deel)disciplines, types beheerders/bewaarplaatsen, types erfgoed enz. nog ondervertegenwoordigd zijn en welke (historische/actuele) gezelschappen, organisaties en personen wel vertegenwoordigd zijn. In overleg met de stuurgroep werd besloten geen eigen, nieuwe databank te ontwikkelen voor het podiumkunstenerfgoed in Vlaanderen, maar Archiefbank Vlaanderen en andere bestaande Beeld- en Erfgoeddatabanken verder aan te vullen en te optimaliseren. Via gerichte acties wordt het podiumkunstenerfgoed verder in kaart gebracht. De zichtbaarheid van waardevol roerend of immaterieel 19

podiumkunstenerfgoed wordt gegarandeerd via de communicatiekanalen van Het Firmament en partners. Actie Op basis van de gedetecteerde lacunes leggen we prioriteiten vast wat eerst verder in kaart gebracht moet worden. Per prioritaire lacune bepalen we op welke manier en in samenwerking met welke partners dit zal gebeuren. Actie Voor de bewaarinstellingen gebeurt dit in afstemming met Archiefbank Vlaanderen, dit in het kader van een campagne voor de registratie van kunstenerfgoed (2015-2016), i.s.m. Resonant en PACKED Actie Het Firmament optimaliseert bestaande fiches in Archiefbank Vlaanderen. Actie We voegen nieuwe fiches in Archiefbank Vlaanderen toe op basis van gegevens uit eerder gevoerd onderzoek dat nog niet werd opgenomen. Actie In overleg met Archiefbank Vlaanderen en andere Beeld- en Erfgoeddatabanken maakt Het Firmament afspraken over het benoemen van podiumkunstenerfgoed zodat er gestreefd wordt naar eenvormigheid en zo de vindbaarheid verhoogt. Actie In overleg met tapis plein vzw werken we een methodiek uit over hoe de immateriële aspecten en de context van podiumkunstenerfgoed in kaart gebracht kan worden. Actie Bij plaatsbezoeken naar aanleiding van een vraag vanuit een gezelschap of een andere beheerder van podiumkunstenerfgoed, wordt deze gelegenheid altijd aangegrepen om de basisgegevens van het archief en de collectie in kaart te brengen en deze aanvullen in Archiefbank Vlaanderen. Dit geldt ook voor de geplande testcases (zie SD3). Indicatoren: - het plan van aanpak van het in kaart brengen van de lacunes en de start van de uitvoering ervan - de aangepaste en nieuw toegevoegde fiches in Archiefbank Vlaanderen - de eenvormigheid qua gehanteerde terminologie over het benoemen van podiumkunstenerfgoed in bestaande databanken - het plan van aanpak van het in kaart brengen van de immateriële aspecten van podiumkunstenerfgoed en de start van de uitvoering ervan WERKDOMEIN 3: DOCUMENTEREN EN TRANSMISSIE VAN DE IMMATERIËLE ASPECTEN VAN PODIUMKUNSTENERFGOED (ICE) Erfgoed gaat over veel meer dan enkel het materiële archief of de objectencollectie. Want is daarin wel de essentie vertegenwoordigd van wat dans en theater (maken) betekent voor bedenkers, performers, technici en toeschouwers? Een belangrijke uitdaging situeert zich in het documenteren en de overdracht van disciplines, en de gerelateerde kennis en vaardigheden. Net als voor het werkdomein archief- en collectiezorg startten we in 2014 met het systematisch verzamelen en evalueren van (internationale) kennis en expertise en 20

het monitoren van organisaties en initiatieven om de dienstverlening rond immaterieel erfgoed te kunnen uitbouwen tegen 2015. Een brainstorm met Resonant (i.s.m. tapis plein) over de immateriële aspecten van podiumkunstenerfgoed en muzikaal erfgoed, verfijnde de visie, wat zal resulteren in een gezamenlijke nota in 2015. Het Firmament zette bovendien mee haar schouders onder het ICE-netwerk van expertisecentra en de verdere uitbouw van het platform www.immaterieelerfgoed.be. Aan de hand van projecten als Schatten van*in mensen, geïnitieerd door tapis plein vzw met Het Firmament als een van de actieve partners, hebben we in 2014 een breder zicht gekregen op hoe vandaag de dag kennis en kunde in de praktijk overgedragen worden, bijvoorbeeld in bepaalde deeldisciplines binnen de podiumkunsten, en waar de knelpunten liggen. Een beleidsnota geënt op de UNESCO-visie over Living Human Treasures met een concreet ondersteuningskader voor dit transmissieproces door meesters of schatten, werd overhandigd aan Minister Sven Gatz. Met het eigen schimmenspelproject Life s but a walking shadow werd expertise opgebouwd over visuele antropologie en participatief documenteren. Aan de hand van vragen van (lokale) gemeenschappen bouwden we expertise uit rond de begeleiding van deze gemeenschappen in de duurzame omgang met hun traditie, techniek, kennis of kunde binnen de podiumkunsten. In 2015 zetten we de expertise-opbouw over dit werkdomein verder door het verzamelen en evalueren van inspirerende praktijkvoorbeelden, de voorbereiding van themadossiers voor de website en experimentele testcases. Dit vormt de fundamentele basis voor de uitbouw van de dienstverlening en de reflectie over dit thema. Actie Het Firmament blijft (internationale) organisaties en initiatieven systematisch monitoren op het vlak van de immateriële aspecten binnen de podiumkunsten, met gezien de noden daaromtrent - de focus op instrumenten die theater en dans documenteren. De verzamelde informatie wordt geanalyseerd, geëvalueerd op kwaliteit en inzetbaarheid in Vlaanderen en systematisch gedocumenteerd en intern gedeeld. Het wordt ingezet in de communicatie en om de dienstverlening rond dit thema te kunnen uitbouwen (zie SD3). Actie De tools over het documenteren van theater en dans die nu reeds ontwikkeld zijn in binnen- en buitenland worden uitgetest bij een aantal choreografen en gezelschappen die hun ervaringen hierover willen delen op een publieksmoment op Het Theaterfestival in september 2015 (zie SD3). Actie Het Firmament analyseert de bestaande instrumenten rond documenteren ter voorbereiding van een presentatie over de resultaten hiervan op een publieksmoment op Het Theaterfestival in september 2015 (SD3) Actie Aan de hand van een aantal testcases zal Het Firmament ook over andere aspecten, bijvoorbeeld transmissie van kennis en kunde en het begeleiden van (lokale) gemeenschappen, expertise opbouwen. In 2015 voeren we alvast deze testcases uit: Hoe de basispassen van folkloredans in Vlaanderen documenteren en online ontsluiten in functie van het bewaren 21

en de overdracht van deze discipline? (i.s.m. Danspunt, Forum voor Amateurkunsten, Instituut Vlaamse Volkskunst) Hoe de basispassen van Boliviaanse volkdans (actieve gemeenschap in Halle) documenteren en online ontsluiten in functie van het bewaren en de overdracht van deze discipline? (i.s.m. Kantuta vzw, Erfgoedcel Pajottenland) Actie Het Firmament lanceert samen met Resonant een visienota over de immateriële aspecten van podiumkunsten en muziek, de uitdagingen met betrekking tot het documenteren en de overdracht ervan en de verhouding tot de UNESCO-definitie van immaterieel cultureel erfgoed. Actie Het Firmament werkt een themadossier uit bestemd voor de website. Dit dossier dient om bepaalde thematieken te verdiepen en reflectie en discussie aan te zwengelen door ze via communicatiekanalen in de kijker te plaatsen. Op basis van de reeds gedetecteerde noden, zijn mogelijke thema s voor dossiers binnen dit werkdomein het documenteren en de overdracht van de immateriële aspecten van podiumkunsten, hoe en waarom voorstellingen capteren?, het documenteren van creatieve processen, etc. Actie Indien er zich opportuniteiten voordoen in de nasleep van het project Schatten van*in mensen, over het overdragen van kennis en kunde, speelt Het Firmament daar op in. Indicatoren: - de gepubliceerde nota over de immateriële aspecten van podiumkunsten en muziek i.s.m. Resonant - de systematisch verzamelde (internationale) praktijkvoorbeelden, organisaties en initiatieven over het documenteren en de overdracht van de immateriële aspecten van de podiumkunsten - het gepubliceerde themadossier op de website - de uitgevoerde testcases door choreografen en gezelschappen van deze bestaande instrumenten - de analyse van de bestaande instrumenten over het documenteren van theater en dans, ter voorbereiding van een presentatie op Het Theaterfestival WERKDOMEIN 4: PUBLIEKSGERICHT RE-ACTIVEREN EN VALORISEREN Cultureel erfgoed kan fungeren als aanjager voor kritische bevraging, als inspiratiebron voor artistiek experiment, als basismateriaal voor een herneming, een publicatie of een tentoonstelling, etc. Het gaat enerzijds om valorisatie van archieven en collecties, anderzijds over de mogelijke re-activering van wat moeilijk kan worden vastgelegd, maar des te dynamischer kan voortleven in een bloeiende cultuursector. Aan de hand van inspirerende praktijkvoorbeelden, reflectieve themadossiers en praktijkgerichte testcases wil Het Firmament in 2015 erfgoedvormers en beheerders hierover laten reflecteren, inspireren en aanzetten tot dergelijke acties. 22

Net als voor het werkdomein archief- en collectiezorg startten we in 2014 met het systematisch verzamelen en evalueren van (internationale) kennis en expertise en het monitoren van organisaties en initiatieven. Dit in functie van communicatie over dit thema en als basis voor een dienstverlening ter ondersteuning van het veld. Concreet werkten we een themadossier uit met als titel Podiumkunsten tentoongesteld, over de uitdagende en fascinerende verbindingen tussen podiumkunsten en musea en tentoonstellingen. Het dossier bevat een essay, verschillende tentoonstellingsconcepten, inspirerende praktijkvoorbeelden, een overzicht van (internationale en Vlaamse) theater- en dansmusea en tentoonstellingen en bibliografische referenties. In 2015 gaan we zelf een aantal concepten uittesten in de praktijk. Alle verzamelde voorbeelden en opgebouwde expertise zullen in 2016 resulteren in twee inspiratiebrochures, respectievelijk gericht op het erfgoed- en het podiumkunstenveld. Actie Het Firmament blijft (internationale) organisaties en initiatieven systematisch monitoren op het vlak van publieksgerichte praktijkvoorbeelden over podiumkunstenerfgoed. De verzamelde informatie wordt geanalyseerd, geëvalueerd op kwaliteit en op inzetbaarheid in Vlaanderen en systematisch gedocumenteerd en intern gedeeld. Het wordt ingezet in de communicatie en om de dienstverlening rond dit thema te kunnen uitbouwen (zie SD3). Specifiek voor dit werkdomein dienen ze ook ter voorbereiding van twee inspiratiebrochures die zich in 2016 respectievelijk naar het erfgoed- en podiumkunstenveld richten. Actie Het Firmament werkt een themadossier uit bestemd voor de website. Deze dossiers dienen om bepaalde thematieken te verdiepen en reflectie en discussie aan te zwengelen door ze via communicatiekanalen in de kijker te plaatsen. Op basis van de reeds gedetecteerde noden, zijn mogelijke thema s voor dossiers binnen dit werkdomein re-enactment, oral history als materiaal voor de theatermaker, etc. Actie Het Firmament test een aantal tentoonstellingsconcepten met podiumkunstenerfgoed uit in de experimentele tentoonstelling van de Stad Mechelen (dec 2014 mrt 2015), ter voorbereiding van de opening van een nieuw stadsmuseum in 2018. Performance, objecten, passies en tradities krijgen een plaats in de opstelling. Op deze manier experimenteren we niet enkel met de relatie podiumkunsten-museale context, maar evenzeer met hoe dit op een participatieve manier kan gebeuren, door lokale podiumkunstenactoren te betrekken. Actie Het Firmament werkt mee aan het project Het spel zit op de wagen mee (Sjarabang vzw), over hoe de technieken van wagenspelen vertaald kunnen worden naar een hedendaags straattheaterproject Actie Alle verzamelde praktijkvoorbeelden en de evaluatie van de eigen testcases gelden als voorbereiding van twee inspiratiebrochures die in 2016 gelanceerd zullen worden in, respectievelijk het erfgoed- en het podiumkunstenveld. De insteek zal zijn hoe je publieksgericht aan de slag kan gaan met podiumkunstenerfgoed. Dit zowel vanuit het perspectief van de kunstenaar of kunstenorganisatie, als van de erfgoedwerker in een museum, erfgoedcel, heemkundige kring, etc. 23

Indicatoren: - de systematisch verzamelde (internationale) praktijkvoorbeelden, organisaties en initiatieven over het publieksgericht re-activeren en valoriseren van podiumkunstenerfgoed - het gepubliceerde themadossier op de website - de evaluatie van de testcases op de experimentele tentoonstelling van de Stad Mechelen - de voorbereiding van twee inspiratiebrochures over hoe je publieksgericht aan de slag kan gaan met podiumkunstenerfgoed (lancering in 2016) OD 2.2 Hiertoe heeft Het Firmament meer aandacht gegenereerd voor het cultureel erfgoed van de podiumkunsten op het gebied van onderwijs, vorming en academisch onderzoek. Het heeft de noden en behoeften blootgelegd en in wisselwerking met betrokken instellingen initiatieven gelanceerd voor onderzoek en experiment met het oog op kruisbestuiving en de uitwisseling van ideeën en praktijken. Actie Het Firmament zet de structurele samenwerking met de Vrije Universiteit Brussel Master na Master Archivistiek: Erfgoedbeheer en Hedendaags Documentbeheer (Prof. dr. Scheelings) verder en begeleidt studenten tijdens hun stage. Actie Het Firmament faciliteert als partner van het Research Centre for Visual Poetics (Universiteit Antwerpen) en ArchiVolt (Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen) een nieuwe boekenreeks De coulissen van het geheugen, in samenwerking met VTi. De voornaamste doelstelling van de reeks is om documenten, beeldmateriaal en getuigenissen uit de Vlaamse podiumarchieven ter beschikking stellen van een breed publiek en wordt uitgegeven bij LannooCampus. In 2015 komt een derde boek in de reeks uit: Belgium is Happening, met een selectie van 100 happenings en performances uit de periode 1950-1990. Actie Voor de opmaak van themadossiers, bestemd voor de website, betrekt Het Firmament,afhankelijk van het thema, waar mogelijk onderzoekers van de relevante studiedomeinen. Indicatoren: - de begeleide stage Archivistiek - de gepubliceerde publicatie(s) binnen de reeks De coulissen van het geheugen - de betrokkenheid van externe (al dan niet academische) onderzoekers bij de themadossiers 24

OD 2.3 Hiertoe is Het Firmament op zoek gegaan naar good practices in de sector van podiumkunsten op vlak van behoud en beheer, onderzoek, transmissie, digitalisering, ontsluiting en publiekswerking. Zie OD 2.1 25

SD 3 Het Firmament heeft zijn kennis en expertise over het cultureel erfgoed van de podiumkunsten proactief ter beschikking gesteld, in de eerste plaats aan de cultureel-erfgoedgemeenschap van de podiumkunsten, maar ook aan andere erfgoedgemeenschappen. Doordat het gedurende de beleidsperiode verder heeft gewerkt aan de kwaliteitsvolle uitbouw van de dienstverlening heeft Het Firmament een aanzet gegeven tot de overdracht van het cultureel erfgoed van de podiumkunsten aan toekomstige generaties. Het is de opdracht van Het Firmament om kennis en expertise van elders te laten binnenstromen en mits vertaalslag en verwerking weer te laten uitstromen. De nieuwe website, gelanceerd in 2014, is hiervoor een belangrijk instrument. Nu de website en het daaraan gekoppelde CRM-systeem in werking zijn, zet Het Firmament in op pro-actieve en gerichte communicatie. Hierbij hebben we oog voor de verschillende doelgroepen: de professionals en de amateurspelers uit de podiumkunsten, performers, critici, lesgevers en wetenschappers, maar ook al wie binnen de erfgoedsector met het erfgoed van theater of dans in aanraking komt, zowel professionele bewaarinstellingen als verenigingen. Het Firmament geeft advies op maat bij binnenkomende vragen, begeleidt organisaties bij subsidie-aanvragen voor erfgoedprojecten en participeert aan tal van stuurgroepen, commissies en trajecten. We organiseren ontmoetingsmomenten, publiceren artikels en geven presentaties over thema s gerelateerd aan podiumerfgoed. De testcases waarmee Het Firmament opgebouwde expertise in de praktijk uittest, gelden tot slot niet enkel voor het verfijnen van de opgebouwde expertise (zie SD2). De betrokken actoren worden meteen ondersteund, de resultaten van deze testcases worden nadien via verschillende kanalen gedeeld met de sector en ingebed in de algemene dienstverlening van Het Firmament. OD 3.1 Hiertoe heeft Het Firmament instrumenten ontwikkeld waardoor kennis en expertise over cultureel erfgoed doorgegeven en uitgewisseld wordt met de cultureel-erfgoedgemeenschap van de podiumkunsten. COMMUNICATIETOOLS Actie Het Firmament onderhoudt en actualiseert de website op regelmatige basis. Actie Het Firmament publiceert in 2015 minstens 1 reflectief themadossier op de website en minstens 10 inspirerende praktijkvoorbeelden. Actie Het Firmament verstuurt in 2015 minstens 9 nieuwsbrieven en post wekelijks een bericht op Facebook. Actie Het Firmament maakt de uitgevoerde testcases (zie verder) zichtbaar via de eigen website. 26