Curves voor laagfrequent geluid, een juridische blik. mr. Suzanne Eekhout

Vergelijkbare documenten
Notitie. Centrale Gelderland laagfrequent geluid. GvL/ EB/ / FF NO. d a t u m : 20 december 2013

Tabel met uitspraken genoemd in presentatie Curves voor LFG een juridische blik 24 mei 2016 VVM Subsectie Laagfrequent Geluid 1

ECLI:NL:RVS:2010:BK9028

Kenmerk: Uw kenmerk: Bijlage: Pondera Consult De heer P. Janssen Postbus AN Hengelo. S12091 A WP Nieuwe Waterweg V6.1.

NSG Richtlijn ter objectivering van LFG klachten

LAAGFREQUENT GELUID WINDPARK DE

Richtlijnen voor laagfrequent geluid. VROM / Vercammen curven. Martijn Vercammen

Geluid van windturbines Jurisprudentie

Hinderlijkheid van laagfrequent geluid

Notitie Situatie Laagfrequent geluid Wetgeving

Windpark Nieuwe Waterweg

Activiteitenbesluit en geluidhinder

Reactie op visie gemeente Venlo inzake Windturbinepark Greenport GvL/GvL/KS/OA BR

Rapport inzake het onderzoek naar laagfrequent geluid in Zuidhorn

Windturbines in Nederland - landelijk beeld en normstelling

Laagfrequent geluid van windturbines

Eerste aanleg: ECLI:NL:RBASS:2012:BX5879, Meerdere afhandelingswijzen

RAPPORT. Laagfrequent geluid. In het kader van het MER HHTT. HES Hartel Tank Terminal B.V.

LFG: Een hardnekkig probleem zonder duidelijke oorzaak

/1/M1. Datum uitspraak: 23 december 2009 AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK. Uitspraak in het geding tussen:

Kadastrale ligging: Mestbassins: Gem. Coevorden, Dalen Sectie H nr. 485

Tips en tricks inhoud examenreglement

de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, verweerder.

NSG dag, 28 maart 2017, Utrecht. Evenementen en db(c)

OMGEVINGSVERGUNNING *D * D

Gemeentelijke aanpak van laagfrequent geluid

Aanvraag om vergunning 1


het college van burgemeester en wethouders van Hoogeveen Eerste aanleg - meervoudig

Handhaving Inhoud presentatie. 1. Van nieuwbouw naar bestaande. Bouwbesluit niveau bestaande bouw

Ontwerp-besluit Hogere grenswaarde geluid. Woningbouw Waardeel Glimmen

Bij optredend stoorlawaai is de betreffende geluidmeting onderbroken c.q. overgedaan.

(ontwerp) MAATWERKBESLUIT. Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer (Activiteitenbesluit)

ECLI:NL:RVS:2017:1481

Bestemmingsplannen, en de nieuwe regels rondom parkeren. Zijn uw bestemmingsplannen op 1 juli 2018 Raad van State proof?

Seminar Veehouderij en volksgezondheid

M+P MBBM groep Mensen met oplossingen. Rapport. Laagfrequent geluid en trillingen door halterende touringcars aan de Prins Hendrikkade

BESLUIT. Hogere waarden Wet geluidhinder Herenstraat (kadastrale gemeente JPS00, sectie B, nummer 8072) HN-locatie

Beleidsregel omgekeerde werking: woon- en leefklimaat

Praktijk trillingisolatie nabij spoorwegen. Jan Keijzer LBP SIGHT BV

PAS IN DE PRAKTIJK VVM en Commissie MER. Nb-vergunningverlening. 23 november 2015 mr. Franca Damen

hebben op 23 juli 2015 een aanvraag voor omgevingsvergunning als bedoeld in de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) ontvangen van:

JURIDISCHE INS & OUTS LEERLINGENVERVOER

De bestuursrechter en de bestuurlijke lus

Rapport. Onderzoek naar een klacht over het college van burgemeester en wethouders van Heerlen. Datum: 31 augustus 2016 Rapportnummer : 2016/080

* *

Laag Frequent Geluid, je zou er maar last van hebben.

'Beleidsregel omgekeerde werking: woon- en leefklimaat, eerste herziening'

AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK. Uitspraak met toepassing van artikel 8:54, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht op het hoger beroep van:

Ruimtelijke onderbouwing. Bouw zeven garageboxen achter Kerkstraat 18 Voorthuizen

gemeente VERZONDEN 17 MEI 2017

Laagfrequent geluid.

VERZONDEN 0 3 M I 2017

Factsheets windturbines en gezondheid

Draagbare Gehoortest voor de gehoordrempel van laagfrequent geluid Tussenstand lopend onderzoek. 9 nov 2016 (Varia) door: Chris van Dijk

ECLI:NL:RVS:2012:BX4670

OMGEVINGSVERGUNNING. het in gebruik nemen van een nieuwe voorbreker ter vervanging van de huidige. milieuneutraal veranderen van een inrichting

Windturbines: gezondheidseffecten, sociale aspecten en hinder

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Inter-Che-M B.V., gevestigd te Beuningen, appellante,

ONDERZOEK LAAGFREQUENT GELUID WONING LINDELAAN 18 TE EEN

Ontbrandingstoestemming. Onderwerp Aanvraag van Dutch Fireworks Professional B.V. om een ontbrandingstoestemming ingevolge het Vuurwerkbesluit.

OMGEVINGSVERGUNNING VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN ZEELAND

Eerste aanleg: ECLI:NL:RBUTR:2012:716, Meerdere afhandelingswijzen

Ontbrandingstoestemming. Onderwerp Aanvraag van XENA VUURWERK B.V. om een ontbrandingstoestemming ingevolge het Vuurwerkbesluit.

De Intentieverklaring.

Nieuwe regels voor geluid van verkeer en industrie (Swung-2)

Omgevingsvergunning OV

ECLI:NL:RVS:2014:3368

Oordeelsvorming bij overlast van lfg

NAM - locatie Rossum-Weerselo ROW2

ECLI:NL:RVS:2017:1318

provinci renthe 1.1. Ondenrerp Wij hebben op 14 mei 2012 een aanvraag voor een omgevingsvergunning ontvangen van Smurfit

Omgevingsvergunning Onderdeel Bouwen. Van Peperzeel BV James Wattlaan 6 Lelystad

Uitspraak /1/A4

Knowledge Portal. M en R 2015/123

GELUID IN HET OMGEVINGSPLAN

ONTWERP. OMGEVINGSVERGUNNING Dorpsstraat 20 in Lattrop-Breklenkamp

ECLI:NL:RVS:2002:AE9003

Kinderopvang Onroerend Goed B.V.

Geluid OA NO 2

OMGEVINGSVERGUNNING *D * D

OMGEVINGSVERGUNNING VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN ZEELAND

Een mooi voorbeeld om de drie manieren waarop een trilling zich voortplant te illustreren is de volgende:

het college van burgemeester en wethouders van Son en Breugel proceduresoort Eerste aanleg - meervoudig rechtsgebied Kamer 2 - Milieu - Overige

provinci renthe 1.1. Ondenrerp Wij hebben op 2 december 2014 een verzoek ontvangen van Cubri Pallet en Handelsmaatschappij

Ontbrandingstoestemming. Onderwerp Aanvraag van RFI Pyro-Events om een ontbrandingstoestemming ingevolge het Vuurwerkbesluit.

Uitspraak /1/A1

gelezen de Wet geluidhinder, het Besluit geluidhinder en de Algemene wet bestuursrecht;

ECLI:NL:RBSGR:2011:BT6286

Ingezonden bijdrage; De kruimelvergunning en het begrip stedelijk ontwikkelingsproject: voorstel tot een praktische toetsingsmaatstaf

Beschikking Wet milieubeheer

Beslisdocument college van Peel en Maas

Ontbrandingstoestemming. Onderwerp Aanvraag van Vuurwerk 24 U.G. om een ontbrandingstoestemming ingevolge het Vuurwerkbesluit.

(Ontwerp) besluit hogere waarden geluid: bestemmingsplan Zorghart (BP00013)

Notitie. : Akoestische aspecten realisatie woning aan de Friesesteeg ong. te Achterberg

ECLI:NL:RVS:2003:AL8988

Onderwerp: Het milieuneutraal veranderen van de inrichting, door de aanleg van een railinzetplaats.

Pagina 1 van 10 Registratienummer: Z / D

Gelet op het bepaalde in de Wet milieubeheer besluiten wij dat:

OMGEVINGSVERGUNNING (REGULIER)

Transcriptie:

Curves voor laagfrequent geluid, een juridische blik mr. VVM Subsectie Laagfrequent geluid 24 mei 2016

Curves voor laagfrequent geluid, een juridische blik Inleiding Opzet Algemeen Toetsingskader Vercammen-curve (Duitse DIN-curve) NSG-curve DCMR LF toetscurve Voorschriften Resumé

Inleiding 1/2 Wat is geluid? Artikel 1 Wgh: geluid: met het menselijk oor waarneembare luchttrillingen 2Hz 20.000 Hz Trillingen LFG Geluid RvS: geen hinder? Geen voorschriften! 3

Inleiding 2/2 Opzet 77 uitspraken tussen januari 1990 en mei 2016 Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State Jurisprudentie inzake 3 curves Grote lijnen VVM Subsectie Laagfrequent geluid 24 mei 2016

Afdeling bestuursrecht van de Raad van State Algemeen (1/2) Lijn tot december 2006 (21 uitspraken): Niet stond vast dat laagfrequent geluid moet worden aangemerkt als oorzaak van objectiveerbare hinder dan wel verband houdt met een bijzondere gevoeligheid van bepaalde personen voor dit geluid. Niet kan worden gesteld dat laagfrequent geluid, voor zover gegenereerd door het inwerking zijn van een (de) inrichting, nadelige gevolgen voor het milieu veroorzaakt. 5

Afdeling bestuursrecht van de Raad van State Algemeen (2/2) 13 december 2006 Dat inmiddels een dusdanige verscheidenheid aan onderzoeksresultaten naar reproduceerbare relaties tussen dosis en effect van laagfrequent geluid voorhanden is, dat laagfrequent geluid kan worden aangemerkt als oorzaak van objectiveerbare hinder. Jaartal Aantal uitspraken 2007 5 2008 8 2009 3 2010 8 2011 5 Jaartal Aantal uitspraken 2012 7 2013 6 2014 2 2015 7 2016 4 (tot en met 4 mei) 6

Toetsingskader 1/4 2006: In akoestisch onderzoek wordt getoetst aan de Vercammen-curve, appellant stelt angst voor hinder; Afdeling: verschillende (int.) richtlijnen voor beoordeling aanvaardbaarheid LFG, merendeel gebaseerd op gehoordrempel voor LFG. Systematiek van Vercammen is breed gedragen in beschikbare (int.) richtlijnen. Ook bij andere richtlijnen zekere mate van hinder uitgangspunt. Met Vercammen wordt onaanvaardbare hinder uitgesloten. Vercammen-curve is redelijk. Bevestigd in 2007 7

Toetsingskader 2/4 2010: Bevoegd gezag: hinder voorkomen: Duitse DIN-curve; Afdeling: bevoegd gezag heeft beoordelingsvrijheid en geen plicht te toetsen aan Vercammen-curve; Keuze curve motiveren Nodig in het belang van de bescherming van het milieu Andere omstandigheden van het geval 8

Toetsingskader 3/4 NSG-richtlijn: 2010: bevoegd gezag koos minder strenge grenswaarden dan NSG-curve i.v.m. achtergrondniveau, doch onvoldoende gemotiveerd 2011: bevoegd gezag sloot aan bij NSG-curve, doch dit bleek volgens het deskundigenbericht niet het geval: niet voldoende gemotiveerd 2011: beoordelingsvrijheid bij keuze referentiecurve; dat een mate van hinder kan voordoen is gebruikelijk o.b.v. andere referentiecurves 9

Toetsingskader 4/4 DCMR L Curve(s) Genoemd in diverse uitspraken m.b.t. windturbines (nog) geen erkenning LFG vanwege windturbines Dus ook nog niet echte toets DCMR L curve(s) door de Afdeling Wel gebaseerd op zelfde uitgangspunten als de overige curves Wel voorgeschreven in omgevingsvergunningen Aannemelijk dat de curve de toets door de Afdeling doorstaat

Wanneer Voorschriften (als bevoegd gezag en aanvrager vrijwillig daartoe overgaan) Als hinder vanwege LFG aannemelijk is Bron Akoestisch onderzoek Metingen (conform regels) Ervaring (omstandigheden) Hinder boven referentie-curve Anders geen onaanvaardbare hinder Wel toetsing zichtbaar maken Geen verkapte weigering 11

Inhoud Voorschriften Type voorschriften: Inrichting moet onderzoek doen Niet laten afhangen van gegrond zijn van klachten Grenswaarde tertsbanden opnemen Grenswaarde binnen in geluidgevoelige ruimten - toestemming Maatregelen uit akoestisch onderzoek uitvoeren Termijn met opleveronderzoek Eventueel nadere maatregelen onderzoeken 12

Resumerend 1/2 Algemeen Er is geen wetgeving inzake laagfrequent geluid Hinder vanwege LFG moet aantoonbaar zijn en boven de (internationale) richtlijnen uitkomen; 3 typen voorschriften (onderzoek, grenswaarde per tertsband en maatregelen o.g.v. akoestisch onderzoek) 13

Resumerend 1/2 Curves In de jurisprudentie worden (4) curves redelijk bevonden Bevoegd gezag bepaalt welke curve wordt toegepast Uit de jurisprudentie volgt niet wanneer welke curve moet worden toegepast Afwijken van curves mag, mits goed gemotiveerd en uitvoerbaar Altijd goed motiveren! 14

Vragen 15