AWW : basisbeginselen, vragenlijst, actua

AWW : basisbeginselen, vragenlijst, actua Frank Haemers, juridische dienst BIBF

WITWASSEN BESTRIJDEN Repressief luik Preventief luik Art 505 Strafwetboek Wet 11 januari 1993

PREVENTIE KNOW YOUR CUSTOMER WIE IS MIJN CLIENT EN KLOPT DIT WEL? identificatie verificatie EN WAT DOET DE CLIENT? Risicoanalyse

ANTIWITWASWETGEVING FAG: Financiële ActieGroep : 40 aanbevelingen (mondiaal) Richtlijn (EU) Wet (BE) Reglement- Norm (Instituten) Toelichtingsnota-Omzendbrief

Wet van 11 januari 1993 : wijziging door : 3 AWW Richtlijn 2005/60 Wet van 18 januari 2010 Hernummering Wet Technische aanpassingen Uitbreiding taak Instituten Uitbreiding regels inzake identificatie & verificatie naar nietfinanciële beroepen Regels inzake interne organisatie/opleiding personeel : ook voor de niet-financiële beroepen

OPDRACHT INSTITUTEN Artikel 38 : uitwerken in reglement van hoofdstuk II AWW : Identificatie-verificatie : cliënten-lasthebbersuiteindelijke begunstigden Voortdurende waakzaamheid Interne organisatie : witwasverantwoordelijke/opleiding personeel NIET : meldingsplicht CFI Gemeenschappelijk drie Instituten Artikel 39 : controle door Instituten Controle op naleving AWW & Reglement

Reglement / Norm Definities + toepassingsgebied Algemene beginselen Identificatie verificatie Cliënt lasthebber uiteindelijke begunstigde Beroep doen op een derde Gegevensbewaring Cliëntacceptatiebeleid klantenonderzoek Witwasverantwoordelijke Personeel Waar? www.instituten Toelichtingsnota/ Omzendbrief Het klantenonderzoek Normaal Vereenvoudigd Verscherpt Risicogeoriënteerde aanpak Kantoororganisatie Witwasverantwoordelijke Personeel -Waar? www. instituten

Praktische Hulpmiddelen Formulieren Schema s Beslissingsbomen! Gebruik ervan is niet verplicht! Waar vinden? www.instituten

Beslissingsbomen : Waar? Stand BIBF

FORMULIEREN = stappenplan bij identificatie & verificatie

SCHEMA S FLANDERS EXPO GENT

WIE MOET DIT TOEPASSEN? bedrijfsrevisoren IBR Beroepsbeoefenaar : NP&RP externe accountants en externe belastingconsulenten IAB erkende boekhouders en de erkende boekhouders-fiscalisten BIBF Art. 3,3 en 4 Wet Art. 2 Reglement

WIE MOET DIT TOEPASSEN? Stagiairs : niet in de wet vermeld Toepassen of negeren? Toepassing verplicht vanaf dag 1 inschrijving tableau jong geleerd. Hiaat in de wet = zwakke schakel : gevaar voor misbruik Conclusie : toepassen

IDENTIFICATIE-VERIFICATIE IDENTIFICATIE Resultaatsverbintenis = altijd verplicht Geen identificatie = geen zakenrelatie VERIFICATIE cliënt / lasthebber : resultaatsverbintenis Geen verificatie = geen zakenrelatie Uiteindelijke begunstigde : inspanningsverbintenis verificatie in functie van risicogevoeligheid Art. 7 & 8 Wet 4.1 Toelichtingsnota

WIE? CLIENT : NP/RP LASTHEBBER : NP/RP Personen die optreden in naam/voor rekening van cliënt Kan intern of extern zijn UBO : is altijd fysieke persoon Controleert cliënt > 25% aandelen/vermogen bezitten/controleren Persoon ten voordele van wie de zakenrelatie wordt aangegaan Art. 7 2 & art. 8 Wet Art. 12 & 13-16 Reglement 4.3.1. Toelichtingsnota

WAT & HOE? CLIENT & LASTHEBBERS NP : naam, voornaam, geboorteplaats- & datum [In de mate van het mogelijke ook het adres] RP : benaming, zetel, bestuurders, vertegenwoordigingsbevoegdheid NP & RP : voorwerp aard zakenrelatie NP RP Face to face : E-id /paspoort Op afstand : E-id / certificaat klasse 3 Andere bewijskrachtige stukken : indien geen risico Statuten : coördinatie Publicatie benoeming B.S. /NBB Door wie? : beroepsbeoefenaar of derde zaakaanbrenger (= bank/notaris/confrater doch steeds zelf ook verifiëren) Art. 7 1, 8 & 10 Wet Art. 3, 6, 7 & 18 Reglement 4.2, 4.3 en 4.7 Toelichtingsnota

WAT & HOE? UITEINDELIJKE BEGUNSTIGDEN WAT? Verplicht : Naam + voornaam Indien mogelijk : geboorteplaats-&datum, adres Door wie? Informatie afkomstig van cliënt! verklaring uiteindelijke begunstigde Idem als gebruikelijk bij banken Taak beroepsbeoefenaar : controle van deze informatie : geloofwaardigheid : bv Companyweb / jaarrekeningen Art. 8 Wet Art.13-16 Reglement 4.3 Toelichtingsnota

WANNEER? Altijd vóór aanvang zakenrelatie : Contract : al dan niet geschreven ter uitvoering waarvan gedurende een bepaalde of onbepaalde termijn verschillende opeenvolgende prestaties en/of verrichtingen uitgevoerd worden. Actualiseren in functie van risico en/of bij twijfel juistheid bestaande gegevens Art. 7 1 Wet Art. 3 5 Reglement 4.2.2. Toelichtingsnota

UITZONDERING Zakenrelatie kan soms starten voordat klantenonderzoek volledig is afgerond Optie moet voorzien worden in interne procedureregels Onmiddellijke start is noodzakelijk & bovendien Klant met laag witwasrisico Verificatie zo snel mogelijk Verhoogde waakzaamheid Art. 3 Reglement 4.2 Toelichtingsnota

OPDRACHTBRIEF GEBRUIKEN : bv model BIBF (Fiche 20 identificatie / Fiche 60 opnemen gegevens-formulieren in permanent dossier) : alles in één keer. Gegevens zo bewaren of gebruiken voor alle kantoor documenten via administratiesoftware of bv via http://www.eidreader.be

Vereenvoudigd klantenonderzoek Vrijstelling verplichtingen : voorzien door wetgever 1.Kredietinstelling of financiële instelling in België of EU of Noorwegen, Liechtenstein of IJsland 2.Vennootschap die genoteerd is op een beurs in België of EU of Noorwegen, Liechtenstein of Ijsland 3.Uiteindelijke begunstigde van een gezamenlijke rekening van notarissen en andere onafhankelijke juridische beroepsbeoefenaars 4.Belgische publieke overheidsinstantie : federaal, regionaal maar ook De Post, de beroepsinstituten Registratie voorwaarden volstaat : geen verificatie MAAR! : niet wanneer vermoeden van witwassen/twijfels : gewone regels toepassen Art. 11 Wet 4.4 Toelichtingsnota

Verscherpt klantenonderzoek Verhoogde waakzaamheid : opgelegd door wetgever 1. Identificatie op afstand : o.a. bijkomende controle identiteitsgegevens : bv later face to face doen 2. Politiek Prominente Personen (PEP) Personen (+ directe familieleden) die in het buitenland verblijven Prominente publieke functie zoals : staatshoofden, ministers, leden van de hoogste rechtbanken, ambassadeurs Vermogensonderzoek voortdurende verscherpte aandacht Art. 12 Wet Art. 24 Reglement 4.5 Toelichtingsnota

KLANTENONDERZOEK BESTAAND CLIËNTEEL OVERGANGSREGELING Cliënten natuurlijke personen : Er is een overgangsperiode die loopt tot 5 februari 2015, voor de bijwerking van de identificatiegegevens inzake de geboortedatum en -plaats van natuurlijke personen die op 05 februari 2010 (= datum van inwerkingtreding van de wet van 18 januari 2010) cliënt waren. Uiteindelijke begunstigden : de overgangsperiode voor de bijwerking van identificatiegegevens inzake de voornaam en naam van de uiteindelijke begunstigden van die bestaande cliënten eindigt op 5 februari 2012. Voor de geboortedatum en-plaats blijft het evenwel 05 februari 2015. Art. 44 Wet 4.3.1.3. Toelichtingsnota

RISICOGEORIËNTEERDE AANPAK RODE DRAAD AWW Evalueren & opvolgen cliënteel Bij aanvang, bij bepaalde gebeurtenissen, actualisatie Cliënten onderverdelen in functie van risico = risicoanalyse Geografisch De cliënt De dienstverrichting

RISICOGEORIËNTEERDE AANPAK Risico verbonden aan cliënt: o.a. Onduidelijkheid eigendomsstructuur Zeer frequente wijzigingen in de structuur Nodeloze complexiteit Wanverhouding tussen structuur en resultaat Sectoren : Geografisch risico : cliënt afkomstig uit landen regio s onderworpen aan sancties Lijst op www.ctif-cfi.be Risico s verbonden aan de dienstverlening Ongebruikelijke transacties Discrepantie tussen goederenstromen en geldstromen.

Model risicoanalyse: handleiding interne procedure

RISICOGEORIËNTEERDE AANPAK OPVOLGEN VERRICHTINGEN CRITERIA OPMAKEN : opnemen in interne procedure Opsporen atypische verrichtingen» Economische grondslag» Legitimiteit» Interne schriftelijke verslaggeving! Hoofdstuk 8-10 Reglement Hoofdstuk 5 Toelichtingsnota Hoofdstuk 6 : Handleiding interne procedure

Model opvolging verrichtingen : handleiding interne procedure

KANTOORORGANISATIE AFSTEMMEN OP AWW Procedures klantenonderzoek uitwerken Bij een nieuwe cliënt = acceptatiebeleid Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid Gegevensbewaring Kopie = Papier / digitaal /referentie» Identificatie-verificatie» Verrichtingen» Verslagen Bewaringstermijn : 5 jaar Art.12, 13, 14, 15 & 38 Wet Hoofdstuk 8 Reglement Hoofdstuk 6 Toelichtingsnota

KANTOORORGANISATIE Interne coördinator anti-witwaswetgeving aanstellen: compliance officer verantwoordelijke voor toepassing van de wet Wanneer aanstellen? Verplicht : 10 beroepsbeoefenaars (ongeacht instituut) die samenwerken In andere situaties : optioneel Taken Interne procedures uitwerken (klantenonderzoek, acceptatiebeleid, risicoanalyse ) Opleiding personeel Communicatie met CFI /Instituut Verslagen maken Rapporteren aan beroepsbeoefenaar Wie? : moet aan anti-witwaswetgeving onderworpen economische beroepsbeoefenaar zijn Art. 18 Wet Art. 28 Reglement 6.3 Toelichtingsnota

KANTOORORGANISATIE SELECTIE & OPLEIDING PERSONEEL Selectie: betrouwbaarheid Opleiding en sensibilisering gericht op : kennis te verwerven en kritische reflex te ontwikkelen om atypische verrichtingen of feiten vast te stellen; de nodige kennis van de procedures te verwerven om op passende wijze te reageren wanneer zij met dergelijke verrichtingen of feiten worden geconfronteerd Door wie & hoe? beroepsbeoefenaar / verantwoordelijke voor toepassing van de wet E-learningmodules / interne-externe seminaries Art.17 Wet Art. 29 Reglement 6.5 Toelichtingsnota

Elk kantoor moet interne procedures uitschrijven Art.16 Wet Kantoororganisatie = handleiding interne procedure model (BIBF-IAB-IBR) op : www.instituten

INHOUDSTAFEL MODEL FLANDERS EXPO GENT

TOEZICHT & CONTROLE FAG = controleert landen [België in 2014] Beroepsinstituten Beroepsbeoefenaars

TOEZICHT & CONTROLE DOOR INSTITUTEN Instituten : wettelijke controleopdracht Hoe?: BIBF-IAB : vragenlijst over toepassing reglement Verplicht in te vullen door de leden op het EXTRANET Stagiairs moeten dit niet invullen Model op www.bibf.be IBR : integratie in bestaande toezicht- & kwaliteitscontroles

Identiek IAB BIBF : FLANDERS EXPO GENT DE VRAGENLIJST Individueel in te vullen Niet door compliance officer voor iedereen op kantoor Wanneer? Vanaf 01/01/2013 tot 30/06/2013 (BIBF) Vanaf 01/01/2013 tot 31/03/2013 (IAB)

DE VRAGENLIJST I. Klantenacceptatiebeleid Hoofdstuk 8 van het Reglement II. Identificatie en verificatie van de cliënten, lasthebbers en hun uiteindelijke begunstigden Hoofdstuk 5 van het Reglement III. Derde zaakaanbrenger Hoofdstuk 6 van het Reglement IV. Identificatie Politiek Prominente Personen Artikel 12 3 van de Wet V. Gegevensbewaring Hoofdstuk 7 van het Reglement VI.Verantwoordelijke voor de toepassing van de Wet Hoofdstuk 11 van het Reglement VII. Opleiding en sensibilisering artikel 17 van de Wet

DE VRAGENLIJST STAP 1 : handleiding interne procedure opmaken 75 MINUTEN STAP 2 : VRAGENLIJST INVULLEN 15 MINUTEN

Instituten : toezicht & sancties SANCTIES Administratieve boetes 250,00 tot 1.250.000,00 (voor schatkist!) Tuchtsancties Beslissingen openbaar maken Verplichte mededeling sancties aan CFI

DE MELDINGSPLICHT "witwassen van geld": de omzetting of overdracht van geld of activa met de bedoeling die illegale herkomst ervan te verbergen of te verdoezelen of een persoon die betrokken is bij een misdrijf waaruit die geld of deze activa voortkomen, te helpen ontkomen aan de rechtsgevolgen van zijn daden; het verhelen of verhullen van de aard, oorsprong, vindplaats, vervreemding, verplaatsing of eigendom van geld of activa waarvan men de illegale herkomst kent; de verwerving, het bezit of het gebruik van geld of activa waarvan men de illegale herkomst kent; de deelneming aan, de medeplichtigheid tot, de poging tot, de hulp aan, het aanzetten tot, het vergemakkelijken van of het geven van raad betreffende een van de in de drie voorgaande punten bedoelde daden. Illegale herkomst : lijst misdaden in de wet van 11.01.1993 financiering van terrorisme : de verstrekking of verzameling van fondsen, op welke wijze ook, rechtstreeks of onrechtstreeks, met de bedoeling of wetende dat deze geheel of gedeeltelijk zullen worden gebruikt door een terrorist of een terroristische organisatie of voor het plegen van een of meerdere terroristische daden.

DE MELDINGSPLICHT IN DE AWW Art 7-8 : onmogelijkheid identificatie kan vermoeden van witwassen zijn Art 26-27- 28 : algemene regel + bijzondere verplichtingen : Art 31 : meldingsplicht controleoverheden

MELDINGSPLICHT ART 26 Vaststelling of vermoeden Geen misdaadanalyse vereist Is taak van CFI Minste vermoeden volstaat Zekerheid is niet vereist beoordeling door CFI Twijfel melden Melding = klant moet weg? Niet noodzakelijk : wel verhoogde waakzaamheid Geval per geval beslissen

MELDINGSPLICHT- ART 26-BEROEPSGEHEIM Bepalen van rechtspositie : Toelichtingsnota CFI :

MELDINGSPLICHT ART 27 RISICOLANDEN- & GEBIEDEN Bijzondere meldingsplicht : verrichting, feiten In afwachting van KB : enkel verhoogde waakzaamheid Lijst wordt regelmatig bijgewerkt www.ctif-cfi.be en www van de instituten Lijst 19 oktober 2012 : Afghanistan, Albanië, Algerije, Angola, Antigua en Barbuda, Argentinië, Bangladesh, Bolivia, Brunei Darussalam, Cambodja,Cuba, Ecuador, Ethiopië, Filipijnen, Ghana, Indonesië,Iran, Jemen, Kenia, Kirgizië, Koeweit, Marokko, Mongolië, Myanmar,Namibië, Nepal, Nicaragua, Nigeria, Noord-Korea, Pakistan, Sao Toméen Principe, Soedan, Sri Lanka, Syrië, Tadzjikistan,Tanzania, Thailand, Trinidad en Tobago, Turkije, Venezuela, Vietnam, Zimbabwe

MELDINGSPLICHT ART 28 Ernstige EN georganiseerde fiscale fraude KB INDICATOREN Hulpmiddel Niet absoluut

Meldingsplicht & zwijgplicht Melden aan CFI doch niet aan de cliënt/derden (verbod op tipping-off) Uitzonderingen Mededeling aan controleorgaan zoals BIBF/IAB/IBR Repressieve doeleinden Melding CFI betekent niet dat medewerking aan gerechtelijk onderzoek niet meer mogelijk is Tussen meldingsplichtigen In eenzelfde entiteit Betreffende eenzelfde cliënt/verrichting Art. 30 Wet

BESCHERMING VAN DE MELDER Immuniteit : melding ter goede trouw = nooit fout Anonimiteit : beroepsgeheim in hoofde van CFI : geen informatie meedelen over melders Noch aan parket noch aan rechtbank Art. 30,32 & 36 Wet

! Programmawet 29-03-2012 Voor de beroepsbeoefenaars is vooral de wijziging van artikel 21 AWW van dagelijks praktisch belang en dit om twee reden : a. verlaging drempel verbod op kasbetalingennaar ten hoogste 10 % en maximaal 5.000 (vanaf 2014 3.000 ) ENvooral de uitbreiding van het toepassingsgebied van dit verbod naar dienstverleners (en dus niet meer alleen handelaars). Dus ook voor stagiairs b. b. het invoegen van een kennisgevingsplicht ter zake een overtreding van de regels inzake kasbetaling. In beginsel voor iedereen dochde Koning moet nog de juiste lijst bepalen. c. Quid vaststelling inbreuk? : cliënt wijzen op regels & boetes doch niet melden tenzij vermoeden van witwassen Toezicht door Economische inspectie!

Verrichting < 5.000,00 : volledig Prijs = 4.875,00 = 4.875,00 contant Verrichting = 5001, 00 = 10 % =500,10 Verrichting = 9.999,00 = 10% = 999,00 Verrichting = 65.366,00 = 10% & max. 5.000 = 5.000,00

TOEKOMST -FAG Febr. 2012 : nieuwe aanbevelingen FAG Aandachtspunten Financiering van proliferatie massavernietingswapens PEP: definitie uitbreiden naar binnenlandse PEP s en internationale organisaties Bredere toepassing risiconalyse Fraude en smokkel toevoegen aan lijst witwasmisdrijven

TOEKOMST -BELGIË

TOEKOMST EUROPA 4 AWW-richtlijn

www.iec-iab.be FLANDERS EXPO GENT www www.ibr-ire.be www.bibf.be

Pacioli 301 FLANDERS EXPO GENT Verdere lectuur Pacioli 328