De verplichtingen van de externe accountants en de externe belastingconsulenten in het kader van de wet van 11 januari 1993

Transcriptie

1 De verplichtingen van de externe accountants en de externe belastingconsulenten in het kader van de wet van 11 januari 1993 J. De Blay Accountant en Belastingconsulent Docent Fiscale Hogeschool Nederlandstalig secretaris van het IAB ( ) 1

2 Inleiding: De Interinstitutenwerkgroep antiwitwassen Naar aanleiding van de inwerkingtreding van de wet van 18 januari 2010 tot wijziging van de wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme, en het Wetboek van vennootschappen hebben de 3 Instituten van de economische beroepen een Interinstitutenwerkgroep opgericht met onder meer als opdracht de voorbereiding van een norm inzake de verplichtingen van de beoefenaars van een economisch beroep in uitvoering van de preventieve witwaswetgeving. Nog steeds op reglementair vlak heeft de interinstitutenwerkgroep deze norm in 2011 aangevuld met een circulaire (omzendbrief) van een 40-tal pagina s die praktische richtlijnen bevatten. Deze richtlijnen beogen de toepassing van de onderdelen van de norm die betrekking hebben op het door de externe accountant en de externe belastingconsulent uitgevoerde klantenonderzoek en op het risicoprofiel tijdens de cliëntenidentificatie, evenals op de bewaring van gegevens en documenten en op de organisatie van accountants en/of belastingconsulentenkantoren. Dit document werd aangevuld met een aantal modelformulieren en schema s. Verder heeft het IAB een model van handleiding interne procedures voor een efficiënte kantoororganisatie ontwikkeld teneinde de leden bij te staan bij het vervullen van hun verplichtingen met betrekking tot de wet van 11 januari Alle modeldocumenten zijn beschikbaar op de website en op Meer over dit alles onder bij de bespreking van de geciteerde wet van 11 januari

3 Hoofdstuk XII De verplichtingen van de externe accountant en de externe belastingconsulent in het kader van de preventieve antiwitwaswet Zie voor meer informatie en documentatie. Wij verwijzen eveneens naar de informatie beschikbaar op de website van het IAB en naar de website Noot: wat is BeExcellent? Het platform BeExcellent.be is de online omgeving voor het aanmaken, beheren en publiceren van handleidingen, documenten, tools van het IAB. Een efficiënte ondersteuning bij de organisatie van uw kantoor en het uitoefenen van uw beroep als accountant en /of belastingconsulent. De Derde Witwasrichtlijn van de Europese Gemeenschap 1 werd begin 2010 in de Belgische wetgeving geïmplementeerd 2 De wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme (ook genoemd de preventieve witwaswet) werd vanaf 29 juni 1999 ook en onder meer van toepassing gesteld op de externe accountants en externe belastingconsulenten (art 3, 4 van de wet). Hierna genoemd de antiwitwaswet. Het huidig artikel 3, 4 van de antiwitwaswet bepaalt: Voor zover zij daarin uitdrukkelijk voorzien, zijn de bepalingen van deze wet eveneens van toepassing op de hierna vermelde personen: 1 4 de natuurlijke personen of rechtspersonen ingeschreven in het register van de externe accountants en in het register van de externe belastingconsulenten als bedoeld in artikel 5, 1 van de wet van 22 april 1999 betreffende boekhoudkundige en fiscale beroepen, 3 De wet van 11 januari 1993 werd verscheidene keren gewijzigd, onder meer bij wet van 12 januari 2004; bij de Programmawet van 27 april Door deze wet werd de meldingsplicht uitgebreid inzake ernstige en georganiseerde fiscale fraude 5, door de invoering van een nieuw artikel 14quinquies 6 in de voornoemde antiwitwaswet van 11 januari Europese Richtlijn 2005/60/EG, 26 oktober 2005; intussen keurde Europa reeds een vierde Witwasrichtlijn goed, met name Richtlijn (EU) 2015/849 van het Europees Parlement en de Raad van 20 mei Deze is op heden nog niet in de Belgische wetgeving geïmplementeerd. 2 Wet van 18 januari 2010 tot wijziging van de wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme, en het Wetboek van vennootschappen. (B.S., 26 januari 2010). 3 Datzelfde artikel 3, 4 verklaart de wet ook van toepassing op de natuurlijke personen of rechtspersonen ingeschreven op het tableau van de externe erkende boekhouders en op het tableau van de externe boekhouders-fiscalisten als bedoeld in artikel 46 van voornoemde wet. 4 B.S., 8 mei De wet van 15 juli 2013 wijzigt het begrip van ernstige en georganiseerde fiscale fraude in ernstige fiscale fraude, al dan niet georganiseerd. 6 De wet van 18 januari 2010 heeft het artikel 14quinquies hernummerd tot artikel 28. 3

4 En meer recent bij wet van 18 januari 2010, evenals door de programmawet van 29 maart 2012 en door de wet van 15 juli 2013, die het begrip ernstige en georganiseerde fiscale fraude verengt tot ernstige fiscale fraude, al dan niet georganiseerd. Belangrijke noot: teneinde te beoordelen of het gaat om ernstige fiscale fraude, al dan niet georganiseerd, werden er in 2007 een aantal indicatoren vastgelegd in het koninklijk besluit tot uitvoering van artikel 14quinquies (intussen hernummerd in artikel 28) van de wet van 11 januari Zie meer hierover hierna. De hiernavolgende tekst houdt rekening met de voor onze beroepen meest relevante wijzigingen van de wet van 18 januari 2010 (B.S. 26 januari 2010) en met de andere voornoemde daaropvolgende wetswijzigingen. De belangrijkste aandachtspunten worden hierna beknopt besproken. Let wel: de verplichtingen van de antiwitwaswet werden enkel van toepassing verklaard op de externe accountants en de externe belastingconsulenten. Dus niet op de interne leden, de stagiairs van het IAB, noch op de interne medewerkers. Bij het BIBF zijn de stagiairs evenmin onderworpen aan de wet. De nieuwe categorie van de interne boekhouders, leden BIBF, is evenmin onderworpen aan de wet. Alle bedrijfsrevisoren, ongeacht hun statuut, zijn onderworpen 8. Verplichtingen voor de externe accountants en externe belastingconsulenten: A. Identificatieplicht 9 De beroepsbeoefenaar dient zijn cliënt, de lasthebbers van deze cliënt en de uiteindelijke begunstigden te identificeren en hun identiteit te verifiëren. Deze identificatie verloopt aan de hand van een bewijsstuk, zoals bijvoorbeeld een identiteitskaart, een paspoort, publicaties in de Bijlagen bij het Belgisch Staatsblad, enz..., waarvan een kopie wordt gemaakt op papier of op een elektronische drager. Cliënten Deze verplichting geldt in de volgende gevallen: de gewone cliënt : bij het aanknopen van een zakelijke relatie waardoor de betrokkene gewone cliënten worden 10 ; zoals bijvoorbeeld bij de aanvaarding van de opdracht om de boekhouding van de cliënt af te sluiten of om periodiek zijn fiscale verplichtingen te vervullen; 7 koninklijk besluit tot uitvoering van artikel 14quinquies van de wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme. B.S., 13 juni artikel 3, 3 van de Wet van 11 januari De artikelen 7 tot en met 12 Wet van 18 januari 2010, tot wijziging van de Wet van 11 januari Artikel 7 Wet van 11 januari

5 de occasionele cliënt: als een persoon geen gewone cliënt is en hij één of meerdere verrichtingen wil uitvoeren voor een totaal bedrag van euro of hoger, zoals bijvoorbeeld de bijstand bij een kapitaalverhoging van euro of meer; de criminele cliënt: als de boekhoudkundige en/of fiscale beroepsbeoefenaar vermoedt dat een persoon die geen gewone of occasionele cliënt is, betrokken is bij het witwassen van geld; dubieuze cliënt: als de beroepsbeoefenaar twijfelt aan de waarachtigheid of aan de correctheid van de eerder meegedeelde identificatiegegevens van een bestaande cliënt. De lasthebbers van de cliënten moeten eveneens worden geïdentificeerd 11. De volgende gegevens worden gecontroleerd: - voor fysieke personen: naam, voornaam, geboortedatum en plaats, evenals mogelijk het adres - voor rechtspersonen, trusts, fiducieën enz : de benaming, de zetel, de bestuurders en de kennis van de bepalingen omtrent de bevoegdheid verbintenissen aan te gaan voor de rechtspersoon, trust, fiducie, enz..; het doel en de verwachte aard van de zakelijke relatie; In de praktijk zal de beroepsbeoefenaar aan de cliënt of zijn lasthebber vragen: voor natuurlijke personen: Belg: voorlegging van een identiteitskaart of een ander bewijskrachtig stuk (paspoort, rijbewijs enz.). Indien de voorgelegde bewijsstukken geen adres vermelden, volstaat een eenvoudige verklaring van de cliënt 12 ; Niet-Belg met woonplaats in België: een document dat hem door de Belgische overheden wordt uitgereikt conform zijn statuut op het Belgisch grondgebied (verblijfsvergunning, bewijs van inschrijving in het vreemdelingenregister); Natuurlijke personen met woonplaats in het buitenland: elk officieel identiteitsdocument zoals de identiteitskaart, het paspoort, het rijbewijs, de belastingaangifte (VS), socialezekerheidskaart, enz... voor rechtspersonen: Rechtspersonen naar Belgisch recht: de identiteit zal bv. blijken uit een kopie van de gecoördineerde statuten, of in de Bijlagen van het B.S. gepubliceerde uittreksels uit relevante vennootschapsakten 13 ; de lijst van bestuurders zoals gepubliceerd in de Bijlagen van het B.S.. Rechtspersonen naar buitenlandsrecht: gebruik van gelijkaardige bewijsstukken, zoals uittreksel Kbis (Fr.), Mémorial Luxembourgeois, Kamer van Koophandel (NL). Verificatieplicht en bestendige waakzaamheid 11 Artikel 7, 2 Wet van 11 januari MvT wetsontwerp tot wijziging wet 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme, en het Wetboek van Vennootschappen, Parl.St. Kamer , nr. 1988/1, Zie J. SPREUTELS en PH. DE MEULENAERE (eds.), De Cel voor financiële informatieverwerking en de voorkoming van het witwassen van geld in België, Brussel, Bruylant, 2003,

6 Daarenboven is de identificatie van de gewone cliënt, en zijn lasthebber(s) een permanente verplichting. Het volstaat niet om bij de aanvang van de professionele relatie de identiteit van de cliënt en zijn lasthebber(s) vast te stellen en te verifiëren. Een nieuwe identificatie is wettelijk verplicht als blijkt dat de bestaande informatie niet langer actueel is. In dat geval verricht de beroepsbeoefenaar een nieuwe verificatie van de identiteit. Deze actualisering is enkel vereist in situaties van verhoogde risicogevoeligheid. De verplichting tot het identificeren van de uiteindelijke begunstigde 14 : Er moet bovendien worden overgegaan tot identificatie van de persoon of personen voor wier rekening de verrichting wordt uitgevoerd. Dit houdt in het identificeren en het nemen van alle redelijke identificeren en alle redelijke maatregelen nemen om hun identiteit te verifiëren. Het betreft hier de identificatie van de zgn. uiteindelijke begunstigde. Deze verplichting geldt in de volgende gevallen: in geval van twijfel over de vraag of de cliënten handelen voor eigen rekening of in geval van zekerheid dat ze niet voor eigen rekening handelen ( stromannen ); wanneer de cliënt een rechtspersoon of trust 15 is. Wanneer de cliënt een rechtspersoon of trust is moeten de maatregelen de identificatie inhouden van de natuurlijke personen die de cliënt in laatste instantie bezitten of controleren. Indien de cliënt een vennootschap is, gaat het om de natuurlijke persoon of personen die uiteindelijk eigenaar zijn van meer dan 25 % van de aandelen of de stemrechten van die vennootschap, of die dit percentage rechtstreeks of onrechtstreeks houden; of om de natuurlijke persoon of personen die op een andere wijze de controle hebben over het bestuur van de vennootschap. Wanneer de cliënt of de houder van de controleparticipatie een beursgenoteerde vennootschap is, moeten haar aandeelhouders niet worden geïdentificeerd en moet hun identiteit echter niet worden nagegaan. Indien de cliënt een rechtspersoon is met uitzondering van een vennootschap (stichting, VZW, trust, fiducie, enz.., die gelden beheert of uitkeert): als de toekomstige begunstigden reeds werden aangewezen, de natuurlijke persoon of personen die de begunstigden zijn van 25 % of meer van het vermogen van de rechtspersoon of van de juridische constructie; als de natuurlijke persoon die de begunstigden van de rechtspersoon of van de juridische constructie zijn, nog niet zijn aangewezen, de in abstracto gedefinieerde groep van personen in wier belang de rechtspersoon, enz.. hoofdzakelijk werd opgericht of hoofdzakelijk werkzaam is; 14 Artikel 8, Wet van 18 januari De rechtsfiguur trust komt niet voor in de Belgische rechtsorde. 6

7 de natuurlijke persoon of personen die de controle hebben over 25 % of meer van het vermogen van de rechtspersoon, enz Opdat de beroepsbeoefenaars de verplichting tot identificatie van de uiteindelijke begunstigden zouden kunnen naleven, krijgen de cliënten zelf ook de verplichting opgelegd om aan de beroepsbeoefenaar de uiteindelijke begunstigden mee te delen. En in voorkomend geval een geactualiseerde versie te bezorgen. Artikel 8, 3 van de antiwitwaswet legt aan de vennootschappen, rechtspersonen en juridische constructies de verplichting op om aan de beroepsbeoefenaar de identiteit van de uiteindelijke begunstigden meedelen. Hiertoe werd in het W.Venn. een nieuw artikel 515bis ingevoerd. Dit artikel bepaalt dat de betrokken vennootschap binnen de 5 dagen moet worden ingelicht over elke verkrijging van stemrechtverlenende effecten, als deze transactie leidt tot het bereiken of het overschrijden van de wettelijke drempel van 25 % van het totaal aantal stemrechten. Omgekeerd geldt ook dat de vennootschap moet worden ingelicht als het totaal aantal stemrechten onder de drempel van 25 % zakt als gevolg van een overdracht van effecten. Deze verplichte melding bestond voorheen reeds voor beursgenoteerde vennootschappen (artikel 514 W. Venn). De verplichting geldt uiteraard ook voor reeds bestaande participaties. Eigenaars van een dergelijke participatie hebben door de nieuwe antiwitwaswet ten hoogste 6 maanden tijd gekregen om deze melding te doen aan de betreffende vennootschap. Deze overgangsmaatregel is einde 2013 uiteraard reeds meer dan 2 jaar verstreken. Derde zaakaanbrengers: versoepelde identificatie 16. In bepaalde gevallen mag de beroepsbeoefenaar zijn voornoemde verplichtingen laten uitvoeren door in de wet genoemde derde zaakaanbrenger, die zelf onderworpen zijn aan de verplichtingen van de preventieve witwaswet. De uiteindelijke verantwoordelijkheid voor het nakomen van de klantenonderzoeksvereisten blijven in dat geval evenwel bij de beroepsbeoefenaar zelf liggen, die een beroep heeft gedaan op een derde zaakaanbrenger. De door de wet toegelaten derde zaakaanbrengers zijn: banken en financiële instellingen, een beroepsbeoefenaar van een boekhoudkundig of fiscaal beroep, een notaris, of de beoefenaar van een onafhankelijk juridisch beroep (bvb. de advocaat die gevestigd is in België of een andere EU-lidstaat, of in een EER-staat. Is een derde zaakaanbrenger gevestigd in een ander land, dan hiervoor de verplichting dat het land in zijn wet controles en verplichtingen oplegt die gelijkwaardig zijn aan deze van de derde Europese witwasrichtlijn en dat de beroepsbeoefenaars onderworpen zijn aan een verplichte professionele registratie, erkend bij wet. 16 Artikel 10 Wet van 11 januari

8 In het kader van deze cursus wordt hierop niet dieper ingegaan. Verscherpte klantenonderzoeksmaatregelen 17 Dergelijke verscherpte maatregelen moeten worden toegepast in situaties die omwille van hun aard een hoger risico op witwassen van geld of financiering van terrorisme kunnen inhouden, en ten minste in de hieronder beschreven situaties: wanneer de beroepsbeoefenaar een zakelijke relatie aangaat met of een verrichting uitvoert voor een cliënt die bij de identificatie niet aanwezig is; bij het aangaan van een zakelijke relatie of het uitvoeren van verrichtingen met of voor rekening van politiek prominente personen (PPP s of in het Engels PEP s) die in het buitenland wonen, namelijk natuurlijke personen die een prominente publieke functie bekleden of hebben bekleed. directe familieleden van voornoemde personen; of naaste geassocieerden van voornoemde personen; De lijst van PPP s kan u vinden in artikel 12 van de preventieve antiwitwaswet. Vrijstellingen van de identificatieverplichting: het vereenvoudigd klantenonderzoek Het vereenvoudigd klantenonderzoek houdt in dat de beroepsbeoefenaar niet moet overgaan tot de identificatie en identificatieverificatie van bepaalde categorieën van personen en verrichtingen betreffende bepaalde producten en diensten, waarvan de wet vermoedt dat ze een laag risicoprofiel hebben. Het klantenonderzoek blijft in dergelijk geval beperkt tot het nagaan of de betrokken personen, producten of verrichtingen al dan niet voorkomen op de bij de antiwitwaswet of bij KB vastgestelde lijst. Deze vereenvoudigde procedure geldt echter niet als er een vermoeden van witwassen bestaat. In dergelijk geval moet de beroepsbeoefenaar ook beslissen of een melding aan de CFI nodig is. De AWW-wet somt op limitatieve wijze 18 op om welke cliënten, lasthebbers en uiteindelijke begunstigden het gaat en aan welke voorwaarden ze moeten voldoen. de cliënt of de uiteindelijke begunstigde een kredietinstelling is of een financiële instelling die in België, in een van de EER-landen of gevestigd is in een derde land aangeduid door de Koning 19 ; de cliënt of de uiteindelijke begunstigde een beursgenoteerde vennootschap is waarvan de effecten in een EER-land zijn toegelaten tot verhandeling op een gereglementeerde markt of een vennootschap genoteerd op de beurs in een derde land aangeduid door de Koning; 17 Artikel 12 Wet van 11 januari Artikel 11, 1 Wet van 11 januari De koning heeft bij K.B. van 19 juli 2013 (B.S ) volgende landen aangeduid : Australië, Brazilië, Canada, Hong Kong, India, Japan, Zuid-Korea, Mexico, Singapore, Zwitserland, Zuid-Afrika, Verenigde Staten 8

9 een uiteindelijke begunstigde van een gezamenlijke rekening aangehouden door notarissen en andere juridische beroepsbeoefenaren van de onafhankelijke juridische beroepen die gevestigd zijn in België of in een derde land aangeduid door de Koning de cliënt of de uiteindelijke begunstigde een Belgische openbare instantie of een Belgisch overheidsbedrijf is (federale, communautaire, gewestelijke, provinciale of gemeentelijke overheid, beroepsorden zoals het BIBF, IAB of het IBR, overheidsbedrijven zoals de Post, Belgacom, BATC, BIAC of de NMBS); de cliënt een Europese publieke autoriteit of instelling is, opgenomen in een door de Koning opgemaakte lijst 20. Deze vrijstelling van de identificatieverplichting heeft betrekking op zowel de cliënt zelf, als op zijn lasthebbers en uiteindelijke begunstigden. De beroepsbeoefenaar wordt aanbevolen om schriftelijk vast te leggen op welk(e) document(en) hij zich heeft gebaseerd bij zijn beslissing om van de vrijstelling van de identificatieverplichting gebruik te maken, en deze bij te houden. Deze procedure kan een onderdeel van de cliëntenacceptatieprocedure vormen. Risicoprofiel 21 : In de toekomst zal men nog meer rekening moeten houden met het risicoprofiel van de cliënt (het zogenaamde risk based approach of het risicogeoriënteerd beleid). Soms zal dit bijgevolg leiden tot een vereenvoudigd klantenonderzoek, soms tot een verzwaarde procedure met een verscherpt klantenonderzoek.. De gegevens van de klant moeten worden geactualiseerd en de regelmaat van die actualisatie moet gebeuren op basis van het risicoprofiel van de klant. Indien zou blijken dat het klantenonderzoek niet kan gebeuren zoals voorzien, dan kan de beroepsbeoefenaar de zakelijke relatie met de cliënt niet aangaan of in stand houden. Bovendien moet de beroepsbeoefenaar zich in dergelijk geval afvragen of dat feit op zich al dan niet volstaat om een melding te doen aan de CFI (de Cel voor Financiële Informatieverwerking). Elke cliënt wordt ingedeeld als cliënt met een laag of verhoogd risicoprofiel. De omstandigheden die een verhoogd risicoprofiel inhouden, dienen te worden geïdentificeerd en onderbouwd. Klanten die mogelijk een specifiek witwasrisico 20 De koning heeft bij K.B. van 19 juli 2013 (B.S ) volgende Europese instellingen opgenomen : - het Europees Parlement; de Raad van de Europese Unie; de Europese Commissie; het Hof van Justitie van de Europese Unie; de Europese Rekenkamer; het Europees Economisch en Sociaal Comité; het Comité van de Regio's; de Europese Investeringsbank; het Europees Investeringsfonds; de Europese Centrale Bank; de Europese Ombudsman; de Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming; de Europese Bankautoriteit; de Europese Autoriteit voor verzekeringen en bedrijfspensioenen; de Europese Autoriteit voor effecten en markten; het Europees Comité voor systeemrisico's; het Europees Systeem voor financieel toezicht; het Bureau voor publicaties van de Europese Unie; het Europees Bureau voor personeelsselectie; de Europese Bestuursschool; de Europese Dienst voor extern optreden. 21 Artikel 7, 3 Wet van 11 januari

10 inhouden, kunnen pas als cliënt worden aanvaard na een grondig onderzoek en nadat ter zake een beslissing is genomen overeenkomstig de regels bepaald in de Interne procedures van het kantoor. Zie model op de website IAB: dures.pdf. Ook dient informatie te worden ingewonnen over het voorwerp en de verwachte aard van de zakenrelatie. Met het oog hierop wordt kennis genomen van het type verrichtingen waarvoor de cliënt een beroep op ons kantoor doet, alsook van alle relevante informatie die inzicht kan verschaffen in de doelstelling die de cliënt met het aangaan van de zakenrelatie nastreeft. Dit proces van risicobepaling is doorlopend en wordt uitgevoerd op de volgende tijdstippen: - op het moment van de cliëntacceptatie; - telkens als een gebeurtenis een onderzoek verantwoordt, bijvoorbeeld: wijziging van het aandelenbezit, activiteitenwijziging, verplaatsing van de maatschappelijke zetel, enz.; - op regelmatige basis, in functie van de risico-indeling: voor een cliënt met een laag risico zal deze verificatie minder vaak plaatsvinden dan voor een cliënt met een hoog risico. De beoordeling en indeling van de klanten op basis van hun risicogevoeligheid zal geschieden op basis van volgende criteria: - de risicocriteria verbonden aan het land van de woonplaats (maatschappelijke zetel en bedrijfszetel(s) van de cliënt, hoofdkwartier of uiteindelijke moedervennootschap); - de risicocriteria verbonden aan de cliënt; - de sector waarin de cliënt actief is; - de risicocriteria verbonden aan de door de cliënt gevraagde of gebruikte dienst. In de praktijk kunnen deze risico s behoren tot verschillende categorieën en dienen ze derhalve te worden beschouwd als onderling afhankelijke risico s in plaats van afzonderlijke en onderscheiden risico s. Als één van deze criteria aanwezig is, zal de cliënt worden beschouwd als zijnde met een verhoogd risico, tenzij de bijkomende informatie de beoordeling wijzigt. In alle andere gevallen is zal het in principe gaan om een cliënt met een laag risico. De risico-inschatting wordt uitgevoerd in twee fasen: FASE 1: als één van de drie criteria is vastgesteld, wordt de cliënt ingedeeld in de categorie van klanten met een hoog risico. Dit zal desgevallend voor onderzoek worden meegedeeld aan de binnen het kantoor aangewezen 10

11 verantwoordelijke voor de toepassing van de wet via het formulier risicobepaling; FASE 2: in een tweede fase kan, aansluitend op de bijkomende ingewonnen informatie, de oorspronkelijk vastgestelde risico-indeling worden bevestigd als zijnde een hoog risico of worden aangeduid als een laag risico in functie van het eventuele advies van de verantwoordelijke voor de toepassing van de wet. Voorbeelden van risicofactoren van witwassen van geld en financiering van terrorisme Risico verbonden aan het land/geografisch risico Er bestaat geen universeel aanvaarde definitie die bepaalt of een specifiek land of geografisch gebied een verhoogd risico inhoudt. Men kan evenwel aannemen dat klanten een hoger risico dan het inhouden als zij gevestigd zijn in een land dat, of als het land van herkomst of bestemming van de diensten een land is dat: onderworpen is aan sancties, embargo s of gelijkaardige maatregelen uitgevaardigd door bijvoorbeeld de Verenigde Naties. In bepaalde omstandigheden omvat dit landen die onderworpen zijn aan sancties of gelijkaardige maatregelen als deze uitgevaardigd door instellingen zoals de Verenigde Naties; door geloofwaardige bronnen werd geïdentificeerd als een land dat geen wetgeving, regelgeving of andere maatregelen heeft aangenomen ter bestrijding van witwassen van geld of financiering van terrorisme; door geloofwaardige bronnen werd geïdentificeerd als een land dat financiering of bijstand verleent aan terroristische activiteiten door actieve contacten met terroristische organisaties; door geloofwaardige bronnen werd geïdentificeerd als een land dat gekend is voor zijn verregaande corruptie of andere criminele praktijken. Vestigingslanden die op de lijst van Non Co-operative Countries and Territories (NCCT) van de FATF 22 staan worden geacht een verhoogd risico op witwassen en/of terrorismefinanciering mee te brengen. Risico verbonden aan de cliënt De risico s verbonden aan de cliënt kunnen worden onderverdeeld in twee categoriën: - de risico s verbonden aan de verminderde transparantie bij de cliënt - de risico s verbonden aan welbepaalde sectoren. Een overzicht van de belangrijkste gevallen van verminderde transparantie en van sectoren met een verhoogd risico kan worden teruggevonden in de Toelichtingsnota, hoofdstuk

12 Risico s verbonden aan de dienstverlening Transacties die geen of weinig verband houden met de gekende handelsactiviteiten van een cliënt, kunnen eventueel een aanwijzing zijn van mogelijke witwaspraktijken. De Toelichtingsnota (zie hoofdstuk ) omschrijft een aantal types van transacties die kunnen wijzen op een witwasrisico. Risicoverhogende of risicoverlagende omstandigheden Bij het beoordelen of een welbepaalde transactie of een welbepaalde cliënt al dan niet een verhoogd risico inhoudt, raad het model van interne procedures van het IAB aan om ook steeds de volgende factoren in overweging te nemen: - een onverklaard spoedeisend karakter van de vereiste bijstand; - de kunstmatig complexe aard van de cliënt, met inbegrip van een nodeloos complexe controleomgeving; - het onnatuurlijke karakter van de transactie of van het project; - een taak of controle die aan een ander controleorganisme toebehoort; - het regelmatige karakter of de duur van de zakenrelatie: langdurige zakenrelaties met frequente klantencontacten tijdens de volledige duur van de relatie houden mogelijk minder risico s in; - klanten met een integere reputatie in de plaatselijke gemeenschappen; - transparante besloten vennootschapen die goed gekend zijn in openbaar domein; vertrouwdheid van ons kantoor met een land, met inbegrip van de kennis van de plaatselijke wet- en regelgeving, alsook de structuur en het belang van de van toezichthoudende instanties uitgaande controle. B. Bewaarplicht 23 De stukken aan de hand waarvan de identificatie of vereenzelviging gebeurd moeten bewaard worden tot vijf jaar na het beëindigen van de zakelijke relatie met de cliënt. De identificatie, bewijsstukken en registratie van transacties of verrichting moeten bewaard blijven tot 5 jaar na de transactie of verrichting. De registratie van bewijsstukken en identificaties moeten toelaten om de verrichtingen te kunnen reconstrueren. C. Bestendige waakzaamheidsplicht 24 De beroepsbeoefenaar moet een bestendige waakzaamheid aan de dag leggen ten aanzien van zijn zakelijke relaties en een aandachtig onderzoek verzekeren van de uitgevoerde verrichtingen en, in voorkomend geval, de oorsprong van de fondsen aandachtig onderzoeken om zich ervan te vergewissen dat die stroken 23 Artikel 13 Wet van 11 januari Artikel 14 Wet van 11 januari

13 met de kennis die zij hebben van de cliënt, zijn beroepsactiviteiten en risicoprofiel. D. Interne organisatie 25 Opstellen van verslagen bij het vaststellen van atypische verrichtingen Noot vooraf: Een atypische verrichting is een verrichting die uit haar aard, door de omstandigheden die haar omringen, door de hoedanigheid van de betrokken personen, door haar ongebruikelijk karakter tegenover de activitei-ten van de cliënt, of omdat zij niet lijkt te stroken met de kennis die de beroepsbeoefenaar heeft van zijn cliënt, diens beroepsactiviteiten en diens risicoprofiel en, zo nodig, van de herkomst van het geld, bijzonder vatbaar is voor het witwassen van geld of voor de financiering van terrorisme De beroepsbeoefenaar stelt een verslag op over het onderzoek dat hij ingevolge de toepassing van de voornoemde bestendige waakzaamheid heeft ingesteld, bv. bij de vaststelling van een atypische verrichting. In voorkomend geval zal dit verslag aan de witwasverantwoordelijke van het kantoor (zie infra) worden overgelegd. Dit verslag is zoals hierboven uiteengezet eveneens onderworpen aan de bewaringsplicht. Desgevallend zal de witwasverantwoordelijke nadien overgaan tot een melding aan de CFI als er hiertoe aanleiding is. Is er geen witwasverantwoordelijke aangesteld in het kantoor, dan is het de externe accountant of de externe belastingconsulent die moet melden aan de CFI. De melding kan niet gebeuren door de werknemers van de beroepsbeoefenaar. Interne organisatie en de aanstelling een verantwoordelijke voor de toepassing van de wet, al dan niet verplicht De beroepsbeoefenaar stelt passende interne maatregelen en controleprocedures in werking teneinde toe te zien op de naleving van de bepalingen van de antiwitwaswet, alsook procedures voor communicatie en informatiecentralisatie teneinde verrichtingen die verband houden met witwassen van geld of financiering van terrorisme te voorkomen, op te sporen en te verhinderen. Het IAB heeft een model van interne procedures voor de kantoren ontwikkeld en langs de website ter beschikking gesteld van de leden (cf. ook infra). De aanstelling van een verantwoordelijke voor de toepassing van de wet, al dan niet verplicht: De boekhoudkundige en fiscale beroepsbeoefenaars moeten een verantwoordelijke voor de toepassing van de wet (een compliance officer) aanstellen wanneer de omvang van de structuur waarbinnen zij hun activiteiten uitoefenen dit verantwoordt. 25 Artikel 16 en 17 Wet van 11 januari

14 Volgens het reglement (de norm) dat werd uitgevaardigd in 2011 hebben de Instituten het kwantitatieve criterium vastgelegd op tien beroepsbeoefenaars (of meer). Voor de beoordeling van het omvangscriterium, d.w.z. de vraag vanaf welke kantoorgrootte een verantwoordelijke voor de toepassing van de wet moet worden aangesteld, zijn de volgende principes van toepassing: zodra binnen het kantoor minstens tien beroepsbeoefenaars: een activiteit uitoefenen; en/of een participatie hebben; en/of lid zijn van het bestuursorgaan, moet minstens één verantwoordelijke voor de toepassing van de wet worden aangesteld; Onder beroepsbeoefenaar wordt verstaan elke natuurlijke persoon die lid is van een van de drie economische beroepen en die al dan niet bevoegd is om het kantoor te vertegenwoordigen in de uitoefening van de door de cliënten toevertrouwde opdrachten; voor wat de accountants en de belastingconsulenten betreft, worden enkel de externe leden beoogd; Het is daarbij mogelijk geen rekening te houden met occasionele samenwerkingen; Wanneer een accountants- en belastingconsulentenkantoor evenwel verbonden is met een of meer andere kantoren in de zin van artikel 11 W.Venn., dient bijzondere aandacht te worden besteed aan het feit dat de wet de aanstelling van een verantwoordelijke voor de toepassing van de wet voorschrijft als dit verantwoord is in het licht van de omvang van de structuren. Als het geheel van de aldus verbonden kantoren meer dan tien beroepsbeoefenaars telt en hierin, op grond van het feit dat geen enkel van deze kantoren ten minste tien beroepsbeoefenaars telt, geen enkele verantwoordelijke voor de toepassing van de wet werd aangesteld, wordt aanbevolen om jaarlijks te onderzoeken of de aanstelling van een dergelijke verantwoordelijke voor de toepassing van de wet al dan niet verantwoord is, en dit ook schriftelijk te verantwoorden. Als het kantoor niet aan deze omvangscriteria voldoet, heeft het de mogelijkheid om een of meer verantwoordelijken aan te stellen maar het is hiertoe niet verplicht. In het geval dat het kantoor geen verantwoordelijke(n) voor de toepassing van de wet zou aanstellen: 1) vervult elke beroepsbeoefenaar die van het kantoor deel uitmaakt, zelf de rol van verantwoordelijke voor de toepassing van de wet; 2) zal het kantoor periodiek onderzoeken of de aanstelling van een of meer verantwoordelijken voor de toepassing van de wet al dan niet verantwoord is in het licht van de omvang van het kantoor en desgevallend van de grotere structuur waarvan het kantoor waarbinnen hij zijn activiteiten uitoefent, deel uitmaakt. Dit onderzoek zou kunnen plaatsvinden bij elke belangrijke wijziging van de grootte van het kantoor en in ieder geval minstens om de twee jaar. Aldus vermeld in de omzendbrief van het IAB Tot de opdrachten van de witwasverantwoordelijke behoort de toepassing en procedures inzake de interne organisatie, de recrutering en opleiding van het personeel. Het zijn de verplichtingen bedoeld in de artikelen 16 en 17 van de preventieve witwaswet. De witwasverantwoordelijke is wettelijk bevoegd om vermoedelijke (gepoogde) witwasoperaties te melden aan de CFI. 14

15 E. Recrutering en Opleidingsplicht 27 De beroepsbeoefenaar voert passende maatregelen in om bij de aanwerving en aanstelling van werknemers of bij de aanwijzing van zijn vertegenwoordigers na te gaan of deze blijk geven van passende betrouwbaarheid, in functie van de risico s die gepaard gaan met de uit te voeren opdrachten en functies. De beroepsbeoefenaar neemt passende maatregelen om zijn werknemers en vertegenwoordigers vertrouwd te maken met de bepalingen van de wet. Deze maatregelen houden in dat de betrokken werknemers en vertegenwoordigers deelnemen aan speciale opleidingsprogramma s om de verrichtingen en feiten te leren onderkennen die met witwassen van geld of financiering van terrorisme verband kunnen houden en te vernemen wat de te volgen procedures zijn in die gevallen. F. Meldingsplicht 28 Wanneer een externe accountant en / of belastingconsulent in de uitoefening van zijn beroep feiten vaststelt waarvan hij weet of vermoedt dat ze verband houden met het witwassen van geld of met de financiering van terrorisme of het bewijs kunnen inhouden voor het witwassen van geld, brengt hij dit onmiddellijk ter kennis van de CFI. Deze verplichting staat centraal in het zogenaamde preventieve luik van de antiwitwaswetgeving. Sedert de wet van 11 januari 2004 geldt de meldingsplicht in geval van gewoon vermoeden. Dit betekent dat de meldingsplicht geldt ingeval de beroepsbeoefenaar in de uitoefening van zijn beroep feiten vaststelt waarvan hij weet of vermoedt dat ze verband houden met het witwassen van geld of de financiering van het terrorisme. In de praktijk moet de mededeling gebeuren vooraleer de verrichting uitgevoerd wordt, maar de mededeling verhindert de uitvoering niet. In geval er onmogelijkheid is om de mededeling vooraf te doen, dient ze te gebeuren onmiddellijk na de uitvoering ervan. De melding geschiedt schriftelijk of elektronisch. De melding kan niet gebeuren door de werknemers van de beroepsbeoefenaar, noch door zijn stagiairs. Uitzondering op de meldingsplicht: in bepaalde gevallen blijft voor de accountant en de belastingconsulent het beroepsgeheim gelden: juridisch advies De beroepsbeoefenaar, die accountant of belastingconsulent is, deelt de informatie echter niet mee wanneer hij deze, binnen het kader van zijn 27 Artikel 17 Wet van 11 januari Artikel 26 Wet van 11 januari

16 beroepsuitoefening, van één van zijn cliënten ontvangt of over één van zijn cliënten verkrijgt bij het bepalen van de rechtspositie van hun cliënt, tenzij hij: - zelf deelneemt aan de witwasactiviteiten of de activiteiten voor financiering van terrorisme, - hij het juridisch advies voor witwasdoeleinden of voor financiering verstrekt, - of hij weet dat zijn cliënt juridisch advies wenst voor deze doeleinden. Deze uitzonderingsbepaling geldt sedert de aanpassing van de wet in 2010 ook voor bedrijfsrevisoren, erkende boekhouders(-fiscalisten) en notarissen. Voor een uitgebreide bespreking hiervan verwijzen wij naar een interessant artikel in Accountancy & Tax van auteur J. VAN DROOGBROECK 29. Verbod tot mededeling (tipping off) aan de cliënt 30 : De beroepsbeoefenaar mag in geen geval ter kennis brengen van de cliënt of van derde personen dat informatie werd meegedeeld aan de CFI of dat een opsporingsonderzoek wegens witwassen van geld aan de gang is of zou kunnen worden geopend. Wanneer de beroepsbeoefenaar een cliënt tracht te ontraden deel te nemen aan een illegale activiteit is er geen kennisgeving in de zin van de vorige alinea. Het verbod is ook niet van toepassing wanneer de beroepsbeoefenaar de kennisgeving doet aan het IAB zelf, noch als hij de kennisgeving doet voor repressieve doeleinden. informatie-uitwisseling tussen beroepsbeoefenaars die hun beroep uitoefenen via dezelfde professionele vennootschap of die samen het dossier van de cliënt beheren, is eveneens toegestaan onder bepaalde voorwaarden. Nieuw: de anonimiteit van de melder wordt gegarandeerd: Mede op vraag van het IAB biedt de witwaswet nu meer garanties op volstrekte anonimiteit van de melders. De kennisgevingen verstrekt door de melders, evenals de door hen verstrekte bijkomende informatie, mogen geen deel uitmaken van het strafdossier. Ook als de leden van de CFI of de door hen aangesteld personen zouden moeten getuigen in rechte, mogen zij de identiteit van de melders niet bekendmaken. Wat melden? enkel melding vereist voor witwasoperaties limitatief opgesomd in artikel 5 van de Wet van 11 januari J. VAN DROOGBROECK, De verplichtingen van externe accountants en belastingconsulenten inzake de bestrijding van witwassen na de Wet van 18 januari 2010, Accountancy & Tax, december 2010, Artikel 30 Wet van 11 januari

17 De beroepsbeoefenaar moet enkel witwasoperaties melden die verband houden met de onderliggende misdrijven die limitatief zijn opgesomd in de Wet van 11 januari Voor de toepassing van de antiwitwaswet is de herkomst van geld of activa illegaal wanneer ze voortkomen uit 31 : 1 een misdrijf dat in verband staat met: terrorisme of financiering van terrorisme; georganiseerde misdaad; illegale drughandel; illegale handel in wapens, goederen en koopwaren met inbegrip van antipersoonsmijnen en/of submunitie; handel in clandestiene werkkrachten; mensenhandel; exploitatie van de prostitutie; illegaal gebruik bij dieren van stoffen met hormonale werking of illegale handel in dergelijke stoffen; illegale handel in menselijke organen of weefsels; fraude ten nadele van de financiële belangen van de Europese Unie; ernstige fiscale fraude, al dan niet georganiseerd; 32 verduistering door personen die een openbare functie uitoefenen en corruptie; ernstige milieucriminaliteit; namaak van muntstukken of bankbiljetten; namaak van goederen; zeeroverij; 2 een beursmisdrijf of een onwettig openbaar aantrekken van spaargelden of het verlenen van beleggingsdiensten, diensten van valutahandel of van geldoverdracht zonder vergunning; 3 een oplichting, misbruik van vertrouwen, misbruik van vennootschapsgoederen, een gijzeling, een diefstal of afpersing, of een misdrijf dat verband houdt met de staat van faillissement. 33 Worden dus door de antiwitwaswet beoogd: de meest ernstige vormen van delinquentie, met uitsluiting van de andere vormen van witwassen. In dit opzicht is het toepassingsgebied ervan dus minder ruim dan dat van artikel 505, 2, 3 en 4 van het Strafwetboek dat ook betrekking heeft op het vermogensvoordeel gehaald uit iedere strafrechtelijke inbreuk, misdrijf, delict of overtreding. De wettekst verwijst immers niet naar specifieke bepalingen uit het strafrecht, maar meer algemeen naar bepaalde vormen van delinquentie, waarbij termen uit het gewone taalgebruik worden gebezigd in hun gewone betekenis. Enkel voor ernstige fiscale fraude, al dan niet georganiseerd 34, gewone fiscale fraude niet geviseerd 31 Artikel 5 Wet van 11 januari Voorbeeld: btw-carrousel. 33 Wet van 12 januari 2004 tot wijziging van de antiwitwaswet van 11 januari De wet van 15 juli 2013 heeft het begrip ernstige en georganiseerde fiscale fraude gewijzigd in het nieuwe begrip ernstige fiscale fraude, al dan niet georganiseerd. 17

18 Voor fiscale fraude geldt er een meldingsplicht voor de ernstige fiscale fraude, al dan niet georganiseerd, zoals bvb. btw-carrousels. De gewone fiscale fraude wordt niet geviseerd door de preventieve antiwitwaswetgeving. De wetgever heeft de meldingsplicht voor het witwassen van geld afkomstig van de ernstige fiscale fraude, al dan niet georganiseerd op een bijzondere wijze geregeld 35. Ter verduidelijking van het begrip ernstige en georganiseerde fiscale fraude heeft hij de Koning opgedragen om een lijst op te stellen met witwasindicatoren. Dit KB 36, het zogenaamde indicatoren-kb verscheen op 13 juni 2007 in het Belgisch Staatsblad en trad op 1 september 2007 in werking. Deze lijst van witwasindicatoren vindt u terug in bijlage van deze cursus. Bijvoeglijke of autonome interpretatie van de 13 indicatoren: Nadat in de rechtsleer en in de beroepspraktijk in 2007 een discussie was ontstaan over juiste draagwijdte en interpretatie van de lijst van indicatoren rond de bijvoeglijke (indicatoren = hulpmiddel) of autonome interpretatie (indicator vastgesteld = melden) heeft het Grondwettelijk Hof de zaak beslecht 37. In een recente toelichtingsnota heeft de CFI dan ook gesteld dat de witwasindicatoren een bijkomend hulpmiddel zijn om ernstige fiscale fraude, al dan niet georganiseerd, op te sporen. In geval een daadwerkelijk vermoeden bestaat dat er geld wordt witgewassen voortkomend uit ernstige fiscale fraude, al dan niet georganiseerd, moet dit ter kennis worden gebracht van de CFI. Volgens de CFI volstaat het feit dat één van de indicatoren voorkomt niet om automatisch aanleiding te geven tot een melding aan de CFI. Zie hierover een bespreking in de bijlagen. Wat betekent het nieuwe begrip ernstige fiscale fraude, al dan niet georganiseerd? De notie ernstige fiscale fraude, al dan niet georganiseerd wordt in de Wet van 15 juli 2013 zelf niet nader omschreven. In de loop van de parlementaire werkzaamheden werd door staatssecretaris Crombez o.a. verwezen naar eerdere parlementaire werkzaamheden. Op de website van de CFI lezen we volgende toelichting: In de voorbereidende werkzaamheden op de wet van 15 juli 2013 houdende dringende bepalingen inzake fraudebestrijding (Kamer van volksvertegenwoordigers - Doc /001 pagina 5) werd bepaald dat de ernst van de fiscale inbreuk kan beoordeeld worden aan de hand van het eventueel gebruik van valse stukken, de omvang van het bedrag en het abnormaal karakter van dit bedrag getoetst aan de activiteiten of de 35 Art. 28 wet van 11 januari KB van 3 juni 2007 tot uitvoering van artikel 14quinquies van de Wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme. 37 Arrest nr. 102 van het Grondwettelijk Hof, 10 juli

19 vermogenstoestand van de cliënt, maar eveneens aan de hand van de indicatoren vermeld in het koninklijk besluit van 3 juni Tijdens de besprekingen in de Commissie voor de Financiën en de Begroting werd er uitdrukkelijk gesteld dat de voormelde indicatoren een bijvoeglijk karakter hebben (Kamer van Volksvertegenwoordigers Doc /005 blz. 13 en volgende). De voorbereidende werkzaamheden verwijzen dus naar verschillende begrippen die toelaten om de ernst van de inbreuk in te schatten. De ernst van de inbreuk hangt af van : Het vervaardigen of gebruiken van valse documenten is het meest tastbare element. Het gebruik van valse documenten om fiscale fraude te plegen kan verschillende vormen aannemen : valse facturen, valse BTW-aangiftes, valse aangifte van inkomen, valse jaarrekeningen, De grootte van het bedrag en het abnormaal karakter van dit bedrag rekening houdend met de activiteiten of de vermogenstoestand van de cliënt zijn noties die niet objectief vastgelegd kunnen worden. Het georganiseerde karakter van de fiscale fraude wordt omschreven als het gebruik van een constructie die opeenvolgende verrichtingen voorziet en/of de tussenkomst van een of meerdere tussenpersonen, waarin hetzij complexe mechanismen worden gebruikt, hetzij procedés van internationale omvang (ook al worden ze gebruikt op nationaal niveau). De complexe mechanismen blijken uit het gebruik van simulatie- of verbergingsmechanismen die onder andere een beroep doen op vennootschapsstructuren of juridische constructies In de nieuwe definitie van fiscale fraude wordt de mate van organisatie een van de criteria van de ernst ervan, zonder dat dit vereist is om als dusdanig te worden beschouwd. Door deze termen te gebruiken geeft de wetgever duidelijk aan dat de wet bedoeld is om witwassen van geld uit ernstige onderliggende misdrijven tegen te gaan, waarbij de ernst onder meer kan ingeschat worden in functie van de grootte van het bedrag. Het is niet de bedoeling van deze wijziging om de werking van de CFI en de repressieve autoriteiten te hypothekeren door hen te overladen met dossiers die onvoldoende gewichtig zijn om een strafrechtelijke vervolging te rechtvaardigen en die derhalve beter langs administratieve weg behandeld worden. Meldingsplicht en het mandaat van onafhankelijk bestuurder 19

20 Zoals reeds vermeld is de meldingsplicht in het kader van de AWW verplicht in hoofde van externe leden van het Instituut bij de uitoefening van hun beroep en binnen het kader van de beroepsuitoefening (artikel 26 AWW). Echter is de uitoefening van een mandaat als onafhankelijk bestuurder niet inherent aan de beroepswerkzaamheden van de leden van het Instituut. De tussenkomst van het Instituut betreffende het mandaat van onafhankelijk bestuurder betreft louter de voorafgaande en steeds herroepbare toelating vereist overeenkomstig artikel 31 van de Wet 22 april Onder voorbehoud dat de externe leden van het Instituut de voorwaarden van het Instituut met het oog op de toelating tot het uitoefenen van een dergelijk bestuursmandaat strikt naleven - m.i.v. de garanties ertoe strekkende dat de onafhankelijkheid en de waardigheid van de beroepsuitoefening door dit mandaat niet in gedrang wordt gebracht is het Instituut van mening dat de meldingsplicht niet van toepassing is in het kader van de uitoefening van het mandaat van onafhankelijk bestuurder door externe leden van het Instituut. Informatieverstrekking aan de CFI De informatieverstrekking moet gebeuren ongeacht de hoogte van het betrokken bedrag en zelfs wanneer hij geweigerd zou hebben de taak te volbrengen, of nog indien de vastgestelde feiten reeds zijn meegedeeld aan de gerechtelijke autoriteiten. De melding moet worden gedaan vóór de transactie wordt uitgevoerd, zo mogelijk met vermelding van de termijn waarbinnen deze moet worden uitgevoerd of onmiddellijk erna, met opgave van de reden waarom de informatie niet vóór de uitvoering van de transactie kon worden verstrekt. In dringende gevallen mag de informatieverstrekking telefonisch gebeuren. Maar ze moet achteraf onmiddellijk per fax, of bij gebrek daaraan op enige andere schriftelijke wijze, worden bevestigd. De melding kan nu ook online gebeuren. Men mag de klant niet tippen over de melding: tipping off verbod. Zoals supra vermeld mogen de externe accountant of de externe belastingconsulent en zijn werknemers in geen geval ter kennis brengen van de betrokken cliënt of van derden dat informatie werd meegedeeld aan de CFI en dat een opsporingsonderzoek wegens witwassen van geld aan de gang is (het zogenaamde tipping off verbod ) 38. Na de melding kan de CFI eisen dat de melder binnen de door haar bepaalde termijn alle bijkomende informatie meedeelt die zij nuttig acht voor de vervulling van haar opdracht. Geen burgerlijke, straf- of tuchtvordering mogelijk tegen de melder 38 Art. 30 Wet van 11 januari

21 Op te merken valt dat geen enkele burgerlijke rechtsvordering, straf- of tuchtvordering kan worden ingesteld en geen enkele professionele sanctie kan worden uitgesproken tegen de boekhoudkundige en/of fiscale beroepsbeoefenaar en zijn werknemers wegens een te goeder trouw aan de CFI verstrekte inlichting (immuniteit melder) 39. G. Tucht- en administratieve sancties (artikel 40 van de witwaswet) Wanneer de accountant of de belastingconsulent de verplichtingen die hem worden opgelegd door de preventieve witwaswet niet nakomt, kan de Tuchtcommissie van het Instituut: - onverminderd de bij andere wetten of reglementen bepaalde maatregelen, volgens de regels die zij bepaalt, - de beslissingen en maatregelen die zij neemt, openbaar maken - en een administratieve geldboete opleggen, die niet minder dan 250 EUR en niet meer dan EUR mag bedragen, na de betrokken boekhoudkundige en/of fiscale beroepsbeoefenaar in zijn verweer te hebben gehoord of minstens behoorlijk te hebben opgeroepen. Voor de toepassing van het artikel 40 van de wet mag de CFI alle nuttige informatie mededelen aan het Instituut van de Accountants en Belastingconsulenten. De geldboete wordt geïnd in het voordeel van de Schatkist, door de Administratie van de BTW, registratie en domeinen. De CFI wordt door het IAB in kennis gesteld van de definitieve sancties die werden getroffen. H. Informatie verstrekt door het IAB : een reglement (norm), een toelichtende nota (omzendbrief) en diverse praktische tools Het door de wet vereiste reglement 40 /de norm werd begin 2011 na advies van de Hoge Raad voor de Economische Beroepen goedgekeurd en heeft tot doel de concrete tenuitvoerlegging van de bepalingen van de wet van 11 januari 1993 te vergemakkelijken. In uitvoering van de wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme en inzonderheid de artikelen 38, 39 en 40 gewijzigd bij de wet van 18 januari 2010 hebben het IAB, het IBR en het BIBF een reglement (in casu de voornoemde norm voor het IAB) uitgewerkt betreffende de toepassingsmodaliteiten van Hoofdstuk II van de Wet van 11 januari 1993 en in het bijzonder betreffende: Klantenonderzoek (identificatie en nazicht ervan) ten aanzien van cliënten, hun lasthebbers en de uiteindelijke begunstigden van de cliënten, de 39 Art. 32 Wet van 11 januari Artikel 38 Wet van 11 januari