ONTWERP-RAADSVOORSTEL Onderwerp : Vaststellen kaders ontwikkelingen Eindhoven Airport Bijlage nr. : Cie gz 9 04 2009. AAN de gemeenteraad; TOELICHTING Samenvatting: De komende maanden zullen gesprekken plaatsvinden aan de regionale Alderstafel over het uitplaatsen van niet-mainportgebonden vliegverkeer naar de luchthaven Eindhoven. Aan de Alderstafel kunnen een aantal partijen aanschuiven waaronder een afvaardiging van de gemeente Eindhoven, een afvaardiging van de kleine randgemeenten (waaronder Son en Breugel, Veldhoven, Eersel, Best en Oirschot), de BOW en de BMF, maar ook van Defensie en het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Tussen de kleine randgemeente is afgesproken dat Wethouder Tops van de gemeente Veldhoven de belangen behartigt voor deze gemeenten aan de Alderstafel. De gemeente Veldhoven heeft een 14-tal uitgangspunten geformuleerd voor de gesprekken aan de Alderstafel. Deze uitgangspunten sluiten goed aan bij de eerder ingenomen standpunten van de gemeente Son en Breugel, met name op het gebied van selectief gebruik (uitgangspunt 4) en verkleining van de totale geluidsruimte (uitgangspunt 6). Op het verzoek van de gemeente Son en Breugel is uitgangspunt 10 aangepast in het kader van de BOR-afspraken. Het is belangrijk om aan de Aldertafel een breed gedragen standpunt namens de kleine randgemeente in te nemen. Wij stellen daarom voor om ons te conformeren met alle 14 uitgangspunten die zijn opgesteld. Probleemstelling: Kan de gemeenteraad in stemmen met de volgende uitgangspunten voor het overleg aan de Alderstafel : 1. De bestaande, door de regio onderschreven, Regionale Overeenkomst 2003 blijft volledig van kracht tot er een nieuwe overeenkomst gesloten is. 2. De regio geeft binnen de nieuwe Regionale Overeenkomst de gebruiksgrenzen aan. 3. GLOBE blijft het overleg- en controleorgaan in de uitvoering van de bestaande en een eventuele nieuwe Regionale Overeenkomst. Er moet gezocht worden naar een overlegplatform met Defensie. 4. Het vliegveld wordt regionaal en selectief gebruikt: eerste prioriteit zijn zakelijke (lijn)vluchten en vervolgens leisure vluchten. 5. Het vliegveld blijft s nachts minimaal acht aaneengesloten uren gesloten. In het weekend minimaal negen uren. 6. De geluidsruimte voor de burgerluchtvaart blijft zover mogelijk onder de 4,74 km2. We gaan er daarbij vanuit, dat de geluidsruimte voor de burgerluchtvaart en het militaire verkeer samen onder de 8,0 km2 blijft. 09.0003053
7. De geluidsbelasting op weekenddagen (zowel zaterdag als zondag) is per dag zeker kleiner dan de helft van de geluidsbelasting op een gemiddelde werkdag. 8. De milieueffecten van het luchtverkeer worden volledig gecompenseerd volgens het principe de vervuiler betaalt en gekoppeld aan een regionaal uitvoeringsprogramma en dekkingsplan. 9. Het geluid wordt daadwerkelijk gemeten door een onafhankelijke instantie. Gebruik en hinder worden niet uitgedrukt in aantallen vliegbewegingen. Alleen geluidsarme vliegtuigen dienen via een selectief landingsbeleid toegelaten te worden. 10. Bij uitbreiding van het vliegverkeer dient de balans tussen milieu, leefomgeving en economie te worden hersteld ten gunste van leefomgeving en milieu. De zorg voor het woon- en leefklimaat bij het realiseren van woningbouwplannen vormt hierin een belangrijk aandachtspunt. 11. De infrastructuur rondom het vliegveld dient vooraf aan de uitbreiding adequaat ingericht te worden. Gezocht dient te worden naar een betere aansluiting van omliggende gemeenten met openbaar vervoer zoals bus en spoor. 12. De regio krijgt een begrijpbaar en onafhankelijk onderzoek naar de nadelige (gezondheids)effecten in relatie tot de voorgestelde toename van vluchten op middellange termijn. 13. Bij het uitplaatsen van niet-mainportgebonden vluchten dient er zoveel mogelijk spreiding plaats te vinden over alle daarvoor beschikbare luchthavens. 14. De daarvoor in aanmerking komende punten in deze kaderstelling moeten publiekrechtelijk verankerd worden. Voorgeschiedenis: Op 1 oktober 2008 heeft de Alderstafel een advies uitgebracht over de ontwikkeling van Schiphol tot en met 2020. De verwachte groei van de luchtvaart op Schiphol kan binnen de in wetgeving vastgelegde milieugrenzen niet op deze mainport worden afgehandeld. Het niet-mainportgebonden vliegverkeer (ongeveer 70.000 vliegtuigbewegingen) moet daarom worden uitgeplaatst naar regionale luchthavens. Het kabinet heeft dit advies overgenomen en heeft oud-minister Alders bereid gevonden overleg te voeren met de regio s, die betrokken zijn bij deze herverdelingsoperatie. In eerste instantie richt Alders zich op de regio s Eindhoven en Lelystad. Voor het vliegveld Eindhoven worden stevige ontwikkelingsvarianten onderzocht, die zoveel mogelijk moeten aansluiten bij de Brainportdoelen voor onze regio. In de bijlage staan de kernpunten voor de adviesopdracht aan Alders weergegeven. De gemeente Son en Breugel heeft zich in het verleden aangesloten bij de standpunten van de gemeente Veldhoven. Dit komt met name doordat de reeds ingenomen standpunten van de gemeenteraad overeenkomen met de standpunten van de gemeente Veldhoven. Een belangrijke reden daarvoor is dat de gemeente Son en Breugel een minder invloed heeft ten opzichten van de gemeente Veldhoven. Dit heeft te maken met de volgende factoren: De gemeente Veldhoven behoort tot GLOBE. De gemeente Veldhoven wordt belemmerd in hun woningbouwplannen door de vastgestelde 20 KE zone (binnen de 20 KE zone mogen geen woningen worden opgericht). De gemeente Veldhoven moet, om de woningbouwafspraken in het kader van de BORafspraak te kunnen realiseren, bouwen binnen de 35 KE zone (tussen de 20 KE en de 35 KE zone, moet men de bewoners informeren over de mogelijke geluidsoverlast). De gemeente Veldhoven moet rekening houden met een beperkt aantal personen per hectare op een industrieterrein in het kader van Externe Veiligheid dat veroorzaakt wordt door het vliegveld. In de gemeente Son en Breugel speelt formeel alleen dezelfde discussie omtrent: Om de woningbouwafspraken in het kader van de BOR-afspraak te kunnen realiseren moet de gemeente Son en Breugel bouwen binnen de 35 KE zone (het Nieuwe Woud). Met andere woorden, de gemeente Veldhoven wordt meer gehinderd door de luchthaven dan de gemeente Son en Breugel. Dit betekent automatisch dat als de doelstellingen van de gemeente Veldhoven bereikt worden dit een zeer positieve bijdrage heeft voor de gemeente Son en Breugel. 09.0003053 2
Oftewel, de gemeente Son en Breugel veel verder moet gaan in hun kaderstelling dan de gemeente Veldhoven om extra invloed uit te oefenen op de discussie aan de Alderstafel. Bestuurlijke kaders: Juridisch zijn wij formeel geen partij, aangezien wij geen directe randgemeente zijn van het vliegveld en er geen 20 KE zone over ons grondgebied loopt. Aanpak en oplossingen: Een afzonderlijke deelname van de gemeente Son en Breugel was niet bespreekbaar bij de Alderscommissie (dus alle vijf gemeente afzonderlijk aan de Alderstafel). In de gegeven omstandigen hebben wij er voor gekozen om ons te laten vertegenwoordigen aan de Alderstafel door de gemeente Veldhoven. De 14 uitgangspunten in relatie tot de standpunten van de gemeente Son en Breugel De uitgangspunten 4 en 6 zijn in grote lijnen in overeenstemming met met de standpunten van de gemeente Son en Breugel en hebben in het verleden reeds geleid tot een gezamenlijke rechtzaak met de gemeente Veldhoven tegen het aanwijzingsbesluit van de geluidszone van het militaire luchtvaartterrein en een rechtzaak tegen het burgermedegebruik. Deze procedures lopen overigens nog. De eerste 3 uitgangspunten hebben betrekking tot het handhaven Regionale Overeenkomst (GLO- BE) en het 14 e uitgangspunt gaat over een publiekrechtelijk verankeren van een nieuwe, vergelijkbare, overeenkomst. De gemeente Son en Breugel behoort tot op heden niet bij GLOBE en heeft de regionale overeenkomst daarom niet ondertekend. Wij kunnen echter instemmen met deze uitgangspunten aangezien uitgangspunt 14 uit gaat van een nieuwe overeenkomst waarin wij wel kunnen participeren. Hiermee wordt de positie van de gemeente Son en Breugel aanzienlijk sterker dan tot op heden het geval is. De uitgangspunten 5, 7, 8, 9, 11, 12 en 13 zijn nieuwe uitgangspunten voor de gemeente Son en Breugel. Wij kunnen ons aan deze uitgangspunten conformeren aangezien ze een positief effect hebben op onze leefomgeving en niet strijdig zijn met de eerder ingenomen standpunten van de gemeente Son en Breugel. Uitgangspunt 10 is op ons verzoek als volgt aangepast: Bij uitbreiding van het vliegverkeer dient de balans tussen milieu, leefomgeving en economie te worden hersteld ten gunste van leefomgeving en milieu. De zorg voor het woon- en leefklimaat bij het realiseren van woningbouwplannen vormt hierin een belangrijk aandachtspunt. Dit heeft als reden dat de gemeente Son en Breugel zich op het standpunt stelt dat de uitbreiding van de luchthaven niet ten koste mag gaan van de BOR-afspraken (het Nieuwe Woud). Deze 14 uitgangspunten maken een duurzame ontwikkeling van Eindhoven Airport mogelijk. Duurzaam wil zeggen, dat de dimensies economie, milieu en leefomgeving ook in de toekomst in balans moeten blijven. Een groei van het vliegverkeer vraagt om compenserende maatregelen voor omgeving en milieu. Argumenten voor de 14 uitgangspunten De kaders geven de voorwaarden aan voor een beheerste groei van het burgervliegverkeer In veertien punten zijn de voorwaarden en condities geformuleerd voor een duurzame ontwikkeling van Eindhoven Airport op de middellange termijn. Op basis van de vigerende GLOBE overeenkomst is er maar beperkte groei mogelijk van Eindhoven Airport. De groei van Eindhoven Airport vindt zijn begrenzing in een selectief gebruik van de luchthaven, in een beperking van de openstellingstijden en in een maximum aan toegestane geluidsruimte. Voor het weekendgebruik gelden aanvullende voorwaarden. De milieueffecten van het vliegverkeer moeten worden gecompenseerd. Hiervoor wordt een regionaal uitvoeringsprogramma op- 09.0003053 3
gesteld. Vóór de uitbreiding van het vliegverkeer moet de infrastructuur rondom de luchthaven op de nieuwe situatie worden ingericht. Voorts is een beter openbaar vervoer nodig vanuit en naar de omliggende gemeenten. De kaders houden rekening met de gewijzigde beleidsomgeving Tegen de achtergrond van het Aldersadvies over Schiphol zijn de regionale luchthavens van nationale betekenis geworden. Het kabinet heeft zich verbonden te bevorderen, dat op de regionale vliegvelden voldoende capaciteit wordt geschapen voor het uit te plaatsen vliegverkeer van Schiphol. De kaderstelling zorgt ervoor, dat de gemeente een serieuze gesprekspartner blijft in de ontwikkelingen rond het vliegveld. De kaders geven duidelijk aan waar de gemeente voor staat Het kaderstellende document geeft op hoofdlijnen duidelijk weer met welke ogen de gemeente kijkt naar een doorontwikkeling van de burgerluchtvaart op Eindhoven Airport. Dit biedt de mogelijkheid om in een vroegtijdig stadium een helder signaal af te geven naar onze inwoners, naar buurgemeenten en naar andere betrokken partijen in dit dossier. Kanttekeningen De kaders geven een beperkte speelruimte voor het overleg aan de regionale Alderstafel De kaderstelling geeft op meerdere plaatsen harde voorwaarden en condities aan. De speelruimte voor het overleg zit in de invulling van het pakket compenserende maatregelen voor omgeving en milieu, in de (wijze van) financiering van dit pakket en in de samenhang van de te maken afspraken aan de Alderstafel. Communicatie: De gemeente Veldhoven wordt geïnformeerd over het Raadsbesluit. Voorstel: Wij stellen uw raad voor de volgende uitgangspunten vast te stellen voor het overleg aan de Alderstafel : 1. De bestaande, door de regio onderschreven, Regionale Overeenkomst 2003 blijft volledig van kracht tot er een nieuwe overeenkomst gesloten is. 2. De regio geeft binnen de nieuwe Regionale Overeenkomst de gebruiksgrenzen aan. 3. GLOBE blijft het overleg- en controleorgaan in de uitvoering van de bestaande en een eventuele nieuwe Regionale Overeenkomst. Er moet gezocht worden naar een overlegplatform met Defensie. 4. Het vliegveld wordt regionaal en selectief gebruikt: eerste prioriteit zijn zakelijke (lijn)vluchten en vervolgens leisure vluchten. 5. Het vliegveld blijft s nachts minimaal acht aaneengesloten uren gesloten. In het weekend minimaal negen uren. 6. De geluidsruimte voor de burgerluchtvaart blijft zover mogelijk onder de 4,74 km2. We gaan er daarbij vanuit, dat de geluidsruimte voor de burgerluchtvaart en het militaire verkeer samen onder de 8,0 km2 blijft. 7. De geluidsbelasting op weekenddagen (zowel zaterdag als zondag) is per dag zeker kleiner dan de helft van de geluidsbelasting op een gemiddelde werkdag. 8. De milieueffecten van het luchtverkeer worden volledig gecompenseerd volgens het principe de vervuiler betaalt en gekoppeld aan een regionaal uitvoeringsprogramma en dekkingsplan. 9. Het geluid wordt daadwerkelijk gemeten door een onafhankelijke instantie. Gebruik en hinder worden niet uitgedrukt in aantallen vliegbewegingen. Alleen geluidsarme vliegtuigen dienen via een selectief landingsbeleid toegelaten te worden. 10. Bij uitbreiding van het vliegverkeer dient de balans tussen milieu, leefomgeving en economie te worden hersteld ten gunste van leefomgeving en milieu. De zorg voor het woon- en leefklimaat bij het realiseren van woningbouwplannen vormt hierin een belangrijk aandachtspunt. 11. De infrastructuur rondom het vliegveld dient vooraf aan de uitbreiding adequaat ingericht te worden. Gezocht dient te worden naar een betere aansluiting van omliggende gemeenten met openbaar vervoer zoals bus en spoor. 09.0003053 4
12. De regio krijgt een begrijpbaar en onafhankelijk onderzoek naar de nadelige (gezondheids)effecten in relatie tot de voorgestelde toename van vluchten op middellange termijn. 13. Bij het uitplaatsen van niet-mainportgebonden vluchten dient er zoveel mogelijk spreiding plaats te vinden over alle daarvoor beschikbare luchthavens. 14. De daarvoor in aanmerking komende punten in deze kaderstelling moeten publiekrechtelijk verankerd worden. Son, 24 maart 2009. Burgemeester en wethouders van Son en Breugel, De secretaris, De burgemeester, drs. A.J.M. van Etten drs. J.F.M. Gaillard 09.0003053 5
Kernpunten adviesopdracht aan Alders voor overleg met de regio s Eindhoven en Lelystad over uitplaatsing vliegverkeer Schiphol De adviesopdracht is op 5 februari 2009 gegeven door de minister van Verkeer en Waterstaat mede namens de minister van VROM en de staatssecretaris van Defensie. Het overleg moet (zowel voor Eindhoven als voor Lelystad) worden gevoerd met de regionale en lokale bestuurders, de exploitanten van de luchthaven (voor Eindhoven militair en civiel) en de andere regionale belanghebbenden (waaronder omwonenden). Algemeen Het kabinet bevestigt in de opdrachtbrief het nut en de noodzaak om voor maximaal 70.000 vliegtuigbewegingen (vtb) per jaar ruimte te zoeken op regionale luchthavens (35.000 vtb t/m 2015 en 35.000 vtb t/m 2020). Het kabinet heeft ervoor gekozen de focus nu te richten op Eindhoven en Lelystad. Vervolgens kan worden bezien op welke wijze de overige regionale luchthavens, met name Twente, ondersteunend kunnen zijn in het accommoderen van de extra capaciteit. Insteek van het kabinet is een gelijkwaardige verdeling van vliegtuigbewegingen over Eindhoven en Lelystad, waarbij uitgegaan wordt van een gefaseerde aanpak die past bij de marktontwikkeling. De uiteindelijke verdeling hangt mede af van de visie t.a.v. de ruimtelijk-economische ontwikkeling voor beide regio s. Kaders en uitgangspunten voor de advisering m.b.t. Eindhoven: tot 2015 uitbreiding civiel vliegverkeer met in beginsel 30.000 vtb bovenop het huidige maximum van 21.175 vtb; voor de periode 2015-2020 een extra uitbreiding tot een maximum van in totaal 35.000 extra vtb (betekent maximaal 5.000 vtb extra). Deze inhoudelijke kaders leiden tot de volgende adviesopdracht: bezien welke mogelijkheden er zijn om 35.000 vtb op Eindhoven onder te brengen en welke optimale vlootmix onder welke condities daarbij past. De volgende randvoorwaarden moeten in acht worden genomen: Eindhoven blijft een militaire luchthaven; De Nederlandse militaire functies op Eindhoven moeten altijd doorgang kunnen vinden; De ontwikkeling moet zoveel mogelijk aansluiten bij de groene innovatieve ambities van de regio en de Brainportdoelen, waarbij het bestemmingennetwerk de regionale economische ontwikkeling mede moet versterken. Het advies moet ingaan op: de regionale ruimtelijk-economische visie in relatie tot de ontwikkeling van de luchthaven; de wijze waarop met de regio invulling gegeven kan worden aan het accommoderen van de nationale capaciteitsvraag; de steun voor de voorstellen in de regio. Aanvullende elementen waarvoor in het advies aandacht moet zijn: openingstijden; gevolgen voor de milieukaders; mogelijkheden voor het stimuleren van schone en stillere vliegtuigen; mogelijkheden voor verdere hinderbeperkende en milieumaatregelen; samenhang met de regionale ruimtelijk-economische context; noodzakelijke infrastructurele aanpassingen (zowel luchthavenfaciliteiten als landzijdige bereikbaarheid) incl. financieringsmogelijkheden; luchtverkeersdienstverlening; werkgelegenheidseffecten; relatie civiel en militair verkeer gekoppeld aan de mogelijkheid tot optimalisatie van de geluidsruimte. 09.0003053 6
Procedurestappen Op korte termijn moet Alders rapporteren aan de minister van VenW: hoe hij invulling wil geven aan zijn opdracht; of de regio s willen meepraten aan de Alderstafel; welke aandachtspunten de regio s nog meegeven. Het resultaat hiervan wordt met de kaders en uitgangspunten voor de adviesopdracht verankerd in de Luchtvaartnota. De behandeling van deze nota in de Tweede Kamer is voorzien in april 2009. Het Aldersadvies moet vóór de zomer 2009 worden uitgebracht. 09.0003053 7