SlideX gebruiksinstructies Nederlands
Inleiding Het aan- en uittrekken van therapeutische elastische kousen, panty s en armkousen kunnen moeizame handelingen zijn, die dagelijks terugkeren. Om deze handelingen gemakkelijker en met minder krachtsinspanning uit te voeren, ontwikkelde Arion diverse aan- en uittrekhulpmiddelen. Dit assortiment is samengevat onder de naam The Slide Solution. Probleemstelling In de Arbocatalogus (Arbo-wet 2007) wordt het aan- en uittrekken van elastische kousen als derde hoofdbron van fysieke belasting genoemd, met als praktijkrichtlijn dat een aan- en uittrekhulpmiddel moet worden gebruikt. Risico van fysieke overbelasting bij het aan- en uittrekken van elastische kousen ontstaat bij een verkeerde werkhouding (kans op rug- en schouderklachten) en bij teveel kracht zetten tijdens trekken en duwen (kans op hand-, pols- en schouderklachten). Dit geldt zowel voor de zorgverlener als voor de cliënt die zelfstandig de elastische kousen aantrekt. Andere risico s zijn een beschadiging van de huid van de cliënt door schuif- en drukkrachten en een kwaliteitsvermindering van de elastische kous door trekkrachten (de kous rekt uit, ladders). Oplossing Onze aan- en uittrekhulpmiddelen zijn specifiek ontwikkeld om bovengenoemde problemen op te lossen voor elastische kousen en panty s met een gesloten of open teenstuk, voor elastische kousen tot de knie of tot de lies, ongeacht de drukklasse. De Slide Solution producten zijn gemaakt van zeer glad materiaal dat bewerkt is met een speciale coating. De zeer hoge wrijvingsreductie die hierdoor ontstaat, zorgt dat de fysieke belasting voor zorgverleners en cliënten tot een minimum wordt beperkt. Doelstellingen De drie aantrekhulpmiddelen maken in combinatie met een goede werkhouding en werkwijze, dat de volgende doelstellingen worden bereikt: -- geen overbelasting van de cliënt (huid, gewrichten); -- gelijke drukverdeling van de elastische kous over het been en daarmee een optimale werking; -- kwaliteitsbehoud van de elastische kous; -- geen fysieke overbelasting van de zorgverlener. 2
Aantrekhulpmiddelen Voor het aantrekken van de elastische kous zijn drie hulpmiddelen nodig: 1) Easy-Slide, Sim-Slide (beide voor de kous met open teenstuk) of Magnide (voor de kous met gesloten teenstuk), waarmee de elastische kous gemakkelijk over de hak wordt geschoven. 2) SlideX, waarover de kous hogerop geschoven wordt tot aan de knie of de lies. Trekt een zorgverlener de elastische kousen bij de cliënt aan, dan wordt de handeling extra gemakkelijk als de cliënt op een gegeven moment aan de SlideX trekt en daarmee de zorgverlener helpt om het laatste deel van de elastische kous op te schuiven. Door de SlideX te gebruiken glijdt de elastische kous over de volle lengte van het onderbeen (kniekous) en bovenbeen (lieskous) over een dubbele gladde laag, zodat druk- of trekbelasting op geen enkel moment nodig is. 3) Handschoenen met een stroeve zijde voor voldoende grip op de elastische kous, zodat de kous langs het been naar boven geduwd kan worden in plaats van dat de kous in het been geduwd wordt. Easy-Slide Sim-Slide The Slide Solution Gloves Magnide SlideX 3
Tips & tricks voor de zorgverlener Werkhouding: - Het heeft de voorkeur om de elastische kous zittend aan te trekken, tegenover de cliënt, waarbij de cliënt de hak op de knie van de zorgverlener legt. Hoe luier de cliënt op de stoel zit, hoe gemakkelijker het been hoog gelegd kan worden. De juiste uitgangspositie is cruciaal voor het fysiek veilig en prettig aantrekken van de elastische kous. - Werk dicht bij je eigen lichaam, voorkom reiken. - Houd de rug recht door op de stoel te werken vanuit schredezit, of in schredestand staan bij het bed dat op ellebooghoogte is gezet. Handdoekrol: - Stoel: een handdoekrol onder het bovenbeen van de cliënt voorkomt het doorhangen van de knie en vermindert de druk van de hak op de knie van de zorgverlener. - Bed: als de op bed liggende cliënt zijn been zelf niet kan optillen, plaats dan een stevige handdoekrol onder zowel het bovenbeen als het onderbeen; hiermee ligt in eerste instantie de hak vrij van het bed en -zodra de kuitrol naar de hak is verplaatst- ook het hele onderbeen, zodat de elastische kous zonder problemen omhoog geschoven kan worden. 4
SlideX - De SlideX vermindert de wrijvingsweerstand vanaf de enkel tot aan de knie of lies, waardoor: het aantrekken van de elastische kous door de cliënt zelf of het opduwen door de zorgverlener erg gemakkelijk gaat; de druk van de elastische kous gelijkmatig over het been kan worden verdeeld, wat belangrijk is voor de goede werking van de kous; de elastische kous goed aangedaan kan worden door uitsluitend voorzichtig op te duwen; het voor de elastische kous en de eigen hand- en schoudergewrichten belastende trekken aan de boord is niet nodig. - Zodra de boord van de elastische kous op de SlideX ligt, kan de cliënt de zorgverlener helpen met het opduwen van de kous door aan de lus van de SlideX te trekken. Handschoenen: - De speciale handschoenen zijn zo stroef, dat aanraken voldoende grip oplevert; extra druk zetten op de elastische kous is onnodig en zou de opduwbeweging alleen maar zwaarder maken. Houd de spanning in de armen en handen laag. - Werk tijdens het opduwen van de elastische kous meer met de volle hand, zet geen druk met de vingertoppen. De handen duiken bij het opduwen niet naar onderen, maar blijven naar de knie gericht; dit voorkomt belasting van de polsgewrichten. 5
Werkwijze: (1) aantrekken van de elastische kniekous bij de zittende cliënt Hulpmiddelen: - Easy-Slide, Sim-Slide of Magnide - SlideX - Handschoenen voor elastische kousen - Handdoekrol Voorbereiding: - Cliënt zit op een (bij voorkeur luie) stoel, plaatst een handdoekrol onder het bovenbeen en legt de hak op de knie van de zorgverlener. - Zorgverlener zit in een actieve houding voor de cliënt op een stoel of kruk. 6
Werkwijze elastische kous aantrekken: - Plaats de Easy-Slide, Sim-Slide of Magnide over de voet. - Trek de handschoenen aan. - Klik bij de SlideX de magneetjes op elkaar en plaats de SlideX als volgt in lengterichting op de voorzijde van het been: de lange zijde ligt onder (over boven- en onderbeen), de korte zijde ligt boven (over het onderbeen); sla de onderste rand om de enkel, zodanig dat de SlideX binnen de Easy-Slide, Sim-Slide of de Magnide valt; de lus ligt boven op de knie. - Pak de elastische kous meer aan de achterkant van de boord vast en breng de kous (zonder uit te rekken) over de voet tot boven de enkel. 7
- Duw de elastische kous op vanaf de voet en rond de hak; de handen volgen de lijn van het been. - Voorkom ophoping van de elastische kous rond de enkel: schuif met de handen de boord richting de knie. - Herhaal het opduwen vanaf de voet en rond de hak, totdat de hiel van de elastische kous op de juiste plaats is. - Controleer of de kous recht wordt aangetrokken; corrigeer eventuele verdraaiingen. - De zorgverlener schuift de eigen stoel iets dichterbij zodat reiken wordt voorkomen. - Schuif de kous verder richting de knie: Plaats de handen aan de zijkant/achterzijde van het onderbeen en duw de elastische kous op tot ongeveer 2 cm onder de onderkant van de knieschijf. Hulp van de cliënt: zodra de boord van de elastische kous op de SlideX rust, houdt de zorgverlener de handen op de elastische kous en helpt de cliënt de kous verder op te trekken door de lus van de Slidex naar zich toe te halen; een licht meeduwen door de zorgverlener is voldoende om de kous goed aan te leggen. Bij een juiste uitvoering is de druk van de kous over het hele onderbeen gelijk verdeeld. 8
- Weghalen van de Easy-Slide, Sim-Slide of Magnide: Pak met een hand de lus van de Easy-slide vast, de andere hand (met handschoen) sluit rond de hak van de cliënt en houdt daarmee de elastische kous op zijn plaats; Houd de bovenarm van de arm waarmee je trekt, dicht bij je lichaam en hang vervolgens rustig met de romp iets naar achteren en geef de Easy- Slide de tijd om in beweging te komen; Pak de Easy-slide opnieuw dichter bij de elastische kous vast en herhaal de handeling; Bij een rustig verlopende beweging blijft de elastische kous op zijn plaats; het is bovendien een behoud van de Easy-Slide. 9
Aandachtspunten bij het opduwen van de elastische kous: - De handen volgen tijdens het opduwen de vorm van het been, dat wil achtereenvolgens zeggen: via de zijkant van de voet naar de hak; met open handen om de ronding van de hak heen; meer omvattend aan de zijkant/achterzijde van het onderbeen, richting de knie; de polsen blijven in neutrale stand (vingertoppen op de knie gericht). 10
- De rondingen van de hak en de kuit maken dat de achterzijde van het been de lange kant is: door de handen vooral daar te plaatsen, gaat de elastische kous aan de voorzijde (korte kant) vanzelf mee en is het niet nodig om het (vaak gevoelige) scheenbeen aan te raken. - Zet geen kracht met de handen of vanuit de schouder; het opduwen van de kous ontstaat vanuit een voorzichtige hang - beweging vanuit de romp. - Duw de elastische kous volledig met handschoenen op. De cliënt helpt op het laatst mee door de SlideX naar zich toe te trekken. Zou de cliënt op het laatst de elastische kous met de handen optrekken, veroorzaakt dat handbelasting van de cliënt, een uitgerekte boord en een ongelijke drukverdeling van de kous over het onderbeen. - Aantrekken van een sok, kniekous of panty over een elastische kous met open teenstuk, of na ACT (ambulante compressie therapie): leg de Slidex over het onderbeen en om de voet, om oprollen van de rand van de elastische kous bij de tenen of de randjes van de zwachtel te voorkomen. - Voor cliënten met benen van een grotere omvang, is er de SlideX Large. 11
Werkwijze: (2) aantrekken van de elastische lieskous bij de zittende cliënt De voorbereiding en werkwijze zijn zoals bij de kniekous. Een iets grotere SlideX (maat Large) zorgt ervoor dat het gehele bovenbeen omsloten is met de dubbele gladde laag, zodat ook het opduwen vanaf de knie gemakkelijk zal verlopen. Aandachtspunten: - Duw vanaf de enkel een dermate groot deel van de steunkous naar boven, zodat de kous hoog in het bovenbeen ook goed kan worden aangelegd. - Zodra de kous over de knie is, vraag dan de cliënt om de voet tegen je bovenbeen te plaatsen, haal de handdoekrol weg en duw de kous hoger op; de cliënt helpt mee door aan de SlideX te trekken. - Voor het laatste deel van het bovenbeen zal de cliënt moeten gaan staan; werkwijze en werkhouding zijn dan als volgt: de cliënt zet gewicht op het been waarover de steunkous wordt aangetrokken; 12
ga zelf in squathouding om het been heen staan; plaats de handen op het bovenbeen en terwijl de cliënt de Slidex naar zich toe trekt, strek de benen rustig uit en neem via de handschoenen de kous mee naar boven. 13
Werkwijze: (3) Het aantrekken van de elastische kniekous bij de liggende cliënt Hulpmiddelen: - Easy-slide / Sim-Slide / Magnide - SlideX - Handschoenen voor elastische kousen - Twee handdoekrollen Werkhouding: - Dichtbij je eigen lichaam werken, voorkom reiken. - Houd de rug recht; zet het hoog-laag bed zo hoog, dat je ongeveer op ellebooghoogte kunt werken. - Werk in schredestand naast het bed, of het eerste deel vanaf het voeteneinde. Zet in dat laatste geval de voetensteun van het bed hoger en het hele bed wat lager. Soms is het mogelijk om de voetenplank weg te halen. 14
Voorbereiding: - Leg alle hulpmiddelen binnen handbereik. - Zet het bed in de juiste positie en op de juiste hoogte. - Werkend aan de lange kant van het bed: vraag of de cliënt zijn been iets naar jou wil toeleggen. - Plaats één handdoekrol onder het bovenbeen van de cliënt en de andere onder zijn kuit. De gehele voet ligt nu (en later het gehele onderbeen) vrij van de onderlaag. De handdoekrollen zijn niet nodig als de cliënt zelf zijn been kan optillen. Werkwijze elastische kous aantrekken: - De werkwijze is als bij de zittende cliënt. Duw de elastische kous op vanaf de voet en rond de hak; de handen volgen de lijn van het been. Voorkom ophoping van de elastische kous rond de enkel; schuif de boord van de kous dan iets verder richting de knie. - Zodra de hak van de elastische kous op zijn plaats is, verplaats je de handdoekrol van de kuit naar de hak waarna het onderbeen vrij ligt. Plaats de handen aan de zijkant/achterzijde van het onderbeen en duw de elastische kous op, totdat de boord van de kous op de SlideX rust. 15
- Vraag de cliënt de kous verder op te trekken door de lus van de SlideX naar zich toe te halen; een licht meeduwen door de zorgverlener is voldoende om de kous goed aan te leggen. - Zodra de elastische kous tot ongeveer 2 cm onder de onderkant van de knieschijf is, kan de cliënt de SlideX er verder uittrekken. Voor het andere been loop je om naar de andere kant van het bed. 16
Werkwijze: (4) Het uittrekken van de elastische kniekous bij de zittende cliënt Voorbereiding: - Cliënt zit op een (bij voorkeur luie) stoel, plaatst een handdoekrol onder het bovenbeen en legt de hak op de knie van de zorgverlener. - Zorgverlener zit in een actieve houding voor de cliënt op een stoel of kruk. - Trek de handschoenen aan. Werkwijze elastische kous uittrekken: - Plaats de Easy-Off of de Sim-Slide over de voet. - Easy-Off: maak het klittenband boven de enkel (niet te strak) vast en sla het (overgebleven) materiaal over de band terug. - Sim-Slide: trek via het elastische bandje de Sim-Slide redelijk strak om de enkel. 17
- Pak de elastische kous meer aan de zijkant-achterkant van de boord vast en breng de kous (zonder uit te rekken) in een rustige vloeiende beweging richting de voet en om de hak heen, tot het moment dat er teveel trekkracht op de kous komt. - Plaats de handen om de hak en eventueel de wreef, en schuif de elastische kous van de voet af. - Met een ronde beweging schuift de elastische kous zonder belasting om de hak heen. 18
Werkwijze: (5) Het uittrekken van de elastische lieskous bij de zittende cliënt Voorbereiding: - Cliënt zit op een (bij voorkeur luie) stoel. - Zorgverlener zit voor de cliënt op een stoel of kruk. - Leg de opengeslagen SlideX over het been en plaats het uiteinde (de kant waar geen lus zit) bij de rand van de steunkous en sla de boord van de steunkous daar over heen. - Zorg dat de SlideX steeds hoog in de rand van de omgeslagen kous blijft zitten. Werkwijze elastische kous uittrekken: - Zodra de kous ongeveer 10 cm over de Slidex omgeslagen is, plaats je de handen aan weerszijden van het bovenbeen op het omgeslagen deel van de steunkous en stroop je de kous rustig naar beneden af. - Zodra de steunkous tot net boven de knie is afgestroopt, kan de cliënt de handdoekrol onder het bovenbeen plaatsen en vervolgens de hak op de knie van de zorgverlener leggen. 19
- Schuif de elastische kous rustig over de SlideX verder naar beneden af. - Als de Slidex ook de voet en hak omsluit, gaat de steunkous ook over de voet gemakkelijk uit. 20
Werkwijze: (6) Het uittrekken van de elastische kniekous bij de liggende cliënt Werkhouding: - Dicht bij je eigen lichaam werken, voorkom reiken. - Zet het hoog-laag bed zo hoog, dat je ongeveer op ellebooghoogte kunt werken. - Werk in schredestand naast het bed, of (bij niet te ver reiken) vanaf het voeteneinde. Zet in dat laatste geval de voetensteun van het bed hoger en het hele bed wat lager. - Plaats één handdoekrol onder het bovenbeen van de cliënt en de andere onder zijn kuit of hak. De handdoekrollen zijn niet nodig als de cliënt zelf zijn been kan optillen. Werkwijze: - Plaats de Easy-Off of de Sim- Slide over de voet. - Easy-Off: maak het klittenband boven de enkel (niet te strak) vast en sla het (overgebleven) materiaal over de band terug. - Sim-Slide: trek via het elastische bandje de Sim-Slide redelijk strak om de enkel. - Trek de handschoenen aan. 21
- Pak de elastische kous meer aan de zijkant-achterkant van de boord vast en breng de kous (zonder uit te rekken) in een rustige vloeiende beweging richting de voet en om de hak heen, tot het moment dat er teveel trekkracht op de kous komt. - Plaats dan de handen om de hak en eventueel de wreef, en schuif de elastische kous van de voet af. 22
Ontwikkeling van de SlideX De SlideX is ontwikkeld samen met Tinie Hake, eigenaresse van TRANSFERS belicht. Dit bedrijf is een opleidings- en adviesbureau op het gebied van het verminderen van fysieke belasting voor medewerkers in de gezondheidszorg. Als eigenaresse van TRANSFERS belicht verzorgt zij zelf een belangrijk deel van de trainingen, waardoor zij inmiddels een zeer ruime ervaring heeft in diverse sectoren van de gezondheidszorg. Haar statement is niet voor niets: "Iedere vorm van zorg kan worden verleend, zonder dat er sprake is van fysieke overbelasting." Na haar opleiding aan de Academie voor Fysiotherapie in Groningen, is Tinie Hake tot 2000 als fysiotherapeute werkzaam geweest. In de loop der tijd heeft zij zich gespecialiseerd in de haptonomie (Academie voor Haptonomie en Kinesionomie te Doorn). Nadat zij in het verzorgingstehuis betrokken raakte bij de problematiek van het tillen en verplaatsen van bewoners, is zij haar kennis en vaardigheden vanuit de fysiotherapie en de haptonomie gaan gebruiken om cursussen te verzorgen. Na het afronden van de docenten opleiding in de haptonomische til- en verplaatsingstechnieken, is zij in 2002 gestart met het trainingsbureau TRANSFERS belicht. Tinie Hake is tevens auteur van "Basisboek verplaatsingstechnieken voor zorgverleners". De SlideX is ontwikkeld uit een idee dat direct voortkomt uit de praktijk van Tinie Hake. Het product lost problemen op waar verpleegkundigen en mantelzorgers dagelijks op de werkvloer tegenaan lopen bij het aan- en uittrekken van kompressiekousen. Samen met Arion is de SlideX ontwikkeld tot een multifunctioneel en breed inzetbaar hulpmiddel wat voor iedere zorgverlener die met deze problematiek te maken heeft een feest van herkenning zal zijn. Productinfo / Maattabel Artikelnummer Maat Diameter van het been E01520 Medium < 20 cm E01521 Large > 20 cm Noot: 1. De opgerolde handdoek voorkomt het doorhangen van de knie en vermindert de druk van de hak op de knie van de zorgverlener. 2. Actieve houding: de rug is vrij van de rugleuning van de stoel, voeten in schredestand. 3. De hak is de grootste ronding en daarmee het grootste knelpunt. Door bij het opduwen van de kous, vooral aan de achterzijde van de hak (onderkant) accenten te leggen, schuift de kous eenvoudig naar boven, richting de knie. 23
Arion is een innovatief bedrijf, actief op de internationale markt voor hulpmiddelen in de zorg. Het bedrijf speelt in op de toenemende vergrijzing en verschraling in de zorgsector en ontwikkelt, produceert en vermarkt vernieuwende, functionele producten. Deze producten, zoals aan- en uittrekhulp voor therapeutische elastische kousen en producten waarmee je zonder water een patiënt kunt wassen, verbeteren het gebruiksgemak en de efficiency in de gezondheidszorg. Bezoek voor meer informatie onze website www.arion-group.com Arion Nederland B.V. Vouersweg 103 6161 AG GELEEN Tel.: 0800-621 31 41 Fax: 0800-621 31 42 E-mail: arionnl@arion-group.com www.arion-group.com TSS14-048