AANPAKKEN VAN LAAGGELETTERDHEID = INVESTEREN IN DE TOEKOMST GEMEENTE STEENWIJKERLAND a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Uitvoeringsplan 2014 2017
a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z
a b c d e 1 f g Aanpakken h i van j k laaggeletterdheid = investeren in de toekomst l m n o p Uitvoeringsplan 2014 2017 q r s t u v w x y z
Inhoud 1 Inleiding 5 2 Aanleiding 7 3 Visie en missie 9 4 Doelstelling 11 Laaggeletterdheid betekent dat iemand onvoldoende kan lezen, schrijven of rekenen om effectief te handelen in persoonlijke en maatschappelijke situaties en in situaties van studie en werk. 5 Doelgroep 13 6 Aanpak 15 6a Werving en toeleiding 18 6b Welke partners worden betrokken 21 7 Organisatie 23 8 Financiën 25 9 Communicatie 27 10 Monitoring en nazorg 31 11 Risico's 33
4 5 Uit de publicatie Feiten & cijfers geletterdheid van de Stichting Lezen & Schrijven blijkt dat 1 Deelname aan taaltrajecten leidt tot een betere taalbeheersing, de meeste deelnemers aan taaltrajecten beschikken over verbeterde schrijf- speek- en luistervaardigheden. 2 Een betere taalbeheersing ervoor zorgt dat mensen zelfredzamer, sociaal actiever en gelukkiger zijn en zo een betere plek in de samenleving krijgen. 3 Een betere taalbeheersing leidt tot een betere economische situatie: betere arbeidsmarkt positie en beter functioneren van de werknemers. 4 De gezondheidssituatie van geletterden is in een aantal opzichten beter; zij ontwikkelen gezondheidsvaardigheden en ervaren minder snel problemen. 1 Inleiding In Nederland hebben 1,5 miljoen mensen problemen met lezen en schrijven; 1,1 miljoen hiervan maken deel uit van de beroepsbevolking. Laaggeletterden hebben moeite met lezen en schrijven en ondervinden hierdoor moeilijkheden om volwaardig mee te kunnen doen in de samenleving. Sociale, politieke en culturele uitsluiting kan het gevolg zijn, daarom wordt laaggeletterdheid ook wel functioneel analfabetisme genoemd. Met de aanpak door de Rijksoverheid is er al veel veranderd; er is meer inzicht gekomen in de omvang van het probleem, er is meer maatschappelijke aandacht gekomen, het onderwerp is beter bespreekbaar en er is een infrastructuur ontstaan van overheden met onderwijsaanbieders, sociale partners, bibliotheken, welzijns- en gezondheidsorganisaties. Aandacht voor laaggeletterdheid is blijvend nodig omdat het qua samenstelling een dynamische groep betreft, bestaande uit jongeren en ouderen zowel allochtoon als autochtoon, lichtverstandelijk gehandicapten en kansarmen. De verwachting is dat, als we niets doen, in 2020 nog steeds 10% van beroepsbevolking laaggeletterd is. Geletterdheid vormt de basis voor participatie: duurzame inzetbaarheid op de arbeidsmarkt, het bevordert de zelfredzaamheid van de burgers en verbetert de mogelijkheid om deel uit te maken van een sociaal netwerk. Het nieuwe actieplan van de Rijksoverheid zet daarom breed in en vraagt om inzet van iedereen; de burgers zelf, werkgevers, maatschappelijke organisaties en overheden. 5 Investeren in taalscholing zorgt ervoor dat mensen doorstromen naar andere vormen van opleiding. Zij werken zo structureel aan het bereiken en behouden van hun status als geletterde. 6 Aandacht voor lezen en schrijven op jonge leeftijd gaat laaggeletterdheid tegen.
6 g e m e e n t e steenwijkerland Wat ook heel belangrijk is, is dat je je kind kunt begeleiden en ondersteunen als het met materiaal van school thuis komt. 2 Aanleiding Uit het rapport van cinop blijkt dat in Steenwijkerland 13% van de bevolking laaggeletterd is, iets hoger dan het landelijk gemiddelde (10%). Dit betekent dat zo n 4230 mensen problemen ondervinden bij allerlei aspecten van het dagelijks leven: boodschappen doen, bezoek aan de dokter, lezen van recepten, begeleiden van hun kind tijdens de schoolloopbaan, op hun werk of om werk te vinden, bij een opleiding etc. In Steenwijkerland wordt sinds 2008 het project Taal is de sleutel tot groei uitgevoerd op de brede school Steenwijk-West. Dit project heeft tot doel om de taalvaardigheid van ouders van jonge kinderen te versterken waardoor de participatie en re-integratie van ouders wordt vergroot. Het project is een succes, ouders die meedoen ervaren een positief effect op de manier waarop zij hun kinderen kunnen stimuleren en begeleiden. 7 a a n pa k k e n va n laaggeletterdheid = investeren in de toekomst Met het tekenen van de Alliantie van Meedoen op 3 april 2013 door de wethouder van Steenwijkerland geeft de gemeente Steenwijkerland aan prioriteit te willen geven aan de aanpak van laaggeletterdheid. De gemeente wil laaggeletterdheid breed terugdringen, dit betekent dat naast ouders van (jonge) kinderen ook andere laaggeletterden de kans moeten krijgen om zich te ontwikkelen om een volwaardige plaats op de arbeidsmarkt en in de maatschappij te krijgen. Daarom participeert de gemeente in het project Taal voor het leven, een landelijke aanpak waaraan gemeenten uit zes regio s deelnemen, ondersteund door een regiocoördinator. (Zie verder hoofdstuk 6, de Aanpak). Geletterdheid is een basisvoorwaarde voor een gezonde en duurzame samenleving Taal is de sleutel, maar er is meer nodig. Daarom wordt binnen de gemeente samenwerking gezocht bij de totstandkoming en uitvoering van het beleid bij Wet maatschappelijke ondersteuning, onderwijs, welzijn, sociale zaken, werk en inkomen, voor- en vroegschoolse educatie, voorkomen schoolverlaten (Wiedenmodel/Jongerenloket) en Centrum voor Jeugd en Gezin. Omdat aan dit landelijke project meerdere gemeenten meedoen lijkt het zinvol na te gaan of samenwerking met buurtgemeente(n) mogelijk is zodat middelen effectief kunnen worden ingezet zowel op het gebied van werving van laaggeletterden en vrijwilligers als op het gebied van scholing.
8 3 Visie en missie De visie van de gemeente Steenwijkerland is: Geletterdheid is een basisvoorwaarde voor een gezonde en duurzame samenleving. De missie van de gemeente is om het belang van het aanpakken van laaggeletterdheid te verankeren in de samenleving zodat huidige en nieuwe laaggeletterden gestimuleerd worden zich te ontwikkelen in hun taalvaardigheid. 9
1 11 Gesteund door het regio-coördinaat werden een flink aantal mensen van de Noordwestgroep (gemeentelijke Sociale Werkplaats) getest met de Taalmeter. Er kon in mei worden gestart met een volledige cursusgroep laaggeletterden. Veel van de deelnemers waren erg blij dat er aandacht voor hun problematiek was. 4 Ambitie en doelstelling De ambitie is om de aanpak Laaggeletterdheid doelgericht en breed maatschappelijk uit te voeren en te verankeren in onze samenleving. Hierbij wordt vanuit de gemeente nauw samengewerkt met alle relevante betrokkenen zoals onderwijs, maatschappelijke organisaties, werkgevers en niet in de laatste plaats met de burgers zelf. De doelstelling is om het aantal laaggeletterden in Steenwijkerland blijvend terug te dringen, in eerste instantie met 15% in 2016 tot 3600 laaggeletterden. De samenstelling van deze groep is voortdurend in beweging omdat ouderen wegvallen en jongeren en allochtonen instromen. Het vraagt dus blijvend om een flexibele aanpak aansluitend bij de omvang van de doelgroepen. Monitoring van de doelgroepen is nodig om inzicht te hebben ín die doelgroepen. Voor de grote groep laaggeletterden is het doel om een of meer stappen op de participatieladder te kunnen zetten. Niet voor iedereen zal trede 6 in het verschiet liggen. PARTICIPATIELADDER VOLGENS STAMM met een door Steenwijkerland toegevoegde stap 2 Ik heb meer zelfvertrouwen gekregen 7 6 5 4 3 2 BETAALD WERK BETAALD WERK MET ONDERSTEUNING ONBETAALD WERK 1 DEELNAME GEORGANISEERDE ACTIVITEITEN SOCIALE CONTACTEN BUITEN DE DEUR VERTROUWEN EN ZELFBEELD GEÏSOLEERD
12 5 Doelgroep Tot de doelgroep behoren alle laaggeletterde volwassenen in Steenwijkerland, autochtoon en allochtoon, onder te verdelen in: - Jong volwassenen, met of zonder werk en met of zonder startkwalificatie - Ouders van (jonge) kinderen - Volwassenen tot 67 jaar - Volwassenen zonder werk - Allochtonen - Licht verstandelijk gehandicapten 13 De groepen overlappen elkaar, maar maken duidelijk waar we deelnemers kunnen vinden hoe we ze het beste kunnen opleiden. We volgen een doelgroepenbeleid dat erop is gericht om de samenwerking met de juiste partners binnen en buiten de gemeente te versterken en zo de aanpak af te stemmen op de doelgroep. Daarom zijn de onderwijsinstellingen, maatschappelijke organisaties en werkgevers indirect een doelgroep omdat zij betrokken moeten worden en onontbeerlijk zijn voor het behalen van de doelstelling. Ik stimuleer mijn kind met lezen omdat ik nu begrijp hoe belangrijk taal is
14 15 De aanpak De gemeente Steenwijkerland voelt zich verantwoordelijk voor het maken van beleid op het gebied van laaggeletterdheid en het uitvoeren hiervan. Binnen de gemeente werken we samen met Wet maatschappelijke ondersteuning, onderwijs, welzijn, sociale zaken, werk en inkomen, voor- en vroegschoolse educatie, voorkomen schoolverlaten en Centrum voor Jeugd en Gezin om beleid te maken voor de aanpak van laaggeletterdheid. Vanuit dit beleid worden ketenpartners betrokken die nodig zijn voor de uitvoering en om dit beleid tot een succes te maken. Samen met hen scherpen we het beleid verder aan en maken we resultaatsafspraken. Ook leggen we vast hoe monitoring zal plaatsvinden. De gemeente Steenwijkerland is enthousiast op weg om laaggeletterdheid aan te pakken, onder meer door de volgende werkwijze: a Aanstelling van een taalpuntcoördinator en regionale samenwerking met de regiocoördinator. b Taal voor het leven, een proefprogramma van de Stichting Lezen en Schrijven waarbij de gemeente verantwoordelijk is voor de aanpak en de regie heeft. Een te vormen werkgroep laaggeletterdheid zal de aanpak uitvoeren. Met dit proefprogramma wordt onderzocht op welke manieren laaggeletterden bereikt kunnen worden om hen te helpen naar een hoger lees en schrijfniveau. Er wordt gebruik gemaakt van bestaande lokale kennis en infrastructuur, deze wordt versterkt en verbreed. De resultaten moeten worden gemeten en vastgelegd zodat effecten duidelijk worden en overdraagbaarheid mogelijk is. Het programma wordt uitgevoerd door speciaal hiervoor opgeleide vrijwilligers onder leiding van een taalpuntcoördinator. c Vrijwillige taalcoaches helpen mensen bij het leren van de Nederlandse taal, en/ of ondersteunen hen bij het lezen en schrijven. Ze maken hen wegwijs in onze samenleving, zodat mensen een eigen netwerk kunnen opbouwen. Zo worden mensen meer zelfredzaam en kunnen beter participeren in de samenleving. d Sinds januari 2014 is het Taalpunt in de bibliotheek op twee ochtenden in de
16 17 e f g h week open voor mensen die moeilijkheden ervaren met lezen en schrijven. Samen met hen wordt gekeken hoe zij het beste geholpen kunnen worden. Vanuit ons project 'Taal is sleutel tot groei wordt Taal voor thuis uitgevoerd; specifiek gericht op ouders (met name moeders) van kinderen tussen 2-12 jaar, waarbij ouders leren hun eigen taal te ontwikkelen en daarmee ook de taal van hun kinderen kunnen stimuleren. We maken bij de aanpak gebruik van o.a. de kennis en programma s van Stichting Lezen & Schrijven en worden hierbij ondersteund door de regiocoördinator van de stichting. Daarmee zijn wij ook direct betrokken bij de regionale aanpak IJssel-Vecht en maken we gebruik van elkaars kennis en ervaringen. Binnen de gemeente is de werkgroep TAAL 0-8 actief. Deze werkgroep is de verbinding tussen alle uitvoerenden betrokken bij deze doelgroep, op het moment dat er sprake is van onvoldoende taalontwikkeling. Voor inburgeraars is er een vaste routing om na te gaan of hulp bij taal nodig is. Dienst Uitvoering Onderwijs, asielzoekerscentrum, Intergemeentelijke sociale We gaan aan de slag met de 7 pijlers uit de aanpak voor gemeenten: 2 A Taboe doorbreken B Begrijpelijk communiceren c Lezen bevorderen D Taalachterstanden aanpakken E Werkloosheid terugdringen F Bedrijven betrekken G Wet- en regelgeving benutten. Zoals uit bovengenoemde punten blijkt, hebben we interne en externe partners nodig om het beleid te maken en uit te voeren. De samenwerking met het landelijke ondersteuningspunt Stichting Lezen & Schrijven is voor de uitvoering van ons beleid van groot belang. Niet alleen als kenniscentrum maar ook als daadwerkelijke ondersteuning in de praktijk. dienst en onderwijs zijn betrokken zodat de kans dat er iemand tussen wal schip Om het taboe te doorbreken is voorlichting nodig, niet alleen aan de burgers maar geraakt klein is. Vrijwillige taalcoaches spelen een belangrijke rol bij de uitvoering. ook aan medewerkers van bijvoorbeeld de afdeling inwoners en ondernemers, i Bij de voorlichting en de uitvoering maken we gebruik van ambassadeurs; bibliotheek etc. mensen die inmiddels de taal beter beheersen en hebben leren lezen en schrij- Aandacht voor laaggeletterdheid wordt onderdeel van cursussen voor loketmede- ven. Zij zijn vanuit hun eigen ervaring goed in staat om laaggeletterden te werkers. begrijpen en weten welke middelen/methodes helpen om mensen te laten Het voorlichtingsmateriaal en de gemeentelijke formulieren moeten aangepast zijn deelnemen. op mensen die moeite hebben met lezen. Ook bij de communicatie kunnen we j Taalcoaches en ambassadeurs bouwen zo hun eigen netwerk op, zij kunnen van gebruik maken van de kennis en materialen van de Stichting Lezen & Schrijven. elkaar leren en versterken elkaar. Zo wordt de aanpak van laaggeletterdheid een vast onderdeel van de samenleving. In eerste instantie opgepakt samen met Basisscholen en het voorschoolse zijn belangrijke partners met betrekking tot het landelijke en regionale steun en samenwerking, later ingebed in de dagelijkse signaleren; niet alleen voor kinderen maar juist ook voor de ouders. Het onderwijs is praktijk in Steenwijkerland. dus ook een partner in de vorm van vindplaats. Door ouders meer bij de school te betrekken kunnen zij laagdrempelig toegeleid worden naar ondersteuning bij hun Laaggeletterdheid wordt een vast onderdeel van maatschappelijke participatie, en eigen taalontwikkeling. Daar hebben hun kinderen direct weer profijt van en sluiten krijgt een duidelijke plek binnen de gemeente: we aan bij Taal voor thuis. We zorgen voor draagvlak, bij maatschappelijke organisaties en werkgevers We zoeken particulier initiatief voor cofinanciering Voor de scholing wordt er nauw samengewerkt met het onderwijs, met name met We maken gebruik van combinatietrajecten waar dat kan: bijvoorbeeld taal als het Regionale Opleidingscentra, hier worden o.a. de cursussen Nederlands gegeven. onderdeel van de integratietrajecten, zodat de focus niet alleen ligt op het De bibliotheek zorgt voor laagdrempelig beschikbare informatie en leesbevordering. begeleiden naar werk maar breder We zoeken samenwerking met andere partijen, en maken met educatieaanbieders prestatieafspraken We weten hoe we de doelgroepen kunnen bereiken en welke acties en communicatiemiddelen we hiervoor kunnen inzetten. Nu ik de taal beter versta, heb ik meer interesse gekregen voor dingen die mijn kind op school doet 2 Taalkracht voor gemeenten
18 19 Via welzijns- en vrijwilligersorganisaties dragen we zorg voor werving van vrijwilligers die als taalcoaches aan de slag kunnen gaan. Mensen die al een taalcursus succesvol hebben afgerond wordt gevraagd als ambassadeur potentiële deelnemers te enthousiasmeren. Vrijwilligers zijn inmiddels gestart met het begeleiden van medeburgers. Naast de uitvoerende hebben bovenstaande organisaties ook een signalerende rol op het gebied van laaggeletterdheid en kunnen zij mensen toeleiden naar ondersteuning bij hun taalontwikkeling. Vanuit de gemeente en serviceorganisaties worden werkgevers benaderd: niet alleen om deelnemers een kans te geven werkervaring op te doen maar ook juist om deelnemers aan te leveren zodat hun kans op doorstroming binnen het bedrijf wordt vergroot. Beleidsambtenaren van de gemeente zorgen dat zij op de hoogte zijn van wet- en regelgeving zodat alle mogelijkheden en middelen benut worden. 6a Werving en toeleiding Iedere doelgroep vraagt om een eigen wervingsactiviteit en een eigen ontwikkel- en opleidingsbehoefte. Met voorlichting kunnen we het probleem onder de aandacht brengen, mensen moeten laagdrempelig informatie kunnen krijgen en zich veilig voelen als zij hun probleem willen bespreken. Het aanbod moet vraaggericht en makkelijk toegankelijk zijn, zo dicht mogelijk bij huis gegeven worden, op een manier die aansluit bij de doelgroep. Omdat de groep laaggeletterden voortdurend in beweging is en van samenstelling verandert, is een flexibele aanpak gewenst. We werken binnen afgesproken kaders om in te kunnen spelen op nieuwe situaties en maatschappelijke veranderingen. Doelgroep Bijzonderheden Werving via Jong volwassenen (zonder startkwalificatie) Ouders van jonge kinderen Jonge laaggeletterden worden naar onderwijs toegeleid om hen in een zo vroeg stadium te kunnen helpen bij hun taalontwikkeling en zo beter toe te rusten voor de eisen die de arbeidsmarkt aan hen stelt en om hen een betere toekomst met een plaats in de samenleving te kunnen bieden. Met aanpak uitgevoerd op de basisscholen in Steenwijkerland (in navolging van de pilot Steenwijk-West) worden ouders gestimuleerd mee te doen aan het programma om de taalvaardigheid te vergroten zodat zij hun kinderen beter kunnen stimuleren en begeleiden bij de schoolloopbaan. Jeugdgezondheidszorg en voor- en vroegschoolse educatie spelen door signalering een belangrijke rol om ouders te betrekken bij de aanpak. Taal voor thuis is een methode met gezinsaanpak, speciaal voor ouders met kinderen tussen 2-12 jaar. - Sportverenigingen - Jeugd- en buurtcentra - Welzijnsorganisaties - Jeugdhulpverlening - ROC - Praktijkonderwijs - RMC/jongerenloket - Werkgevers - Consultatiebureaus - Kinderdagverblijven - Peuterspeelzalen - Scholen voor primair onderwijs - Werkgevers - Maatschappelijk werk - Sportverenigingen
2 21 Doelgroep Bijzonderheden Werving via Volwassenen met werk Volwassenen zonder werk Ook op de werkvloer is er aandacht voor het probleem van laaggeletterden, immers vroeg of laat loopt iemand tegen het probleem aan dat hij/zij niet meer goed mee kan komen op het werk omdat instructies, nieuwsbrieven e.d. niet gelezen kunnen worden, laat staan dat er sprake kan zijn van een aan het werk gerelateerde cursus. Ongeveer de helft van de laaggeletterden heeft geen betaald werk. Een deel van deze groep ondervangen we al in de doelgroep jonge volwassenen en ouders van jonge kinderen. Blijft over de groep die qua leeftijd nog in aanmerking komt voor een plaats op de arbeidsmarkt en een groep ouderen boven de pensioengerechtigde leeftijd. - Werkgevers - (sport)verenigingen - Vrijwilligersorganisaties - Maatschappelijke organisaties - UWV - Sociale dienst - (sport)verenigingen - Maatschappelijke organisaties - Onderwijs 6b Welke partners worden betrokken? Zoals we eerder hebben genoemd werkt de gemeente samen met interne en externe partners. Naast de ketenpartners die nauw betrokken zijn bij het beleid, zijn er partners nodig voor de uitvoering en monitoring. 1 Afdelingen binnen gemeenten 2 Werkgevers, als vindplaats en als werkervaringsplaats 3 Onderwijs (alle niveaus), als vindplaats en voor educatietrajecten 4 Vrijwilligerswerk, voor werving 5 Bibliotheek, voor informatie en leerbevordering/educatietrajecten 6 Maatschappelijke organisaties 7 Welzijnsorganisaties 8 UWV 9 RpA 10 Ouderenwerk 11 GGD 12 Huisartsen, cliëntenraden 13 Woningbouwverenigingen 14 (sport)verenigingen Een deel van deze organisaties wordt niet direct betrokken maar geïnformeerd middels voorlichtingsmateriaal zodat zij op de hoogte zijn van de mogelijkheden binnen de gemeente Steenwijkerland om laaggeletterdheid aan te pakken. Zo hebben zij een signaleringsfunctie naar hun leden en/of naar vrijwilligers- en welzijnsorganisaties. Allochtonen Nieuwkomers in Steenwijkerland hebben veelal een inburgeringstraject afgerond maar zijn daarmee niet allemaal geletterd. - Gemeente - Onderwijs - Maatschappelijke organisaties Licht verstandelijk gehandicapten Deze groep vergt een speciale aanpak in samenwerking met (speciaal) onderwijs en zorgorganisaties bijvoorbeeld MEE. - Welzijnsorganisaties - (speciaal) onderwijs - Zorginstellingen
22 23 Organisatie De gemeente is eindverantwoordelijk, budgethouder en heeft te allen tijde de regie. Er wordt een werkgroep gevormd met een onafhankelijk voorzitter, dit om alle partijen met een open mind tegemoet te kunnen treden en de betrokkenheid bij de aanpak te vergroten. In de werkgroep hebben de kernpartners zitting. De werkgroep maakt een actieplan en draagt zorg voor de uitvoering. Naast de ketenpartners en direct betrokken partners voor de uitvoering zijn er partners die via signalering deelnemers vinden en aanmelden. ORGANISATIESCHEMA Gemeente is budgethouder, eindverantwoordelijk en heeft de regie over de aanpak STRATEGISCH LANDELIJKE EXPERTISE Werkgroep aanpak laaggeletterdheid: VZ is onafhankelijk Deelnemers: gemeente, bibliotheek, welzijn. onderwijs TACTISCH vrijwilligers organisaties Onderwijs in samenwerking met UITVOEREND maatschappelijke organisaties werkgevers welzijn RPA UWV ouderenwerk GGD huisartsen clientenraden woningbouwverenigingen (sport)verenigingen Het streven is om ons als gemeente wat meer terug te trekken zodra er een stevig netwerk van taalcoaches en ambassadeurs is ontstaan en signalering en toeleiding binnen onze gemeente is ingebed. We zullen als gemeente wel blijven monitoren of de aanpak werkt en in een wat minder intensieve vorm betrokken blijven.
24 25 Financiën De gemeente ontvangt jaarlijks rijksmiddelen voor volwasseneneducatie. Deze gelden kunnen flexibel en op maat worden ingezet voor de aanpak laaggeletterden, ook in combinatie met een andere aanpak zoals toeleiden naar werk. Stichting Lezen & Schrijven zorgt voor training van vrijwillige taalcoaches.
26 27 Communicatie Voor alle betrokken partijen is het van belang dat zij worden geïnformeerd over het beleid en de plannen van de gemeente met betrekking tot de aanpak tegen laaggeletterdheid. Met name voor de burgers die het betreft moet een duidelijke en begrijpelijke publiekscampagne worden gevoerd. Voorlichtingsmateriaal moet duidelijk, eenvoudig en breed beschikbaar zijn. Informatie over en aanmelding voor educatie moet veilig kunnen gebeuren, dichtbij huis. We maken afspraken over een heldere en eenvoudige manier van communiceren met burgers, zo zorgen we er onder andere voor dat onze formulieren in begrijpelijke taal zijn opgesteld. We zorgen voor een goede samenwerking door overleg met alle samenwerkingspartners, vastgelegd in een overlegstructuur. OVERLEGSTRUCTUUR communicatie betrokken partijen binnen gemeente burgers landelijk regio UVW CJG welzijn onderwijs leerplicht IGSD WMO werk en inkomen vrijwilligers doelgroepen VVE VSV
28 a b c d e 29 f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Aandachtspunten voor promotieactiviteiten/materialen - Gebruik als gemeente de eigen publieksmiddelen t.b.v. voorlichting etc. Kijk naar communicatiemiddelen, denk aan het vereenvoudigen van formulieren. - Inzet van vrijwilligers bij promotieactiviteiten. - Zorg voor voorlichting die eenvoudig begrijpbaar en bereikbaar is. - Maak gebruik van bijvoorbeeld E-learning voor baliemedewerkers via Stichting Lezen & Schrijven Aan de slag voor gemeenten. - Inzetten taalambassadeurs als rolmodel vanuit hun eigen ervaring. - Organiseer laagdrempelige activiteiten (bijvoorbeeld in buurthuizen, ouderavonden, koffieochtenden etc.). - Richt informatie en activiteiten specifiek op de doelgroep. - Maak gebruik van reeds ontwikkelde materialen en activiteiten die bewezen hebben effectief te zijn en werk hierin regionaal zoveel mogelijk samen. Landelijk gebruikte materialen zijn o.a. de Taalkaart en Taalmeter; deze worden ook in onze gemeente al ingezet. We willen ons bij pr activiteiten laten ondersteunen door mensen die hiermee regionaal of landelijk al ervaring hebben zodat we gebruik kunnen maken van hun kennis en ervaring.
3 31 Monitoring en nazorg Omdat de groepen in omvang en samenstelling wisselen is het zaak de groepen te monitoren. Waar vinden we potentiële deelnemers en om hoeveel mensen gaat het. Voortdurend contact met vindplaatsen is hiervoor nodig. Dit kan vanuit de werkgroep geregeld worden. Hoe worden de potentiële deelnemers geïnformeerd over de mogelijkheden om (beter) te leren lezen en schrijven en welke activiteiten en materialen helpen daarbij? Dit moeten we in kaart brengen zodat duidelijk wordt welke activiteiten en materialen het meest effectief zijn. Zo dragen we zorg voor borging van de aanpak voor de toekomst. Tevens willen we weten of de aangemelde deelnemers de cursus/opleiding ook daadwerkelijk hebben gevolgd en met welk resultaat. Hierbij komen de prestatieafspraken met de aanbieders om de hoek kijken. Kunnen mensen daadwerkelijk een stap maken op de participatieladder? Vervolgens zouden we ervoor moeten zorgen dat deelnemers in staat worden gesteld om hun taal- en schrijfvaardigheid op peil te kunnen houden, zeker als zij geen betaald werk hebben. Bij alle inzet in het voorkomen van laaggeletterdheid spelen vrijwilligers een belangrijke rol. Met name ook in het natraject; beschikbare financiële middelen zullen immers veelal ingezet moeten worden voor de educatie zelf. We dragen zorg voor een netwerk van vrijwilligers en beleggen de verantwoordelijkheid hiervoor bij de vrijwilligersorganisaties.
32 33 Risico s Met welke risico s/knelpunten kunnen we te maken krijgen rond de aanpak van laaggeletterdheid: 1 Financiële middelen om de ingezette aanpak uit te breiden of te continueren ontbreken. 2 Doelgroepen worden onvoldoende gevonden. 3 Onvoldoende communicatie tussen betrokken partijen.
34 35 Colofon Dit is een uitgave van de gemeente Steenwijkerland Postbus 162 8330 AD Steenwijk info@steenwijkerland.nl www.steenwijkerland.nl Fotografie Anneke Mandemakers Vormgeving Teresa Jonkman (BNO) September 2014
a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z