Netwerk Geestelijke Gezondheidszorg Kempen Jan Vanreusel - Mieke Mondelaers 30 maart 2011 1
Kick-off op 21 mei 2010 tijdens nationaal informatiemoment Gids naar een betere GGZ door vorming van zorgnetwerken en zorgcircuits buitenlandse voorbeelden (Australië, UK, Italië) België: eerste aanzetten Projectoproep om voorstel in te dienen (31/10/2010) ter realisatie van 5 functies in een netwerk, concrete impact op functies 2, 3 en 4 samen met partners in de regio Slide 3 5 functies Slide 4 2
Inhoud Motivatie tot deelname Missie Visie Taakverdeling netwerk: functie 1 tem functie 5 Cliënten en familie als partners in de zorg Financiering en middelenallocatie Besluit Slide 5 Motivatie tot deelname (1) Het creëren van zorgcontinuïteit door het uittekenen van transmurale zorgpaden voor cliënten is voor het arrondissement Turnhout een een prioritaire opdracht. PSY 107 biedt de kans dit ideeëngoed te concretiseren. Opgedane ervaring en kennis mbt ambulant werken verbreden en aanwenden ten gunste van de regio (mobiel team K, ervaring GV) Aanvulling huidige schaarse middelen ifv het optimaliseren van zorgverlening: 1) Doorverwijzing vanuit huisartsen naar gespecialiseerde zorgverlening vlotter laten verlopen 2) Reïntegratie na ziekenhuisopname bespoedigen 3) Aantal heropnames en de duur van opnames in het ziekenhuis laten afnemen door een betere begeleiding en ondersteuning van cliënten in de thuissituatie 4) Verhogen van levenskwaliteit van cliënten en familie Slide 6 3
Motivatie tot deelname (2) Draagvlak voor het omvormen van de huidige zorgorganisatie naar het model vermaatschappelijking van zorg bij artsen in de regio Het huidige zorgaanbod biedt geen adequaat antwoord op de verschillende zorgvragen, wat zich vertaalt naar: 1)Gebrek aan continuïteit van zorg 2)Inefficiënt gebruik van beschikbare GGZ-middelen 3)Lange wachttijden Slide 7 Missie We vormen een netwerk GGZ Kempen dat continu verbindingen maakt met de eerstelijns diensten en andere sectoren. We vertrekken vanuit een gemeenschappelijk waardenkader en visie, werken intensief samen en sturen onze zorg bij, uitgaande van de noden van de cliënt en recente wetenschappelijke inzichten. Op die manier werken we samen met de cliënt en zijn omgeving aan herstel. Slide 8 4
Visie De cliënt en zijn familie staan in het netwerk GGZ Kempen centraal. De cliënt én zijn omgeving zijn betrokken in de zorg. Cliënten nemen een actieve rol op en worden verondersteld op hun eigen niveau verantwoordelijkheid op te nemen. Ondersteuning van mantelzorgers vormt een integraal onderdeel van het zorgpakket; Netwerkpartners werken op basis van een gemeenschappelijke visie en hebben een akkoord over indicatiestelling en taakverdeling. Er worden gezamenlijk inspanningen geleverd om aan huidige lacunes in het zorgaanbod te remediëren; Binnen het netwerk krijgt de cliënt de minst ingrijpende vorm van zorg aangeboden volgens de principes van stepped care. De cliënt wordt zo lang mogelijk ambulant ondersteund, begeleid en/of behandeld. Hierbij wordt de draagkracht van de mantelzorger mee in beschouwing genomen. Er wordt enkel gehospitaliseerd als ambulante zorgvormen geen soelaas bieden; Initiatieven rond psychosociale rehabilitatie werken nauw samen en zoeken voortdurend naar nieuwe opportuniteiten en aansluiting bij reguliere initiatieven; Slide 9 Visie (2) Het PZ en de PAAZ werken gestaag verder aan hoog gespecialiseerde zorgprogramma s die maximaal aansluiten bij de noden/vragen van de cliënten; De woonvormen aanwezig in het arrondissement (IBW, Psychiatrische Pleegzorg, PVT) vormen een continuüm en werken intensief samen zodat cliënten in de meest geschikte woonvorm terecht komen. Op termijn komt er een gemeenschappelijke aanmelding; De gezamenlijke middelen in het netwerk worden efficiënt beheerd zodat de middelen maximaal ten goede komen aan de zorg; Het personeel binnen het netwerk werkt op basis van een gezamenlijke visie, vertrekt vanuit evidence-based praktijken en maakt maximaal gebruik van eenzelfde methodiek en zorgcommunicatie-instrumenten. Er wordt gezorgd voor eenheid van aansturing en er worden aanhoudend inspanning geleverd tot competentieverhoging. Slide 10 5
Taakverdeling in het netwerk: functie 1 (1) Opdrachten functie 1: - screening en indicatiestelling - Opdracht mbt crisissituaties - Coaching en vorming eerstelijns actoren Slide 11 Taakverdeling in het netwerk: functie 1 (2) Screening en indicatiestelling in functie - advisering eerste lijn: uitbouw van F1 als laagdrempelig contactpunt voor elke beroepsbeoefenaar om een GGZ probleem te melden + advies - kortdurende behandeling (invoeging eerstelijns psycholoog) - verwijzing naar gespecialiseerde GGZ - Poortwachtfunctie? Slide 12 6
Taakverdeling in het netwerk: functie 1 (3) Crisissituaties screening - Algemene screening (zie vorige): binnen 14 d 4 w - Dringende screening: binnen enkele dagen, mogelijks in overleg met CKB-team - Crisissituaties: binnen 24u, mogelijks in overleg met CKB-team basispakket van zorg in functie van stabilisatie: op kantoor of in de thuissituatie (CKB-team) Slide 13 Taakverdeling in het netwerk: functie 1 (4) Coaching en vorming eerstelijns actoren eerstelijns actoren herkennen sneller psychiatrische problemen en kunnen er adequaat mee omgaan Slide 14 7
Taakverdeling in het netwerk: functie 1 (5) Voorziene personeelscapaciteit: 4.5 FTE (geen EB stelling), gezamenlijke organisatie vanuit huidige GGZ-partners Koppeling met crisis- en kortdurend behandelteam Integratie eerstelijns psychologische functie Samenwerking welzijnszorg (vb. in functie van screening) Slide 15 Taakverdeling in het netwerk: functie 2 (1) Ambulante behandeling via raadpleging Team voor crisisinterventie en kortdurende behandeling LZA team Slide 16 8
Taakverdeling in het netwerk: functie 2 (1) Ambulante behandeling via raadpleging Behandelteam CGG: algemene volwassenenwerking Behandelteam CGG: specifieke problematieken (forensisch team + verslaving) Polikliniek OPZ Geel Crisis- en kortdurend behandelteam Het team richt zich naar de doelgroep van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening die een acute psychiatrische crisis doormaken die dermate ernstig is, dat zonder tussenkomst van het ambulant team, hospitalisatie noodzakelijk is. Slide 17 Taakverdeling in het netwerk: functie 2 (2) Crisis- en kortdurend behandelteam bieden snel antwoord op een crisis die zich voordoet bij psychiatrische cliënten in de samenleving, waarbij naast screening van de problematiek ook acute zorg wordt geleverd in de thuissituatie indien dit nodig is en tot de crisis opklaart waarbij getracht wordt hospitalisatie te vermijden. doorverwijzing vanuit functie 1, psychiaters kunnen rechtstreeks een aanmelding doen 24/24 en 7/7 beschikbaar 14 FTE (interdisciplinair): psychiater, 8 VPK, 2 MW, 2 psychologen, 1 FTE teamleider Slide 18 9
CKB Taakverdeling in het netwerk: functie 2 (3) caseload van 35 tot 40 cliënten nauwe samenwerking met HA, residentiële zorgsetting positieve zorgresultaten - Cliënten aanvaarden in de toekomst sneller zorg bij een crisis - Zorg is effectiever: observeren in welke mate relaties en activiteiten in de sociale context van invloed zijn op symptomatologie en gedrag - Daling van aantal en duur ziekenhuisopnames - Verhoogde cliënten- en familietevredenheid Slide 19 Taakverdeling in het netwerk: functie 2 (4) LZA- team richt zich naar alle langdurig zorgafhankelijke cliënten Geënt op twee organisatiemodellen: ACT (teamaanpak) + strenghtsmodel (model van case-management) Slide 20 10
ACT Taakverdeling in het netwerk: functie 2 (5) Ontwikkeld in de jaren 70 door Stein & Test (Mendota State Hospital in Madison, Wisconsin) - Training in the community living Doelgroep: mensen met een ernstige psychiatrische aandoening, ernstig ontregelde cliënten 20% LZA cliënten Doelstellingen - in contact komen en blijven met cliënten om, - op die manier hun klinische toestand te kunnen volgen zodat - een effectieve behandeling kan worden gegeven, gericht op rehabilitatie en herstel - waardoor cliënten een zelfstandig en kwaliteitsvol leven kunnen leiden. Slide 21 Taakverdeling in het netwerk: functie 2 (6) ACT is een manier om zorgverlening te organiseren en omvat volgende kerncomponenten cliënt en familie zijn de belangrijkste partners assertive outreach zorg in de thuissituatie van de cliënt shared caseload: teambehandeling (100 cliënten / 250.000 inwoners) interdisciplinariteit / transdisicplinariteit zorgaanbod is onbeperkt in de tijd indien nodig ondersteuning van mantelzorgers totaalpakket van zorg Ifv zorg is het van belang andere EBP gericht naar specifieke klinische interventies te integreren in de ACT-aanpak Slide 22 11
Taakverdeling in het netwerk: functie 2 (7) Daling aantal opnames en opnameduur in ziekenhuizen Meer cliënten blijven binnen het zorgcircuit zolang nodig Verhoogde cliënten- en familietevredenheid Beter sociaal functioneren Stabiele huisvesting Betere kwaliteit van wonen en leven Hoger zelfwaardegevoel Minder symptomatologie Rehabiliterend aspect zwakke schakel in ACT-aanpak Slide 23 Taakverdeling in het netwerk: functie 2 (8) Strenghtsmodel van Rapp Model mbt case-management, wordt gebruikt als inspiratiebron om het rehabiliterend aspect in het concept van F-ACT te integreren. Case-management is de fasische en gestructureerde begeleiding van het totale zorgproces, in dewelke een geïndividualiseerd pakket van zorg wordt samengesteld en geïmplementeerd in multidisciplinair teamverband, gecoördineerd door de case-manager. Slide 24 12
Principes Taakverdeling in het netwerk: functie 2 (9) Vertrekt vanuit integratie en normalisatie: - Nadruk op mogelijkheden van de cliënt ipv op de ziekte - Nadruk op hulpbronnen die de omgeving biedt aan mensen: de natuurlijke sociale omgeving is de belangrijkste partner sociale netwerk en steunsysteem van cliënten versterken is van wezenlijk belang. De werkrelatie tussen casemanager en cliënt staat centraal Keuzes van de cliënt vormen de basis voor de interventies Zorg in de thuissituatie Mensen met ernstige en langdurige psychiatrische problemen zijn voortdurend in een proces van leren, groeien en verandering Biedt voordelen naar het inschatten van mogelijkheden van de cliënt en het maken van een persoonsgerichte zorgplanning Slide 25 Taakverdeling in het netwerk: functie 2 (10) F-ACT Ambulante zorgvorm voor mensen met een chronische psychiatrische aandoening, gericht naar alle LZA-cliënten F-ACT methodiek - combineert twee voorgaande werkwijzen waardoor men cliënten bijstaat in momenten van stabiel functioneren, en in momenten van crisis: - principes van ACT (intensieve teamzorg ACT, op indicatie) voor ernstig ontregelde cliënten - individuele begeleiding door een casemanager (individueel casemanagement vanuit het interdisciplinaire team) voor meer stabiele cliënten die minder zorgintensiteit vragen Slide 26 13
Taakverdeling in het netwerk: functie 2 (11) Opdracht F-ACT: - crisisinterventie - behandeling (cure) - rehabilitatie (care) opbouwen en aanwenden van een maatschappelijk steunsysteem ifv herstel = gecoördineerd netwerk van personen, diensten en voorzieningen, dat cliënten ondersteunt in hun poging om in de samenleving te participeren - drie met elkaar verweven netwerken: netwerk van cliënt, familie en andere mantelzorgers netwerk van professionele zorgverleners netwerk van lokale voorzieningen en diensten integratie nodig van de drie netwerken - controle - evalueren van effecten van zorg Slide 27 Taakverdeling in het netwerk: functie 2 (12) F-ACT is een organisatievorm EB practices invoegen, bijvoorbeeld supported employment: Het is belangrijk dat alle MS rollen kunnen worden opgenomen, het hebben van betaald werk is hierbij essentieel illness management recovery:in de thuissituatie geen 24-uurs beschikbaarheid van zorgverleners zelf leven onder co houden, zorg opnemen. Door het bieden van psycho-educatie, werken aan medicamenteuze therapietrouw, training ifv hervalpreventie, aanleren copingvaardigheden / SVT cliënten leren signalen van herval te definiëren, leren omgaan met blijvende symptomen en vaardigheden verbeteren. Interdisciplinair team: ongeveer 10 FTE per 50.000 inwoners (caseload 200 tot 220 cliënten) rol voor ervaringswerkers Case-manager: caseload 20 tot 25 cliënten Ervaringsmedewerker het verbreden van individuele ervaringskennis naar een collectief niveau waarbij ervaringen van anderen geïntegreerd worden ter ondersteuning van het herstelproces van medecliënten Opstart 1 team (10 FTE) 4 à 5 FACT-teams Doorstart van twee equipes psychiatrische pleegzorg psychiatrische thuiszorg Slide 28 14
Taakverdeling in het netwerk: functie 3 (1) Vanuit GV uitgebreid netwerk mbt arbeid en dagbesteding, sport, vrije tijd, vorming en vrijwilligerswerking, woonondersteuning + regionale initiatieven Op termijn activiteiten op mekaar afstemmen bijkomende partners nodig, vb. in functie van gewone huisvesting Slide 29 Taakverdeling in het netwerk: functie 4 (1) OPZ Geel: Dagkliniek Residentiële zorg (volwassenen 135 A + T bedden) PAAZ: 30 A bedden op termijn zorg en behandeling intensifiëren Slide 30 15
Taakverdeling in het netwerk: functie 5 (1) Beschut Wonen Kempen VZW Psychiatrische Pleegzorg OPZ Geel Psychiatrisch Verzorgingstehuis Slide 31 Cliënten en familie als partners in de zorg Cliënten en familie staan centraal betrokkenheid, actieve rol en verantwoordelijkheid mantelzorgers cliëntenvereniging: opstart klankbordgroep Slide 32 16
Financiering en middelenallocatie Artikel 11 en 107 van de wet betreffende de ziekenhuizen en andere verzorgingsinrichtingen (10 juli 2008) Art.107. De Koning kan in specifieke financieringswijzen voorzien om, op experimentele basis en beperkt in de tijd, een prospectieve en programmageoriënteerde financiering van zorgcircuits en netwerken mogelijk te maken. Slide 33 Financiering en middelenallocatie (2) Open boekhouding Samenbrengen van middelen Verdeling volgens inzet naar het project CGG: 132.000 euro Psoikos: 130.000 euro OPZ Geel: 270.785 euro B4-herallocatie: 2.342.687 euro B4 psychiaters: 225.000 euro B4: extra financiering: 500.000 euro Slide 34 17
Financiering en middelenallocatie (3) Herallocatie 15 Tf-bedden en 100 tf-plaatsen - Aantal bedden is in verhouding lager tov andere regio s - Bedbezetting hoog, en ziekenhuisfunctie vormt een wezenlijk onderdeel van een GGZ-zorgaanbod - Gezinsverpleging: nood aan heroriëntatie vanuit financieel en zorginhoudelijk oogpunt (De Groof, M. & DeSmet, A. (2010). De plaats van de psychiatrische pleegzorg binnen het toekomstig GGZ- beleid. LUCAS.) ambulante werking intern heroriënteren zowel intern (opstart F-ACT) en extern (zorgaanbod in natuurlijke omgeving) overgangsfase Slide 35 Besluit Gedragenheid door artsen en zorgpartners om samen het Netwerk Geestelijke Gezondheidszorg Kempen uit te bouwen Waarin cliënten en familie een actieve rol opnemen Ter verbetering van hun levenskwaliteit Grote uitdaging, veel mogelijkheden! Slide 36 18