Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra Wie komt, wie gaat? Profielen en motieven van verhuizers. Studiedag Gent in Cijfers 31/05/2016 Katleen Van den Broeck
Overzicht Aanleiding tot studie Onderzoeksvragen Methode Resultaten: profielen en motieven Besluit 2
Aanleiding tot studie Observaties: netto instroom jongvolwassenen, netto uitstroom gezinnen met kinderen Vragen: Administratieve data kunnen hierop geen antwoord bieden 3
Onderzoeksvragen Profielen nieuwe Gentenaars en Gentverlaters? Profiel huidige en vorige woning? Verschillen in profiel eigenaars en huurders? Motieven voor verhuis? Trekken goed verdieners weg? Trekt Gent laag verdieners aan? Trekt Gent starters aan? Blijven studenten plakken? Evidentie voor het onderbouwen van de transitiethese? 4
Methode: survey bij verhuizers (Stad Gent) Info verzameld over verhuis in 2012 Via post-enquête uitgevoerd in 2013 2 datasets: Naar Gent: 1435 obs; Uit Gent: 1779 obs Enkel binnenlandse migratie! Geen internationale Geen interne Geen niet-verhuizers Oorsprongs- en bestemmingsgebieden: steekproef opgesteld om uitspraken te kunnen doen naar gebied 5
Overzicht geografische gebieden 6
Binnenlandse migratie van huishoudens naar en uit Gent en hun gebied van oorsprong/bestemming, populatie en steekproef % Nieuwe Gentenaars Gentverlaters Gebied van oorsprong/bestemming Pop. Survey Pop. Survey Stadsgewest 22,9 19,8 39,6 35,2 Rest Oost-Vlaanderen 23,2 22,7 26,6 24,3 West-Vlaanderen 19,8 22,8 - - Rest Vlaanderen 11,4 12,0 15,1 20,7 BHG 4,0 3,1 3,9 2,6 Centrumsteden 17,0 18,2 13,3 16,0 Wallonië 1,8 1,5 1,5 1,2 N (populatie huishoudens/steekproef) 5 423 1 435 6 283 1 779 Bron: Bevraging nieuwe Gentenaars en Gentverlaters Populatie= enkel volwassenen (18-79 jaar), en uitgezonderd komend van buiten België of stadsinterne verhuizingen, en ook uitgezonderd verhuisd naar collectieve wooninstellingen; enkel één persoon per adres werd bevraagd, hoofdzakelijk gezinshoofd (=verhuisaantallen gezinnen). 7
Methode: survey bij verhuizers (Stad Gent) Opmerking 1: obv survey niet: groep x vlucht weg uit Gent maar de groep verhuizers bestaat voor % uit groep x Opmerking 2: bevraagd werden verhuismotieven algemeen, geen expliciet onderscheid tussen verhuis- en vestigingsmotieven 8
PROFIELEN VAN DE VERHUIZERS 9
% Profiel nieuwe Gentenaars (NG) en Gentverlaters (GV)-huishoudkenmerken Leeftijd (gezinshoofd): NG jong (60% 18-29 jaar); 50% jonger dan 27 GV redelijk jong, doch iets ouder (31% 18-29; 36% 30-39); 50% jonger dan 33 Verdeling volgens leeftijdscategorieën 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 18-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-80 NG GV 10
% Profiel nieuwe Gentenaars (NG) en Gentverlaters (GV)-huishoudkenmerken Gezinssamenstelling: NG voornamelijk HHs zonder thuiswonende kinderen (73%: 39% koppel zk; 33% alleenstaande zk) GV voornamelijk koppels (69%: 35% met kinderen; 33% zonder kinderen) 50,0 40,0 30,0 Verdeling volgens gezinssamenstelling 20,0 10,0 0,0 Koppel met kinderen Eénoudergezin Koppel zonder kinderen Alleenstaande Andere NG GV 11
% Profiel nieuwe Gentenaars (NG) en Gentverlaters (GV)-huishoudkenmerken Leeftijd + Gezinssamenstelling: NG => 2 pieken: jonge koppels zonder kinderen + jonge alleenstaanden zonder kinderen GV => profiel iets minder uitgesproken maar koppels 30-49 jaar met kinderen meest vertegenwoordigd in groep Gentverlaters 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 Verdeling volgens combinatie gezinssamenstelling x leeftijd NG GV 12
Profiel nieuwe Gentenaars (NG) en Gentverlaters (GV)-huishoudkenmerken Hoogste onderwijsniveau (gezinshoofd): Zowel NG als GV hoog opgeleid maar groter aandeel met universitaire opleiding bij NG (44%) (GV: 29%) 13
Profiel nieuwe Gentenaars (NG) en Gentverlaters (GV)-economische kenmerken Inkomen-verdeling over 5 inkomensgroepen (<1000; 1000-2000; 2000-3000; 3000-45000; >4500): NG: hoger % in 1000-2000 (groep 2); lager % in groep 4 en groep 5 Maar groep 1-groep 2 voor NG gelinkt aan leeftijd (jong), gezinssamenstelling (alleenstaand) + hoog % hoog opgeleid groep 1-groep 2 GV meer divers, iets ouder, iets minder hoog opgeleid Huur/afbetaling als % van beschikbaar inkomen: Geen significante verschillen tussen NG (38% betaalt >30%) en GV (39% betaalt >30%) Rondkomen met beschikbaar inkomen? Geen significante verschillen Activiteitsstatus: Verschillende verdeling te wijten aan verschil % gepensioneerden (NG 6%, GV 8%) en % schoolgaand/studerend (NG 3% en GV 1%) 14
Trekken goed verdieners weg? Trekt Gent laag verdieners aan? NG hogere kans lagere inkomensgroep; GV sterkere vertegenwoordiging in hogere inkomensgroepen => ja Ja, maar voor groot deel gelinkt aan leeftijds- (GV ouder)- en gezinssamenstellingskenmerken (GV koppels) nieuwe Gentse laag verdieners hoog potentieel want jonger en hoger opgeleid dan Gentverlatende laag verdieners 15
Profiel nieuwe Gentenaars (NG) en Gentverlaters (GV)-eigendomsstatuut Eigendomsstatuut: grote verschillen NG voornamelijk private huurders: 60% (eigenaars: 38%) GV voornamelijk eigenaars: 58% (HH zelf: 53%; ouders: 5%) Verschillen tussen huurders en eigenaars NG: huurders zijn jonger dan eigenaars, eerder huishoudens zonder kinderen, eigenaars eerder koppels, huurders eerder uit ECM dan eigenaars, huurders eerder in laagste inkomensgroepen NG: geen verschillen tussen huurders en eigenaars naar opleiding, naar betaalbaarheid woning, naar % werkend GV: verschillen tussen huurders en eigenaars groter, bestaan op elk vlak inclusief opleiding, betaalbaarheid, % werkend 16
Profiel nieuwe Gentenaars (NG) en Gentverlaters (GV)-woning Grote verschillen in woningtype tussen NG en GV NG eerder in appartement (51%; GV 28%) of gesloten (31%; GV 19%) GV eerder in (half)open bebouwing (50%; NG 11%) Grote verschillen in woningtype en veranderingen in de ruimte aan of bij de woning NG naar eerder minder ruimte NG eerder komende van (half)open => appartement of gesloten GV naar eerder meer ruimte GV eerder komende van appartement/gesloten => (half)open Verschillen in tevredenheid met huidige woning GV hoger % meer tevreden HHs dan NG 17
Trekt Gent starters aan? Observaties die doen vermoeden dat het inderdaad eerder over starters gaat bij NG dan bij GV Leeftijds-en gezinssamenstellingskenmerken Veranderingen in gezinssamenstelling Verandering woningtype bij verhuis Eigendomsstatuut en verandering eigendomsstatuut Belang motieven ouderlijk huis verlaten en alleen gaan wonen / samenwonen/huwelijk Verhuisintentie hoger bij NG dan bij GV, typisch voor begin wooncarrière 18
Blijven studenten plakken? Blijven studenten plakken? Nodig: opvolging studentenpopulatie: welk % vestigt zich na zijn studies in Gent? Zowel NG als GV: 70% in Gent gestudeerd Maar: op kot geweest in Gent wel een verschil tussen NG (48%) en GV (31%) NG bestaat voor een groter aandeel uit studenten die in Gent op kot geweest zijn: link tussen op kot gaan en blijven plakken 19
Transitiethese? Na profielen te hebben onderzocht, kan besloten worden dat de transitiethese voor een deel van de verhuizers kan bevestigd worden: Nieuwe Gentenaars bestaan vooral uit jongvolwassenen, die vaak in Gent op kot gezeten hebben Zij wonen vooral als huurder (in een appartement) Als koppel of alleen, zonder kinderen Veel startende huishoudens Grotere kans laagverdienend te zijn, wel met groot potentieel (hoog opgeleid, nog tweeverdieners worden) Gentverlaters zijn vaker ouder en huishouden met kinderen, grotere kans goedverdienend te zijn (tweeverdieners?) Opmerking: geen link tussen dataset NG en GV 20
Link met Gent volgens leeftijd % in Gent Langst gewoond kindertijd Gestudeerd Op kot gezeten Leeftijd Nieuwe Gentenaars Nieuwe Gentenaars Gentverlaters Gentverlaters 2 Nieuwe Gentenaars Gentverlaters 2 18-29 5,4 39,3** 80,8 77,2 62,9 34,7** 30-39 17,4 24,7* 56,5 74,2** 33,9 40,7 40-49 29,1 41,6* 53,0 60,1 16,6 19,4 50-59 26,9 46,0** 51,7 66,3* 18,9 18,3 60-69 34,7 55,9* 42,5 55,8 13,6 11,0 70-80 - 48,1-33,9-6,0 Enkel jongste HHs (18-29 jaar) sterkere kotlink: NG 63% versus GV 35% bij GV in elke leeftijdscategorie hoger % dat langst in Gent heeft gewoond tijdens de kindertijd Hoger % GV gewoond in Gent bij geboorte (GV: 33% NG: 15%) voor 1 op 3 GV woont er familie in Gent bij GV een aanzienlijk deel geboren en getogen in Gent 21
VERHUISMOTIEVEN 22
Verhuismotieven in de vragenlijst Op 3 verschillende manieren bevraagd: Lijst met vooropgestelde motieven: belang aangeven Belangrijkste 3 motieven uit deze lijst Verhuishistoriek (open reden van verhuis) 23
Verhuis omwille van de woning Woningredenen eerder onbelangrijk voor NG, meest belangrijke motief voor GV: Woningkenmerken (grootte, type): vooral meer buitenruimte, binnenruimte, woningtype Kwaliteit en comfort: minder belangrijk dan woningkenmerken maar meer aan de orde voor GV dan NG Woonkost: voor dubbel zo hoog % GV (enigszins) belangrijk dan voor NG 24
Verhuis omwille van de woonomgeving Voor NG belangrijkste verhuismotief: wou in de stad wonen voor 67% (enigszins) van belang Voor GV onvoldoende groen en hinder (lawaai, stank, etc) voor +/-30% (enigszins) van belang Bereikbaarheid/mobiliteit belangrijk voor beide groepen: voor NG positief: verbinding/afstand werk (50%), verbinding openbaar vervoer (32%) (enigszins) van belang Voor GV negatief: verkeer was te druk (33%), parkeerproblemen (35%) (enigszins) van belang 25
Verhuis omwille van redenen ivm werk Belangrijk voor NG, onbelangrijke rol voor GV Werk speelt belangrijke rol in verhuis naar Gent: voor 31% had werk gevonden in Gent (enigszins) van belang; voor 26% hoopte in gent werk te vinden (enigszins) van belang 26
Verhuis omwille van sociale redenen Sociale redenen belangrijk voor NG, minder belangrijk voor GV wou het ouderlijk huis verlaten en alleen wonen : 34% NG (enigszins) van belang wou samenwonen/huwelijk : 40% NG (enigszins) van belang 27
Verhuis omwille van persoonlijke redenen Relatief groter belang voor verhuis uit Gent dan naar Gent Vooral de wens om eigenaar te worden Voor 34% van de GV (enigszins) van belang; voor 29% belangrijk; Ook voor 17% van de NG speelt deze wens een belangrijke rol in de verhuismotivatie Link met leeftijd! GV: eigenaarswens voor hoogste % belangrijk in groepen 18-29 en 30-39 (37%, 35%), daarna dalend NG: voor 25% van de 30-39-jarigen belangrijk 28
De voornaamste verhuisreden Verschil in belang motieven rond woning Ook verschil in belang motieven werk, omgeving en sociale redenen (=wijzigingen gezinssamenstelling) Binnen motief gezinssamenstellingswijzigingen ook grote verschillen: NG groot belang van ouderlijk huis verlaten en alleen gaan wonen ; GV eerder onbelangrijk, maar wel groter belang van (geplande) gezinsuitbreiding Verschillen naar gebied van oorsprong en bestemming: 29
Figuur 1 Voornaamste reden nieuwe Gentenaars volgens gebied van oorsprong 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Stadsgewest Rest Oost- Vlaanderen West-Vlaanderen Rest Vlaanderen BHG Centrumsteden Wonen Omgeving Werk Onderwijs Sociale redenen Persoonlijke redenen Andere Figuur 2 Voornaamste reden Gentverlaters volgens bestemmingsgebied 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Stadsgewest Rest Oost-Vlaanderen Rest Vlaanderen BHG Centrumsteden Wonen Omgeving Werk Sociale redenen Persoonlijke redenen Andere 30
Ideeën voor Gent: push factoren? Ideeën voor Gent/zaken mee te geven aan het stadsbestuur Categorieën 1 ste idee 2 de idee Nieuwe Nieuwe Gentverlaters Gentverlaters Gentenaars Gentenaars Binnenstad 0,1 0,1 2,6 1,8 Cultuur 1,1 0,4 0,0 0,9 Economie 0,8 0,5 5,0 4,0 Gentlover 3,5 11,4 1,0 5,7 Milieu 6,9 3,1 9,7 5,4 Mobiliteit 36,1 23,2 24,8 16,3 Onderwijs 1,0 0,8 0,6 1,3 Ruimte 14,9 8,9 19,4 10,9 Samenleven 3,8 9,6 7,1 9,9 Stadsbestuur 8,9 8,2 6,2 6,3 Studenten 0,9 1,7 3,4 2,2 Veiligheid 3,1 4,9 4,2 9,3 Wonen 15,7 24,9 7,0 12,5 N 919 906 447 457 31
Besluit De stad situeert zich typisch nog steeds aan het begin van de levenscyclus In Gent blijven studenten die er op kot gezeten hebben, plakken De verhuis naar de stad heeft een gepland tijdelijk karakter (hoge verhuisintentie, eerder huur), typisch voor het begin van de zelfstandige wooncarrière (starters) Gebrek aan betaalbare woningen, eigenaarswoningen, grotere gezinswoningen, drijft huishoudens weg Huishoudens die meer ruimte wensen, of andere woninggerelateerde verhuisredenen hebben, verhuizen eerder dichtbij, en deze huishoudens blijven de stad nog gebruiken Andere verhuizen terug naar hun geboortestreek 32
Besluit Mobiliteit, wonen en ruimte: uitdagingen voor de stad Ambiguïteit van de stedelijke leefomgeving verder te onderzoeken: wanneer switch (terug)? En waarom? Verschil Gentverlaters en blijvers? Zoektocht Gentverlaters? 33