NWO-propositie voor de Topsector Logistiek Concrete acties voor 2012-2013 Innovatiecontract De Uitvoeringsagenda voor de Topsector Logistiek beslaat alle activiteiten en initiatieven die bijdragen aan de ambitie om Nederland een blijvende internationale toppositie in de logistiek te bezorgen. Alle activiteiten zijn erop gericht er voor te zorgen dat Nederland in 2020 een internationale toppositie heeft (1) in de afwikkeling van goederenstromen, (2) als ketenregisseur van (inter)nationale logistieke activiteiten, en (3) als land met een aantrekkelijk innovatie- en vestigingsklimaat voor het verladende en logistieke bedrijfsleven. Op de drie onderdelen is een ruime kennis- en innovatiebehoefte geformuleerd waaraan wetenschappelijk onderzoek een belangrijke bijdrage gaat leveren. Het innovatiecontract van de topsector Logistiek beslaat de volgende zes roadmaps: Neutraal Logistiek Informatie Platform; ; Douane; Cross Chain Control Centers (4C); Service Logistiek; Supply Chain Finance. Daarnaast is er ruimte voor maatschappelijke vraagsturing gericht op het Kernnetwerk, alsmede gericht op Mobiliteit en Bereikbaarheid. Hierdoor komen de kennis- en innovatiebehoeften voor het versterken van de Topsector Logistiek én voor een robuust, veilig en duurzaam mobiliteitssysteem samen en is synergiewinst mogelijk. Science case, overwegingen en keuzes De Topsector Logistiek heeft een duidelijke focus in haar doelstellingen, waarbij het bedenken, ontwikkelen, demonstreren en op grote schaal toepassen van nieuwe logistieke werkwijzen centraal staat. De Topsector Logistiek streeft ernaar om samen met het bedrijfsleven, de kennisinstellingen en de overheid stappen te zetten om de verwachte toekomstige groei van het goederenstromen op een duurzame manier te kunnen blijven accommoderen (Partituur naar de top, 2011). In 5 roadmaps wordt gevraagd om een bijdrage vanuit fundamenteel onderzoek. Deze onderzoeksonderwerpen zijn leidend bij de vraagsturing van NWO activiteiten. Voor de verschillende roadmaps houdt dit voor fundamenteel onderzoek in:. Synchromodaal denken (cultuur- en gedragsverandering, integrale afwegingskaders, innovatieadoptie, samenwerking en stabiliteit van coalities); randvoorwaarden (ontwikkelen specifieke juridische kennis); informatietoepassingen (ontwikkelen van goede prestatiematen); benutten infrastructuur; planning en besturing (governance kader, algoritmiek). Douane. Systems based control (Impacts kwantificeren o.b.v. modelontwikkeling, standaardisatie data- en interactiesystemen); internationale governance en business modellen. Chross Chain Control Centers. Governance en business modellen (samenwerkingsvormen, centrale versus gedistribueerde aansturing, incentive alignment, culturele en gedragsaspecten, revenue management); plug and play (Decision support systemen en de rol van de human planner, ontwerp robuuste systemen). Service logistiek. Life cycle engineering and management (reverse logistics, closed loop supply chain modellen); nieuwe service concepten; pooling and partnerships. Supply Chain Finance. Ontwikkelen van bedrijfstechnische oplossingen die leiden tot integrale, multidisciplinaire verbeteringen op financieel, operationeel en ICT gebied; modellen voor samenwerking, optimalisatie, beleid en organisatie van nieuwe financiële concepten.
Daarnaast is er een aantal horizontale thema s benoemd die zich lenen voor fundamenteel onderzoek, namelijk sociale innovatie (verandermanagement; culturele en gedragsaspecten), ICT (omvang van de informatie in de keten; beslissingsondersteuning; monitoring/besturing/controle op afstand) en duurzaamheid (verminderen congestie en geluidsoverlast; efficiënt gebruik van publieke ruimte en infrastructuur; betere timing van goederenstromen). In het licht van de aanwezige wetenschappelijke expertise in Nederland ziet NWO ook kansen in meer strategische en innovatieve logistieke concepten door aanpalende vakgebieden meer in te zetten voor de topsector Logistiek en mee te laten werken aan de uitdagingen waar de topsector op dit moment voor staat. Integratie van deze relatief gescheiden domeinen kan daarom in de visie van NWO een duidelijke meerwaarde betekenen. Deze vervlechting van expertise zal een grote toegevoegde waarde kunnen opleveren, waarin industrie, technologische organisaties, universiteiten en de publieke sector samen grote doorbraken zullen kunnen realiseren. Voor het versterken van de internationale dwarsverbanden zullen ook relaties geïntensiveerd worden met Joint Programming Initiatieven (JPI) zoals Urban Europe, de Grand Challenges van Horizon2020 zoals Smart, Green and integrated transport en andere multilaterale programma s en projecten, binnen en buiten Europa. Voorgestelde activiteiten 2012-2013 Bij de topsector Logistiek zijn van NWO de volgende onderdelen betrokken: Maatschappij- en Gedragswetenschappen (MaGW), Exacte Wetenschappen (EW), Technologiestichting STW en het Centrum voor Wiskunde en Informatica (CWI). Publiek-private samenwerking (PPS) NWO ontwikkelt één overkoepelend PPS-programma voor de topsector Logistiek, bestaande uit 3 thema s, aansluitend bij het door het Topteam geformuleerde uitvoeringsprogramma. Het betreft hier nieuwe activiteiten die nader worden ingevuld door middel van vraagsturing van financierende partijen. Alle thema s worden ontwikkeld op basis van de standaardprocedures voor een NWO-programma met cofinanciering van private en publieke partijen. De competitie vindt plaats op basis van wetenschappelijke criteria. Supply Chain Finance Supply Chain Finance richt zich op het optimaliseren van de financiering tussen bedrijven en het integreren van financiële processen tussen klanten, leveranciers en logistieke en financiële dienstverleners, om waarde te creëren voor alle deelnemende bedrijven. Er zal een call worden uitgezet voor onderzoek naar oplossingen die leiden tot integrale, multidisciplinaire verbeteringen op financieel, operationeel, ICT en andere gebieden. Daarnaast moet de call ook leiden tot modelvorming op het gebied van samenwerking, optimalisatie, beleid en organisatie rondom Supply Chain Finance. Aansluiting met aanpalende onderzoeksgebieden, bijv. ondernemerschap, risicobeheersing in de grondstoffenhandel, reële en financiële opties. Er worden koppelingen gelegd met de roadmaps 4C, Service logistiek en Douane. PPS zal op project niveau gerealiseerd worden. Douane Handelsfacilitatie door vermindering van regeldruk is één van de belangrijkste redenen voor bedrijven om juist Nederland als gateway voor Europa te kiezen. Het succes in Nederland is gebaseerd op een samenwerking tussen de douane en het bedrijfsleven, die uniek is in Europa. In deze tijden van fundamentele verschuivingen in de wereldeconomie, is het essentieel om deze ondersteuning nog verder te ontwikkelen, en zodoende onze positie als gateway voor Europa uit te bouwen. Samen met o.a. het Ministerie van Financiën en een bedrijvenconsortium zal een call worden uitgezet voor onderzoek naar de seamless dataflows in de internationale supply chains en de koppeling van het border management aan deze stromen. In het kader van de roadmap Douane zal het CWI onderzoek doen naar de schaalbaarheid, robuustheid, betrouwbaarheid en performance van complexe ICT-applicatieketens in service-oriented architectures en agent-based systemen. Er worden koppelingen gelegd met de roadmaps NLIP, en 4C. PPS zal op project niveau gerealiseerd worden. Dit programma heeft raakvlakken met de ICT Roadmap. 2
Dit programma richt zich op het ontwikkelen van nieuwe mechanismen voor de operationele benutting van infrastructuur, materieel en transportmiddelen: voor de implementatie van synchromodaliteit is een goed functionerend netwerk (corridors, multimodale knooppunten, ICT-infrastructuur) essentieel. De doelstelling is de realisatie van een optimale infrastructuur en een robuust en flexibel netwerk voor alle vormen van logistiek, met een acceptabele bezettingsgraad en een kwaliteitsaanbod dat aansluit op de vraag. Het onderzoek zal zich richten op nieuwe business modellen en de benodigde cultuur- en gedragsverandering om synchromodaliteit te kunnen realiseren. Binnen dit programma wordt door het CWI onder meer gewerkt aan modellen op basis van technieken uit de Operations Research, dynamische planning en scheduling en stochastische optimalisatie, en hun toepassing in agent-based systemen. Er worden koppelingen gelegd met de roadmap 4C. PPS zal op project- en programma niveau gerealiseerd worden. De verwachting is dat de helft van de gehonoreerde projecten zullen aansluiten op de roadmaps van de topsector logistiek. De andere projecten zullen ondergebracht worden in de maatschappelijke vraagsturing. NWO zal in het PPS-programma, naar vermogen, ook reeds in 2012 en 2013 zoveel mogelijk koppelingen proberen te maken met de roadmaps voor service logistiek en 4C. Andere gerichte activiteiten (niet PPS) Samenwerking met China In samenwerking met de National Natural Science Foundation of China (NSFC) zet NWO een onderzoeksprogramma op voor gezamenlijke onderzoeksprojecten op het gebied van The Application of Operations Research in Urban Transport. In dit programma kunnen Nederlandse onderzoekers, in samenwerking met Chinese onderzoekers, onderzoeksvoorstellen indienen op de toepassingsgebieden verkeer, transport en logistiek. De onderwerpen waarop ingediend kan worden, zijn design, planning en operations management. De verwachting is dat 2/3 van de gehonoreerde projecten op basis van de beschrijving in de call zullen aansluiten op de roadmaps van de topsector logistiek. Bij toekenning van de projecten zal de precieze koppeling aan de roadmaps duidelijk worden. Voor meer informatie, zie http://www.nwo.nl/nwohome.nsf/pages/nwop_823efq. NWO neemt deel aan de pilot call voor 2012 van JPI Urban Europe. NWO richt zich in de call op de onderwerpen Urban complexity en Urban systems and networks. De vraagstelling van het onderwerp Urban systems and networks sluit aan bij de roadmaps van de topsector Logistiek, met name 4C en synchromodaliteit. De onderzoeksvraag die hierin centraal staat is hoe standaardisatie en efficiënte interfaces georganiseerd kunnen worden op het gebied van logistieke systemen, harde infrastructuur, kennis en innovatienetwerken en hoe synchromodaliteit in dit kader toegepast kan worden. Voor dit onderwerp werkt NWO samen met Dinalog. In de calls van NWO en Dinalog zal nadere afstemming plaatsvinden. Bij toekenning van de projecten zal de precieze koppeling aan de roadmaps duidelijk worden. De verwachting is dat de helft van de gehonoreerde projecten zullen aansluiten op de roadmaps van de topsector logistiek. CWI onderzoek Het CWI doet onderzoek binnen de roadmaps Douane, en Service logistiek. In het kader van de roadmap voor elogistics zal het CWI onderzoek doen op het gebied van service logistiek, waarbij kwantitatieve modellen voor closed-loop service supply chains zullen worden ontwikkeld ter verbetering van de kosten-efficientie van deze ketens. Vrij onderzoek, talent, TOP-subsidies en valorisatie instrumenten De NWO-instrumenten Vrije Competitie van MaGW en EW, het Open Technologie Programma van STW en de Vernieuwingsimpuls voor MaGW, EW en STW zullen ook een bijdrage leveren aan de topsector Logistiek. Het is op voorhand nog niet aan te geven welk deel van het budget in de topsector Logistiek zal neerslaan of op welke roadmap deze projecten van toepassing zullen zijn. Bij toekenning van de projecten zal de precieze koppeling aan de roadmaps duidelijk worden. Gezien de toekenningen in het 3
verleden is een conservatieve inschatting dat ongeveer 0,25 M per jaar (= ongeveer 1 aio) binnen de uitvoeringsagenda van de topsector logistiek zal vallen. Daarnaast wordt het instrument TOP-subsidies van het NWO-gebied Maatschappij- en Gedragswetenschappen in 2012 en 2013 specifiek ingezet voor de topsectordoorsnijdende Sociale Infrastructuur Agenda en de topsectoren Logistiek en Creatieve Industrie. Voor de topsector Logistiek houdt dit in dat onderwerpen die op het gebied van de maatschappij- en gedragswetenschappen liggen én aansluiten bij één van de 6 roadmaps van de topsector Logistiek zullen worden ingebracht. Het totale budget voor TOP-subsidies is 3 M per jaar. Voor dit nieuwe instrument is het lastiger te voorspellen hoeveel projecten binnen de uitvoeringsagenda zullen vallen. Een realistische inschatting is dat 1 toekenning per jaar (0,75 M ) binnen de uitvoeringsagenda van de topsector logistiek vallen. Ook het valorisatie instrument Meerwaarde zal ten behoeve van Logistiek kunnen worden ingezet. Overzicht van voorgestelde activiteiten en investeringen voor de topsector logistiek: Topsector Logistiek: concrete acties voor 2012-2013 Douane Supply Chain Finance Relatie met Innovatiecontract 4C (urban logistics) Service logistiek 4C (urban logistics) afhankelijk van specifieke invulling Raakvlak met andere topsectoren ICT Roadmap Activiteit Programma Douane, inclusief in kind bijdrage van het CWI PPS NWO inzet (M ) Project niveau 2,0 Programma Supply Chain Finance Project niveau 0,8 ICT Roadmap Programma gericht op (50%), inclusief in kind bijdrage van het CWI Nederlandse deelname internationale call (50%) Programma en project niveau 1,2 Project niveau 0,5 ICT Roadmap CWI onderzoek naar elogistics 0,2 Onderzoeksprogramma met China Urban Transport (67%) Verwachte bijdrage uit vrij onderzoek, talent en TOP-subsidies 1,2 Soms project niveau 2,0 Totaal 7,9 Maatschappelijke vraagsturing Een deel van de voorgestelde activiteiten valt niet binnen de scope van de roadmaps van de topsector logistiek. Onderstaande activiteiten zullen daarom niet onder regie van het SPL plaatsvinden, maar in het kader van de maatschappelijke vraagsturing van het innovatiecontract logistiek. ExploRail: Zelfdenkend spoor & Whole Systems Performance De ambitie van ProRail is om non-stop, 24x7 te zorgen voor beschikbaar, betrouwbaar en veilig spoor. Uitgangspunt hierbij zijn de strategische doelstellingen: het mogelijk maken van 50% meer treinen op de drukste corridors van de Randstad, een 8 van klanten en omgeving, 20% minder lifecyclekosten per treinkilometer, 100% betrouwbaarheid en 0 ongevallen. Dit programma dat zal worden uitgezet in de vorm van een call zal helpen bij het ontdekken van nieuwe inzichten, technieken en vormen van samenwerking welke bijdragen aan een voortdurende verbetering van de operationele prestaties van ProRail. Voor meer informatie, zie www.nwo.nl/explorail. 4
Samenwerking met China In samenwerking met de National Natural Science Foundation of China (NSFC) zet NWO een onderzoeksprogramma op voor gezamenlijke onderzoeksprojecten op het gebied van The Application of Operations Research in Urban Transport. Een deel van de gehonoreerde projecten zal vallen onder de maatschappelijke vraagsturing. De verwachting is dat dit zal gelden voor 1/3 van de gehonoreerde projecten. Een deel van het programma gericht op synchromodaliteit zal zich richten op de versterking van het kernnetwerk. Een deel van de gehonoreerde projecten zal daarom vallen onder de maatschappelijke vraagsturing. De verwachting is dat dit zal gelden voor de helft van de gehonoreerde projecten. NWO neemt deel aan de pilot call voor 2012 van JPI Urban Europe. Het onderwerp Urban complexity valt buiten de vraagsturing vanuit het SPL en valt onder de maatschappelijke vraagsturing. De verwachting is dat dit zal gelden voor de helft van de gehonoreerde projecten. Overzicht van voorgestelde activiteiten en investeringen voor de maatschappelijke vraagsturing: Maatschappelijke vraagsturing: concrete acties voor 2012-2013 Activiteit PPS NWO inzet (M ) Programma Explorail: Zelfdenkend spoor & Whole Systems Performance met ProRail Programma niveau 2,5 Onderzoeksprogramma met China Urban Transport (33%) 0,7 Programma gericht op (50%) Programma en project niveau 1,2 Nederlandse deelname internationale call (50%) Project niveau 0,5 Totaal 4,9 Bovenstaande tabellen bevatten nieuwe initiatieven. Daarnaast investeert NWO in 2012-2013 als uitvloeisel van reeds voor 2012 gestarte activiteiten een indicatief bedrag van 3,9 M (op kasbasis) in onderzoek dat relevant is voor de topsector Logistiek. Dit cijfer is inclusief uitgaven voortkomend uit tijdelijke activiteiten die grotendeels zijn gefinancierd met tijdelijke extra middelen die NWO voor deze doeleinden heeft ontvangen van diverse ministeries en derden. Deze middelen zijn tijdelijk en aflopend. Perspectief 2014-2015 In de toekomst wil NWO zich - bij voorkeur in het kader van het thema Verbinden van Duurzame Steden (VerDus) - inzetten op het verder ontwikkelen van PPS-programma s en activiteiten gericht op de roadmaps en maatschappelijke vraagsturing. De vraag vanuit private en publieke partijen staat hierbij centraal. Het doel is om de activiteiten gericht op de roadmaps van de topsector logistiek vanaf 2014 op te schalen naar 5 M per jaar. Contactpersoon / meer informatie Mw. dr. R.R. van Kessel-Hagesteijn, directeur Maatschappij- en Gedragswetenschappen E-mail: r.vankessel@nwo.nl Telefoon: 070 344 09 90 5