Bibliotheek Strafrecht Larcier... Hoofdstuk 1. Omschrijving van het onderwerp... 3

iii INHOUDSTAFEL Bibliotheek Strafrecht Larcier....................................... i ALGEMENE ORIËNTATIE Hoofdstuk 1. Omschrijving van het onderwerp........................ 3 Hoofdstuk 2. Actuele Belgische regelgeving........................... 4 Afdeling 1. Overtreding van het legaliteitsbeginsel.................... 4 Afdeling 2. Niet in overeenstemming met mensenrechtenverdragen....... 5 Afdeling 3. Ontoereikende regelgeving............................. 5 Afdeling 4. Ondermaatse rechtspositie............................. 7 1. Meer gunsten dan rechten............................. 7 2. Ongrondwettelijke externe rechtspositie................... 8 3. Geen geëigende formele rechtspositie..................... 9 Hoofdstuk 3. Nieuwe ontwikkelingen............................... 10 Afdeling 1. Oriëntatienota Strafbeleid en Gevangenisbeleid........... 10 Afdeling 2. Commissie Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van gedetineerden...................................... 11 Afdeling 3. Basiswet van 12 januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van de gedetineerden................... 12 1. Basisbeginselen van de wet............................. 13 I. De gedetineerde is een burger...................... 13 II. Beperking van de detentieschade.................... 13 III. Herstel en reïntegratie............................ 13 IV. Vermoeden van onschuld bij verdachten.............. 14 2. Organisatie van het gevangeniswezen en toezicht............ 14 3. Detentieplanning.................................... 14 4. Levensvoorwaarden in de gevangenis..................... 14 I. Materiële levensvoorwaarden...................... 14 II. Samenlevingsvoorwaarden........................ 15 III. Contacten met de buitenwereld..................... 15 IV. Godsdienst en levensbeschouwing................... 15 V. Arbeid........................................ 15 VI. Gezondheidszorg................................ 15 VII. Sociale hulp- en dienstverlening en rechtshulp.......... 16 5. Orde, veiligheid en het gebruik van dwang................. 16 6. Tuchtregime........................................ 16 7. Afhandeling van klachten.............................. 17 8. Besluit............................................ 17

iv Afdeling 4. Afdeling 5. Inhoudstafel Commissie Strafuitvoeringsrechtbanken, externe rechtspositie van gedetineerden en straftoemeting..................... 18 Twee ontwerpen van wet houdende oprichting van strafuitvoeringsrechtbanken en betreffende de externe rechtspositie van gedetineerden......................... 19 Hoofdstuk 4. Belangrijkste bronnen................................ 21 Afdeling 1. Internationale verdragen.............................. 21 Afdeling 2. Grondwet en bijzondere wet........................... 22 Afdeling 3. Wetten in formele zin................................. 23 Afdeling 4. Koninklijke besluiten................................. 24 Afdeling 5. Ministerieel besluit................................... 25 Afdeling 6. Ministeriële omzendbrieven............................ 25 Titel I DE UITVOERING VAN DE VRIJHEIDSSTRAF IN DE GEVANGENIS Hoofdstuk 1. Vrijheidsstraf....................................... 29 Afdeling 1. Straf.............................................. 29 1. Wettelijke indeling................................... 29 2. Juridisch begrip..................................... 30 3. Kenmerken......................................... 31 Afdeling 2. Vrijheidsstraf....................................... 32 1. Juridisch begrip..................................... 32 2. Inhoud en doelstelling................................ 33 3. Tenuitvoerlegging.................................... 35 4. Tenietgaan......................................... 37 I. Dood van de veroordeelde......................... 37 II. Verjaring...................................... 38 III. Amnestie...................................... 39 5. Invloed van genade op de uitvoering van de vrijheidsstraf..... 39 I. Begrip........................................ 39 II. Straffen die het voorwerp kunnen uitmaken van genade.. 40 III. Modaliteiten van genadeverlening................... 40 IV. Criteria voor de toekenning van genade.............. 42 V. Procedure..................................... 43 Hoofdstuk 2. Gevangenis als instelling.............................. 45 Afdeling 1. Statuut............................................ 45 Afdeling 2. Diensten en personeel................................. 45 1. Centraal bestuur..................................... 45 2. Buitendiensten...................................... 47 Afdeling 3. Benaming, indeling en bestemming....................... 49 1. Benaming.......................................... 49

Inhoudstafel v 2. Indeling........................................... 50 3. Bestemming........................................ 50 Afdeling 4. Toezicht........................................... 51 1. Minister van Justitie en penitentiaire administratie........... 51 2. Provinciegouverneur, burgemeester, onderzoeksrechter en voorzitter van het hof van assisen........................ 51 3. Leden van de wetgevende macht......................... 52 4. Commissies van toezicht en de Centrale Toezichtsraad voor het Gevangeniswezen.................................... 52 5. Europees Comité inzake de voorkoming van foltering en onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing...... 53 6. Andere vormen van toezicht............................ 54 Afdeling 5. Overzicht per gevangenis.............................. 55 Afdeling 6. Cijfers............................................. 57 1. Gemiddelde populatie per dag.......................... 57 2. Aantal opsluitingen per jaar onderverdeeld in de diverse categorieën......................................... 57 3. Aantal toegestane vervroegde invrijheidstellingen en modaliteiten van strafuitvoering................................... 58 4. Incidenten.......................................... 58 Titel II DE INTERNE RECHTSPOSITIE VAN GEDETINEERDEN Inleiding....................................................... 61 Hoofdstuk 1. Samenlevingsvoorwaarden............................. 63 Afdeling 1. Begrip............................................. 63 Afdeling 2. Historiek.......................................... 63 Afdeling 3. Actuele situatie...................................... 65 Hoofdstuk 2. Materiële levensvoorwaarden........................... 67 Afdeling 1. Gevangeniscel....................................... 67 Afdeling 2. Kledij............................................. 69 Afdeling 3. Voeding........................................... 69 Afdeling 4. Hygiëne........................................... 70 Afdeling 5. Wandeling......................................... 71 Afdeling 6. Voorwerpen en gelden................................ 71 1. Bewaargeving....................................... 71 2. Toegelaten voorwerpen en gelden........................ 72 Afdeling 7. Kantine............................................ 73 Hoofdstuk 3. Briefwisseling....................................... 74 Afdeling 1. Belgische reglementering en rechtspraak................... 74

vi Inhoudstafel 1. Algemeen.......................................... 74 2. Controle........................................... 75 3. Vrije briefwisseling................................... 76 4. Tuchtsanctie........................................ 78 Afdeling 2. Europese reglementering en rechtspraak................... 78 1. Artikel 8 EVRM..................................... 78 2. Rechtspraak........................................ 79 Afdeling 3. Conclusie.......................................... 82 Hoofdstuk 4. Bezoek............................................ 83 Afdeling 1. Belgische reglementering en rechtspraak................... 83 1. Algemeen.......................................... 83 2. Bezoek zonder toezicht................................ 85 3. Bezoek van kinderen.................................. 86 4. Bezoek van advocaten................................ 86 5. Bezoek van consulaire en diplomatieke ambtenaren.......... 87 6. Bezoek met het oog op sociaal hulpbetoon................. 88 7. Bezoek door leden van het personeel..................... 88 8. Bezoek door parlementsleden en andere overheden.......... 89 9. Bezoek door andere personen........................... 89 10. Controle........................................... 89 11. Tuchtsanctie........................................ 90 Afdeling 2. Europese reglementering en rechtspraak................... 91 1. Artikel 8 EVRM..................................... 91 2. Rechtspraak........................................ 91 Afdeling 3. Conclusie.......................................... 93 Hoofdstuk 5. Telefoon........................................... 94 Afdeling 1. Belgische reglementering en rechtspraak................... 94 1. Algemeen.......................................... 94 2. Controle........................................... 95 3. Tuchtsanctie........................................ 96 Afdeling 2. Europese reglementering en rechtspraak................... 96 Afdeling 3. Conclusie.......................................... 96 Hoofdstuk 6. Interne informatie en rechtshulp........................ 97 Afdeling 1. Huishoudelijk reglement............................... 97 Afdeling 2. Algemene informatie................................. 97 Afdeling 3. Rechtshulp en juridische bijstand........................ 97 Hoofdstuk 7. Vrijheid van meningsuiting............................ 99 Afdeling 1. Begrip............................................. 99 Afdeling 2. Vorming en informatie................................ 99 1. Vorming en onderwijs................................ 99 2. Bibliotheek......................................... 100

Inhoudstafel vii 3. Dagbladen, tijdschriften en boeken....................... 100 4. Radio, televisie en internet............................. 102 Afdeling 3. Meningsuiting....................................... 102 1. Contacten met de pers................................ 102 2. Publicatie van geschriften.............................. 103 3. Uiten van klachten................................... 103 Afdeling 4. Stemrecht (Kieswetboek).............................. 104 Hoofdstuk 8. Vrijheid van vereniging en vergadering................... 105 Hoofdstuk 9. Godsdienst en levensbeschouwing....................... 106 Afdeling 1. Algemeen.......................................... 106 Afdeling 2. Keuze van de gedetineerde............................. 106 Afdeling 3. Individuele bijstand.................................. 107 Afdeling 4. Erkende erediensten.................................. 107 Afdeling 5. Niet-erkende erediensten.............................. 108 Afdeling 6. Europese wetgeving en rechtspraak...................... 108 Afdeling 7. Conclusie.......................................... 109 Hoofdstuk 10. Arbeid............................................ 110 Afdeling 1. Aard en doelstelling van de penitentiaire arbeid............. 110 Afdeling 2. Regeling van de arbeid................................ 111 Afdeling 3. Vergoeding......................................... 112 1. Aard.............................................. 112 2. Reservefonds....................................... 113 3. Beslag............................................. 113 Afdeling 4. Europese wetgeving en rechtspraak...................... 114 Afdeling 5. Implicaties van de vrijheidsbeneming op de gewone arbeidssituatie...................................... 115 1. Werknemer......................................... 116 2. Ambtenaar......................................... 117 3. Zelfstandige........................................ 118 I. Beroepsverbod.................................. 118 II. Sluiting van de handelszaak........................ 119 III. Verbod tot uitoefening van een vrij beroep............ 119 Hoofdstuk 11. Sociale zekerheid.................................... 120 Afdeling 1. Probleemstelling..................................... 120 Afdeling 2. Omschrijving en doelstellingen van de sociale zekerheid....... 120 Afdeling 3. Geen koppeling van de penitentiaire arbeid aan een stelsel van de sociale zekerheid..................................... 121 Afdeling 4. Overzicht van de sectoren van de sociale zekerheid.......... 122 1. Gezinsbijslag....................................... 122 I. Werknemers................................... 122 II. Zelfstandigen................................... 123

viii Inhoudstafel III. Gewaarborgde gezinsbijslag....................... 124 2. Ziekteverzekering.................................... 125 3. Arbeidsongeschiktheidsverzekering, moederschapuitkeringen en uitkering voor begrafeniskosten......................... 127 4. Arbeidsongevallen en beroepsziekten..................... 128 5. Werkloosheidsuitkeringen............................. 129 6. Rust- en overlevingspensioen........................... 131 7. Gewaarborgde uitkeringen............................. 132 I. Recht op maatschappelijke integratie en leefloon....... 132 II. Gewaarborgd inkomen voor bejaarden............... 133 III. Tegemoetkoming aan personen met een handicap....... 134 8. Zorgverzekering..................................... 135 Hoofdstuk 12. Orde en veiligheid................................... 137 Afdeling 1. Algemeen.......................................... 137 Afdeling 2. Algemene controlemaatregelen.......................... 138 1. Toegangscontrole.................................... 138 2. Fouillering......................................... 138 3. Inspectie van de cellen en andere plaatsen.................. 141 Afdeling 3. Bijzondere veiligheidsmaatregelen....................... 142 1. Plaatsing in de afzonderingscel.......................... 142 2. Maatregelen t.a.v. bepaalde categorieën van gedetineerden.... 142 3. Maatregelen van rechtstreekse dwang en gebruik van geweld... 143 4. Gebruik van wapens.................................. 145 5. Ordehandhaving door de politiediensten.................. 146 Afdeling 4. Plaatsing in een bijzonder individueel regime van veiligheid.... 146 Afdeling 5. Ontvluchting....................................... 151 1. Misdrijf........................................... 151 2. Straf.............................................. 152 3. Bijzondere gevallen................................... 153 4. Maatregelen........................................ 154 5. Verjaring.......................................... 155 Afdeling 6. Conclusie.......................................... 155 Hoofdstuk 13. Tuchtrecht......................................... 156 Afdeling 1. Algemeen.......................................... 156 Afdeling 2. Gedragsregels....................................... 157 Afdeling 3. Tuchtrechtelijke inbreuken............................. 158 Afdeling 4. Tuchtrechtelijke sancties............................... 158 Afdeling 5. Toemeting van de sancties............................. 160 Afdeling 6. Procedure.......................................... 161 Afdeling 7. Europese reglementering en rechtspraak................... 164 Afdeling 8. Conclusie.......................................... 166

Inhoudstafel ix Hoofdstuk 14. Gezondheidszorg.................................... 167 Afdeling 1. Begrip............................................. 167 Afdeling 2. Bronnen........................................... 168 Afdeling 3. Medische verzorging.................................. 168 1. Principes........................................... 168 2. Uitvoering......................................... 169 3. Beperkte vrije keuze van een arts........................ 170 Afdeling 4. Gezondheidsbescherming.............................. 171 Afdeling 5. Medische expertise................................... 172 Afdeling 6. Rechtspraak........................................ 172 Titel III DE EXTERNE RECHTSPOSITIE VAN VEROORDEELDE GEDETINEERDEN Inleiding....................................................... 177 Hoofdstuk 1. Voorwaardelijke invrijheidstelling....................... 179 Afdeling 1. Omschrijving....................................... 179 1. Begrip............................................. 179 2. Bronnen........................................... 180 3. Afschaffing Wet Lejeune............................. 181 4. Vernieuwing........................................ 181 Afdeling 2. Toepassingsgebied ratione personae...................... 182 1. Veroordeelden...................................... 182 2. Straffen boven de drie jaar............................. 182 Afdeling 3. Voorwaarden....................................... 183 1. Ondergaan van een deel van de vrijheidsstraffen............ 183 2. Voorleggen van een reclasseringsplan..................... 185 3. Afwezigheid van contra-indicaties....................... 186 4. Andere voorwaarden................................. 187 Afdeling 4. Fixatie van het dossier voor behandeling door het personeelscollege.................................... 188 Afdeling 5. Voorbereiding en samenstelling van het dossier voor het personeelscollege.................................... 189 1. Reclasseringsplan.................................... 189 2. Psychosociaal verslag................................. 189 3. Multidisciplinair persoonlijkheidsonderzoek............... 190 4. Memorie en bijkomend advies.......................... 190 5. Samenstelling van het dossier........................... 191 6. Kennisgeving en inzage dossier.......................... 191 Afdeling 6. Behandeling van de zaak door het personeelscollege......... 192 1. Samenstelling, bevoegdheid en werking van het personeelscollege 192 2. Onderzoek en beraadslaging door het personeelscollege....... 193 3. Advies............................................ 194

x Inhoudstafel Afdeling 7. Advies van het openbaar ministerie...................... 196 Afdeling 8. Advies van de minister van Justitie....................... 196 Afdeling 9. Behandeling van de zaak door de commissie voor de voorwaardelijke invrijheidstelling........................ 197 1. Instelling en samenstelling van de commissies voor de voorwaardelijke invrijheidstelling........................ 197 2. Statuut van de commissies voor de voorwaardelijke invrijheidstelling..................................... 198 3. Territoriale bevoegdheid............................... 199 4. Oproeping voor de zitting............................. 201 5. Inzage dossier....................................... 201 6. Behandeling van het voorstel........................... 202 Afdeling 10. Toekenning........................................ 204 1. Kennisgeving van de beslissing.......................... 204 2. Bepalen van de voorwaarden........................... 204 3. Tijdstip van uitvoerbaarheid............................ 206 4. Cassatieberoep...................................... 206 5. Instemming met de voorwaarden........................ 207 6. Uitreiken van de verlofpas............................. 208 Afdeling 11. Afwijzing.......................................... 208 1. Kennisgeving....................................... 208 2. Nieuw onderzoek door het personeelscollege............... 209 3. Cassatieberoep...................................... 209 Afdeling 12. Verloop........................................... 210 1. Proeftijd........................................... 210 2. Controle en toezicht.................................. 210 3. Voorlopige aanhouding............................... 212 4. Herroeping......................................... 212 5. Schorsing.......................................... 213 6. Herziening......................................... 214 7. Procedure bij de herroeping, schorsing of herziening......... 214 8. Cassatieberoep tegen de herroeping en de herziening......... 215 9. Schorsen, omschrijven of aanpassen van de voorwaarden...... 216 10. Rechtspositie van de voorwaardelijk invrijheidgestelde........ 216 Hoofdstuk 2. Voorlopige invrijheidstelling........................... 218 Afdeling 1. Algemeen.......................................... 218 Afdeling 2. Voorlopige invrijheidstelling van veroordeelden met recht op verblijf voor wie het totaal aan hoofdgevangenisstraffen tot en met drie jaar bedraagt................................ 220 1. Begrip............................................. 220 2. Bronnen........................................... 220 3. Toepassingsgebied en beslissingsmacht.................... 220 I. Vervangende gevangenisstraffen.................... 220 II. Straffen tot zes maanden.......................... 221

Inhoudstafel xi III. Straffen van meer dan zes maanden tot één jaar........ 221 IV. Straffen van meer dan één jaar tot en met drie jaar...... 222 Afdeling 3. Voorlopige invrijheidstelling van veroordeelden zonder recht op verblijf in het land................................... 224 1. Begrip............................................. 224 2. Bron.............................................. 224 3. Tijdsvoorwaarden................................... 224 4. Toepassingsgebied en beslissingsmacht.................... 224 I. Straffen tot en met één jaar........................ 224 II. Straffen van meer dan één jaar tot drie jaar............ 225 III. Straffen van meer dan drie jaar..................... 225 Afdeling 4. Voorlopige invrijheidstelling wegens gezondheidsredenen..... 226 1. Begrip............................................. 226 2. Bronnen........................................... 227 3. Beslissing.......................................... 227 4. Uitvoering......................................... 227 5. Gevolgen.......................................... 228 Afdeling 5. Voorlopige invrijheidstelling met het oog op uitlevering....... 228 1. Begrip............................................. 228 2. Bron.............................................. 228 3. Procedure.......................................... 228 Hoofdstuk 3. Penitentiair verlof................................... 230 Afdeling 1. Omschrijving....................................... 230 1. Bronnen........................................... 230 2. Begrip............................................. 230 3. Doelstellingen....................................... 231 Afdeling 2. Toepassingsgebied ratione personae...................... 231 Afdeling 3. Voorwaarden....................................... 232 1. Tijdsvoorwaarden................................... 232 2. Subjectieve voorwaarden.............................. 232 Afdeling 4. Procedure.......................................... 233 1. Initiatief........................................... 233 2. Onderzoek en beslissing............................... 233 3. Kennisgeving....................................... 233 Afdeling 5. Toekenning........................................ 234 Afdeling 6. Afwijzing.......................................... 234 Afdeling 7. Verloop........................................... 235 1. Verlofpas.......................................... 235 2. Statuut van de verlofganger............................ 235 3. Incidenten.......................................... 235 4. Terugkeer.......................................... 236 5. Verjaring van de straf................................. 236 Afdeling 8. Penitentiair verlof om bepaalde redenen................... 236

xii Afdeling 9. Inhoudstafel Systematisch penitentiair verlof voor veroordeelden in halve vrijheid, elektronisch toezicht of beperkte hechtenis.......... 237 Hoofdstuk 4. Uitgangspermissie................................... 238 Afdeling 1. Omschrijving....................................... 238 1. Bronnen........................................... 238 2. Begrip............................................. 238 3. Doelstellingen....................................... 239 Afdeling 2. Toepassingsgebied ratione personae...................... 239 Afdeling 3. Voorwaarden....................................... 240 1. Tijdsvoorwaarden................................... 240 2. Subjectieve voorwaarden.............................. 240 Afdeling 4. Procedure.......................................... 240 Afdeling 5. Verloop........................................... 241 Hoofdstuk 5. Halve vrijheid...................................... 242 Afdeling 1. Omschrijving....................................... 242 1. Bronnen........................................... 242 2. Begrip............................................. 242 3. Doelstellingen....................................... 242 Afdeling 2. Toepassingsgebied ratione personae...................... 243 Afdeling 3. Voorwaarden....................................... 243 1. Tijdsvoorwaarden................................... 243 2. Subjectieve voorwaarden.............................. 243 3. Nuttige dagbesteding................................. 243 Afdeling 4. Procedure.......................................... 244 Afdeling 5. Verloop........................................... 244 Hoofdstuk 6. Elektronisch toezicht................................. 246 Afdeling 1. Omschrijving....................................... 246 1. Bron.............................................. 246 2. Begrip............................................. 246 3. Doelstellingen....................................... 246 4. Technische hulpmiddelen.............................. 247 5. Organisatie......................................... 247 Afdeling 2. Toepassingsgebied ratione personae...................... 247 Afdeling 3. Voorwaarden....................................... 248 1. Tijdsvoorwaarden................................... 248 2. Toestemming....................................... 248 3. Nuttige dagbesteding................................. 248 4. Materiële voorwaarden............................... 249 5. Minimumduur...................................... 249 6. Contra-indicaties.................................... 249 Afdeling 4. Procedure.......................................... 249

Inhoudstafel xiii 1. Veroordeelden met effectieve hoofdgevangenisstraffen waarvan het totaal maximum één jaar, of in geval van zelfaanbod drie jaar, bedraagt........................................... 250 I. Informatieve fase................................ 250 II. Toekenning van de modaliteit onderzoeksfase elektronisch toezicht....................................... 250 III. Onderzoek met het oog op de eventuele toekenning elektronisch toezicht............................. 251 2. Veroordeelden met effectieve hoofdgevangenisstraffen waarvan het totaal meer dan één jaar en maximum drie jaar bedraagt en die zich niet voor strafuitvoering hebben aangeboden........ 251 I. Informatieve fase................................ 251 II. Onderzoeksfase................................. 252 III. Beslissing...................................... 252 3. Veroordeelden met effectieve hoofdgevangenisstraffen waarvan het totaal de drie jaar overstijgt......................... 253 I. Procedure bij een positief voorstel voor een voorwaardelijke invrijheidstelling................... 253 II. Procedure bij ontstentenis van een positief voorstel voor een voorwaardelijke invrijheidstelling................ 254 Afdeling 5. Verloop........................................... 255 1. Statuut van de veroordeelde onder elektronisch toezicht....... 255 2. Dagschema en verlof................................. 255 3. Controle........................................... 256 4. Reactie op overtredingen.............................. 256 5. Beëindiging van de maatregel........................... 256 Hoofdstuk 7. Weekeindarrest..................................... 258 Afdeling 1. Omschrijving....................................... 258 1. Bronnen........................................... 258 2. Begrip............................................. 258 3. Doelstellingen....................................... 258 Afdeling 2. Toepassingsgebied ratione personae...................... 258 Afdeling 3. Voorwaarden....................................... 259 Afdeling 4. Procedure.......................................... 259 Afdeling 5. Verloop........................................... 260 Hoofdstuk 8. Beperkte hechtenis................................... 261 Afdeling 1. Omschrijving....................................... 261 1. Bronnen........................................... 261 2. Begrip............................................. 261 3. Doelstellingen....................................... 261 Afdeling 2. Toepassingsgebied ratione personae...................... 261 Afdeling 3. Voorwaarden....................................... 262 Afdeling 4. Procedure.......................................... 262

xiv Inhoudstafel Afdeling 5. Verloop........................................... 262 Hoofdstuk 9. Niet-uitvoering van korte en vervangende gevangenisstraffen.. 264 Afdeling 1. Doelstellingen en bron................................ 264 Afdeling 2. Hoofdgevangenisstraffen.............................. 264 Afdeling 3. Vervangende gevangenisstraffen......................... 265 Afdeling 4. Uitsluitingen ratione personae.......................... 265 Afdeling 5. Nieuwe veroordeling................................. 265 Hoofdstuk 10. Invrijheidstelling op proef van de ter beschikking van de regering gestelde veroordeelde.......................... 266 Afdeling 1. Omschrijving....................................... 266 1. Begrip............................................. 266 2. Bron.............................................. 266 Afdeling 2. Toepassingsgebied ratione personae...................... 267 Afdeling 3. Procedure en uitvoering............................... 267 Hoofdstuk 11. Internering van veroordeelde gedetineerden................ 270 Afdeling 1. Omschrijving....................................... 270 Afdeling 2. Procedure.......................................... 270 Afdeling 3. Uitvoering......................................... 270 Titel IV DE FORMELE RECHTSPOSITIE VAN GEDETINEERDEN Inleiding....................................................... 275 Hoofdstuk 1. Interne klachtprocedure............................... 278 Afdeling 1. Mogelijkheden van beklag via de inspectie van de gevangenissen en via de briefwisseling en het bezoek..................... 278 Afdeling 2. Administratief beroep................................. 278 1. Begrip............................................. 278 2. Willig beroep....................................... 278 3. Hiërarchisch beroep.................................. 279 4. Kenmerken van deze beroepen.......................... 279 Hoofdstuk 2. Algemene rechtsbescherming........................... 280 Afdeling 1. Strafvordering...................................... 280 Afdeling 2. Rechtsvordering voor de burgerlijke rechter................ 280 Afdeling 3. Vordering in kort geding.............................. 281 1. Bevoegdheid van de rechterlijke macht.................... 282 2. Spoedeisend karakter................................. 284 3. Geen nadeel aan de zaak.............................. 284 4. Belang van de indiener................................ 284

Inhoudstafel xv 5. Toepassing......................................... 285 Afdeling 4. Beroep bij de Raad van State........................... 286 1. Bevoegdheid........................................ 286 2. Beroep tot nietigverklaring van individuele administratieve rechtshandelingen.................................... 287 I. Externe rechtspositie............................. 287 II. Interne rechtspositie............................. 289 3. Nietigverklaring van reglementaire bepalingen.............. 290 Afdeling 5. Klacht bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.... 291 1. Mensenrechten...................................... 291 2. Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden.......................... 292 3. Europees Hof voor de Rechten van de Mens............... 293 I. Oud beschermingsmechanisme (1950-1998)........... 293 4. Bescherming van gedetineerden door het EVRM............ 295 Lijst van gebruikte afkortingen...................................... 297 Bibliografie..................................................... 299 Trefwoordenregister.............................................. 305