Inhoud. Deel I Eerstelijnsgezondheidszorg. De gezondheidszorg in een notendop... XIII

VII Inhoud De gezondheidszorg in een notendop........................................... XIII I Deel I Eerstelijnsgezondheidszorg 1 De huisarts als poortwachter...................................................... 3 1.1 Inleiding.............................................................................. 4 1.2 Organisatie van huisartsenzorg....................................................... 6 1.3 Preventie.............................................................................. 7 1.4 Kwaliteit.............................................................................. 8 1.5 Samenwerking........................................................................ 8 1.6 Ontwikkelingen....................................................................... 9 1.7 Site.................................................................................... 10 2 Paramedici en paramedische zorg................................................ 11 2.1 Inleiding.............................................................................. 12 2.2 Omvang en werkzaamheden van paramedische beroepsgroepen..................... 12 2.3 Werkzaamheden van paramedici nader bekeken...................................... 12 2.4 Kwaliteitszorg......................................................................... 14 2.5 Ketenzorg............................................................................. 16 2.6 Preventie en gezondheidsbevordering................................................ 16 2.7 Ontwikkelingen....................................................................... 16 2.8 Site.................................................................................... 17 3 Verloskundige zorg en kraamzorg................................................ 19 3.1 Inleiding.............................................................................. 20 3.2 Taakverdeling in de verloskundige zorg............................................... 20 3.3 Kraamzorg............................................................................ 21 3.4 Kwaliteit en kwaliteitszorg............................................................ 21 3.5 Preventie.............................................................................. 22 3.6 Ontwikkelingen....................................................................... 23 3.7 Site.................................................................................... 24 4 Mondzorg........................................................................... 25 4.1 Inleiding.............................................................................. 26 4.2 Ontwikkelingen....................................................................... 26 4.3 Kwaliteitszorg......................................................................... 27 4.4 Site.................................................................................... 27 5 Apotheken en zorg voor geneesmiddelen....................................... 29 5.1 Inleiding.............................................................................. 30 5.2 Geneesmiddelen...................................................................... 30 5.3 Geneesmiddelen voorschrijven....................................................... 31 5.4 Geneesmiddelverstrekking via apotheken............................................ 31 5.5 Kostenstijging en manieren om de kosten te reduceren............................... 32

VIII Inhoud 5.6 Kwaliteitszorg......................................................................... 33 5.7 Ontwikkelingen....................................................................... 34 5.8 Site.................................................................................... 35 6 Thuiszorg............................................................................ 37 6.1 Inleiding.............................................................................. 38 6.2 Mensen die zorg thuis ontvangen..................................................... 39 6.3 Eigen regie en vraaggerichte zorg..................................................... 40 6.4 Zorgverleners en hun taken, complexiteit en diversiteit in zorg....................... 41 6.5 Ontwikkelingen....................................................................... 42 6.6 Ketenzorg............................................................................. 44 6.7 Kwaliteit en kwaliteitszorg............................................................ 44 6.8 Site.................................................................................... 44 7 Informele zorg...................................................................... 45 7.1 Inleiding.............................................................................. 46 7.2 Zelfzorg............................................................................... 46 7.3 Mantelzorg............................................................................ 47 7.4 Ondersteuning van mantelzorgers.................................................... 49 7.5 Vrijwilligerszorg....................................................................... 51 7.6 Patiënten- en cliëntenorganisaties.................................................... 52 7.7 Site.................................................................................... 52 8 Ketenzorg en zorgketens.......................................................... 53 8.1 Inleiding.............................................................................. 54 8.2 Ketenzorg is opgezet om zorg af te stemmen op de behoefte......................... 55 8.3 Organisatie van ketenzorg............................................................ 56 8.4 Nut en kwaliteit van ketenzorg........................................................ 58 8.5 Site.................................................................................... 58 9 Complementaire en alternatieve zorg............................................ 59 9.1 Inleiding.............................................................................. 60 9.2 Complementaire en alternatieve geneeswijzen, soorten en inhoud.................... 60 9.3 Gebruik en redenen daarvoor......................................................... 61 9.4 Beroepsbeoefenaren.................................................................. 61 9.5 Formele positie....................................................................... 62 9.6 Samenwerking tussen reguliere en alternatieve zorgverleners........................ 63 9.7 Beleid................................................................................. 64 9.8 Site.................................................................................... 64 II Deel II Specialistische en doelgroepspecifieke zorg 10 Ziekenhuizen....................................................................... 67 10.1 Inleiding............................................................................. 68 10.2 Medisch-specialistische zorg......................................................... 69 10.3 Organisatie van patiëntenzorg: werken en samenwerken............................ 69 10.4 Ontwikkelingen...................................................................... 70 10.5 Samenwerking met beroepsbeoefenaren buiten het ziekenhuis...................... 75

Inhoud IX 10.6 Ketenzorg en zorgnetwerken......................................................... 75 10.7 Kwaliteit............................................................................. 76 10.8 Site................................................................................... 79 11 Revalidatie-instellingen........................................................... 81 11.1 Inleiding............................................................................. 82 11.2 Kenmerken van revalidatiezorg...................................................... 82 11.3 Kwaliteit............................................................................. 83 11.4 Ontwikkelingen...................................................................... 83 11.5 Site................................................................................... 84 12 Verpleeghuizen en verzorgingshuizen.......................................... 85 12.1 Inleiding............................................................................. 86 12.2 Zorg door verpleeghuizen............................................................ 87 12.3 Leven in een verpleeghuis............................................................ 88 12.4 Werken in een verpleeghuis.......................................................... 89 12.5 Kwaliteit en kwaliteitszorg........................................................... 89 12.6 Ontwikkelingen en knelpunten...................................................... 93 12.7 Site................................................................................... 94 13 Palliatieve en terminale zorg..................................................... 95 13.1 Inleiding............................................................................. 96 13.2 Palliatieve en terminale zorg thuis of elders.......................................... 97 13.3 Organisatie van palliatieve zorg...................................................... 99 13.4 Ontwikkelingen...................................................................... 100 13.5 Financiering.......................................................................... 100 13.6 Site................................................................................... 101 14 Geestelijke gezondheidszorg (GGZ)............................................. 103 14.1 Inleiding............................................................................. 104 14.2 Eerstelijnsgezondheidszorg bij psychische problemen............................... 104 14.3 Stepped care......................................................................... 105 14.4 Zorgtraject........................................................................... 108 14.5 Trends in de GGZ..................................................................... 108 14.6 Inhoudelijke ontwikkelingen en zorg voor kwaliteit.................................. 109 14.7 Verslavingszorg...................................................................... 110 14.8 Preventie in de GGZ en verslavingszorg.............................................. 112 14.9 Te verwachten ontwikkelingen....................................................... 112 14.10 Site................................................................................... 113 15 Zorg voor mensen met dementie................................................. 115 15.1 Inleiding............................................................................. 116 15.2 Zorgbehoeften....................................................................... 116 15.3 Zorgprogramma dementie en zorgstandaard dementie.............................. 117 15.4 Zorgaanbod.......................................................................... 118 15.5 Casemanager en zorgketen.......................................................... 121 15.6 Ontwikkelingen...................................................................... 121 15.7 Site................................................................................... 123

X Inhoud 16 Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking.......................... 125 16.1 Inleiding............................................................................. 126 16.2 Integrale vroeghulp.................................................................. 128 16.3 MEE.................................................................................. 128 16.4 Zorg thuis, in een beschermende woonvorm of een instelling........................ 129 16.5 Medische en paramedische zorg thuis................................................ 131 16.6 Preventie............................................................................. 132 16.7 Kwaliteit............................................................................. 132 16.8 Ontwikkelingen...................................................................... 133 16.9 Site................................................................................... 134 III Deel III Thematische onderwerpen 17 Preventie en gezondheidsbevordering.......................................... 137 17.1 Inleiding............................................................................. 138 17.2 Begrippen: preventie, gezondheidsbevordering, gezondheidsbescherming.......... 139 17.3 Wie doen aan preventie, gezondheidsbevordering en gezondheidsbescherming?.... 142 17.4 GGD en en openbare gezondheidszorg............................................... 142 17.5 Middelen voor preventie en gezondheidsbevordering............................... 144 17.6 Is preventie altijd nuttig?............................................................. 145 17.7 Ontwikkelingen...................................................................... 147 17.8 Kosteneffectiviteit.................................................................... 149 17.9 Wie betaalt?.......................................................................... 149 17.10 Site................................................................................... 151 18 Zorg in de grote steden........................................................... 153 18.1 Inleiding............................................................................. 154 18.2 Complexe zorg....................................................................... 155 18.3 Zorg voor mensen zonder geldige verblijfsdocumenten.............................. 156 18.4 Onverzekerden door geen zorgverzekering af te sluiten of door wanbetaling........ 157 18.5 Site................................................................................... 157 19 Zorg voor gezondheid in bedrijven.............................................. 159 19.1 Inleiding............................................................................. 160 19.2 Arbodienstverlening in het licht van wetten en regels................................ 160 19.3 Patiëntenpopulatie................................................................... 161 19.4 Gezondheidsmanagement in bedrijven.............................................. 162 19.5 Kwaliteitszorg........................................................................ 163 19.6 Ontwikkelingen...................................................................... 163 19.7 Site................................................................................... 164 20 Kwaliteitszorg...................................................................... 165 20.1 Inleiding............................................................................. 166 20.2 De spelers bij kwaliteit............................................................... 170 20.3 De rol van de overheid bij kwaliteitszorg............................................. 171 20.4 De Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG)................ 172 20.5 De Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi)............................................ 174 20.6 De Kwaliteitswet Zorginstellingen.................................................... 174

Inhoud XI 20.7 De Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector (WKCZ)...................................... 175 20.8 De Wet Medezeggenschap Cliënten in de Zorgsector (WMCZ)........................ 175 20.9 De Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO).................. 176 20.10 Ontwikkelingen...................................................................... 177 20.11 Site................................................................................... 178 IV Deel IV Beleid, financiering, kosten en kostenbeheersing 21 Gezondheidsbeleid................................................................ 181 21.1 Inleiding............................................................................. 182 21.2 Geschiedenis van de ziekenzorg...................................................... 182 21.3 Regulering van het aanbod........................................................... 183 21.4 Beleid gericht op gezondheid........................................................ 185 21.5 Preventiebeleid...................................................................... 186 21.6 Vraagsturing......................................................................... 187 21.7 Ontwikkelingen...................................................................... 188 21.8 Site................................................................................... 189 22 Welke wet voor welke zorg........................................................ 191 22.1 Inleiding............................................................................. 192 22.2 De Zorgverzekeringswet (ZVW)...................................................... 192 22.3 a Het basispakket.................................................................... 193 22.4 b Een aanvullend verzekeringspakket................................................ 194 22.5 De Wet langdurige zorg (Wlz)........................................................ 196 22.6 Wetten die gemeenten uitvoeren: de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de Jeugdwet en de Participatiewet.......................................... 200 22.7 Ontwikkelingen...................................................................... 202 22.8 Site................................................................................... 202 23 Kosten van de zorg en kostenbeheersing....................................... 203 23.1 Inleiding............................................................................. 204 23.2 Geschiedenis van de kostenbeheersing.............................................. 204 23.3 Huidige kostenbeheersing........................................................... 205 23.4 Ontwikkelingen...................................................................... 207 23.5 Site................................................................................... 208 24 Gezondheidszorg als markt....................................................... 209 24.1 De markt en de marktmeester........................................................ 210 24.2 De zorgverleningsmarkt: markt tussen zorgaanbieders en zorggebruikers........... 210 24.3 De zorginkoopmarkt: markt tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders............. 211 24.4 De zorgverzekeringsmarkt: markt tussen zorgverzekeraars en zorggebruikers....... 212 24.5 De rol van de overheid............................................................... 213 24.6 Site................................................................................... 215 25 Ontwikkelingen en lijnen naar de toekomst.................................... 217 25.1 Inleiding............................................................................. 218 25.2 De zorg wordt anders georganiseerd................................................. 218

XII Inhoud 25.3 Specialistische zorg.................................................................. 219 25.4 Financiering.......................................................................... 220 25.5 Hoe zal het worden?.................................................................. 222 Bijlagen Begrippen................................................................................. 224 Literatuur.................................................................................. 227 Register..................................................................................... 232

http://www.springer.com/978-90-368-0868-2