Postadres: Postbus 200, 6585 ZK MOOK Bezoekadres: Raadhuisplein 6 Mook Telefoon: Fax: (024) 696 91 11 (024) 696 19 39 E-mail: gemeente@mookenmiddelaanni Internet: www.mookenmiddelaanni Aan: Van: Afdeling: Doc. Nr.: Gemeenteraad Burgemeester en wethouders Samenleving twy\ xboe)52i2_ Datum: 15 november 2016 Onderwerp: Vluchtelingen Geachte leden van de raad, Uw raad heeft op 5 november 2015 een besluit genomen naar aanleiding van ons memo met raadsvoorstel over vluchtelingen. De raad heeft unaniem besloten: in te stemmen met de reeds ingeslagen weg medewerking te verlenen aan de tijdelijke huisvesting van maximaal 100 asielzoekers bij het Jachtslot statushouders te huisvesten in onze gemeente tot een maximum van 24 personen tot 1 januari 2017 een bedrag van 25.000 als flexibel werkbudget beschikbaar te stellen. In december 2015 hebben wij u geïnformeerd over de stand van zaken en in juli 2016 hebben wij u geïnformeerd over ons Plan van aanpak huisvesting statushouders. Met dit memo informeren wij u opnieuw over de actuele stand van zaken rond de opvang van asielzoekers, de realisatie van de taakstelling voor 2016, de taakstelling voor 2017 en onze plannen voor 2017. Begrippen Met vluchtelingen duiden we iedereen aan die vanwege oorlog of geweld uit zijn land is gevlucht. Veel vluchtelingen worden in de regio opgevangen. Denkt u maar aan de vele VN vluchtelingenkampen wereldwijd, zoals in de Arabische regio en in Afrika. Asielzoekers zijn personen die zich in ons land als vluchteling hebben gemeld en die om asiel hebben gevraagd. Deze mensen worden opgevangen door het COA1 in asielzoekerscentra. Statushouders zijn personen die van de IND2 een vergunning tot (tijdelijk) verblijf hebben gekregen. Deze mensen hebben recht om in ons land te verblijven, te wonen en te werken. COA koppelt statushouders aan onze gemeente en wij zijn verplicht om deze mensen in onze gemeente te huisvesten en bijstand te verlenen als ze geen eigen inkomen hebben. Soms wordt ook de term vergunninghouders gebruikt. Opvang asielzoekers In december 2015 hebben wij meegedeeld dat COA geen asielzoekers zou huisvesten in de gebouwen nabij het Jachtslot te Mook. In het voorjaar van dit jaar is geconcludeerd dat er gegeven het convenant tussen de VNG en de rijksoverheid, in Limburg nog een groot aantal opvanglocaties voor asielzoekers moesten worden 1 Centraal Orgaan opvang asielzoekers 2 Immigratie en naturalisatiedienst Pagina 1 van 5
gerealiseerd. Voor Noord Limburg zou dat gaan om ongeveer 1000 plaatsen. Van alle gemeenten werd verwacht dat zij een inzet daartoe zouden plegen. Op verzoek van de Commissaris van de Koning van de provincie Limburg hebben wij, gezamenlijk met de gemeenten Bergen en Gennep, gezocht naar mogelijke locaties voor (tijdelijke) opvang van asielzoekers. De 3 gemeenten samen hebben 8 potentiele locaties aangedragen die door COA zijn beoordeeld. Vrij snel daarna werd duidelijk dat de toestroom van vluchtelingen naar ons land drastisch terug was gelopen en dat er niet langer een dringende vraag was naar opvanglocaties voor asielzoekers. Op basis van het onderzoek van de 8 potentiële locaties heeft COA ons meegedeeld dat slechts 1 locatie geschikt is en deze zet COA op een reservelijst. Het gaat om de (voormalige) locatie van Dichterbij in Ottersum in de gemeente Gennep, die eventueel in de toekomst kan worden ingezet voor kleinschalige opvang van maximaal 200 asielzoekers. De overige locaties werden of te klein of ongeschikt bevonden. Dat heeft tot gevolg dat er vooralsnog geen opvang voor asielzoekers in een van de gemeenten wordt gerealiseerd. Mogelijk maakt COA in te toekomst gebruik van de reservelocatie te Gennep, als de toestroom van vluchtelingen weer toeneemt. Het is uiteraard niet uit te sluiten dat wij ook in de nabije toekomst wederom met de komst van grote aantallen vluchtelingen te maken krijgen. Huisvesting statushouders Wij ontvangen al jaren twee maal per jaar een circulaire van het MIN BZK3 over de taakstelling voor het huisvesten van statushouders. Voor uw informatie treft u hierna een overzicht aan van de taakstelling van de jaren 2011 tot en met 2017. Jaartal Taakstelling 2011 6 2012 3 2013 5 2014 8 2015 14 2016 21 2017 (prognose) 14 Wij moesten nog een achterstand inlopen van de taakstelling 2015 van 3 personen en dat hebben wij gerealiseerd. De taakstelling voor 2016 is 21 personen en ook die taakstelling hebben wij helemaal gerealiseerd. Per 1 oktober 2016 hebben wij zelfs 2 personen meer gehuisvest dan volgens de taakstelling. Op dit moment zijn door het COA 5 personen aan onze gemeente gekoppeld en deze staan op de wachtlijst. Wij nemen aan dat wij deze personen in de laatste maanden van dit jaar kunnen huisvesten en daarmee overschrijden wij de taakstelling voor 2016 met 7 personen ofwel 33%. In totaal hebben wij in 2016 dan 31 personen gehuisvest. Een resultaat dat aansluit bij onze ambities en bij de intentie van uw motie van 24 september 2015 op dit punt. Taakstelling 2017 Het MIN BZK heeft de taakstelling voor de le helft van 2017 bekend gemaakt en dat is voor onze gemeente 6 personen. Duidelijk minder dan wij hadden verwacht. MIN BZK geeft aan dat de taakstelling voor het 2e halfjaar 2017 erg onzeker is. Op basis van de thans beschikbare informatie verwachten wij een lichte stijging naar 8 personen voor het 2e halfjaar 2017, zodat het totaal voor 2017 op 14 personen zou komen. Wij zijn voornemens om de taakstelling voor het 1e halfjaar 2017 op normale wijze te realiseren en deze dus niet te verrekenen met de voorsprong. Wij gaan er van uit dat het in samenwerking met Destion mogelijk moet zijn om deze taakstelling (in ieder geval voor het le halfjaar 2017), zonder problemen te realiseren. Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Pagina 2 van 5
Plan van aanpak huisvesting statushouders Wij hebben het 'Plan van aanpak huisvesting statushouders vastgesteld' en uitgevoerd. Dit plan is gebaseerd op de Ladder naar Limburgs Maatwerk die gericht is op het verruimen van de sociale woningbouwsector met de volgende treden: 1. Optimaal gebruik beschikbare sociale huurwoningen 2. Benutten leegstaand particulier vastgoed 3. Renovatie of uitstel van sloop 4. Gebruik leegstaande panden 5. Tijdelijke nieuwbouw Wij hebben ingezet op trede 1, 2 en 3 en onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van trede 4. Hierna geven wij bij iedere trede een toelichting. 1. Optimaal gebruik beschikbare sociale huurwoningen Wij hebben periodiek overleg met het bestuur van Destion waarbij wij ook spreken over en aandringen op het beschikbaar stellen van huurwoningen voor de huisvesting van statushouders. Wij verwachten dat nog dit jaar woonruimte vrijkomt om meerdere personen/gezinnen onderdak te bieden. Gezien de relatief geringe taakstelling voor het le halfjaar 2017 gaan wij er van uit dat Destion voldoende woonruimte beschikbaar kan stellen om die taakstelling te realiseren. 2. Benutten leegstaand particulier vastgoed Wij hebben een actie opgezet om particulieren die hun woning al lang te koop hebben staan, er toe te bewegen deze tijdelijk te verhuren. Voor deze woningen kan een vergunning worden afgegeven op grond van de Leegstandswet. De eigenaar kan dan (met toestemming van de Autoriteit Woningcorporaties) het beheer overlaten aan Destion. De Orde van Passionistinnen heeft twee woningen aangeboden en één daarvan wordt al verhuurd. Aanvankelijk werden tevens drie woningen uit eigener beweging te huur aangeboden. Twee eigenaren trokken hun aanbod bij nader inzien in zodat uiteindelijk één eigenaar bereid is om de woning daadwerkelijk te verhuren. 3. Renovatie of uitstel van sloop Eén woning is voorlopig niet gesloopt en deze wordt nu tijdelijk verhuurd aan statushouders. Destion zorgt voor andere woonruimte als de woning alsnog wordt gesloopt. 4. Gebruik leegstaande panden Onderzoek naar leegstaande panden leverde wel enkele opties op maar deze hebben wij uiteindelijk om uiteenlopende redenen (niet geschikt, te slechte staat, bestemming) niet benut. 5. Tijdelijke nieuwbouw Wij stonden op het punt ons Plan van aanpak aan te vullen met acties gericht op tijdelijke nieuwbouw, maar toen de taakstelling voor 2017 bekend werd gemaakt hebben wij deze acties opgeschort. Vluchtelingenhulp Mook Een belangrijke partner bij de opvang, ondersteuning en begeleiding van statushouders is de Stichting Vluchtelingenhulp Mook (VHM). VHM heeft de afgelopen jaren bewezen van groot nut te zijn voor de statushouders, onze gemeente en onze gemeenschap als geheel, door de wijze waarop zij statushouders helpen. De afspraak is eveneens dat bij huisvesting van statushouders, VHM de directe buren op de hoogte stelt en eventueel de bewoners met elkaar nader kennis laat maken. Het gaat bij statushouders om mensen die "gewikt en gewogen" zijn en een (tijdelijke) verblijfsvergunning hebben om hier te wonen en te werken. Daarmee is hun positie niet anders dan bijvoorbeeld expats of (oost) Europeanen die hier (al dan niet tijdelijk) wonen en werken. Pagina 3 van 5
VHM is bereid om eventueel een nadere toelichting te geven over het werk van de stichting voor statushouders. Dit kan bijvoorbeeld tijdens een vergadering van de Commissie Samenleving. Via de griffier en de Agendacommissie kan daarover een afspraak worden gemaakt. Vanwege de grote toestroom van statushouders in 2016 is de subsidie aan VHM verhoogd. Voor 2017 werd ook eenzelfde toestroom verwacht en zelfs nog een toename. Met het oog daarop is in de begroting 2017 rekening gehouden met een hoger bedrag aan subsidie. Nu blijkt dat de taakstelling lager is, zullen wij in gesprek gaan met VHM over nadere vaststelling van de subsidie. Limburg De vluchtelingenproblematiek wordt regionaal en provinciaal aangepakt. Mede vanwege het werkgebied van Destion en de provinciale coördinerende rol inzake huisvesting, richten wij ons voor de huisvesting op (Noord) Limburg. Deels is ook de gezondheidszorg voor vluchtelingen en statushouders in Limburg belegd. Rijk van Nijmegen Wat betreft de integratie en maatschappelijke oriëntatie (en deels ook voor de gezondheidszorg) bestaat er al samenwerking met de gemeenten in het Rijk van Nijmegen. Inburgering wordt veelal aangeboden door het ROC-Nijmegen en de re-integratie en ondersteuning bij arbeidsinschakeling is belegd bij het Werkbedrijf. Het werkbedrijf ontwikkelt een passend aanbod voor statushouders dat bij voorkeur uit duale trajecten (werken en leren gecombineerd) zal bestaan. Gezondheid Op grond van het Uitwerkingsakkoord voeren de GGD-en taken uit ter bevordering en bescherming van de gezondheid van vluchtelingen en statushouders en hun omgeving. Deze groepen hebben in de regel geen kennis van de gezondheidszorg in Nederland, kennen vaak specifieke gezondheidsproblemen en hebben in het land van herkomst geen of beperktere vormen van gezondheidszorg gehad. Voor een goede integratie en participatie is het noodzakelijk dat gezondheidsrisico's tijdig onderkend en aangepakt worden. Door de verhoogde instroom is daarom ook een verhoogde inzet van de GGD-en nodig ten aanzien van onder andere screening, vaccinaties en gezondheidsvoorlichting. Op grond van landelijke kengetallen wordt daarbij uitgegaan van 775 per statushouder-kind en 275 per volwassene statushouder. De middelen maken onderdeel uit van de decentralisatie-uitkeringen van het Rijk en kunnen worden benut om deze kosten te dekken. In de najaarsnota wordt dit meegenomen. Omdat onze gemeente met 2 GGD-en samenwerkt, zal in overleg met de betrokken functionarissen bekeken worden welke taken door welke GGD worden uitgevoerd. Begeleiding In aanvulling en/of als voorbereiding op een traject bij het Werkbedrijf hebben wij een specialiste ingeschakeld die dit jaar 8 participatietrajecten voor statushouders verzorgt. Doel is mensen te plaatsen op een werkstage of een taalstage. Zij is al succesvol geweest in de gemeente Heumen en zij heeft inmiddels al enkele plaatsingen voor onze gemeente gerealiseerd. Uitvoering Veel zaken rond statushouders zijn inmiddels lokaal of regionaal geregeld en er zijn taken aan het reguliere werk toegevoegd. De activiteiten rond het Plan van aanpak huisvesting statushouders zijn voorlopig opgeschort. Deze kunnen eventueel worden hervat als er meer duidelijkheid bestaat over de taakstelling voor het 2e halfjaar 2017 en voor 2018. Pagina 4 van 5
Een forse inspanning in verband met de opvang van asielzoekers zal voorlopig niet nodig zijn. Uw raad heeft een flexibel werkbudget van 25.000 beschikbaar gesteld. Daarvan is een deel in 2015 en de rest in 2016 benut. Bij voorjaarsnota 2016 is aan uw raad aanvullend flexibel werkbudget gevraagd voor de periode 2016-2017. Nu uit voornoemde blijkt dat de ambtelijke inzet voor 2016 kan worden afgeschaald naar regulier niveau, is het aanvullende budget voor 2016 ongebruikt gebleven. Wij stellen bij najaarsnota 2016 dan ook voor dit bedrag vrij te laten vallen. Voor 2017 zal bij voorjaarsnota 2017 opnieuw worden bezien of/en in hoeverre het gevraagde aanvullend werkbudget noodzakelijk is naar de omstandigheden op dat moment. Communicatie Nadat wij u hebben geïnformeerd zullen wij de pers informeren over de stand van zaken. Mook, 15november 2016 Het college van burgemeester en wethouders van Mook en iddelaar, De loco-secre ris, mr. J. de Graaf De burge eester, Mr. drs.. Gradisen Pagina 5 van 5