Nieuwsbrief nr 3 - februari 2014 Ik moet vertrouwelijk omgaan met informatie maar wat betekent dat precies? pagina 3 AGENDA voor maart: 7 mrt 14u 7 mrt 15u 3 en 31 maart INFOMOMENT Voor nieuwe kandidaten en nieuwsgierigen ONTMOETINGSMOMENT Voor ingeschreven vrijwilligers en hulpvragers PERMANENTIE Samen met Familiehulp Lees meer op p. 2 PERMANENTIE Voor elkeen die vragen heeft over de werking van. Elke maandag van 13u30 tot 16u30. Al deze momenten gaan door in het Lokaal Dienstencentrum ADO Icarus, Frans Vekemansstraat 131, Neder-Over-Heembeek. Wat is 231...? 231 was het aantal 100plussers in het Brussels Gewest in 2010. Maar liefst 221 daarvan zijn vrouwen. Een sterk geslacht! In 1990 konden nog slechts 104 mensen hun 100 ste verjaardag vieren in Brussel. Minder dan de helft! De cijfers komen uit de Programmatiestudie van het (ons!) Kenniscentrum Woonzorg Brussel. We bollen We staan stilaan op onze pootjes: de administratieve obstakels zijn genomen, de regels zijn gekend, een mooie en gemotiveerde ploeg pioniers, buren kunnen genieten van een handje hulp, de eerste registraties lopen binnen. Tijd om onze voelsprieten wat verder uit te steken naar andere organisaties in Heembeek en Brussel. Een contact met Familiehulp resulteerde in een gezamenlijke permanentie met ; lees er meer over op p.2. Ook met de antenne Heembeek-Laken van het OCMW was er contact. Een samenwerking noodzaakt ons tot een franstalige tak van, daar zij vooral een franstalig publiek hebben. En er was ons tweede Ontmoetingsmoment op 7 februari. Wat werd er verteld? Lees het op p.3. Veel leesplezier!
1 2 Nr 3 februari 2014 Nieuwsbrief Contactmomenten Permanenties samen met Familiehulp wil geen concurrentie, maar een aanvulling zijn op de professionele thuiszorgdiensten, alsook de bestaande vrijwilligersorganisaties. Na een presentatie van ons project ziet Familiehulp inderdaad de meerwaarde van ons project en de complementariteit aan hun aanbod. Als we de handen in elkaar slaan, vraagt dit uiteraard wel wat afstemming. Daarom kozen we voor een gezamenlijke permanentie in het Lokaal Dienstencentrum ADO Icarus in Heembeek. Zo kunnen we meteen afstemmen hoe we het beste tegemoet komen aan de noden en wensen van de bezoekers van het Lokaal Dienstencentrum. De permanenties van blijven onveranderd wekelijks op maandagnamiddag. Annabelle Vandendriessche van Familiehulp zal er ook zijn op maandag 3 en 31 maart, van 13u30 tot 16u. Kom jij op vrijdag 7 maart? Tijdens het 3e Ontmoetingsmoment wisselen we informatie uit over : Hoe is het voorbije maand gelopen voor iedereen? Wat liep goed? Wat was moeilijk? Heb je vragen? Wat maakt jullie enthousiast voor en wat kunnen we doen om die motivatie hoog te houden? Wat maakt dat je je gewaardeerd voelt in het werk dat je doet? Hoe gaan we om met kritiek? Kom naar deze babbel om 15u. bij een kopje koffie mèt We verwachten je om 15u. in het Lokaal Dienstencentrum ADO Icarus, Frans Vekemansstraat 131 in Heembeek. WELKOM! 2
Ontmoetingsmoment Een terugblik op 7 februari Met ons tienen genoten we van een zoet hapje en drankje. Intussen een babbel over de nieuwe ontwikkelingen in het project, uitwisseling van vragen en ervaringen, en discussie over een welbepaald aspect van de werking. Dat is wat we doen tijdens ons maandelijks Ontmoetingsmoment. Deze keer ging de discussie vooral over de opstart van de franstalige tak van, en bespraken we het thema vertrouwelijk omgaan met informatie. Hoe is het voor iedereen gelopen deze maand? Zijn er vragen? Vragen waren er vooral over het registreren van de uren. Normaal, want dat is nieuw! Hoewel je datum, tijd, taak, naam van de begunstigde en aantal gereden km (indien van toepassing), op om het even welk blaadje mag schrijven, hebben deelnemers toch het liefst een voorgedrukt strookje. Katleen zorgt ervoor dat er altijd beschikbaar zijn bij Conny in het Dienstencentrum. Een deelnemer vindt het jammer dat diegene die hulp krijgt, noodzakelijk ook lid moet zijn van. Zo kan ze veel van de hulp die ze levert, niet registreren! We vragen inderdaad dat beide personen lid zijn. Dit heeft zo zijn redenen: wanneer iemand niet is ingeschreven, hebben wij als (wordt vervolgd) 3
organisatie geen enkele band met deze persoon. Wij kunnen dus ook niet in het oog houden of de taak verlopen is volgens de wensen van de persoon die het vraagt. Ook kunnen wij niet tussenkomen wanneer er zich een probleem zou voordoen. Deze kwaliteitscontrole en ondersteuning van de deelnemers is nu net een belangrijke meerwaarde tegenover de hulp die spontaan onder buren gebeurt, buiten Het BuurtPensioen. Bovendien zijn beide personen dan ook verzekerd. Wanneer je iemand helpt of wil helpen die niet ingeschreven is, kun je de persoon aanspreken over het project, een folder laten lezen, hem of haar eens meenemen tot in het Lokaal Dienstencentrum tijdens een permanentie, of Katleen laten contact opnemen. Je zal zelf wel aanvoelen wat de beste weg is voor je buur. Kilometervergoeding Totnogtoe was de regel dat wie rijdt en zich laat rijden onder elkaar een afspraak maken over de onkostenvergoeding, zolang de vergoeding niet overdreven is. Deelnemers hebben liever een richtlijn. We stellen deze richtlijn vast op 30 cent per kilometer, maar de vrijheid blijft om daar onder elkaar anders over te beslissen, zolang het niet meer is als 0,3461 euro per kilometer: dit is het maximum voor een vrijgestelde kilometervergoeding (Omzendbrief nr 628 van 5 juli 2013). Als je meer geeft of krijgt, beschouwen we het niet meer als een vrijwillige prestatie en komt het niet meer in aanmerking om te registreren voor. Vrijwilligerscontract De vrijwilligerscontractjes zijn voor iedereen klaar. Een contract is niet bij wet verplicht, de Informatienota is dat wel. We vinden dat een contract meer duidelijkheid biedt over de rechten en plichten van zowel de organisatie als de vrijwilliger. Samen met de Informatienota vind je er alle gegevens over de organisatie waarvoor je werkt, en wat de wederzijdse verwachtingen zijn. Met de aanwezigen overliepen we alle puntjes van het contract. Er waren geen vragen of opmerkingen. in het Frans Tijdens de opsomming van de nieuwe ontwikkelingen in het project, ontstond er veel discussie bij de aankondiging dat ook met franstaligen zou werken. Het werd een waar debat over de verfransing van Brussel. Enkele deelnemers vragen om aparte affiches en brochures te maken, geen tweetalige. Ook vinden ze het belangrijk dat een andere uitvalsbasis wordt gezocht voor de franstalige werking, los van het Lokaal Dienstencentrum ADO Icarus. Ze vrezen dat een tweetaligheid het centrum snel zou verfransen. Vertrouwelijk omgaan met informatie: wat betekent dat? Beroepsgeheim, discretieplicht, aangifteplicht, aangifterecht: wablief??! Beroepsgeheim: er is sprake van beroepsgeheim wanneer het gaat over een hulpverlenende taak als noodzakelijke vertrouwensfiguur, en wanneer dit gebeurt in een georganiseerd verband. Bijvoorbeeld (wordt vervolgd) 4
een vrijwilliger op de palliatieve dienst die ondersteunende gesprekken voert met de patiënt. De vrijwilliger die op de palliatieve dienst maaltijden rondbrengt, is dan weer niet gehouden aan het beroepsgeheim. Hij is wel gehouden aan de discretieplicht! Het beroepsgeheim mag je doorbreken in een noodtoestand, wanneer er een daadwerkelijk ernstig gevaar is: in dat geval verdwijnt het strafbaar karakter van het bekendmaken van een toevertrouwd geheim. Binnen de discretieplicht kan je vertrouwelijke informatie delen met collega s en oversten, omdat je de informatie niet ten persoonlijke titel krijgt. Je krijgt de informatie in het kader van de dienst waarvoor je werkt, buiten elke vertrouwensrelatie om. De informatie mag je niet met om het even wie delen! Enkel aan professionele medewerkers die met de informatie iets kunnen doen in functie van de hulp. Je moet dus erg zorgvuldig omspringen met informatie die je doorgeeft buiten de organisatie om. Een aangifteplicht heb je als je bijvoorbeeld ziet dat iemand de handtas steelt van een bejaarde vrouw. Een aangifterecht heb je bijvoorbeeld bij mishandeling of seksueel misbruik. Enkele situaties om al deze theorie te verduidelijken 1. Het geval van Lydia Lydia helpt Conny in het café. Ze ziet en hoort daar veel. Laatst zag ze hoe Marie door haar dochter vrij agressief behandeld werd. Ze heeft de verpleegkundigen onder elkaar hier al eens over horen praten. Blijkbaar is de dochter uit op de erfenis. Constant klaagt de dochter dat de diensten teveel kosten. Nochtans heeft Marie genoeg geld. Lydia komt Irène tegen bij de slager. Irène heeft jarenlang als huishoudster gewerkt in het gezin van Marie. Ze heeft de dochter als baby gekend en zien opgroeien. Ze komt vaak bij Marie die dan vertelt dat het zo erg is dat haar dochter zo tegen haar doet. Irène is de laatste tijd niet meer kunnen gaan omdat ze ziek is, ook omdat ze zich de situatie zo aantrekt. Ze vraagt Lydia hoe het nu eigenlijk met Marie is. Ze heeft gehoord dat Marie ook een tijdje in het ziekenhuis gelegen heeft? Antwoord van de groep : mondje toe! De groep heeft gelijk: - er is in deze situatie geen sprake van beroepsgeheim maar wel van discretieplicht. Lydia mag geen info geven aan Irène: de persoon is niet gerechtigd kennis te nemen van de informatie. Lydia mag de situatie en haar bezorgdheid wel signaleren aan de verantwoordelijke. 2. Het geval van Bart In het Dienstencentrum is het gezellig druk. Bart is actief als vrijwilliger bij. Hij vindt het aangenaam om zo contact te hebben met mensen. De ongedwongen sfeer vindt hij zeer belangrijk. Er is een ontmoetingsmoment. Plots vraag een van de aanwezigen hoe het nog met Jan is. Het is precies al zo lang geleden dat hij nog gekomen is. Bart weet dat Jan problemen heeft met de politie en veroordeeld is voor diefstal waarvoor hij een tijdje achter de tralies moet. Eigenlijk is het een publiek geheim en weet half Heembeek dit wel. Toch meent hij dat hij dit best verzwijgt. (wordt vervolgd) 5
Antwoord van de groep : mondje toe! De groep heeft gelijk: - Bart is gehouden aan het strafrechtelijk beroepsgeheim. De informatie kan niet bekendgemaakt worden, en geen van de uitzonderingen op het beroepsgeheim is van toepassing. 3. Het geval van Dirk Dirk is vrijwilliger bij. Hij bezoekt Joris, die in een rusthuis woont. Vooraf heeft Dirk geen informatie gekregen over het verleden van Joris. Na enkele bezoeken vertelt Joris dat hij nog in de gevangenis heeft gezeten voor diefstal en het dealen van drugs. Bij zijn laatste inbraak verwondde hij een van de bewoners ernstig. Verder praten ze over allerlei onderwerpen : zijn angsten en frustraties, zijn vriendin die hem niet meer bezoekt. Gelukkig kan hij soms aan wat cannabis geraken via een personeelslid van het rusthuis. Het maakt zijn eenzaamheid draaglijker. Dirk vindt het niet gemakkelijk om met al deze informatie om te gaan. Hij kan met zijn verhaal terecht bij Katleen. Niet dat hij dan een specifieke naam noemt, maar in feite weet Katleen wel over wie het gaat. Antwoord van de groep : sommigen vinden dat het kan, anderen niet. Wat zegt de wet? - Dirk is gehouden aan het beroepsgeheim. Cannabis is geen misdrijf waarvoor de algemene aangifteplicht van toepassing is, dus de informatie kan niet gedeeld worden. Het is ook geen strikt noodzakelijke informatie voor hulpverlening of het gaat niet om doorgeven van informatie in het belang van Joris. Evenwel moet de vrijwilliger zijn verhaal kwijt kunnen bij wijze van ondersteuning. Hiervoor is geen wettelijk kader. Dus uiterst voorzichtig omspringen met informatie die verteld wordt: enkel wat nodig is om het verhaal goed te kunnen begrijpen, zeker geen details en bij voorkeur anoniem, maar het kan zijn dat de situatie toch herkenbaar is. Een deelnemer brengt zelf nog een situatie naar voor: wat doe je wanneer iemand bij een bezoek vraagt naar mogelijkheden voor euthanasie? De groep reageert verdeeld: de meesten zouden het melden aan de verantwoordelijke, anderen zouden er met niemand over spreken. De regel is dezelfde als in het geval Dirk: melden is niet verplicht; maar de ervaring anoniem delen met de verantwoordelijke kan. Enkele deelnemers zijn geïnteresseerd meer te weten en te begrijpen over dit toch wel complexe onderwerp. Een vorming hierover duurt doorgaans een halve dag. We gaan ernaar op zoek! Hoe kunnen we jullie tonen dat we blij zijn met jullie inzet voor? Wat maakt dat je het zelf heel nuttig acht dat je het doet? En wat zal maken dat je bij ons blijft? We kondigen dit onderwerp aan voor ons volgend Ontmoetingsmoment. De aanwezigen krijgen een oefening mee die ze tegen de volgende keer invullen, ofwel doen we dat samen op 7 maart. Wie dan niet kan komen, kan de oefening thuis maken en aan Conny of Katleen bezorgen. Je vindt de oefening als bijlage bij deze brief. We zouden heel graag hebben dat je het invult het is voor ons waardevolle informatie! Tot zover het relaas van 7 februari! 6
Wil jij Ambassadeur zijn? J heeft nu ook een folder! Deelnemers aan het Ontmoetingsmoment kregen het mee om het na te lezen en er hun opmerkingen over te geven. Help jij het mee verspreiden? Onder je kennissen en buren in Heembeek, bij je huisdokter, de bakker, de kerk, of andere plaatsen waar jij komt, gekend bent? Naast deze folder is er ook een affiche in de maak. Wil jij Ambassadeur zijn die het mee helpt verspreiden? Vraag naar enkele exemplaren bij Katleen of Conny. Alvast een Dikke Dankjewel! Een dame in Heembeek wil (elektrische) piano leren spelen. Leer jij het haar aan, of ken jij iemand die dat zou willen doen? Laat weten aan Katleen of Conny! is een project van : Kenniscentrum Woonzorg Brussel vzw Lakensestraat 76 1000 Brussel Contactpersoon: Katleen Deruytter Tel. 02/211 02 40 gsm 0486/247 246 katleen.deruytter@woonzorgbrussel.be Kenniscentrum Woonzorg Brussel ADO Icarus Seniorencentrum Brussel Brussels Overleg Gehandicaptenzorg Brusselse Welzijnsraad EVA Emancipatie Via Arbeid Vrije Universiteit Brussel Met medewerking van : Febecoop, Triodos Bank, FairFin, Delta Lloyd Life Dit project wordt gefinancierd door de Vlaamse Overheid, Departement Economie, Wetenschap en Sociale Innovatie in het kader van de oproep Sociale Innovatie. 7