WORKSHOP HERKENNING EN MONITORING Drosophila suzukii Rechts : mannetje met vlekjes op de vleugels Links : vrouwtje - niet met blote oog te herkennen
AZIATISCHE FRUITVLIEG : Drosophila suzukii Lijst met waardplanten is groot, enkele voorbeelden: Fruit: Bessen (zwartebes, blauwe bes), framboos, aardbei, braam, kersen, druiven, moerbei. In deze lijst ook wilde soorten inbegrepen! Peer, beschadigde appels, pruim, kiwi Sier: Sierappels (malus sp), lijsterbes, rozenbottels, sierkers, sneeuwbes, meidoorn, kamperfolie, aukuba, kornoelie, nachtsschade (solanum sp), cherry tomaten, beschadigde tomaten. Ik sluit niet uit dat uit onderzoek nog meer waardplanten ontdekt zullen worden. Een onderzoeker meldde ook dat Drosophila suzukii zich voedend met sappen uit bloedende eik
AZIATISCHE FRUITVLIEG : Drosophila suzukii Ovipositor (legboor) vrouwtje Drosophila suzukii sterk gekarteld Een soort zaagje dat haar mogelijk maakt om eitjes af te zetten in onrijp en onbeschadigd fruit
AZIATISCHE FRUITVLIEG : Drosophila suzukii Ook opletten: Donkere kleur achterlijf Grotere fruitvlieg Ovipositor D. simulans minder sterk gekarteld Gelijkmatige strepen op achterlijf DS is meestal donkergekleurd bij de ovipositor. Boven: Drosophila suzukii Onder: Drosphila simulans
AZIATISCHE FRUITVLIEG : Drosophila suzukii Links: mannetjes Drosphila suzukii schuilen graag onder bladeren en aan beschutte delen van de takken Rechts: 2 mannetjes en 1 vrouwtje
BIOLOGIE Drosophila suzukii Eitjes buiten Eitjes in de bes Pas uitgekomen eitjes Bijna volgroeide larve 5-6 mm
BIOLOGIE Drosophila suzukii Aangetaste druif
MONITORING Drosophila suzukii Aangetast Larve
AZIATISCHE FRUITVLIEG : Drosophila suzukii Larve in prepop fase in een blauwe bes
AZIATISCHE FRUITVLIEG : Drosophila suzukii
AZIATISCHE FRUITVLIEG : Drosophila suzukii Larve in prepop fase in een blauwe bes
AZIATISCHE FRUITVLIEG : Drosophila suzukii Boven: puparium Drosophila suzukii Onder: puparium Drosophila simulans
MERDERE SOORTEN Drosophila s Voorzichtig met diagnose! Om vast te stellen of u daadwerkelijk met Drosophila suzukii te maken heeft is het opzetten van een goede monitoring een vereiste, met daaraan gekoppelde een juiste determinatie Criteria voor herkenning van aantasting van Drosophila suzukii: Schade aan onrijp fruit en rijpend fruit (deukjes, gaatjes, witte uitsteeksels van de eitjes, meegegroeid sneetje (zie vorige foto) Vluchten monitoren liefs vanaf april en een juiste determinatie laten uitvoeren Monitoring starten als de fruitgewassen in bloei staan en door monitoren zolang het nog niet vriest. Een goede screening van het veld is zeer belangrijk! Op basis van de monitoring bestrijding inzetten (al dan niet) in overleg met uw teeltbegeleider
MONITORING Drosophila suzukii
MONITORING AZIATISCHE FRUITVLIEG Drosophila suzukii Aandachtspunten voor het gebruiken van lokvallen: Hoe groter de val des te groter het luchtspoor dat ontstaat, zodat er eerder een aantrekkingskracht ontstaat De kans is dan groot dat er een vrouwtje onderweg snel haar eitjes deponeert alvorens ze in de val te geraken Gebruikmaken van een kleinere val vangt de vliegen die al in de buurt zijn Hoe kleiner de val, des te goedkoper en minder lokstof nodig (economische aspect) Monitoring moet ook plaatsvinden in de omliggende bossages en tuinen aangezien Drosophila suzukii diverse fruit, maar ook wilde fruit en (sier) bessen kan aantasten
AZIATISCHE FRUITVLIEG : Drosophila suzukii Gemiddeld aantal 2.7 eitjes per vrouwtje Gemiddeld aantal eitjes per vrouwtje 384 = 7 tot 16 per dag Ontwikkeling eitjes 2 tot 72 uur Volwassen Drosophila suzukii vliegen al vanaf begin april Grootste aantallen in juni en juli en daarna september- oktober Vanaf eind november zoeken ze een overwinteringplek waar de temperatuur niet lager is dan 5 graden boven nul Ontwikkeling larve: 3 tot 13 dagen Popfase niet altijd in fruit, maar soms ook in de grond: 3 15 dagen
MONITORING AZIATISCHE FRUITVLIEG Drosophila suzukii Schaaltje me blauwe bessen, met daarin uitgeweekte Drosophila suzukii
MONITORING AZIATISCHE FRUITVLIEG Drosophila suzukii Detail foto met schade en eitje Drosophila suzukii - eerste schade Waarschijnlijk toen de bessen nog niet volgroeid waren
MONITORING AZIATISCHE FRUITVLIEG Drosophila suzukii Eigen observaties in het veld : Vliegtijden: De meeste vliegactiviteiten noteerde ik s morgens tot ongeveer 12.30 uur en daarna na 16.00 uur tot aan de schemering. Midden op de dag nauwelijks vliegen gevangen met een exhauster Drosophila suzukii vliegen op relatief lage temperaturen: vanaf 8 graden Temperaturen in Spanje varieerden van 14 tot 18 graden overwegend droog Uitkomst eitjes: 5 tot 56 uur soms vaak in het water. Incidenteel bij 19-20 graden 2 uur! Vaak larven die het fruit verlieten (Cotoneaster-blauwe bessen-aardbei)
MONITORING AZIATISCHE FRUITVLIEG Drosophila suzukii Vrouwelijk en mannelijke exemplaren 7 mannetjes en 5 vrouwtjes
MONITORING AZIATISCHE FRUITVLIEG Drosophila suzukii DS let op grootte van de vlieg t.o.v. andere fruitvliegen
CONCLUSIES Drosophila suzukii Drosophila suzukii is op meerdere plekken in Nederland - via handel kan nog meer komen zoals wederom gebleken in 2013 Beest verspreidt zich razend snel Indien aanwezig is het risico van tot 100% oogstverlies Er lopen allerlei projecten in Europa gericht op beheersing - resultaten van onderzoek zullen nog niet direct beschikbaar zijn De tijd hebben we niet - we moeten nu actie ondernemen en gericht handelen om verdere verspreiding tegen te gaan. Monitoren kan op verschillende intensiteit plaatsvinden: Globaal : 20-40 vallen per hectare (250 m2 500 m2) Intensief: 100 vallen per hectare (100 m2) Zeer intensief: 200 vallen per hectare (50 m2) Meer mag ook zolang het niet geclaimd wordt als bestrijding!!!
KEUZE VAL EN LOKSTOF Drosophila suzukii In alle tests zowel Nederland als in Spanje gaf deze val de beste resultaten
AANBEVELINGEN VOOR BEHEERSING Drosophila suzukii Hygiëne op het bedrijf is zeer belangrijk: Ruim zo veel mogelijk afgevallen fruit op Laat geen fruit aan de struiken/gewassen hangen Pluk alles weg - elk fruit dat achterblijft is een potentiële broedplaats voor de najaarsgeneratie Start de monitoring vroeg in het seizoen Kassen en tunnels eerder al in februari/maart afhankelijk van de teelt Houd rekening met het feit dat Drosophila suzukii lang leeft en op lagere temperaturen vliegen Buiten adviseer ik de monitoring te starten aan het eind van de bloei, zodat er inzicht ontstaat in de migratie van de vliegen. Monitor niet alleen in het perceel zelf maar ook in aanpalende tuinen en bossage Aan de hand van de monitoring bestrijding inzetten al dan niet in overleg met uw teeltbegeleider/voorlichter - kijken naar de wettelijke mogelijkheden
AANBEVELINGEN VOOR BEHEERSING Drosophila suzukii Onderzoek de mogelijkheid om landbouwfolie onder de struiken te leggen tijdens het plukken of gebruik een zuiger om klein fruit te verwijderen. Instrueer medewerkers/plukkers om geen fruit achter te laten
AANBEVELINGEN VOOR BEHEERSING Drosophila suzukii Gebruik geen grote vang vallen voor de monitoring - hoe meer lokstof hoe groter het geurspoor waardoor Drosophila suzukii juist aangetrokken wordt Het gaat hier om vast te stellen wat op het bedrijf aanwezig is en niet om plagen naar het perceel te lokken Start de monitoring vroeg in het seizoen Kassen en tunnels eerder al in februari/maart afhankelijk van de teelt Houd rekening met het feit dat Drosophila suzukii lang leeft en op lagere temperaturen vliegen Buiten adviseer ik de monitoring starten aan het eind van de bloei, zodat er inzicht ontstaat in de migratie van de vliegen Monitor niet alleen in het perceel zelf maar ook in aanpalende tuinen en bossage Aan de hand van de monitoring bestrijding inzetten al dan niet in overleg met uw teeltbegeleider/voorlichter - kijken naar de wettelijke mogelijkheden
MONITORING AZIATISCHE FRUITVLIEG Drosophila suzukii
AANBEVELINGEN VOOR BEHEERSING Drosophila suzukii Wat te doen met gevangen vliegen? In de eerste periode bij twijfel goed laten determineren. Er zijn meerdere soorten die erop lijken. Een vrouwtje is niet met blote oog als Drosophila suzukii te herkennen de mannetjes daarentegen wel De ovipositor van Drosophila simulans kan men snel op het verkeerde been zetten. Die is ook gekarteld maar minder sterk dan DS. De gevangen vliegen niet in de composthoop gooien: Vrouwtjes hebben vaak bevruchte eitjes. Eitjes kunnen alsnog uitkomen Beter: gooi de inhoud in een bak met vetzuur/zeep of verbrand het direct!
AZIATISCHE FRUITVLIEG : Drosophila suzukii Vrouwtje met ei eitjes kunnen lang in water leven!
AANBEVELINGEN VOOR BEHEERSING Drosophila suzukii Monitoren op aanwezigheid van larven in het veld. Het is ondoenlijk om alle bessen/fruit een voor een na te lopen op deukjes en eitjes. Daarom: Verzamel bessen/fruit uit 1 perceel per keer: Doe deze in een plastic zak (klik en sluit). Fruit voorzichtig pletten Verhouding ¼ kop suiker op 4 glazen water Schud de gesloten zak met de inhoud en wacht 15 minuten Fruit zal zinken in de zak en de larven zullen omhoog komen Voor oudere larven: verdachte fruit in de vriezer geordend in een schaaltje. Larven komen er uit.
TOT SLOT Voorzichtig met aankopen geïmporteerde fruit! Veel DS aangetroffen juist in verhandelde fruit. Dank voor de aandacht! Silvia Hellingman Biocontrole onderzoek en advies BV