Vuursalamander. Vuursalamander

Transcriptie

1 Vuursalamander Trouw aan huis Met een lengte tot wel 25 cm is de vuursalamander vrij opvallend. Als vuursalamanders kleiner waren geweest, vielen ze nog steeds op door hun zwart met felgele of knaloranje huid. De vrouwtjes zijn iets groter dan mannetjes, maar dat is haast niet te zien. Vuursalamanders blijven trouw aan het gebied waarin ze leven. Ze blijven hier voor het grootste deel van de tijd. Hun winterslaap houden ze ook steeds op dezelfde plaats. Soms gaan ze wel 20 jaar op rij naar dezelfde grot waar ze de winter doorkomen. Ze herkennen hun plek door goed te onthouden hoe de omgeving eruit ziet. Vuursalamander Paspoort-gegevens Vuursalamander Verspreiding: Voedsel: Leeftijd: Gewicht: Draagtijd: Aantal eieren: IUCN-status: Salamandra salamander Centraal- en Zuid-Europa, delen van Noord-Afrika en West-Azië planten, vooral gras, twijgen en mos wormen, slakken, vliegen, duizendpoten, spinnen, insectenlarven 25 jaar in het wild, tot wel 50 jaar in de dierentuin 20 tot 50 gram 10 maanden 15 tot 70 Minste zorg Hoe zie ik er uit? Opvallende vlekken Een vuursalamander is een opvallende verschijning met zijn kleurige huid. De vuursalamander beweegt zich langzaam vooruit met kronkelende bewegingen van zijn romp en staart. De staart is eenderde van zijn totale lengte. Aan elke achterpoot

2 zitten vijf tenen en de voorpoten hebben elk vier vingers. De felle kleuren van de salamander zijn een signaal voor andere dieren. Het uiterlijk van het dier zegt daarmee als het ware: Kijk uit, ik ben giftig!. Als de vuursalamander zich bedreigd voelt, sproeit hij een melkachtige vloeistof naar zijn belager. De gifklieren zitten vlak achter zijn ogen. Voor een mens is het gif niet zo gevaarlijk, onze huid raakt wel geïrriteerd. Eenmaal besproeide dieren bedenken zich wel een tweede keer voor ze weer een vuursalamander aanvallen. Vochtig verleden De vuursalamander is een landdier, maar zijn leven begint in het water. In zijn eerste maanden leeft een vuursalamander namelijk in beekjes en sloten. In het water kan hij dan ademen met kieuwen en door zijn dunne huid. Tijdens de overgang naar het volwassen stadium op het land verliest de huid die ademfunctie. De vuursalamander gebruikt op het land zijn longen om te ademen. Om te voorkomen dat de dunne huid uitdroogt, heeft een vuursalamander een glibberig laagje op de huid. Het slijm wordt afgescheiden door aparte klieren. Waar woon ik? Donker en nat Vuursalamanders komen voor van Centraal- en Zuid-Europa tot Noord-Afrika en West-Azië. In het zuidelijkste puntje van Nederland leeft de vuursalamander op koele beboste hellingen. De dieren zijn te vinden in een schaduwrijke en vochtige omgeving. Voor hun larven is het noodzakelijk dat er snelstromende beken of bronnen in de buurt zijn. Ze zijn koudbloedig en nemen de temperatuur van hun omgeving aan. Overdag schuilen ze tegen de zon onder een boom of in een kier. Pas bij schemer worden de vuursalamanders actief. Om niet te bevriezen houden ze van eind oktober tot eind maart een winterslaap. Ze graven zich in onder de grond en liggen er maandenlang zonder zich te bewegen. Het lijkt alsof ze dood zijn. Maar als de temperatuur omhoog gaat draaien de lichaamsfuncties weer op volle toeren. Wat eet ik? Insecten als hapje

3 Vuursalamanders zijn vleeseters, oftewel carnivoren. Ze eten eigenlijk alles wat in hun bek past, onder andere wormen, spinnen, slakken, duizendpoten, vliegen, bijen en insectenlarven. Daarbij gaan ze af op alles wat beweegt. Ook geur speelt een belangrijke rol in het opspeuren van prooidieren. Het zicht en het gehoor zijn wat minder goed ontwikkeld dan het reukvermogen. Mijn familie en ik Neus achterna Een mannetje gaat niet alleen zijn neus achterna om eten te zoeken maar ook om te paren. De geur van vrouwtjes is aantrekkelijk voor mannetjes. Aan het begin van de paring duwt hij haar met zijn snuit op haar rug. Een penis heeft een vuursalamander niet. Hij heeft een opening waaruit een hele prop met zaadcellen tevoorschijn komt. Dit neemt het vrouwtje in haar geslachtsdeel op. Pas later vindt de bevruchting van de eitjes plaats. Hierdoor kunnen de vrouwtjes sturen wanneer de jongen ongeveer worden geboren. Dat is heel handig, want dan kan ze zelf het beste moment uitkiezen. Zo zorgt ze dat er dan meer dan genoeg voedsel te vinden is door de jonge vuursalamanders. Bij vuursalamanders ontwikkelen de bevruchte eitjes zich grotendeels in het moederlichaam. Van water naar land De bevruchte eitjes worden een paar maanden later in een zuurstofrijk beekje gelegd. Dit doet de moeder heel voorzichtig, want vuursalamanders kunnen niet zwemmen. Al snel breken de eitjes open en komen er larven uit. Ze zijn niet groter dan 3 cm. Het zijn er veel, soms wel 70, maar de meeste overleven het niet. Sommige worden opgegeten door vissen of andere roofdieren. In het water leven ze van larven van waterdieren. Wanneer de larven net zo lang zijn als de vinger van een mens, kruipen ze op het land. Daar veranderen ze in een volwassen salamander.

4 Help! Eten en gegeten worden Insecten moeten s nachts goed oppassen voor de vuursalamander. Vuursalamanders zelf worden ook graag gegeten door roofdieren zoals egels, dassen en bunzingen. Ook uilen smullen van een vuursalamander. Al dit gejaag op elkaar gebeurd als het buiten donker is, dan zijn ze actief. Zo rustig als het lijkt wanneer wij mensen slapen is het dus niet in het bos. Watervervuiling In Frankrijk en Duitsland komt de vuursalamander nog grote aantallen voor. De vuursalamander komt echter in Nederland maar heel weinig voor. Daarom is deze salamander bij de wet beschermd om te zorgen dat hij niet verdwijnt. Toch zijn er soms mensen die een vuursalamander mee naar huis nemen om als huisdier te houden. Dit is in ons land verboden. De soort wordt verder bedreigd door watervervuiling en verdroging. In sommige gebieden, zoals in delen van Spanje, wordt het steeds droger. Beken en waterpoelen verdampen en worden ondieper. Hierdoor hebben vuursalamanders moeite om een plek te vinden waar ze hun eitjes kunnen leggen. Door watervervuiling kunnen de larven niet uitgroeien tot volwassenen. Bestrijdingsmiddelen en kunstmest vergiftigen en 'overvoeden' het water, waardoor er veel algen gaan groeien. Deze algen verstikken de boel. De larven van de vuursalamander kunnen niet meer goed ademen en gaan ook dood. Wist je dat......de naam 'vuursalamander' te maken heeft met de 'vuurdoop' die het dier ooit eens kreeg? Verborgen tussen stapels brandhout, werd hij per ongeluk wel eens op het vuur gegooid. Mensen zagen de salamander uit het vuur vluchten en hebben het beestje zijn naam gegeven....de vuursalamander de enige landsalamander is in Nederland?

5 als de nachttemperatuur onder de 6 tot 8 graden komt het tijd is voor de vuursalamander om te overwinteren? Dit is meestal na oktober. Hij gaat dan op zoek naar een geschikte plek om een winterslaap te houden. de vuursalamander het liefste leeft op een bosbodem vol met afgevallen bladeren en mos? veel verschillende schuilplekken de vuursalamander op zijn gemak stelt? Het is een schuw dier en heeft een voorkeur voor beschutte plekjes zoals onder een boomstronk. In het echt Wil je weten in welke dierentuin je deze diersoort in het echt kunt zien, gebruik dan de Dierzoeker op Alle foto s zijn gemaakt door Artis-fotograaf Ronald van Weeren