Naar een wereldoorlog Hans van Koningsbrugge
1938 Stalin en Vorosjilov(Alexander michailovitsj)
Eisenstein: De natie wordt voorbereid op oorlog
Sergej Prokovjef: de teruggelokte musicus
Alexander Nevski(Eisenstein/Prokofjev) https://www.youtube.com/watch?v=_uez8dj-mgw Vanaf 2.46
Stalin moet op zoek naar bondgenoten: maar wie? - Hitler Duitsland ideologische tegenstander; de verpersoonlijking van het kwaad - Het westen wantrouwig tegenover Sovjet Unie want: - Nationalisaties WO I - Anti-Religieus - Grote Zuiveringen - Activiteiten Komintern: fundamentele onverenigbaarheid Stalinisme en bourgeois democratie - Tegenstellingen in Spaanse Burgeroorlog
September 1938: Congres van München
De Duitse annexaties
Peace for our Time: J aime Berlin!
Wat concludeert Moskou uit München? SU had alliantieverdragen met Frankrijk en Tsjechoslowakije; blijken in de prakijk betekenisloos; SU wil Tsjechoslowakije ondersteunen maar Polen en Roemenië sluiten de grenzen; Polen bezet Teschengebied; in november bezet Hongarije Zuid- Slowakije Stalin beschouwt dit als een persoonlijke belediging; hij beveelt in september reservisten op te roepen en samen te doen trekken naar de Westgrens; in oktober echter al weer teruggetrokken In Moskou is het vertrouwen in het Westen bijzonder gering: felle antiwesterse retoriek Hoe dan ook: Sovjet Unie buitenspel!
Kerend tij! Jozes Tiso
Slowakije wordt het breekijzer Na annexatie van Zuid-Slowakije door Hongarije verbiedt Praag Slowaakse nationalistische partijen Tiso wordt leider van de autonome Slowaakse regering Vanaf februari 1939 geheime besprekingen tussen Seyss Inquart en Tiso Naar aanleiding van deze berichten bezetten Tsjechische troepen op 9 maart Slowakije en zetten Tiso af 13 maart 1939 Tiso op bezoek bij Hitler: Slowakije onafhankelijk/zo niet dan mag Hongarije Slowakije annexeren 15 maart Tsjechische president Hacha uitgenodigd in Praag: keuze: of Duits protectoraat of militaire aanval; Hacha krijgt hartaanval geeft toe en tekent protectoraatsovereenkomst 16 maart Duitse troepen trekken Praag binnen
Hacha bij Hitler maart 1939
Duitsland maakt gebruikt van de verwarring en annexeert het Memelgebied
Memel wordt onmiddellijk gemilitariseerd: Moskou wordt nog ongeruster
Zaak escaleert verder In maart eist Hitler van Polen overdracht van Danzig Polen weigert Frankrijk en Groot-Brittannië garanderen Polen Londen en Parijs besluiten toch met Moskou te gaan praten
De Poolse Corridor
Maart 1939 18 de partijcongres; in vergelijking met 17 de 60% gedelegeerden geëxecuteerd Daar nieuws van annexatie Tsjechoslowakije Een ding duidelijk: Versailles is dood; echter achter de schermen Stalin vastbesloten dat hij een deel van de buit wenst; Stalin blijft publiekelijk vasthouden aan anti- Duitse koers
Moskou neemt interne maatregelen April laatste poging tot collectieve veiligheidsgarantie voor Polen: Stalin weet dat Polen nooit Sovjettroepen zal toestaan; 3 mei 1939 NKVD omsingelt volkscommisariaat van Buitenlandse Zaken Zittende minister van buitenlandse zaken Litvinov ontslagen maar niet geëxecuteerd; overleden in 1951 Molotov zijn vervanger Begin van tandem Stalin/Molotov; waarbij de één de goede en de andere de kwade speelt Volgens Stalin was er in Europa een pokerspel van drie spelers waarbij ieder hoopte dat de andere twee elkaar zouden vernietigen
De kampioen van de collectieve veiligheid: Maxim Litvinov
De opvolger: Vjatjeslav Molotov
Wat betekende de aanstelling van Molotov? - verandering van beleid - Molotov zuivert ministerie van ongewenste Joodse elementen ;Ei alhoewel hij zelf met een jodin was getrouwd - Eigenlijke doel om Hitler voor zich te winnen; Stalin wel anti-semiet maar niet zo rabiaat als Hitler
In april geeft men Duitse ambassadeur in Moskou te kennen betere relaties te willen. Op mei parade valt Duitse diplomaten op dat minister van Buitenlandse Zaken Litvinov ontbreekt Moskou geeft signaal af. In juli geeft Molotov te kennen te willen praten
juli/augustus 1939 Londen en Parijs beginnen zich ongerust te maken Aan Engelse zijde: Sir Reginald Aylmer Ranfurly Plunkett-Ernle-Erle-Drax(schrijver van een handboek over zonneenergie) en Franse generaal Doumenc arriveren in nacht van 9/10 augustus 1939 in Leningrad Engelse zijde vertraagd: Drax durfde niet te vliegen en het duurde een poos eer de Royal Navy een kruiser ter beschikking had; bij introductie werden alle adelijke titels van Drax genoemd; verbastering Order of the Bath tot orde van de badkuip Echter Drax en in mindere mate zijn Franse collega hadden weinig volmachten. Zij mochten alleen luisteren; toen volmachten arriveerden was het te laat; Wat boden de Russen? (15 augustus) - 120 infanteriedivisies(19.000 man); 16 cavaleriedivisies; 5000 stukken geschut, 9500 tanks en 5.500 vliegtuigen; Brits antwoord na veel geduw: 16 divisies; Stalin en Molotov zien dit als een bewijs dat Westen niet serieus is. 17 augustus stelt Vorosjilov een alliantie voor: echter Sovjetzijde wil dit alleen als Polen en Roemenië instemmen met Russische troepen op hun grondgebied; eigenlijk willen de Russen ook de Baltische Staten
Aankomst van de Frans/Britse delegatie(aug. 1939)
Ondertussen de Duitse kant 12 augustus: Russen geven Berlijn signaal dat men bereid is te onderhandelen over verdrag; ook als dit de verdeling van Polen behelst 14 augustus: Hitler besluit zijn minister van Buitenlandse Zaken Von Ribbentrop naar Moskou te zenden 15 augustus: Duitse gezant Von der Schulenburg verzoekt om overleg met Molotov; Russische zijde laat Berlijn weten tot formele onderhandelingen bereid te zijn 17 augustus: Vorosjilov biedt Drax en Doumenc verdrag aan. 19 augustus: Molotov ontbiedt Von der Schulenburg en geeft hem een ontwerp voor een niet-aanvalsverdrag; eerst handelsverdrag getekend; 20 augustus Hitler schrijft persoonlijk telegram aan Stalin
Het Russische antwoord op Hitlers telegram 20 augustus Russisch antwoord Aan de Kanselier van Duitsland A. Hitler. Bedankt voor uw brief. Ik hoop dat het Duits-Russische niet-aanvalsverdrag een keerpunt zal ijn in de richting van een serieuze verbetering van onze wederzijdse politieke betrekkingen. De sovjetregering heeft me opdracht gegeven u te informeren dat ze instemt met de komst van mijnheer Von Ribbentrop naar Moskou op 23 augustus. J. Stalin
Een Japans Intermezzo: begin mei 1939
Vanaf juni/juli 1939 Japanners beginnen steeds fellere gevechten tegen Sovjet en Mongoolse strijdkrachten Manchuleger bombardeert op eigen houtje Sovjet luchtmachtbases In feite ontstaat er iets van een patstelling: de Japanners kunnen de definitieve klap niet uitdelen. Hetzelfde geldt voor de Russen In periode mei juli ongeveer 5.000 doden en gewonden. Russische verliezen zijn groter maar kunnen gemakkelijk worden vervangen. Zjoekov gaat over tot het verzamelen van krachten. Hij begint op 20 augustus 1939 een offensief.
Begin Juni: Zjoekov arriveert in oorlogsgebied
Slag bij de Chalchin-Golrivier Vanaf 20 augustus zware beschietingen op Japanners Gecombineerde inzet van 500 tanks, 550 bommenwerpers Japanners in de minderheid Japanse nederlaag: ongeveer 20.000 doden, gewonden en vermisten; al dikten Sovjethistorici het later aan tot 61.000
Sovjet tank steekt Chalchin Golrivier over
Gevolgen van Chalchin Gol Japan stevige bloedneus; beseft dat SU een staat is die militair wat terug kan doen Ondanks wensen van Hitler gaat Tokyo nadenken over andere oorlogsdoelen dan ondergang SU SU heeft er een jong militair talent bij
Herdenkingsmedaille Chalkin Gol
Wederom Moskou 21 augustus Molotov ontvangt Van der Schulenberg: laatstgenoemde verzoekt toestemming voor bezoek Von Ribbentrop op 23 aug. Hitler had besloten tot aanval op Polen op 26 aug. 22 augustus: diner op Kremlin met lokale partijleiders: Stalin vertelt en passant van bezoek Von Ribbentrop: Chroesjtsjov stomverbaasd: gaat hij overlopen? 23 augustus: Von Ribbentrop landt; onthaalt met het Duitse volkslied; eerst in Duitse ambassade bijkomen: champagne en kaviaar In namiddag eerste gesprek met Stalin: Ribbentrop: Duitsland vraagt niets van Rusland alleen handel en vrede
Bijzonder snel eens In begin disputen over territoria: Letland SU: invloedssfeer Oost-Polen, Letland, Estland, Finland Duitsland; invloedssfeer West-Polen en Litouwen Enige zorg: publieke opinie s avonds: Ribbentrop terug: toast van Stalin op Hitler: het is een goede kerel; ik weet hoeveel het Duitse volk van hem houd. Ik zou graag op zijn gezondheid drinken. Stalin doet alsof hij wodka drinkt met het is water 2 uur s nachts verdrag getekend: Stalin protesteert tegen foto waarop Stalin en Von R. hun glazen hieven. Stalin bracht die dag verslag uit: Hitler dacht mij te bedotten maar dat heb ik gedaan. Oorlog gaat aan ons voorbij
Het verdrag verbeeld https://www.youtube.com/watch?v=kns2dw-pyrq
De rest van de wereld: totaal onbegrip