COMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN OOST 2003-14 Verslag van de tweehonderdtweeënzestigste openbare vergadering, gehouden op dinsdag 26 augustus 2003 in de Regentenzaal, Zwaansteeg te Utrecht Aanwezig: Afwezig: P. Vermeulen (voorzitter), de leden G. Andela, M. van Goor, D. Lambert, K. Ottenheym en R. van Wylick; J. Koning (secretaris), Th. Hilhorst (adjunctsecretaris), W. Smits (afd. Stedenbouw), B. van Santen (afd. Monumenten), en M. van der Wiel (verslag). V. Yanovshtchinsky (lid) OVERZICHT VERSLAG A. Ingekomen stukken en mededelingen B. Notulen gedelegeerd overleg Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 12 augustus 2003 C. Algemeen C1 Evaluatie Pilotproject Steigerdoekreclame D. Bouwplannen D1 Oudkerkhof 48 / Korte Jansstraat 2 D2 Vleutenseweg / A. Thijmstraat / Staringstraat D3 ABC straat D4 Pythagoraslaan 100 D5 Heidelberglaan D6 Jutfaseweg / Reitdiepstraat D7 Minister Talmalaan 34 D8 Lange Nieuwstraat 119 E. Nagekomen plannen E1 Springweg 20 E2 Nieuwe Koekoekstraat 113 F. Overige bouwplannen Plannen met positief preadvies, lijst d.d. 21 augustus 2003 G. Reclames G1 Lange Elisabethstraat 4 G2 Potterstraat 28 / 30 G3 Kaap de Goede Hooplaan 20 H. Rondvraag en sluiting Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 26 augustus 2003
A. Ingekomen stukken en mededelingen B. Notulen van het gedelegeerd overleg Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 12 augustus 2003 Het verslag is nog niet gereed, wordt doorgeschoven naar de volgende vergadering. C. Algemeen C1 Evaluatie Pilotproject Steigerdoekreclame In principe is de commissie positief over het gehouden pilotproject: gave, goed verzorgde steigerdoeken met reclame zijn beter dan de vaak slordige losse doeken waarachter een verbouwing schuilgaat. Wel is de commissie van mening dat er een aantal voorwaarden aan steigerdoekreclame is verbonden: - de doeken dienen beoordeeld te worden op kleurtoepassing, schreeuwerigheid en zedelijkheid. De commissie wil de regie houden op het beeld. De doeken moeten op ontwerp en locatie getoetst worden. - tijdelijkheid van de steigerdoekreclame is essentieel. De doeken mogen alleen hangen gedurende de bouwactiviteit, hierover moeten van tevoren afspraken zijn vastgelegd. - bij monumentale panden en bij langdurige restauraties moet extra zorgvuldigheid in acht genomen worden. Evaluerend concludeert de commissie over de geplaatste steigerdoekreclames in de pilotperiode dat alleen het doek aan de Neude te schreeuwerig en te dominant van kleur was. De overige voldeden. D. Bouwplannen D1 Oudkerkhof 48 / Korte Jansstraat 2 BV2033377 Principe-aanvraag vernieuwing en vergroting winkel- /kantoorpand tot winkel, kantoorruimte en woning Aanvraag: C. Dekkers Ontwerp: Architectenbureau Sluijmer & Van Leeuwen Architect Sluijmer geeft aan dat hij de mening van de afdeling Stedenbouw nog niet heeft vernomen. Het huidige pand dateert uit 1963 en is bouwtechnisch in slechte staat. Hij wil bij de nieuwbouw de oorspronkelijke stalen structuur gebruiken en ten opzichte van het huidige programma een woning toevoegen. In plaats van de huidige kubusvorm kiest de architect voor een duidelijke tweedeling aan de beide zijden van het hoekpand, ook vanwege de relatie tot de omgeving. De dakopbouw refereert aan de Korte Jansstraat / Domstraat. Hij gaat uit van een hoge begane grond met de winkel, de rest van het programma erboven met kap. De complexe plattegrond wordt gehuld in een koperen omkleding met roeven. De commissie heeft waardering voor het detail en sympathie voor de vorm, maar kan niet instemmen met de visie van de architect dat deze nieuwbouw zich voegt in zijn omgeving. De nadrukkelijke vormentaal plus de veelheid aan volumes plus de gekozen materialisering inclusief kleur zijn té opdringerig op deze plek. Op deze locatie moet gezocht worden naar een invulling die zich onopvallend voegt. De commissieleden constateren dat er een stap mist, tussen de getoonde robuustheid en de beoogde detaillering. Juist op dat niveau zou in de verfijning de relatie met de omgeving gelegd moeten worden om tot een bescheiden invulling te komen. Er moet op verschillende niveau s gedoseerd worden en er moeten keuzes gemaakt worden die gerelateerd worden aan de plek. Een maquette zou moeten uitwijzen of een dakopbouw hier passend is of storend. Aanvraag wordt afgewezen als zijnde té veel, té druk, té onbescheiden en té hoog. D2 Vleutenseweg / A. Thijmstraat / Staringstraat BV2026066 Bouwaanvraag nieuwbouw 15 woningen (fase 2) Aanvraag: Stichting Mitros Ontwerp: Pouw & Dillen architecten (zie notulen d.d. 25/02 en 15/07 2003) Architect Dillen licht toe dat klimopschermen voor privacy moeten zorgen. Een opengewerkte metselstructuur moet graffiti zoveel mogelijk tegengaan. De commissie meent dat het ontwerp goed is doordacht; aanvraag is akkoord. Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 26 augustus 2003 2
D3 ABC straat BV2026156 Bouwaanvraag nieuwbouw medisch centrum Aanvraag: Centrum Maliebaan Ontwerp: architectenbureau Jaco D. de Visser (zie notulen d.d. 28/01 en 06/05 2003) Architect De Visser licht een aantal wijzigingen toe ten opzichte van de vorige behandeling, zoals de teruggeplaatste overstek ten opzichte van de rooilijn alsook de veranderingen van hoogtematen in het gevelbeeld. De bovenbouw wordt uitgevoerd in behandeld hout, de rest wordt aluminium of glasachtig gematerialiseerd. Op maaiveldniveau wordt één gedeelte voorzien van een langgerekte koekoek, aan de andere zijde wordt de lichttoetreding op bestratingsniveau opgelost. Aangezien in deze voorzone andere eigendomsverhoudingen blijken te spelen, weet de architect niet of de gemeente ook daadwerkelijk zijn voorstel voor o.a. het muurtje zal realiseren. De commissie is enthousiast over deze eigentijdse invulling in deze steeg. De schaal en detaillering van het project sluiten zeer goed aan op de omgeving. Wel kan zij slechts instemmen met de aanvraag als deze ook daadwerkelijk zo wordt gerealiseerd: - aansluiting op het maaiveld met muurtje en talud - materiaalbehandeling zoals voorgesteld De aanvraag wordt onder gestelde voorwaarden goedgekeurd. D4 Pythagoraslaan 100 BV2033073 Bouwaanvraag voor het bouwen van een kantoorgebouw met parkeergarage na sloop van bestaande kantoorgebouwen Aanvraag: William House XLIX Ontwerp: Rietveld Architects LLP (zie notulen d.d. 12/03 en 24/09 2003) Aanvraag is conform eerdere opmerkingen over materialisering aangepast (panelen RAL 9006). Aanvraag is akkoord. D5 Heidelberglaan Principeplan voor nieuwbouw studentenhuisvesting Aanvraag: SSHU Ontwerp: architecten Köther en Salman Architect Köther licht toe dat in de onderbouw langs de Heidelberglaan onderwijsruimten worden ondergebracht. De studentenhuisvesting van verschillende typen wordt in twee torens en in de verbindende laagbouwstrook langs de Bisschopssteeg gesitueerd. De studentenhuisvesting langs de steeg wordt afgemaakt zonder ontsluitingen. De architect dient rekening te houden met mogelijke toekomstige bebouwing aan deze zijde (de kashba-zone). Aan de andere kant van de laagbouw wordt overleg gevoerd met architect Dekkers over een passende aansluiting op het daar bestaande schoolgebouw. Het plein dat ontstaat wordt meegenomen in het ontwerp. De twee torens met huisvesting zijn van ongelijke maat, maar duidelijk verwant. Het architectonische totaalensemble wordt gekenmerkt door witte prefabbanden gecombineerd met verticale ramen. De muurdammen worden zwart, de kozijnen aluminium. De collegezaal krijgt aan de buitenzijde een accent ter markering. De commissie is overtuigd van de hoofdopzet van het ontwerp. Zij vindt het een verrassend en mooi voorstel. De aansluiting met het belendende schoolgebouw vereist veel studie. De commissie adviseert om te streven naar één geheel. Het zou jammer zijn als de aansluiting niet volstaat en het concept aan zou tasten. De architect wordt de optie meegegeven om de hoeken transparant vorm te geven; in het huidige ontwerp is hier nu sprake van metselwerk, vervang dit door glas. Aandacht wordt gevraagd voor de kwaliteit van de stegen; door de opzet van een kashba-zone die aangroeit mag er niet teveel verantwoordelijkheid naar de toekomst worden doorgeschoven. Door ook in de laagbouw de hoeken transparant vorm te geven worden er voorwaarden geschapen voor de toekomstige kwaliteit. Gezien de opzet van het plan is kwaliteit van de vijfde gevel onontbeerlijk. Een moeilijk gegeven in het ontwerpconcept is de donkere hoek in het binnengebied, ook hier wordt aandacht voor gevraagd. Een vervolgaanvraag wordt tegemoet gezien. Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 26 augustus 2003 3
D6 Jutfaseweg / Reitdiepstraat Principeplan nieuwbouw appartementen en woningen Aanvraag: Dura Bouw Ontwerp: OPL architecten (zie notulen d.d. 01/07 2003) De architecten Post en Lüger geven een toelichting. Het ontwerp is minder zwaar vormgegeven o.a. door in volume-opbouw van vier lagen drie lagen te maken met terugliggende dakopbouw. Hierdoor is ook de overgang met de omringende bebouwing beter opgelost. Het binnengebied is ruimer van opzet. De commissie is van mening dat het ontwerp is verbeterd. Zij stemt in met de stedenbouwkundige opzet, maar wacht de architectonische uitwerking nog nader af. Realisatie van dit volume is voorwaardenscheppend voor de toekomstige invulling van dit gebied. In het toekomstige bestemmingsplan dient hier rekening mee te worden gehouden (gevelwanden en binnenplein). D7 Minister Talmalaan 34 BV2033218 Bouwaanvraag voor nieuwbouw 18 appartementen na sloop garagebedrijf Aanvraag: OMA Amsterdam Ontwerp: Van den Berg Houten De commissie heeft een aantal fundamentele bezwaren ten opzichte van het ontwerp. Het volume is in principe akkoord, maar de uitwerking behoeft nadere studie. Op de eerste plaats heeft het complex niet de uitstraling van een woongebouw; het uiterlijk refereert meer aan een kantorencomplex. Op de tweede plaats wordt het wonen op het maaiveld gesitueerd; dit dient in de architectuur beter opgelost te worden. Als derde punt merkt de commissie op dat het binnengebied aan de achterzijde te zwaar belast wordt door het parkeren. De auto s zijn in een te grote hoeveelheid aanwezig, alsook te dicht op het woongebouw geplaatst. Aanvraag wordt in deze vorm afgewezen. D8 Lange Nieuwstraat 119 BV2032698 Behandeling definitieve bouwaanvraag vernieuwing WA-Huis en behandeling materialisatie van de gevels op locatie WA-Huis Aanvraag: Stichting Altrecht Ontwerp: VMX architects De bijeenkomst is gericht op de toetsing van de materialisering en kleurstelling van één gevel in het nieuwbouwproject. De architect heeft hier gekozen voor een beplating met structuur, uitgevoerd in een gele kleur. De commissie oriënteert zich ter plaatse aan de hand van een proefopstelling. Zij is van mening dat het gekozen plaatmateriaal een verbetering is, maar de kleurstelling té opvallend en fel voor deze locatie. De gevel richt zijn op de achterzijde van woningen, in een kleinschalige historische binnenstad. Hier past geen schreeuwerig geel, maar dient een kleur gekozen te worden die afgestemd is op de omgeving. Naar de mening van de commissie mag dat een omgevingscontrasterende kleur zijn, maar geel is te fel en te hard. Aanvraag wordt wat betreft dit onderdeel aangehouden. E Nagekomen plannen E1 Springweg 20 BV2033230 Bouwaanvraag voor het plaatsen van een rolluik Aanvraag: P.A.J.M. de Bruijn Ontwerp: Jansen de Bilt In de aanvraag wordt de rolluikbak geplaatst gedeeltelijk over de bestaande penanten aan weerszijden van de pui. De betreffende pui wordt gekarakteriseerd door de natuurstenen penanten - met groeven - en borstwering onder het etalagevenster. In verband met o.a. overlast door oneigenlijk gebruik van de brievenbus wil de aanvrager het rolluik voor de hele pui laten afdekken. De commissie heeft begrip voor de wens de pui te bedekken. Zij meent echter dat een rolluik ondergeschikt dient te zijn aan de karakteristieke pui gelegen in een beschermd stadsgezicht. In het gedane voorstel worden de penanten half afgedekt, hetgeen de verticale opbouw van de pui schaadt. Indien de aanvrager de natuurstenen elementen in de gevel met minimale middelen zou willen aanpassen, is het goed mogelijk het rolluik Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 26 augustus 2003 4
tussen de penanten te geleiden waardoor de historische pui haar oorspronkelijkheid behoudt. Ook is de commissie zich bewust van reeds de aanwezigheid van een bak tegen de gevel voor de zonwering. Op voorgestelde wijze ontstaat een stapeling van bakken (rolluik en zonwering) wat zeer ongewenst is, mede gezien de kleine schaal van de gevel. Aanvrager zou de keuze moeten maken één bak te plaatsen; goede geïntegreerde oplossingen van rolluik en zonwering bestaan, wat zowel gevelbeeld als straatbeeld ten goede zou komen. Aanvraag wordt in deze vorm afgewezen. E2 Nieuwe Koekoekstraat 113 Naar aanleiding van een sloopaanvraag voor garage Vogel ten behoeve van nieuwbouw, is er door omwonenden een verzoek ingediend om deze voormalige melkfabriek aan te wijzen tot gemeentelijk monument. Mevrouw Van Santen deelt mede dat de afdeling Monumenten de aanvraag niet onderschrijft. Het voormalige fabriekje heeft door de tijd heen te veel van zijn originaliteit verloren. Hoewel passend in de buurt, bezit het pand te weinig kwaliteit om aan te merken als gemeentelijk monument. Ook de zeldzaamheid is niet overtuigend; in bijvoorbeeld de Obrechtstraat bevindt zich nog een meer in oorspronkelijke staat zijnde voormalige melkfabriek. De commissieleden kunnen zich in de argumentatie van de afdeling Monumenten vinden. Het toekennen van de monumentale status aan een pand vereist de grootste zorgvuldigheid teneinde devaluatie van de status te voorkomen. Verzoek wordt afgewezen. F Overige plannen Deze plannen worden met een positief preadvies van de secretaris aan de commissie voorgelegd. Na kennisname van de plannen besluit de commissie de advisering over te nemen. De plannen verdragen zich in voldoende mate met de omgeving en voldoen op zichzelf aan redelijke eisen van welstand (wat betreft materialisatie, detaillering en kleurstelling). Derhalve zijn bedoelde plannen akkoord. De lijst d.d. 21 augustus 2003 ligt ter inzage op het secretariaat. G Reclames G1 Lange Elisabethstraat 4 Reclame-aanvraag voor een spandoek tegen gevel winkel Aanvraag: Zigger De commissie keurt de aanvraag af. Het betreft een relatief groot gespannen reclamedoek op een frame dat de gevel ernstig domineert. In de door de gemeente opgestelde richtlijnen dient reclame ondergeschikt te zijn aan de architectuur en het straatbeeld; in onderhavige aanvraag is daarvan geen sprake. De aanvraag geldt voor een redelijk lange termijn, waardoor de commissie zich genoodzaakt voelt - met het oog op precedentwerking - om deze niet als tijdelijk te beoordelen. G2 Potterstraat 28/30 Reclame-aanvraag voor het wijzigen van een reclamebord op dak winkel-/woongebouw Aanvraag: Cannons In 1989 is er vergunning verleend voor de plaatsing van reclame van groot formaat op dit dak. Recent is de reclame-invulling en -boodschap aangebracht op de bestaande reclamedrager, op grond waarvan een aanvraag ingediend dient te worden. Begin jaren negentig zijn door de gemeente, in samenspraak met de commissie, richtlijnen opgesteld ten aanzien van reclamevoering. Hierin wordt gesteld dat reclame ondergeschikt dient te zijn aan architectuur en omgeving. Tevens moet de reclame betrekking hebben op het betreffende pand, alsook geplaatst op het perceelgedeelte waar de reclame voor geldt. In onderhavige aanvraag is hiervan geen sprake. Het grote bord domineert het daklandschap. De plaatsing is ook dusdanig dat deze geen relatie aangaat met de architectuur. Naar de mening van de commissie is hier eerder sprake van een storend element in het straatbeeld. Aan de richtlijn dat de reclameboodschap betrekking dient te hebben op het pand waar het reclame-element geplaatst is, lijkt hier ook niet te worden voldaan. Aanvraag wordt afgewezen. Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 26 augustus 2003 5
G3 Kaap de Goede Hooplaan 20 Reclame-aanvraag vernieuwing reclame op gevels en dak winkelbedrijf Aanvraag: Hartog Wonen en Profijt Meubel Gewijzigd plan is akkoord. H Rondvraag en sluiting Geen onderwerpen. De volgende vergadering vindt plaats op 9 september 2003. De voorzitter De secretaris P. Vermeulen J. Koning Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 26 augustus 2003 6