uw leef- en eetwij(s)zer 20 1989-2009 Erectiestoornissen Hoe bereid je je voor op een operatie? De orthotarische buitenkeuken Orthomoleculair advies bij diabetes Hooikoorts voorkomen en behandelen met de juiste voeding en voedingssupplementen Belgisch voedingsmagazine Faché instituut Afgiftekantoor Lochristi V.U.: Walter, O. M. Faché Kerkstraat 103 9270 Laarne België e 8,80 Nederland e 9,50 jaargang 7 juli/aug 2010 tweemaandelijks P602654 52
CitriTHIN1&2 Het geheim CitriTHIN 1: Beproefd extract uit de guttegomboom van Het geheim (Garcinia afslanken cambogia) met zeer goed opneembaar hydroxycitroenzuur basisondersteuning bij het van afslanken helpt op gewicht te blijven en u wordt er vrolijk van CitriTHIN 1 bevat Super CitriMax, een gepatenteerd extract uit de guttegomboom. U gebruikt 2 capsules, 2 à 3 maal per dag, ½ tot 2 uur voor de maaltijd. en CitriTHIN 1(120 caps): CNK 2705-481 Publiekprijs: 28,95 en slank slank CitriTHIN 2: Chroom, groene thee, guarana, maté en damiana ondersteunen elk apart - maar vooral samen - uw vetstofwisseling mix van chroom met plantaardige steunpilaren voor uw gewichtsbeheersing blijven? begeleidt u naar een slankere taille en een plattere buik ondersteunt uw vetmetabolisme en geeft meer energie CitriTHIN 2 bevat chroom en gestandaardiseerde extracten van groene thee, guarana, maté en damiana. U gebruikt 2 à 3 capsules s morgens en s middags voor de maaltijd. CitriTHIN 2 (90 caps): CNK 2705-465 Publiekprijs: 34,95 Ondersteun uw vetstofwisseling! Distributeur België: NUTRISAN BVBA - De Tyraslaan 111-1120 Brussel - T +32 (0)2 266 81 00 - F +32 (0)2 266 81 02 - info@nutrisan.com Distributeur Nederland: NUTRISAN BV - Leemskuilen 1B - 5663 CK Westerhoven - T +31 (0)40 207 60 95 - F +31 (0)40 207 60 83 - info@nutrisan.com Voorbeelden zijn: PCB s, Pesticiden, Schimmels Ftalaten (Terug te vinden in plastic flessen) Fijn stof, Dioxines, Asbest Zware metalen, Chloroform Chlorine Gevolgen: Vermoeidheid Allergieën / Astma Immuniteitsproblemen Hoofdpijn / Migraine Depressie Hormonale problemen Etc. www.nutrisan.com CitriTHIN 1: Beproefd extract uit de guttegomboom (Garcinia www.nutrisan.com cambogia) met zeer goed opneembaar hydroxycitroenzuur basisondersteuning bij het afslanken helpt op gewicht te blijven en u wordt er vrolijk van CitriTHIN 1 bevat Super CitriMax, een gepatenteerd extract uit de guttegomboom. U gebruikt 2 capsules, 2 à 3 maal per dag, ½ tot 2 uur voor de maaltijd. CitriTHIN 1(120 caps): CNK 2705-481 - Publiekprijs: 28,95 CitriTHIN 2: Chroom, groene thee, guarana, maté en damiana ondersteunen elk apart - maar vooral samen - uw vetstofwisseling mix van chroom met plantaardige steunpilaren voor uw gewichtsbeheersing begeleidt u naar een slankere taille en een plattere buik ondersteunt uw vetmetabolisme en geeft meer energie CitriTHIN 2 bevat chroom en gestandaardiseerde extracten van groene thee, guarana, maté en damiana. U gebruikt 2 à 3 capsules s morgens en s middags voor de maaltijd. CitriTHIN 2 (90 caps): CNK 2705-465 - Publiekprijs: 34,95 Distributeur België: NUTRISAN BVBA - De Tyraslaan 111-1120 Brussel - T +32 (0)2 266 81 00 - F +32 (0)2 266 81 02 - info@nutrisan.com Distributeur Nederland: NUTRISAN BV - Leemskuilen 1B - 5663 CK Westerhoven T +31 (0)40 207 60 95 - F +31 (0)40 207 60 83 - info@nutrisan.com CitriTHIN 1: Beproefd extract Resium uit de guttegomboom is een alcoholvrij mengsel van (Garcinia cambogia) CitriTHIN met 1: zeer Beproefd goed opneembaar 10 belangrijke extract uit hydroxycitroenzuur ontgiftende guttegomboom kruiden. basisondersteuning (Garcinia bij cambogia) het afslankenmet zeer goed opneembaar hydroxycitroenzuur helpt op gewicht te Eén blijvenkuur Resium heeft een onmiddellijk effect. en u wordt er basisondersteuning vrolijk van bij het afslanken helpt op gewicht te blijven CitriTHIN 1 bevat Super CitriMax, een gepatenteerd extract uit de guttegomboom. U gebruikt 2 capsules, 2 à 3 maal per dag, ½ tot 2 uur voor de maaltijd. CitriTHIN 1(120 caps): CNK 2705-481 en Publiekprijs: u wordt 28,95 er vrolijk van Andere positieve effecten CitriTHIN 1 bevat Super CitriMax, een gepatenteerd extract uit de guttegomboom. U gebruikt 2 capsules, 2 à 3 maal per dag, ½ tot 2 uur voor de ma CitriTHIN 2: Chroom, groene thee, guarana, maté en damiana ondersteunen CitriTHIN 1(120 caps): CNK 2705-481 Publiekprijs: van Resium: 28,95 elk apart - maar vooral samen - uw vetstofwisseling mix van chroom CitriTHIN met plantaardige 2: Chroom, steunpilaren groene Lever-en voor uw thee, gewichtsbeheersing bloedreinigend guarana, maté en damiana ondersteunen begeleidt u elk naar apart een slankere - maar taille vooral en een Elimineert samen plattere - uw buik urinezuren vetstofwisseling ondersteunt uw vetmetabolisme en geeft meer mix energie van chroom met plantaardige Ondersteunt steunpilaren lever en voor nieren uw gewichtsbeheersing CitriTHIN 2 bevat chroom en gestandaardiseerde begeleidt extracten u van naar groene een thee, guarana, slankere maté en damiana. taille U gebruikt en 2 à 3 capsules een s plattere morgens en s middags buik voor de maaltijd. CitriTHIN 2 (90 caps): CNK 2705-465 Publiekprijs: 34,95 ondersteunt uw vetmetabolisme Ondersteunt de prostaat Distributeur België: NUTRISAN BVBA - De Tyraslaan 111-1120 Brussel - T +32 (0)2 266 81 00 - F +32 (0)2 266 81 02 - info@nutrisan.com en geeft meer energie Distributeur Nederland: NUTRISAN BV - Leemskuilen 1B - 5663 CK Westerhoven Helpt - T +31 (0)40 gewicht 207 60 95 - F +31 te (0)40 verliezen 207 60 83 - info@nutrisan.com CitriTHIN 2 bevat chroom en gestandaardiseerde extracten van groene thee, guarana, maté en damiana. U gebruikt 2 à 3 capsules s morgens en s middags voo CitriTHIN 2 (90 caps): CNK 2705-465 Publiekprijs: Helpt 34,95 bij opgeblazen gevoel Distributeur België: NUTRISAN BVBA - De Tyraslaan Verbetert 111-1120 de Brussel huid - T +32 (0)2 266 81 00 - F +32 (0)2 266 81 02 - info@nutrisan.com Distributeur Nederland: NUTRISAN BV - Leemskuilen 1B - 5663 CK Westerhoven - T +31 (0)40 207 60 95 - F +31 (0)40 207 60 83 - info@nutrisan. Helpt de spijsvertering Geeft meer energie en verhoogt de concentratie. Succesvol gebruikt door miljoenen mensen sinds 1929! KORTINGSBON 2,5 KORTING bij aankoop van 1 fles Resium ( 23,56/fl) Naam:............................................................. Straat:............................................................. Postcode:........... Gemeente:............................................. Stuur deze bon terug naar: Postkantoor St-Niklaas 1 Postbus 148 9100 St-Niklaas Tel. 03 789 09 59 Gratis Fax 0800 800 11 info@energeticanatura.com www.energeticanatura.com
Afgiftekantoor Lochristi V.U.: Walter, O. M. Faché Kerkstraat 103 9270 Laarne België e 8,80 Nederland e 9, 5 0 jaargang 7 juli/aug 2010 tweemaandelijks P602654 1989-2009 Inhoud Leef Nu LeefNu LeefNu geeft belangrijke adviezen en info om onnodige medische kosten uit te sparen. Nog meer info geven wij op onze open en gesloten website www.fache-instituut.be en in al onze cursussen. erkend Medisch Journalist Walter faché uw leef- En EEtwij(s)zEr Erectiestoornissen Hoe bereid je je voor op een operatie? De orthotarische buitenkeuken Orthomoleculair advies bij diabetes Belgisch voedingsmagazine Faché instituut LeefNu, een neutraal vakblad LeefNu blijft het enige orthomoleculair vakblad op de Beneluxmarkt dat zich niet bindt aan een productlijn om voldoende inkomsten te genereren. Wij hebben geopteerd voor een orthoceutische firmaraad die los van de redactie en de artikels in het blad functioneert. Erkenning LeefNu LeefNu is sinds juni 2007, als enig neutraal Orthomoleculair Wetenschappelijk Tijdschrift erkend door de European Union of Science Journalists Associations en de European Research Advisory Board (EURAB). Wenst u nog meer info? Bezoek onze nieuwe gesloten website www.fache-instituut.be en vraag uw paswoord aan. 20 Hooikoorts voorkomen en behandelen met de juiste voeding en voedingssupplementen 5 2 n redactioneel Het Faché Instituut leeft...4 n voedingsdossier Hooikoorts voorkomen én behandelen met de juiste voeding en voedingssupplementen...8 n fyto Fyto bij hooikoorts Duivenkervel en Niaouli...12 n Orthotarische recepten De Orthotarische buitenkeuken...14 Recepten voor een mooi zomerdiner Kruidige gebakken kikkererwten Siciliaanse zoetzure courgette Abrikozen uit de oven met vanille-ijs Gegrilde sardientjes met kruidensalsa n Medisch dossier Erectiestoornissen: Meer dan alleen maar een seksueel probleem...18 Een operatie gepland? Minder complicaties en versneld herstel met een orthomoleculaire voorbereiding...20 n Achterkant van de waarheid Diabetes Mellitus type 2 Klassieke behandeling verlaagt het sterftecijfer niet...24 n leefstijl Het orthomoleculaire bewustzijn - deel 3...30 Kwantumenergie of de som van ons collectieve bewustzijn Nieuws Faché Instituut Orthomoleculair surfen...5 Nieuw te koop: Jaarboek Orthotrends...17 Firmaraad Orthoceutica FIOW 17...17 Nieuwe website Faché Instituut...29 In volgend nummer...38 Colofon...38 Agenda Faché Instituut...39 n ACTUEEL Omega-3 vetzuren bij aandachtsstoornissen...6 Vitamine D maakt furore in de sportwereld...7 n Eetwij(s)zer Probiotica effectief bij lactose-intolerantie...16 Hogere vitamine K inname vermindert het risico op diabetes type 2...16 Gember tegen spierpijn na weerstandstraining...17 De schil van biologische appels beschermt tegen kanker...17 n Orthomoleculaire waarschuwingen Regelmatig vis eten geen garantie voor een optimale omega-3 index...22 Bewaar voedingssupplementen niet in de badkamer...23 n Toxiciteit Autisme als gevolg van vruchtbaarheidsbehandeling?...28 Alcoholmisbruik verkort je telomeren en je leven... 29 n orthotrends s Nachts het licht uitlaten voorkomt kanker...32 De juiste voeding, voldoende slaap en regelmatige beweging maken kinderen slimmer...33 Vier slechte gewoonten die je twaalf jaar ouder maken...33 Minder bewerkt vlees en meer kip en vis eten beschermt tegen eierstokkanker...34 Mensen met chronische vermoeidheid hebben meer coënzym Q10 nodig...35 n het faché instituut leeft Ledenseminarie- Chronisch Vermoeidheidssyndroom en Fibromyalgie...36 PRODUCTINFORMATIE Energetica Natura: Resium...2 Nutrisan: Citrithin...2 Minami: Vegan DHA...23 Energetica Natura: Atherozol...29 Nordic Naturals: Ultimate Omega / Omega 3...37 Urmale: Immunaran...37 Ojibwa De Roeck: Als vloeibaar beter is...40 Abonneer u nu op LeefNu en Orthofyto en ontvang een gratis ontbijtboekje!
Redactioneel Het Faché Instituut leeft Het Faché Instituut is al twintig jaar lang in de eerste plaats een kenniscentrum, met als voornaamste doel het verspreiden van kennis over de orthomoleculaire wetenschappen, voeding en supplementen. Wij hebben in die twintig jaar enorm fel moeten strijden tegen de gangbare, klassieke opvatting over geneeskunde en voeding. Daarom hebben wij in al onze publicaties, opleidingen en seminaries altijd de nadruk gelegd op de wetenschappelijke bewijzen en de biochemische basis van de orthomoleculaire geneeskunde, om aan te tonen dat het helemaal geen alternatieve geneeskunde is en al helemaal niet zomaar uit de lucht gegrepen. Het wordt misschien tijd om meer accenten te leggen naar de praktijk Walter OM Faché Prof. Dr. Linus Pauling tweevoudig Nobelprijswinnaar introduceerde in 1968 voor het eerst de term Orthomoleculair in Science: alle stoffen, moleculen of handelingen die niet toxisch en niet vreemd aan het lichaam zijn, die het lichaam biochemisch en fysiologisch normaal kan verwerken zonder enige schade en die op de juiste tijd met de juiste dosis biochemisch individueel dient gegeven of geëlimineerd te worden. (verruimde betekenis uit Science 160:265-271, 1968) Belangstelling van de leek In de beginjaren van het Faché Instituut (toen nog Vlaams Instituut voor Orthomoleculaire Wetenschappen, VIOW) waren het vooral artsen, apothekers en therapeuten die onze cursussen volgden en ons tijdschrift Orthofyto met leef- en eetwij(s)zer lazen. In de afgelopen jaren hebben we echter gemerkt dat de belangstelling voor voeding en gezondheid meer en meer van de leken komt. Deze mensen zijn niet zozeer geïnteresseerd in de wetenschappelijke bewijzen of het biochemische proces dat aan de basis van een bepaald ziektebeeld ligt. Het was dan ook voor deze mensen dat we het voedingsmagazine LeefNu in het leven geroepen hebben. Door de vele reacties, vragen, suggesties en opmerkingen van onze lezers, leden en cursisten krijgen we stilaan een goed inzicht in wat zij verwachten van onze publicaties. Wat vooral duidelijk naar voor komt uit de vragen die ons gesteld worden, is dat er nood is aan advies, aan praktische tips over voeding en suppletie. In het verleden hebben wij deze vragen om advies per e-mail of telefoon altijd beantwoord, maar door het sterk oplopende aantal vragen, konden we dat gewoonweg niet meer blijven doen. We hebben daar helaas noch de tijd, noch het personeel, noch de financiële middelen voor. Workshops Omdat we toch tegemoet willen komen aan alle praktische vragen, niet alleen van onze leden en cursisten, maar van iedereen die meer wil weten over voeding en supplementen, hebben we besloten meer ruimte vrij te maken voor adviezen. We starten daarom in het najaar met een reeks Workshops. De bedoeling van deze workshops is om voor een bepaald ziektebeeld of gezondheidsprobleem een praktische voedingen suppletiestrategie op te stellen en deze in een praktijkgerichte workshop van een paar uurtjes op een interactieve manier te behandelen. Dat wil zeggen dat de deelnemers aan zo n workshop mee bepalen hoe zo n avond of middag verloopt. Het hoofddoel van de workshops is antwoord geven op de meest gestelde vragen: Welke supplementen kan ik voor dit probleem of deze ziekte nemen? Hoeveel moet ik nemen? Hoe lang? Welke vorm is de beste? Welke firma s hebben een goed product? Waar kan ik het kopen? Zijn er bijwerkingen of contra-indicaties? En nog meer practische informatie. 4
Redactioneel LeefNu luchtiger LeefNu onderscheidt zich van Orthofyto door gemakkelijker leesbare artikels, zonder biochemische schema s en al te moeilijke wetenschappelijke onderbouwing. Toch willen we ook aan de lezers van LeefNu duidelijk maken dat onze artikels wel degelijk steunen op wetenschappelijke bewijzen, vandaar dat er toch regelmatig onderliggende mechanismen worden uitgelegd en referenties geïntegreerd worden. Om nog meer tegemoet te komen aan de dringende nood aan adviezen van onze lezers zal LeefNu voortaan een nog meer praktijkgericht, luchtiger magazine worden.. Wie meer wetenschappelijke achtergrond wil, kan daarvoor terecht in Orthofyto, onze gesloten website en onze professionele opleidingen. Nieuwe website Het heeft ons heel wat inspanningen gekost, maar uiteindelijk is hij er dan toch, onze nieuwe website. Helaas nog met de onvermijdelijke kinderziekten, vooral met het e-mailverkeer. Daardoor hebben vele abonnees de afgelopen weken geen nieuwsbrief gekregen en hebben sommige mensen problemen met inloggen. Er wordt alles aan gedaan om dit zo spoedig mogelijk op te lossen. Ondanks deze schoonheidsfoutjes zijn we bijzonder trots op het resultaat. We willen daarom de ontwerpers van de website, Kristof Van Tomme en zijn team van Pronovix van harte bedanken voor hun prachtige werk en hun niet-aflatende inzet. Wie problemen heeft met inloggen of andere functies van de website, kan daarvoor terecht op orthima@telenet.be en wordt zo snel mogelijk geholpen door Hilde Maris. Het Faché Instituut leeft De zomermaanden zijn ook voor het Faché Instituut een periode om het rustiger aan te doen en te herbronnen. Daarom plannen we traditioneel in deze maanden geen activiteiten. Wij zitten ondertussen echter niet stil en zullen van de gelegenheid gebruik maken om nieuwe manieren te bedenken om aan de wensen en noden van al onze lezers, abonnees, cursisten en belangstellenden tegemoet te komen. We wensen jullie allen een zalige zomer en hopen jullie vanaf september weer te mogen verwelkomen op onze talrijke evenementen. Walter O.M. Faché, hoofdredacteur Hilde Maris, adjunct-hoofdredacteur Orthomoleculair surfen op de eerste digitale orthomoleculaire databank in België! De nieuwe website: www.faché-instituut.be Voor slechts e30 per jaar (inbegrepen in het orthospakket van e160) kan je de volledige databank van het FIOW raadplegen. een geavanceerde zoekmachine die je in staat stelt snel alle publicaties over jouw gezochte onderwerp te vinden in het archief de nieuwslijn met nooit gepubliceerde artikels, permanent aangevuld met de laatste ontwikkelingen in de orthomoleculaire voeding en supplementen de unieke mogelijkheid om via email op de hoogte gehouden te worden van nieuws over een bepaald onderwerp waar je voor inschrijft de rubriek Weet wat je neemt, waarin je te weten komt welke de bijwerkingen zijn van de medicijnen en orthocijnen (supplementen) die je neemt Niet-abonnees kunnen zichzelf overtuigen van de voordelen van de gesloten website. Dit door een gratis proefabonnement van 10 dagen aan te vragen. Laat deze unieke kans niet aan u voorbijgaan. Ga naar www.fache-instituut.be Klik bij Login op nieuwe account aanmaken Vul je gegevens in en klik op nieuwe account aanmaken Je kan nu 10 dagen gratis op de gesloten website 5
Actueel In deze rubriek worden thema s heet van de naald uit de verschillende media overgenomen en door de redactieraad kritisch geëvalueerd. Omega-3 vetzuren bij aandachtsstoornissen Een getuigenis van een moeder Hallo Minami Familie, Ik wou u even laten weten hoe PlusEPA mijn leven veranderd heeft! Welgeteld één jaar geleden werd bij Juan Diego, mijn tweede zoon van drie, door een psycholoog en neuroloog (tweede opinie) de diagnose ernstige symptomen van ADD (Attention Deficit Disorder) gesteld. Zij stelden mij beiden voor, uiteraard onder druk van de school van mijn zoon, om hem één van de beschikbare populaire medicijnen te geven om zijn zelfachting en zijn concentratievermogen te verbeteren en het geduld van zijn leraren niet langer op de proef te stellen. Ik was daar helemaal geen voorstander van, maar aangezien mijn kind het zo zwaar had op school moest ik iets ondernemen. Ik ging op zoek naar alternatieven. Ik ontdekte PlusEPA van Minami Nutrition en bestelde het meteen! Vandaag, zondag 30 mei 2010: Juan Diego en zijn team behaalden gisteren de 4de plaats in Destination Imagination, een nationale wedstrijd in de VS (www. globalfinals.org)! Zij versloegen maar liefst 60 andere teams. Singapore behaalde de eerste plaats. Het is een wedstrijd in creatief denken en probleemoplossen. Deze wedstrijd vereist een optimale samenwerking. Mijn zoon bleek niet alleen heel goed in teamwerk, hij was ook zeer geconcentreerd op winnen. Zijn coach zei: Zonder zijn concentratievermogen en enthousiasme waren we nooit zo hoog geëindigd. Het is de eerste keer dat een lagere school uit Guatemala zo hoog scoort. De Guatemala American School doet al 10 jaar mee aan deze wedstrijd, maar nog nooit eerder is een lagere school zo hoog geëindigd! Het belang van de essentiële vetzuren, vooral de omega-3 vetzuren, bij gedrags- en leerstoornissen, aandachtsstoornissen en concentratieproblemen wordt nog steeds sterk onderschat. Er is ondertussen voldoende wetenschappelijk bewijs voorhanden van de effectiviteit van visolie bij deze aandoeningen, maar toch blijft men ADHD/ ADD kinderen standaard medicijnen voorschrijven, zoals Ritalin en Concerta. Voor alle ouders met probleemkinderen kan deze getuigenis van een moeder uit Guatemala wellicht een hart onder de riem zijn en de doorslag geven om voor een natuurlijke aanpak van ADHD/ADD te kiezen boven het toedienen van medicijnen met potentieel gevaarlijke bijwerkingen. Mijn zoon haalde een gemiddelde B in de 5de klas, kreeg een medaille voor MVP met zijn voetbalteam en doet aan competitie mountainbiken (de laatste wedstrijd werd hij 3de en hij sloot het jaar af met een trip naar de DI Finals!) Kan je je voorstellen wat er zou gebeurd zijn als ik zijn innerlijke licht had uitgedoofd met Ritalin of Concerta? Hoe zou hij dan nu zijn? Verdoofd? Depressief? Verward? Jullie hebben mijn zoons leven veranderd! Ik hoop dat ik hiermee veel moeders in Centraal Amerika kan helpen! Bedankt, Mariana Opmerking: Wij hebben de brief van Mariana integraal opgenomen, met inbegrip van de naam van het product en de firma, niet met de bedoeling dit product aan te prijzen boven andere producten. Elk ander kwaliteitsvol omega-3 supplement zal hetzelfde gunstige effect hebben op ADHD/ADD 6
Actueel Vitamine D maakt furore in de sportwereld Wie het Amerikaanse ijshockeygebeuren volgt en zich afvraagt waarom de Chicago Blackhawks na zoveel slechte seizoenen opeens zo goed presteren, zal wellicht verbaasd zijn over het antwoord. Er komt namelijk geen doping aan te pas, maar wel een populaire stof in de orthomoleculaire geneeskunde: vitamine D. Het team artsen van de Chicago Blackhawks stelde anderhalf jaar geleden bij de meeste spelers een vitamine D-tekort vast en gaf hen daarom 5.000 IE vitamine D per dag. Dat had meteen effect, want ze haalden een half jaar later vanuit het niets de Western conference finales. Dit seizoen speelden ze zelfs nog beter. De artsen stellen vast dat niet alleen de prestaties van de spelers verbeterd zijn, maar dat ze ook minder vaak last hebben van luchtweginfecties en blessures. Zes maanden geleden publiceerde Runner s World een artikel over vitamine D en sportprestaties en een jaar geleden toonde het tijdschrift Medicine & Science in Sports & Exercise al aan dat vitamine D de prestaties van atleten verbetert. Zij kwamen zelfs met bewijzen dat vitamine D verantwoordelijk zou zijn voor de dominantie van de USSR en Oost-Duitsland op de Olympische Spelen in de jaren 60, 70 en begin jaren 80. Recent vonden Britse onderzoekers een sterk verband tussen vitamine D en spierkracht bij tienermeisjes. Trainers die met hun team kampioen wil spelen, moet misschien het voorbeeld van de Chicago Blackhawks volgen en elke speler 5.000 IE vitamine laten nemen. (HM) Referenties: 1. Asp K. Running on D: The sun vitamin may boost performance, but you probably aren t getting enough. Runners World, December 2009. 2. Cannell JJ, Hollis BW, Sorenson MB, Taft TN, Anderson JJ. Athletic performance and vitamin D. Med Sci Sports Exerc. 2009 May;41(5):1102-10. 3. Ward KA, et al. Vitamin D status and muscle function in post-menarchal adolescent girls. J Clin Endocrinol Metab. 2009 Feb;94(2):559-63. INFO: MN 83. Breedspectrumeigenschappen van vitamine D3-35 MN 18. Sporten zonder doping - 30 Bestellen: secretariaat@viow.be of 09 369 06 42 Walter O.M. Faché SPORTEN ZONDER DOPING ETEN OM TE WINNEN Prestaties verhogen, spiervermoeidheid voorkomen, gebruik van orthomoleculaire ergogenetische stoffen, anabolen en antikatabolen Walter O.M. Faché BREEDSPECTRUM EIGENSCHAPPEN VAN VITAMINE D3 Dringende noodzaak om vitamine D bij patiënten te controleren Meer dan alleen calcium reguleren! MONOGRAFIEËN NUTRICEUTICA Faché Instituut Orthomoleculaire Wetenschappen Publi Media, Laarne België MONOGRAFIEËN NUTRICEUTICA Faché Instituut Orthomoleculaire Wetenschappen Publi Media, Laarne België 7
Hooikoorts voorkomen én behandelen met de juiste voeding en voedingssupplementen Walter O.M. Faché en Hilde Maris Symptomen van hooikoorts loopneus, verstopte neus niezen tranende, brandende, jeukende ogen rode, gezwollen ogen jeukerigheid (neus, mond, keel, huid) piepende ademhaling moeite met ademen hoesten hoofdpijn slapeloosheid vermoeidheid prikkelbaarheid De zomer is niet voor iedereen het mooiste seizoen van het jaar. Voor diegenen die last hebben van hooikoorts kan het hooiseizoen veranderen in een periode van snotteren, niezen en tranende ogen. Op zich lijkt dat vrij onschuldig, maar wie er jaarlijks door getroffen wordt, gaat noodgedwongen op zoek naar oplossingen voor deze vervelende kwaal. De klassieke geneeskunde heeft drie klassen van medicijnen voor hooikoorts: antihistaminica, corticosteroïden en decongestiva. Deze hebben allemaal ongewenste bijwerkingen. Antihistaminica kunnen bijvoorbeeld slaperigheid, droge mond, wazig zicht, constipatie en andere nevenwerkingen hebben, terwijl corticosteroïden bij langdurig gebruik ondermeer een verzwakt immuunsysteem kunnen veroorzaken en decongestiva de bloeddruk kunnen verhogen. Bovendien zijn deze middelen erop gericht de symptomen te bestrijden en laten ze de oorzaak ongemoeid. De orthomoleculaire geneeskunde verzacht niet alleen de symptomen, maar pakt het probleem bij de kern aan door middel van een aangepaste voeding en een paar heel potente stofjes, waarvan de gunstige werking bij hooikoorts bewezen is. 8
Voedingsdossier Wat is hooikoorts? Hooikoorts is een manifestatie van allergische rhinitis of ontsteking van de neusslijmvliezen door een allergische reactie op vrij onschuldige stoffen zoals pollen van grassen, bomen en kruiden, huisstofmijt, huidschilfers van huisdieren, schimmels en voedingstoffen. In het geval van pollen is rhinitis seizoensgebonden, bij de andere allergenen kan je er het hele jaar door last van hebben. In de praktijk blijkt dat mensen met hooikoorts vaak ook allergisch zijn voor andere stoffen. Hooikoorts komt wereldwijd voor, maar vooral in sociaal en economisch ontwikkelde gebieden, waar tot 25% van de bevolking er last van zou hebben. Verstoring van het immuunsysteem Allergie is een overdreven reactie van het immuunsysteem op een bepaalde stof, die een allergeen genoemd wordt. Om optimaal te functioneren, moet het immuunsysteem in balans zijn. Een immuunsysteem dat niet voldoende reageert, verhoogt de vatbaarheid voor infecties. Aan de andere kant kan een overactief immuunsysteem tot auto-immuunziekten en allergie leiden. Bij auto-immuunziekten valt het immuunsysteem het eigen lichaam aan en bij allergie reageert het overdreven sterk op onschuldige stoffen. Het is dus van belang om ervoor te zorgen dat het immuunsysteem voldoende werkt om ziekteverwekkers, zoals virussen en bacteriën aan te vallen, maar dat het op tijd getemperd wordt, zodat het niet reageert op onschuldige stoffen, zoals op pollen in het geval van hooikoorts. Voedselallergie over het hoofd gezien Hoewel hooikoorts een allergische reactie is op pollen, blijkt in de praktijk dat veel mensen met hooikoorts ook allergisch zijn voor bepaalde voedingsmiddelen of andere allergenen. Het is zelfs zo dat bij een groot aantal van de hooikoortspatiënten voedselallergie aan de basis ligt van hun probleem. Deze mensen vertonen heel het jaar door symptomen van allergie, vaak zonder het te beseffen. Bij het aantreden van het pollenseizoen manifesteren de klachten zich veel duidelijker, zodat men alleen de pollen als de boosdoeners ziet. Voedselallergie wordt bijna altijd over het hoofd gezien, terwijl deze juist in de eerste plaats zou moeten aangepakt worden. Het is daarom aangewezen om bij hooikoorts altijd eerst uit te zoeken voor welke voedingsmiddelen men allergisch zou kunnen zijn. Een hypoallergisch dieet of een dieet dat zo weinig mogelijk allergenen bevat kan hierbij helpen. Voedingsmiddelen die verdacht moeten worden zijn tarwe, melk, eieren, pinda s, schaaldieren, vis, soja en aardappelen. Mensen met ernstige allergieën kunnen allergisch zijn voor zowat alle voedingsmiddelen. In de beginfase van de behandeling moeten voedingsmiddelen waar men allergisch voor is helemaal weggelaten worden. Na enkele weken tot maanden, afhankelijk van de ernst van de allergie, kunnen deze één voor één terug geïntroduceerd worden en indien ze geen reacties uitlokken, kunnen ze weer gegeten worden in een rotatiedieet, dat wil zeggen dat elk verdacht voedingsmiddel slechts om de vier à vijf dagen mag gegeten worden. Omega-3 en omega-6 vetzuren Van de omega-3 vetzuren EPA (eicosapentaeenzuur) en DHA (docosahexaeenzuur) die vooral in vette vis voorkomen, is bekend dat ze ontstekingsremmend en antiallergisch werken, doordat ze de vorming van inflammatoire prostaglandinen en leukotriënen tegengaan. Uit een Duitse studie uit 2005 blijkt dat een hogere inname van het plantaardige omega-3 vetzuur ALA (alfalinoleenzuur) ervoor zorgt dat de gevoeligheid voor allergie met 49% daalt en allergische rhinitis met 57%. ALA komt vooral voor in vlaszaad en vlaszaadolie, raapzaadolie, walnoten, perilla olie, pompoenpitten en peterselie. Een hoog gehalte aan EPA in het bloed werd in deze studie geassocieerd met 48% minder gevoeligheid voor allergie en 50% minder kans op allergische rhinitis. ALA wordt in normale omstandigheden in het lichaam omgezet in EPA en DHA, maar deze omzetting verloopt in de praktijk nogal moeizaam. Het is dus aangeraden om meer EPA en DHA in te nemen via vette vis en visoliesupplementen. GLA of gamma-linoleenzuur is een omega-6 vetzuur dat vooral voorkomt in teunisbloemolie, borageolie en zwarte bessenolie. Het heeft een sterke ontstekingsremmende werking en is bijzonder gunstig bij allergieën. Net als EPA en DHA kan het lichaam normaal zelf GLA aanmaken uit linolzuur, maar ook deze omzetting loopt bij de meeste mensen mank. Extra suppletie met GLA of de natuurlijke bronnen ervan is daarom aangeraden. 9
Voedingsdossier Quercetine Quercetine, een flavonoïde die vooral in rode wijn, uien, appels en groene thee voorkomt, heeft een sterke antiallergische werking. Eén van de mechanismen van een allergische reactie is het vrijkomen van ontstekingsbevorderende stoffen zoals histamine en cytokinen uit de mastcellen. Quercetine en andere flavonoïden remmen het vrijkomen van deze stoffen, zodat een allergische reactie uitblijft of getemperd wordt. Quercetine is een natuurlijk antihistaminicum en is bijzonder effectief bij allergiegerelateerde astma en hooikoorts. Quercetine werkt zelfs evengoed als de klassieke ontstekingsremmers en corticosteroïden, maar dan zonder de bijwerkingen. Ook allergische reacties op voedingsmiddelen worden tegengegaan door het vooraf toedienen van quercetine in supplementvorm. Vitamine C Vitamine C verbetert de werking van een heel aantal immuuncellen, waaronder T-cellen en fagocyten (die ongewenste indringers letterlijk opeten of fagocyteren). Vitamine C is een sterke antioxidant die alle cellen, dus ook immuuncellen, beschermt tegen oxidatieve stress of vrije radicalen. Vitamine C verhoogt daardoor de weerstand en vermindert ontstekingsreacties. Bovendien is vitamine C een natuurlijk antihistaminicum en tempert het allergische reacties. N-acetylcysteïne N-acetylcysteïne (NAC) is een krachtige antioxidant met anti-inflammatoire en antiallergische eigenschappen. NAC verhoogt het gehalte van glutathion in het lichaam. Glutathion voorkomt oxidatieve schade aan de cellen en is betrokken bij het immuunsysteem. Uitputting van glutathion wordt geassocieerd met verschillende chronische aandoeningen. Het wordt echter slecht opgenomen in het lichaam. Het verhogen van glutathion door suppletie met NAC is een betere strategie. Vitamine E Vitamine E is een vetoplosbare vitamine die vrije radicalen onschadelijk maakt en de celmembranen beschermt tegen oxidatieve schade. Uit onderzoek blijkt dat vitamine E de activatie van neutrofielen verhindert. Neutrofielen zijn stoffen die de synthese van leukotriënen stimuleren en daardoor ontstekings- en allergische reacties uitlokken. Een laag gehalte aan antioxidanten zoals vitamine E verdrievoudigt het risico op allergieën. Magnesium Magnesium is betrokken bij enorm veel biologische processen in het lichaam, onder andere bij het immuunsysteem. Een tekort aan magnesium leidt tot typische allergische reacties, zoals een verhoging van IgE (een immunoglobuline die verhoogd is bij allergie), ontstekingsbevorderende cytokines en het vrijkomen van histamine. Magnesiumsuppletie heeft een positief effect op verschillende vormen van allergie, vooral op astma, maar het is ook bijzonder effectief in het onder controle houden van allergische rhinitis of hooikoorts. Probiotica De juiste intestinale micro-organismen of een evenwichtige darmflora is uitermate belangrijk voor de immuniteit. Het gebruik van probiotica om het bacteriële evenwicht in de darmen te herstellen biedt een bescherming tegen allergieën. In verschillende studies is een klinische verbetering aangetoond van allergische rhinitis door het gebruik van probiotica. Hoewel alle probiotica, zowel uit voeding als uit supplementen een gunstig effect hebben op de darmflora, is het effect afhankelijk van de bacteriënstam(men) en 10
Voedingsdossier de dosering die je gebruikt. Het is daarom belangrijk om bij allergie te kiezen voor een kwaliteitsvol probioticasupplement. Rozemarijnzuur Rozemarijnzuur (Rosmarinus officinalis extract) vernietigt een overmaat aan allergieveroorzakende, overactieve immuuncellen, maar laat andere immuuncellen, die ongewenste indringers moeten elimineren, ongemoeid. Het is een bijzonder effectief middel in de strijd tegen allergische reacties. Multivitaminen - mineralencomplex Aangezien het immuunsysteem voor zijn werking afhankelijk is van verschillende factoren en alle biochemische processen in het lichaam nauw met elkaar verbonden zijn is het belangrijk dat alle essentiële vitaminen en mineralen in voldoende doses aanwezig zijn. Het is in deze tijd moeilijk om voldoende nutriënten uit de voeding te halen, vooral in veeleisende omstandigheden. Een hooggedoseerde multi is daarom geen overbodige luxe om alle lichaamsprocessen én de immuniteit in het bijzonder te ondersteunen. Voeding Advieshoekje van Walter Faché Hooikoorts bij de kern aanpakken Hypoallergisch dieet gevolgd door rotatiedieet De Voedingsdriehoek Faché legt niet alleen de nadruk op voedingsgroepen die weinig allergie veroorzaken, maar voorziet ook in alle nutriënten die nodig zijn voor een optimaal functioneren van het immuunsysteem. Vlaszaadolie (lijnzaadolie): 2 eetlepels per dag Suppletie Omega-3 vetzuren: 700 à 2100mg EPA en 500 à 1500 mg DHA per dag GLA: 250 à 1250 mg per dag Quercetine: 250 à 1500 mg per dag N-acetylcysteïne: 600 à 1800 mg per dag Vitamine C: 1 à 3 gram per dag Vitamine E complex: 400 à 800 IE gemengde tocoferolen en tocotriënolen Magnesium: 250 tot 1.000 mg per dag Probiotica: dosering afhankelijk van het preparaat Rozemarijnzuur extract: 100 à 200 mg s morgens Hooggedoseerde multi MSM: 1 à 4 gram Referenties: 1. Hoff S, Seiler H, Heinrich J et al. Allergic sensitisation and allergic rhinitis are associated with n-3 polyunsaturated fatty acids in the diet and in red blood cell membranes. Eur J Clin Nutr. 2005 Sep;59(9):1071-80. 2. Shaik YB, Castellani ML, Perrella A et al. Role of quercetin (a natural herbal compound) in allergy and inflammation. J Biol Regul Homeost Agents. 2006 Jul-Dec;20(3-4):47-52. 3. Thornhill SM, Kelly AM. Natural treatment of perennial allergic rhinitis. Altern Med Rev. 2000 Oct;5(5):448-54. 4. Monick MM, Samavati L, Butler NS et al. Intracellular thiols contribute to Th2 function via a positive role in IL-4 production. J Immunol. 2003 Nov 15;171(10):5107-15. 5. Centanni S, Santus P, Di Marco F et al. The potential role of tocopherol in asthma and allergies: modification of the leukotriene pathway. BioDrugs. 2001;15(2):81-6. 6. Cipolla C, Occhionero T, Orciari P et al. Magnesium pidolate in the treatment of seasonal allergic rhinitis. Preliminary data. Magnes Res. 1990 Jun;3(2):109-12. 7. Ozdemir O. Various effects of different probiotic strains in allergic disorders: an update from laboratory and clinical data. Clin Exp Immunol. 2010 Mar 16. 8. Sanbongi C, Takano H, Osakabe N et al. Rosmarinic acid in perilla extract inhibits allergic inflammation induced by mite allergen, in a mouse model. Clin Exp Allergy. 2004 Jun;34(6):971-7. 11
Fytodossier Philippe Gérard Fyto bij hooikoorts Fig. 1. Fumaria officinalis is een veelvoorkomende plant van ons platteland. De term officinalis betekent behorend tot het medisch arsenaal en wijst op de lange farmaceutische traditie van de plant. Duivenkervel en Niaouli De behandeling van hooikoorts met planten spitst zich toe op 5 topics: antioxidatieve effecten op vrije radicalen, verantwoordelijk voor het ontstaan van de allergie, alsook voor het vermijden van terugval anti-inflammatoire effecten: o.a. het blokkeren van het ontstaan van ontstekingsstoffen, die allergische reacties stimuleren immuniteit modulerende effecten als wapen tegen overgevoelige reacties tegenover allergenen antibacteriële en antivirale effecten voor het vermijden van bijkomende infecties symptomatische behandeling van de complexiteit van hooikoorts Fumarine is: krampwerend leverbeschermend waterafdrijvend en zweetdrijvend hoeststillend ontsmettend galdrijvend bloedzuiverend lymfe drainerend nuttig bij zwartgalligheid kankerpreventief ademhalingsverdiepend Duivenkervel Fumaria officinalis Duivenkervel is een veelvoorkomend veldplantje, met een voorkeur voor brakke grond. Langs graanvelden, paadjes en verwaarloosde terreinen vind je de grijsgroene plant regelmatig terug. Het bevat fumarine, een gele kleurstof. Het maakt de hoofdwerking van de plant uit, maar de combinatie met bijkomende alkaloïden in het totaalextract is belangrijk. Fumarine is krampwerend, waterafdrijvend, leverbeschermend en zweetdrijvend. Het is vooral een anti-allergicum, hoeststiller en antibioticum. Bijkomende werkingen zijn het antioxidatief en ademhalingsverdiepend effect. Protopine is een belangrijk ontstekingswerend middel. Het verhindert hooikoorts door onderdrukking van cytokines of ontstekingsbevorderende stoffen. Die zijn verantwoordelijk voor acute allergische reacties, astma, verhoogde 12
Fytodossier Fig. 2. Duivenkervel: de blaadjes lijken wat op kervel en... duiven zijn er dol op! slijmproductie en overgevoeligheidsreacties. Als antihistaminicum zal protopine uit Fumaria werkzaam zijn via deze twee wegen: in de vrije radicalen pathologie en bij ontstekingsmechanismen. Fumarine of protopine is ook actief tegen de symptomen van allergieën en verbetert dus meteen het comfort van de patiënt. Allergieën die met Fumaria verbeteren betreffen de huid en het ademhalingsstelsel: eczeem en hooikoorts. Inderdaad, de allergie waarbij duivenkervel werkt, is dystonisch, dat wil zeggen: komt voor in hoogten en laagten en kan in enkele uren tijd heel hevig worden. Seizoensgebonden allergieën zijn daar bij, maar ook spasmodische allergieën aan voedsel, de zon, geneesmiddelen of pollenkorrels. Ook bij allergische bronchitis en allergisch astma bewijst de duivenkervel zijn nut. Het is een prachtige hoeststiller, niet alleen in geval van allergische hoestprikkels, maar ook bij elke toestand van infectie op de luchtwegen, zoals verkoudheden, griepachtige toestanden, bronchitis en dergelijke. De snelle werking van duivenkervel bij hoest komt doordat het kruid niet alleen lokaal ingrijpt (bv. in de luchtpijp) maar ook een centrale werking heeft: onderdrukking van het hoestcentrum. Lever- en galstoornissen zijn een tweede grote indicatie voor deze plant. Ook de eraan gerelateerde migraine, misselijkheid en spijsverteringsstoornissen verbeteren ermee. Fumaria is erg zuiverend: bloed en lymfe worden uitgefilterd en gal-, nier- en zweetfuncties worden geactiveerd. Bovendien heeft Fumaria ook ondersteunende psychische effecten als antidepressivum! Niaouli Melaleuca viridiflora De niaouli is een boom, oorspronkelijk afkomstig uit Nieuw-Caledonië en Australië. Hij is nu ook inheems op Madagaskar, waar ook een intense handel in niaouli wordt gevoerd. Het is een groenblijvende boom met een sponsachtige bast, gelige bloemen en lancetvormige blaadjes die veel essentiële olie bevatten en dus zeer geurig zijn. Van oudsher wordt deze essentiële olie onder de naam niaouli gebruikt ter verzachting van pijn en koorts, bij ademhalingsproblemen (vooral van de neus, zoals hooikoorts, neusverkoudheden en sinusitis) en om water te zuiveren. De olie is antiseptisch en wondhelend (brandwonden, ook van bestraling!) en zorgt voor een betere doorbloeding. Niaouli olie wordt gewonnen door destillatie van bladeren en jonge twijgen, de kleur varieert van licht geelgroen tot kleurloos. De aromatische geur doet aan die van eucalyptus denken en ook wat aan die van tea tree en mirte. De niaouliboom is in Australië ontdekt en kreeg zijn naam tijdens de reis van Kapitein Cook in 1788. Men merkte toen al dat de op de grond gevallen bladeren de omgeving proper en schimmelvrij hielden. Niaouli is dan ook een sterk ontsmettingsmiddel. Het had in Frankrijk een grote traditie als antisepticum in hospitalen en wordt nu nog gebruikt in tandpasta s en mondwaters. De Aboriginals gebruiken niaouli bij hoofdpijn en andere pijnen. Als werkzaamheid wordt een antimicrobieel effect beschreven, in het bijzonder tegen grampositieve bacteriën. Als antibioticum situeert niaouli zich vooral in de neus-keel-oor-sfeer, omdat het bloedvatvernauwend en dus ontzwellend werkt op de neusslijmvliezen. Het verhelpt verstopte en lopende neus bij hooikoorts en neusverkoudheden. Niaouli heeft ook een ontstekingswerende werking. Fig. 3. Niaouli behoort tot de familie der Myrtaceae en dat zie je duidelijk aan de vorm der bloemen. Hoofdwerking van deze plant is ongetwijfeld zijn voordeel als ontzweller. Het werkt niet alleen in neusdruppels bij uitwendig gebruik, maar ook bij inwendig of oraal gebruik om het neusslijmvlies te ontzwellen. Daardoor is het een ideale essentiële olie bij de behandeling van sinusitis. Niaouli essentiële olie kan ook als inhalatiemiddel worden gebruikt, wat zeer nuttig is bij een neusverkoudheid: enkele druppels in een kommetje heet water en de dampen inhaleren geeft een snelle vrijmaking van de ademhaling door de neus. Referenties te verkrijgen op aanvraag. 13
Orthotarische recepten De orthotarische buitenkeuken Lies Helsloot Op het moment dat ik deze recepten voor jullie uitschrijf is het begin mei en van de lente is nog niet veel te merken. Maar tijdens het uitschrijven van deze recepten kreeg ik toch al een beetje dat zomergevoel. Is het niet zalig om s zomers buiten te vertoeven tot in de late uurtjes en te genieten van de overvloed die dan in de natuur te vinden is? Heel wat groenten zijn nu op hun piek en het aanbod aan kleurige, sappige vruchten doet mij steeds watertanden. Hét moment dus om met al dit lekkers aan de slag te gaan in de keuken. Vergeet vooral niet om wat lekkere groentestoofpotjes of verse bosbessen en frambozen in te vriezen voor de gure wintermaanden. Zo heb je steeds een gezonde voorraad in huis. Ik wens alle lezers alvast een zalige warme zomer toe om de batterijen even op te laden. Geniet ervan! Kruidige, gebakken kikkererwten Ingrediënten 1 groot blik of bokaal kikkererw- ten (±400 g) (of zelf geweekte en gekookte kikkererwten) snuifje gemalen komijnpoeder snuifje zachte paprikapoeder snuifje gemalen koriander snuifje cayennepeper ongeraffineerd zeezout naar smaak 125 ml olijfolie Werkwijze laat de kikkererwten goed uitlekken in een vergiet en droog ze dan nog eens af tussen een schone handdoek meng alle kruiden in een schaal en roer er de kikkererwten goed onder verhit de olijfolie in een antiaanbakpan (bv. van het merk Greenpan, zonder Teflonlaagje) bak de kikkererwten goudbruin en haal ze uit de olie met een schuimspaan laat ze uitlekken op een schaal met keukenpapier werk af met het zeezout deze kikkererwten zijn het lekkerste heet als aperitiefhapje of als origineel bijgerechtje 14
Siciliaanse zoetzure courgette Ingrediënten 1 kg courgette in ronde plakken van 0,5 cm 1 groot teentje look, fijngeperst 2 eetlepels olijfolie 2 eetlepels rode wijnazijn 2 eetlepels water een handvol pijnboompitjes een handvol sultana rozijntjes (ongezwaveld) 8 ansjovisfiletjes, fijn gehakt ongeraffineerd zeezout zwarte peper Werkwijze bak de courgetteschijfjes samen met de look in de olijfolie tot alles net begint te kleuren blus dan met het water en azijn en laat nog zo n 10 minuutjes verder pruttelen onder gesloten deksel haal het deksel eraf en voeg de pijnboompitjes, ansjovis en rozijnen toe en laat het meeste vocht verdampen tot je nog een tweetal eetlepels vocht in de pan hebt zeezout en peper naar smaak toevoegen warm of op kamertemperatuur serveren Orthotarische recepten Een recept uit een fantastisch Engelstalig kookboek van 1978, ik was toen net één jaar! Geschreven door Jane Grigson met als titel Jane Grigson s Vegetable book. Een aanrader in de gezonde keuken. Erg lekker op licht geroosterd volkorenbrood of ciabatta. Abrikozen uit de oven met vanille-ijs Ingrediënten (voor 4 personen) Werkwijze 12 abrikozen, verwarm de oven op 200 graden ontpit en gehalveerd meng de abrikozen met de een flinke scheut marsalawijn marsala, suiker en boter in een (verkrijgbaar in de meeste ruime ovenschaal supermarkten en vrij lang houdbaar na openen) leg de abrikozen dan met de bolle kant naar beneden 2 eetlepels rietsuiker plaats het geheel in de oven tot 2 eetlepels boter, gesmolten de vruchten mooi zacht zijn en 4 bolletjes vanille-ijs van de lichtjes gekaramelliseerd beste kwaliteit 4 afgestreken eetlepels licht eventueel kan je de vruchten geroosterde amandelschilfers nog even onder de grill plaatsen serveer in een mooi schaaltje en Tip: als je er geen ijs bij eet kan je van deze zoete lekkernij ook genieten bij een heerlijke kaasschotel. werk af met het ijs en de amandelschilfers Een supercombinatie! Gegrilde sardientjes met kruidensalsa Ingrediënten (voor ±4 personen) Werkwijze 20 middelgrote, gefileerde sardientjes of meer sap van 2 citroenen 1 grote koffielepel mosterd 2 eetlepels fijn gehakte augurkjes 4 lente-uitjes in fijne ringen 1 teentje look, fijn gesneden handvol verse bladpeterselie, grof gehakt handvol verse munt, grof gehakt handvol verse koriander, grof gehakt 150 ml goede, extra vierge olijfolie zwarte peper snuifje zeezout maak de salsa door alles goed door elkaar te mengen laat de salsa enkele uurtjes trekken bak de sardientjes op de barbecue of de grill Sardientjes grillen gaat heel snel. Zorg ervoor dat je ze niet laat uitdrogen en hou rekening met de orthomoleculaire regels voor een gezondere barbecue. Van de salsa heb je hier een ruime hoeveelheid, je kan een restje gerust bewaren in de koelkast in een afgesloten potje. 15
Eetwij(s)zer Voeding is een filosofie. Deze rubriek spoort de lezer aan om verstandig met eten om te gaan. Met deze tips en adviezen reiken we een leidraad aan om dag na dag tot een beter dieet te komen. Probiotica effectief bij lactose-intolerantie Lactose-intolerantie is het onvermogen om de melksuiker lactose te verteren. Mensen met lactose-intolerantie missen het enzym lactase, dat lactose moet splitsen in glucose en galactose, zodat deze kunnen worden opgenomen in de bloedbaan. Als dat niet gebeurt, komt lactose onverteerd in de dikke darm terecht, waar het begint te gisten. Hierbij komen zuren en gassen vrij, met darmklachten tot gevolg. Wereldwijd is 70% van de bevolking lactose-intolerant. Lactose-intolerantie mag niet verward worden met koemelkallergie. Dit is een allergische reactie op de in koemelk voorkomende eiwitten. Toediening van het enzym lactase vermindert de maagdarmklachten na het drinken van melk of het eten van melkproducten aanzienlijk. Een alternatief is het gebruik van probiotica of goedaardige darmbacteriën. Lactase is effectiever, maar het effect van probiotica blijft langer aanhouden, ook nadat men gestopt is met suppletie. Wie last heeft van maagdarmklachten, zoals winderigheid, opgeblazen gevoel en krampen na het drinken van melk of het eten van melkproducten, kan dus best een goed probiotica preparaat nemen. Ook bij kinderen kan dit erg nuttig zijn. Het beste is natuurlijk geen melk gebruiken, maar voor wie het niet kan laten, kunnen probiotica uitkomst bieden. (HM) Referentie: Ojetti V, Gigante G, Gabrielli M et al. The effect of oral supplementation with Lactobacillus reuteri or tilactase in lactose intolerant patients: randomized trial. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2010 Mar;14(3):163-70. Vitamine K vermindert het risico op diabetes type 2 Een studie uitgevoerd door Nederlandse wetenschappers van het Universitair Medisch Centrum van Utrecht toont aan dat een hogere inname van zowel vitamine K1 als vitamine K2 het risico op diabetes type 2 vermindert. De onderzoekers analyseerden de gegevens van 38.094 Nederlandse deelnemers aan de EPIC studie en berekenden hun inname van phylloquinon (K1) en menaquinonen (K2). De deelnemers werden gemiddeld 10,3 jaar gevolgd. De gemiddelde inname van vitamine K1 was 200µg per dag en van K2 31µg per dag. Deelnemers met de hoogste vitamine K1 inname hadden een 19% verlaagd risico op diabetes vergeleken met deelnemers met de laagste vitamine K1 inname. Voor vitamine K2 vond men een lineair verband. Voor elke 10µg verhoging van de K2-inname zag men een 7% vermindering van het diabetesrisico. Een hogere inname van vitamine K2 werd ook geassocieerd met een verbeterd bloedvetprofiel en verlaagde waarden van C-reactief proteïne, een ontstekingsmarker. (WF) FIOW advies voor meer vitamine K Vitamine K1 komt in de voeding vooral voor in groene bladgroenten en koolsoorten, zoals broccoli, bloemkool, spinazie en luzerne Vitamine K2 zit vooral in gefermenteerde producten zoals yoghurt, kaas en natto, maar ook in eierdooiers, vis, gevogelte, lever en zuurkool (enige plantaardige bron van K2) Neem dagelijks 10mg vitamine K: 9mg K1 + 1mg K2 (waarvan minstens 45µg MK-7) Referentie: Beulens JW, van der A DL, Grobbee DE et al. Dietary phylloquinone and menaquinones intake and risk of type 2 diabetes. Diabetes Care. 2010 Apr 27. 16
Gember tegen spierpijn na weerstandstraining Gember heeft niet alleen een pijnstillende werking bij osteoartritis, maar is ook effectief tegen spierpijn. Uit een Amerikaanse studie blijkt dat het dagelijks eten van gember, zowel rauw als verwarmd, de pijn als gevolg van spierschade door weerstandstraining aanzienlijk vermindert. Proefpersonen die 11 dagen lang 2 gram rauwe gember aten, hadden 24 uur na de training 25% minder pijn dan proefpersonen die een placebo gekregen hadden. Verwarmde gember gaf hetzelfde resultaat (23% minder pijn). Daarmee wordt de reputatie van gember als natuurlijke pijnstiller bevestigd. Gember aan je gerechten toevoegen of gemberthee drinken als je met gewichten gaat trainen is dus nog niet zo n gek idee. (PVM) Referentie: Black CD, Herring MP, Hurley DJ, O'Connor PJ. Ginger (Zingiber officinale) Reduces Muscle Pain Caused by Eccentric Exercise. J Pain. 2010 Apr 23. [Epub ahead of print] De schil van biologische appels beschermt tegen kanker Het eten van appels verlaagt het risico op verschillende vormen van kanker, en de schil zou daar wel eens de belangrijkste rol in kunnen spelen. Uit een recent onderzoek blijkt dat in de schil van biologische appels stoffen zitten die de woekering van verschillende typen van kankercellen tegengaat. Wie zijn dagelijkse appeltje schilt, heeft dus ongelijk. (HM) Referentie: S. Reagan-Shaw et al. Antiproliferative effects of apple peel extract against cancer cells. Nutrition and Cancer, 2010;62(4):517-24). Onder hoofdredactie van Walter O.M. Faché Hilde Maris JAARBOEK ORTHOTRENDS 2009 Alle Orthotrends van het FIOW van 2007, 2008 en 2009 verzameld per ziektebeeld. Aangevuld met tips en adviezen voor leefstijl, voeding en suppletie. Een uniek naslagwerk voor iedereen die de recente trends in de Orthomoleculaire Geneeskunde wil toepassen in de praktijk. JAARBOEKEN V A N HET FIOW Faché Instituut Orthomoleculaire Wetenschappen FIOW Publi Media, Laarne België Nieuw te koop bij het FIOW Het nieuwe Jaarboek Orthotrends 2009 Alle Orthotrends van het FIOW van 2007, 2008 en 2009 verzameld per ziektebeeld, aangevuld met tips en adviezen voor leefstijl, voeding en suppletie. Een uniek naslagwerk voor iedereen die de recente trends in de orthomoleculaire wetenschappen wil toepassen in de praktijk. Prijs: 45 Firmaraad Orthoceutica FIOW Kwaliteitslabel van het FIOW In 2003 heeft de orthoceuticaraad beslist om een orthomoleculair label in te voeren om de goede orthoceuticals van een erkend label te voorzien. De bedoeling is om kwalitatief hoogstaande orthomoleculaire producten op de markt te brengen en alzo langzaam maar zeker het kaf van het koren te scheiden. De gebruiker heeft het recht snel objectief ingelicht te worden en onmiddellijk te kunnen zien of een product valabel is. Leden van de firmaraad De Firmaraad Orthoceutica heeft tot doel alle firma's en laboratoria in België en Nederland, die respectievelijk orthomoleculaire en fyto producten verdelen en orthomoleculaire diagnostiek uitvoeren, samen te brengen in een Orthoceutische Raad die de gemeenschappelijke belangen van de orthomoleculaire geneeskunde behartigt. Andere partners De volgende firma s zijn ook partners van het FIOW en kunnen nog toetreden tot de Firmaraad Orthoceutica. Springfield Nutraceuticals Veldenstraat 23 2220 HEIST-OP-DEN-BERG +32 (0)15-349113 infobel@springfieldnutra.com www.springfieldnutra.com Metagenics Europe Edward Vlietinckstraat 8400 Oostende +32 (0)59 80 58 24 info@metagenics.eu www.metagenics.eu Frutarom Belgium NV Ambachtsstraat 6 a+ 32 (0) 52 31 95 34 info@be.frutarom.com www.frutarom.com Aeon Gezondheidswinkel Brugsesteenweg 38a 8340 Damme +32 (0)50 27 05 75 info@aeon-healthshop.com www.aeon-healthshop.com Archibo Biologica N.V. Prins Boudewijnlaan 323 bus 2 B-2610 Wilrijk +32 (0)3 449 39 00 info@archibo-biologica.be www.archibo-biologica.be Energetica Natura bv Postbus 148 9100 Sint-Niklaas +32 (0)800 990 11 info@energeticanatura.com www.energeticanatura.com Ojibwa - De Roeck Bootdijkstraat 68 9220 Moerzeke +32 (0)52 48 43 00 info@ojibwa.be www.ojibwa.be Pharma Nord bvba Minervastraat 14 1930 Zaventem +32 (0)2 720 51 20 Info-be@pharmanord.com www.pharmanord.be Urmale cbva De Pierpontstraat 2 3540 Herk-de-Stad +32 (0)13 55 60 92 urmale@skynet.be www.urmale.com TS Products Gelreweg 9 NL 3843 AN Harderwijk +31 (0)341 462 121 info@ts products.nl www.tsproducts.nl GDI N.V. / Martera Wolvenhofstraat 12 8870 Izegem +32 (0)51 31 36 28 gdi@skynet.be www.martera.be Eoli bvba Boomsesteenweg 941 2610 Wilrijk +32 (0)3 899 05 55 info@eoli.be www.eoli.be CompleMed Group Groenedijkstraat 1 8460 Oudenburg +32 (0)59 27 07 53 info@complemed.be www.complemed.be Omega Pharma Belgium NV Similia Venecoweg 26 9810 Nazareth +32 (0)9 381 02 00 info@omega-pharma.be www.omega-pharma.be Minami Nutrition Leugstraat 51 2630 Aartselaar +32 (0)458 79 54 R&D@minami-nutrition.com www.minami-nutrition.be Nutrisan bvba De Tyraslaan 111 1120 Neder-Over-Heembeek +32 (0)2 266 81 04 info@nutrisan.com www.nutrisan.com Phytoresc Zandstraat 3 9100 Sint Niklaas +32 (0)477 80 10 18 info@phytoresc.be www.phytoresc.be Primrose Laboratories NV Kwaplasstraat 71 8820 Torhout +32 (0)50 23 02 30 info@primrose.be www.primrose.be Decola Nutraceutics Vliegplein 66 9990 Maldegem +32 (0)50 40 47 70 info@decola.be www.decola.be TIMM Health Care B.V. Lorentzlaan 4 NL - 3401 MX IJsselstein +31 (0)30 281 44 72 info@timmhealthcare.nl www.timmhealthcare.nl 17
Medisch dossier Erectiestoornissen Meer dan alleen maar een seksueel probleem Het geeft niet, het overkomt elke man wel eens. Het is een vaak gehoord cliché, maar net als elk ander cliché gebaseerd op de waarheid. En inderdaad, het geeft niet. Tenminste niet als het slechts sporadisch gebeurt. Als je echter regelmatig of zelfs permanent last hebt van erectiestoornissen, is dat een teken aan de wand dat er iets ernstig mis is. Dat kunnen zware psychologische stress of hormonale stoornissen zijn, maar vaak liggen cardiovasculaire problemen aan de basis van erectiestoornissen. Een erectiepil kan het euvel (heel) tijdelijk oplossen, maar daarmee is de onderliggende oorzaak niet verholpen. Bovendien werken erectiepillen niet voor de helft van de mannen met erectiestoornissen en hebben ze ernstige bijwerkingen. Wie met erectiestoornissen naar een arts gaat, moet niet naar Viagra vragen, maar naar de oorzaak van zijn probleem. Hilde Maris Oorzaken van erectiestoornissen Voor miljoenen mannen zijn erectiestoornissen een ernstig probleem, dat hun leven behoorlijk kan veranderen. Het onvermogen om een erectie te krijgen of te behouden, veroorzaakt gevoelens van tekortkoming en frustratie en tast het zelfvertrouwen aan. De psychologische gevolgen van erectiestoornissen mogen zeker niet onderschat worden. Terwijl de meeste mensen wel weten wat erectiestoornissen met de psychische gezondheid van een man kunnen doen, vergeten velen dat ze niet zomaar optreden. Erectiestoornissen zijn geen ziekte, maar het symptoom van een onderliggende aandoening, die vaak veel ernstiger is dan men vermoedt. Testosteron en oestrogeen Wie aan erectiestoornissen leidt, moet zijn hormonale balans laten nakijken. Een gebrek aan vrij testosteron en een verhoogde productie van oestrogeen kan namelijk de oorzaak zijn. Vooral bij ouder wordende mannen komt dit vaak voor. Seksueel verlangen en seksuele prestatie worden sterk beïnvloed door deze hormonen. Testosterontherapie kan bij mannen met een uitzonderlijk laag testosterongehalte uitkomst bieden, maar dit is niet zonder risico. Synthetische testosteronsuppletie kan namelijk de groei van bepaalde typen van prostaatkanker stimuleren. 18
Medisch dossier Advies Supplementen die het testosterongehalte op een natuurlijke manier verhogen: druivenpittenextract, resveratrol, chrysine, zink Hart- en vaatziekten Veel mannen met erectiestoornissen zijn zich niet bewust van het feit dat ze misschien wel een cardiovasculaire aandoening hebben. Eén van de cardiovasculaire factoren die tot erectiestoornissen kunnen leiden is een verminderde doorbloeding door plaquevorming in de bloedvaten. Een erectie kan alleen maar bereikt worden door een voldoende bloedstroom naar de penis. Als de bloeddoorstroming mank loopt door vernauwde bloedvaten, komt er geen (volledige) erectie. Een andere factor die een rol speelt in de bloedvoorziening van de penis is stikstofoxide (NO). Om voldoende bloed in de penis te krijgen, moeten de gladde spieren in de bloedvaten van de penis zich ontspannen. Daarvoor is NO nodig. De productie van NO gebeurt onder impuls van de endotheelcellen of de cellen in de binnenwand van de bloedvaten. Deze produceren een enzym (NO synthase) dat uit het aminozuur L-arginine stikstofoxide aanmaakt. Als deze endotheelcellen echter gehinderd worden door overmatige plaquevorming, kunnen ze dit enzym niet produceren. Dit heet endotheeldisfunctie, een aandoening die niet alleen de oorzaak is van erectiestoornissen, maar ook voorkomt bij hart- en vaatziekten, diabetes en chronisch nierfalen. Advies bij verminderde NO-productie Pycnogenol, L-arginine en icariine (een flavonoïde uit het plantje Horny Goat weed) Andere oorzaken Kanker en kankerbehandelingen hebben beide direct en indirect een effect op lichamelijke, psychische en emotionele factoren die een negatieve impact op seksualiteit kunnen hebben. Diabetes en metabool syndroom. Uit onderzoek blijkt dat meer dan de helft van mannelijke diabetespatiënten last heeft van impotentie. Hoge bloeddruk, hoge triglyceriden en LDL-cholesterol Ruggenmergletsels Gebruik van medicijnen Antidepressiva Roken, gebrek aan beweging, overgewicht Vrije radicalen (Psychologische) stress Moet ik mij zorgen maken? Eén op drie mannen wordt vroeg of laat getroffen door erectiestoornissen. Bij het ouder worden, komt dat al wat vaker voor. Als we de farmaceutische industrie en de boodschappen van algemeen nut mogen geloven, dan moeten mannen met een verminderde seksuele prestatie meteen naar hun arts hollen voor een voorschrift voor Viagra. Als het je af en toe eens overkomt, hoef je je geen zorgen te maken, zeker niet als je al wat ouder bent. Ook jonge mannen hebben wel eens een dipje als gevolg van stress of ziekte. Als het echter regelmatig gebeurt of als het echt problematisch wordt, heb je er inderdaad alle reden toe om naar je arts te hollen. Niet voor een erectiepil, maar voor een cardiovasculair onderzoek. Volgens de Amerikaanse uroloog Dr. Ira Sharlip zijn erectiestoornissen een voorbode van een hartinfarct of een beroerte. Je hebt er dus alle belang bij om daar op tijd iets aan te doen. Advieshoekje Faché Erectiestoornissen op een natuurlijke manier aanpakken L-arginine: 2 tot 9 gram per dag Yohimbine: 6 mg per dag Ginseng: 900 tot 2700 mg per dag Maca extract: 3 g per dag (Niet bij prostaatkanker!) Ginkgo biloba: 120 mg per dag Zink: 30 tot 50 mg per dag Druivenpit extract: 100 mg per dag Chrysine: 1400 tot 2800 mg per dag Icariine (Horny Goat weed): 80 mg per dag Fenegriek extract: 500 mg per dag Saw palmetto: 320 mg per dag Brandnetel extract: 240 mg per dag DHEA: 50 à 75 mg per dag Pycnogenol: 100 à 300mg MN 82. Natuurlijke hormoonsubstitutie bij mannen en vrouwen - 35 Walter O.M. Faché NATUURLIJKE HORMOONSUBSTITUTIE BIJ MANNEN EN VROUWEN Hormoonbalansen bepalen de gezondheid, de ziektetoestand en de snelheid van verouderen MONOGRAFIEËN NUTRICEUTICA Faché Instituut Orthomoleculaire Wetenschappen Publi Media, Laarne België Referenties: 1. Heidelbaugh JJ. Management of erectile dysfunction. Am Fam Physician. 2010 Feb 1;81(3):305-12. 2. Sadovsky R, Basson R, Krychman M. et al. Cancer and sexual problems. J Sex Med. 2010 Jan;7(1 Pt 2):349-73. 3. Gratzke C, Angulo J, Chitaley K et al. Anatomy, physiology, and pathophysiology of erectile dysfunction. J Sex Med. 2010 Jan;7(1 Pt 2):445-75. 4. Robert Haas. A natural approach to erectile dysfunction that improves vascular health. Life Extension Magazine, Collector s edition 2010. 19
Medisch dossier Een operatie gepland? Minder complicaties en versneld herstel met een orthomoleculaire voorbereiding Walter OM Faché Een operatie is vanuit biologisch standpunt gezien hetzelfde als verwonding bij een ongeval. Hoewel een operatie soms noodzakelijk is en in eerste instantie juist genezing of beterschap tot doel heeft, maakt het lichaam geen onderscheid tussen het scalpel van de chirurg en andere vormen van letsel. Studies tonen aan dat patiënten een enorme lichamelijke stress ervaren tijdens en na een operatie. De toestand waarin de patiënt verkeert op het moment van de operatie is bepalend voor de goede afloop ervan. Wie een operatie gepland heeft, doet er daarom goed aan zichzelf optimaal voor te bereiden om niet alleen complicaties tijdens de operatie te voorkomen, maar ook het herstel achteraf te bespoedigen. Weinig artsen of chirurgen wijzen hun patiënten echter op deze mogelijkheid en de slaagkans van een operatie wordt helaas nog steeds volledig aan de chirurg en zijn medisch team toegeschreven. Referenties: 1. Disease Prevention and Treatment. Expanded fourth edition. Life Extension Media, 2003 2. Brady M, Kinn S, Stuart P. Preoperative fasting for adults to prevent perioperative complications. Cochrane Database Syst Rev. 2003;(4):CD004423. 3. Canbaz S, Duran E, Ege T et al. The effects of intracoronary administration of vitamin E on myocardial ischemiareperfusion injury during coronary artery surgery. Thorac Cardiovasc Surg. 2003 Apr;51(2):57-61. Preoperatieve fase Een operatie verloopt in drie fasen: de preoperatieve fase of de voorbereiding, de operatie zelf en de postoperatieve fase of het herstel. In elk van deze drie fasen kan de patiënt zelf een actieve rol spelen door voor een optimale nutritie te zorgen, zodat het lichaam over voldoende voedingsstoffen beschikt tegen oxidatieve stress, inflammatie of ontsteking en immuniteitsdaling. De preoperatieve fase is de belangrijkste en meest kritieke. Het is de periode waarin je nog nutritionele maatregelen kan nemen als dat nodig is. Bij een spoedoperatie is het natuurlijk te laat om nog in te grijpen, dus het is in ieders belang om te allen tijde voor een optimale nutritie te zorgen, ook wanneer je geen operatie gepland hebt. Als je weet dat 50% van de patiënten die opgenomen worden in het ziekenhuis ondervoed is, is het niet verwonderlijk dat er zich zoveel complicaties voordoen tijdens operaties, waaronder bacteriële infecties (met o.a. de gevreesde ziekenhuisbacteriën). De twee grootste bedreigingen voor het immuunsysteem in de preoperatieve fase zijn de voortgang van de ziekte zelf en psychische stress. Elke ziekte die een operatie noodzakelijk maakt, ook verwonding, veroorzaakt enorm veel oxidatieve stress, weefselschade en inflammatie. Hoe langer deze toestand duurt 20