Nieuwjaarstoespraak Anya Niewierra, Algemeen Directeur VVV Zuid-Limburg, 12 januari 2010 Dames en Heren, U heeft allemaal wel eens een geschiedenisboek ingekeken en dan las u ook wel eens dat er in een bepaalde periode iets in een gebied gebeurde, dat decennia later het kantelmoment werd genoemd. Het Moment van de Grote Verandering, het Moment van een Nieuwe Toekomst Ik denk dat wij NU, anno 2011, bezig zijn om dat MOMENT hier in Limburg te maken en te beleven. Dia: de trends van 2011 En ik denk dat niet alleen... Hier ziet u een bladzijde uit het jongerenblad Flair van januari 2011, met daarin de trends voor de toekomst. En wat leest u daarin? Precies: de Amsterdamse grachtengordel is UIT en wij, Limburg, zijn IN Dus, wij hebben de toekomst. En waarom denk ik dat? Of beter: waarom weet ik dat zo heel zeker? Twee redenen: Reden nummer 1 is dat de omgeving om ons heen, dus Europa, sinds de jaren 90 van de vorige eeuw snel verandert en ons in een volstrekt nieuwe geografische positie plaatst Dia: Plattegrond Europa met ZL Het zal u niet zijn ontgaan dat Europa de laatste decennia belangrijker is geworden. De fysieke grenzen zijn verdwenen en de euro is tegenwoordig onze nieuwe collectieve munt. En ik denk dat de macht van Europa zal groeien, omdat we als continent niet anders kúnnen, willen wij met dit oude werelddeel blijven concurreren met gebieden zoals China, de Verenigde Staten en India Op het scherm ziet u een plattegrond van Europa met daarin ook Zuid-Limburg. En wat valt u daarin op? Inderdaad: dat wij precies in het midden liggen van dié plekken in Europa waar op dit moment de toekomst wordt gemaakt: namelijk Brussel als belangrijkste besluitvormingscentrum en het Ruhrgebiet als de belangrijkste economische motor van Noord-Europa. Zuid-Limburg is met Aken, Luik en Hasselt onderdeel van een booming policentrische, multinationale en multiculturele metropool. Een gunstig gegeven Zuid-Limburg is door deze internationale ligging misschien wel de enige regio in Europa met 8 internationale luchthavens binnen één uur rijden. Zuid-Limburg is misschien ook wel de enige regio in Europa met 2 TGV stations binnen een half uur rijden, namelijk het Station van Luik en het Station van Aken. En op het culturele vlak is Zuid-Limburg bovendien de regio in Europa waar de Germaanse en de Romaanse cultuur daadwerkelijk samenkomen en in wezen voortdurend tegen elkaar AANSCHUREN... Wij bevinden ons immers in een constant contact met Vlaanderen, Wallonië en Duitsland En door onze eeuwenlange perifere ligging waren wij vanuit Holland nooit belast met hoogstaande verwachtingen ten aanzien van onze culturele ontwikkeling en konden wij gewoon dát doen wat het beste bij ons paste. En juist hierdoor ontstond die fantastische veelkleurige mix waar we nu in leven Van onze bruisende volkskunst tot het experimentele Cultura Nova
En last but not least is Zuid-Limburg natuurlijk ook nog onderdeel van een van de rijkste naties van de wereld, namelijk Nederland En Nederland is eigenwijs en succesvol, al eeuwen lang En binnen dat welvarende Nederland liggen wij tegenwoordig dus op het snijvlak van grote culturele stromingen, van grote verkeersaders en van grote economische en bestuurlijke centra... En dat is niet verkeerd En u weet natuurlijk wat ons aller Johan Cruijff zei: Je ziet het pas als je het door hebt En dat brengt mij op REDEN NUMMER 2 waarom ik denk dat wij de toekomst hebben: Het gegeven dat wij hier in Zuid-Limburg zo n gunstige positie op het toekomstige Europese schaakbord hebben, begint tot ons door te dringen. En het opmerkelijke is dat het vooral in de culturele en de toeristische sector is, waar die bewustwording nu heel snel groeit, waar mensen opstaan die de moed hebben om nieuwe, andere en grote dingen te doen En vele van deze mensen zitten hier in de zaal Kijk elkaar maar eens aan Dat bespaart mij het noemen van namen En hoe uit die bewustwording zich? In de keuze voor de organisatie van écht spraakmakende internationale projecten, zoals de Floriade in Noord Limburg of Maastricht Culturele hoofdstad in Zuid-Limburg. In de organisatie van nieuwe, andere en uitdagende evenementen en exposities. In niet alledaagse allianties die organisaties met elkaar aangaan, vooral binnen de toeristische sector In overheden die regelmatig ondernemende overheden zijn en durven te investeren, die vasthouden aan hun keuzes Je merkt het aan de positieve taal die gesproken wordt op bijeenkomsten, ondanks de economische dip en spoken zoals de KRIMP. Je merkt het aan de inhoud van conferenties in Limburg, waar ambitie en durf steeds vaker de gehoorde woorden zijn Zuid-Limburg verandert, vooral ook door de CULTURELE LENTE die wij nu beleven, waarbij het zo mooi is om te zien dat ieder gebied zijn eigen accent zoekt. Zoals cultuurhistorie en traditie in Maastricht, naast moderne en uitdagende projecten in Heerlen Maar goed, na deze MACRO bespiegeling, wil ik toch nog even met u terug naar datgene wat de toeristische sector het meeste boeit aan cultuur, namelijk het GELD dat je ermee kunt verdienen Op het scherm ziet u een lijst met de Motivatie van onze 5 miljoen Nederlandse overnachters om voor Limburg te kiezen Wat valt daarin op? Dat ons fraaie - cultuur-landschap, - ons Bourgondische karakter, - onze grotten, - onze cultuurhistorie - onze internationale ligging en - onze evenementen de belangrijke redenen voor bezoek zijn Dit betekent dus dat onze culturele identiteit de belangrijkste reden is voor een bezoek aan Zuid-Limburg.
Wij danken dan ook onze immense toeristische economie voor een belangrijk deel aan ons culturele kapitaal. Het is dan ook goed om deze Motivators eens nader te analyseren Laat ik beginnen met ons belangrijkste onderscheidende vermogen, namelijk ons prachtige cultuur landschap. Dia 3 Heuvellandschap in herfst De wijze waarop Zuid-Limburg er uitziet, met de heuvels, de mergelhuizen, het vakwerk en de wegkruisen is een van onze grootste onderscheidende elementen. In wezen bepaalt ons landschap zowel onze identiteit als ons imago. Daarom ook krijgt het thema landschap een belangrijke positie in het bidbook voor Maastricht Culturele hoofdstad 2018. Wij moeten ons unieke cultuurlandschap dan ook koesteren en het top onderhouden. In die zin maak ik mij grote zorgen over de huidige rijksbezuinigingen t.a.v. het onderhoud van ons landschap. Wie het regeerakkoord bekijkt, ziet dat er 40% gekort gaat worden op het beheer van natuur en landschap. In deze tijd van bezuinigen moet iedereen zijn bijdrage leveren, dat is begrijpelijk. Maar zo n korting op de kwaliteit van onze TOERISTISCHE PRODUCTIEHAL, is wel erg ingrijpend en economisch gevaarlijk voor een bestemming zoals Zuid-Limburg, die sterk van haar fraaie landschap afhankelijk is. Ik hoop dan ook dat het komende provinciebestuur niet meegaat in de nationale exercitie en blijft investeren in de kwaliteit van natuur en landschap in Limburg. Niet alleen voor de leefbaarheid van onze inwoners, maar ook voor onze toeristische economie. Graag vermeld ik daarbij nogmaals dat onze sector een jaaromzet van bijna een miljard euro draait en dat er binnen het toerisme in Zuid-Limburg direct 20.000 Limburgers werkzaam zijn. Dus als de toeristische sector niest, gaat heel Zuid-Limburg hoesten Ons tweede sterk onderscheidende element is ons Bourgondische karakter. Dia 4 vlaai Limburg wordt geassocieerd met de goede dingen van het leven, met gezelligheid en met lekker eten en drinken En wij hebben een scala aan bijzondere streekproducten, zoals onze prestigieuze wijnen, onze topbieren, onze vlaaien, onze fruitsappen, onze jams, onze stroop en onze Livar hammen. Met natuurlijk de daaraan gekoppelde tradities, evenementen en recepten Maar, onze grote zwakte is dat onze streekproducten nauwelijks deel uitmaken van onze horeca en ook in onze detailhandel niet verkrijgbaar zijn. Dit element van onze cultuur vraagt dus om actie. In die zin is het goed dat Provincie Limburg nu beleid maakt t.a.v. onze Streekgebonden Gastronomie. En wij, als VVV Zuid-Limburg, zijn in 2010 met het project SMAAK Euregio gestart, samen met onze collega s in Belgisch Limburg en Provincie Luik. Dit Interreg project loopt tot 2012. De activiteiten van dit project liggen op het vlak van: 1. de classificatie en promotie van horecabedrijven die met streekproducten werken en streekmenu s aanbieden 2. productontwikkeling, zoals een database van streekproducenten, routes langs bijvoorbeeld wijngaarden of fruitboomgaarden en een SMAAK mobiel voor presentaties op beurzen.
3. het ontwikkelen van voorstellen voor een goede distributie van streekproducten, zeg maar een HANOS of SLIGRO voor streekproducten 4. de communicatie van onze regio als gebied met een streekeigen identiteit. Binnenkort zetten wij meer informatie over dit project op onze site. Ons derde sterk onderscheidende element zijn onze grotten. Dia Rieu in de grot Zuid-Limburg is in Nederland de enige regio met groeves. Onze grotten herbergen dan ook een enorme geschiedenis. Het recent verschenen boek Onder Arts geeft u bijvoorbeeld een goede kijk op onze unieke ondergrondse kunst U kunt dit boek bij onze informatiebalie inkijken. Het is te koop in onze Limburg Winkels. Onze grotten worden toeristisch al sterk benut. Het enorme succes van de kerstmarkten getuigt hier ook van Echter, er kan nog veel meer met onze grotten gedaan worden. Het concert dat André Rieu tijdens ons jubileum heeft gegeven, is daar een goed voorbeeld van. Tijdens dit concert kreeg ik allerlei prachtige visioenen van muziek met lichtkunst in de grotten Ik beschouw het dan ook als een uitdaging voor de eigenaren van de grotten om de vele kansen die er nog liggen te benutten Ons vierde sterk onderscheidende element is onze cultuurhistorie Dia Nachtwacht Limburg heeft door zijn van Holland afwijkende geschiedenis vele monumenten, tradities en gebruiken die voor Nederland uniek zijn. En het is goed om te zien dat vooral de laatste 20 jaar een groot deel van ons culturele erfgoed een passende toeristische functie heeft gekregen. Denk daarbij maar aan de vele kastelen waar je kunt overnachten of die je kunt bezoeken. Waar ik nog toekomst in zie, zijn bijzondere combinaties, zoals een alliantie tussen onze monumenten en evenementen. Het Limburgs Synfonie orkest heeft dat al succesvol gedaan met het programma klassiek op locatie. En het Requim concert op de Amerikaanse begraafplaats in Margraten is ook iedere keer weer uniek. Een ander sterk voorbeeld in deze is Kasteel Hoensbroek, dat het afgelopen jaar met veel succes het evenement Zandkastelen op zijn terrein organiseerde. Ook ons eigen jubileumproject, Kunst op de Ruïne, samen met de Kasteelruïne van Valkenburg en de Kunstacademie in Maastricht, was apart. En er zijn nog heel veel meer bijzondere combinaties mogelijk, maar we moeten ze creëren door elkaar vaker te ontmoeten. Op dit moment leven de culturele en toeristische sector nog te veel langs elkaar heen Wellicht ligt hier een uitdaging voor het Huis van de Kunsten, om samen met de VVV en de toeristische branche organisaties deze bijzondere verbindingen te stimuleren. Tot slot zijn daar onze vele evenementen. Dia logo s evenementen Zuid-Limburg heeft een waanzinnig lange evenementen agenda. Er is hier zoveel te doen
Niet voor niets wordt van de Limburger wel eens gezegd dat als hij niet bezig is met feest vieren, dat hij dan wel bezig met het organiseren van een feest. Zuid-Limburg heeft vele grote en ook unieke culturele evenementen. Wij hebben een paar logo s voor u op het scherm geplaatst En deze grote evenementen worden goed verkocht en hebben krachtige marketingmachines. Er liggen echter nog kansen bij met name de organisatie en promotie van onze kleinere evenementen. Hier zie je vaak dat de enthousiaste vrijwilligers die deze evenementen trekken vooral bezig zijn met de organisatie van hun feest, waarbij de promotie vaak aan de letste mem hängt, zoals we dat in Kerkrade zeggen. Daarnaast vindt er onvoldoende samenwerking plaats tussen evenementen met eenzelfde thema, zoals de vele kunstevenementen of kerstevenementen. Wanneer er meer samengewerkt wordt, met het deels samenvoegen van budgetten, ontstaat er ook meer kans tot profilering, met als eindresultaat méér bezoekers en méér inkomsten Hier proberen wij als VVV Zuid-Limburg sinds 2010 een bijdrage aan te leveren. Wij hebben namelijk een evenementencoördinator aangesteld die vooral deze kansrijke evenementen kan ondersteunen. Door mee te denken, maar ook door het verstrekken van een handboek Hoe organiseer en promoot ik een evenement. Dit praktische handboek wordt op dit moment ontwikkeld en is medio 2011 gereed en wordt dan gratis aan evenementen organisatoren ter beschikking gesteld En last but not least hebben wij natuurlijk ook behoefte aan een krachtig Uitburo voor onze eindeloos lange culturele agenda. Met natuurlijk de daarbij behorende promotie. In die zin is het positief dat Provincie Limburg dit Uitburo met het oog op Maastricht Culturele Hoofdstad 2018 mee wil realiseren. Ik wil eindigen met het verhaal van Jürgen Fischer. Dia met logo Maastricht Culturele hoofdstad Met het evenement dat ons naar een nieuwe toekomst kan lanceren, namelijk Maastricht Culturele Hoofdsatd 2018. Jürgen Fischer liet ons zien wat de enorme economische en sociale effecten voor een regio kunnen zijn als een gebied het project Culturele Hoofdstad van Europa tot een succes maakt Hij liet ons zien dat je in een dynamische cultuuromgeving duizend bloemen kunt laten bloeien. Hij liet ons ook zien hoe je van die culturele bloemen prachtige economische boeketjes kunt maken Laten we dus de komende jaren onze nieuwe toekomst zaaien Laten we er eensgezind met onze buren in Aken, Luik en Hasselt voor zorgen dat wij SAMEN in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa worden Wij kunnen dat En wij kunnen nog zoveel meer Want Limburg is IN.