Iedereen heeft talent Organisatie: Stichting Flick Flack Contactpersoon: Contactpersoon 2: Erkenningen: Sport- en beweegaanbod Achtergrond Samenvatting Iedereen heeft Talent is een methode die er op gericht is om kinderen te helpen een sport te vinden die bij ze past. De aanleiding is de ervaring dat het voor veel kinderen en hun ouders een hele klus is om een weg te vinden in het totale sportaanbod. Kinderen met een matig talent voor bewegen, zullen weinig hinder ondervinden of schade oplopen tijdens deze zoektocht. Echter, wanneer kinderen iets anders zijn dan anderen (bijvoorbeeld kenmerken van autisme of ADHD vertonen), is het geen vanzelfsprekendheid meer dat kinderen sport als zinvolle levensinvulling ervaren. Kinderen met een bovenmatig bewegingstalent raken verveeld als zij te weinig geprikkeld worden. Kinderen met weinig bewegingstalent raken gefrustreerd en geïrriteerd wanneer zij iedere keer geconfronteerd worden met hun beperkingen en er té weinig een beroep wordt gedaan op de kanten waar zij wél sterk in zijn. Het tast hun zelfbeeld en gevoel van eigenwaarde aan en veel van hen keren de sport definitief de rug toe. Wanneer we sport en bewegen een meer prominente rol geven op school, heeft dit veel betekenis voor de persoonlijke ontwikkeling van kinderen. In groep 1 tot en met 4 is de communicatie tussen kinderen een voornamelijk lichamelijke aangelegenheid. Kinderen die fysiek welgesteld zijn, kunnen rekenen op een rijk sociaal leven; kinderen die motorische beperkt zijn of gebrekkig communiceren, hebben het veel moeilijker om een prettig sociaal klimaat te vinden. Wanneer zij een sport vinden waar zij weinig of geen hinder ondervinden van hun beperking, verhoogt dit hun kwaliteit van leven. In deze sport kunnen zij zich namelijk net zo ontwikkelen als alle anderen. De interventie 'iedereen heeft talent' bestaat uit drie deelprojecten die allen inspelen op bovenstaande. Doel van het sport- en beweegaanbod De interventie Iedereen heeft Talent is in voorbereiding gestart op 1 januari 2009 en heeft een looptijd tot 1 januari 2012. Vanaf 1 januari 2012 is het de bedoeling dat het hele concept gestalte heeft gekregen en gereed is om uit te zetten naar andere gemeenten. 1 / 9
Dat middels een kwalitatief hoogstaand bewegingsprogramma voor de groepen 1 t/m 4 van alle 52 basisscholen in s-hertogenbosch kinderen de gelegenheid krijgen om hun basisvaardigheden t.a.v. sport te ontwikkelen; eventuele achterstanden c.q. beperkingen worden opgespoord en zo mogelijk opgeheven. Alle kinderen krijgen aan het einde van groep 4 een sportadvies t.a.v. de verschillende sportdomeinen, zo mogelijk richting specifieke sporten. Het advies is gebaseerd op hun sterkere en zwakkere kanten. Om beoogde doelstelling te behalen, dienen onderstaande subdoelstellingen gerealiseerd te worden; het opzetten van een motorisch programma voor de onderbouw van het basisonderwijs, aansluitend op de huidige Bossche methode die door het bureau Sport en Bewegen wordt toegepast en uitgevoerd; het (mede) opzetten van een leerlingvolgsysteem voor het vak lichamelijke oefening voor de onderbouw van het basisonderwijs; het opzetten van een (top)talent herkenningssysteem voor kinderen uit het basisonderwijs; het opzetten van een multidisciplinair team van specialistische (para)medici en bewegingsdeskundigen van verschillende organisaties die op verzoek van scholen, ouders en sportverenigingen mogelijkheden voor verdere talentontwikkeling in kaart brengen en hiertoe handreikingen aanbieden. Dit team richt zich op zowel leerlingen met een vermoedelijke motorische achterstand als op leerlingen met een potentieel talent voor topsport. Ieder individueel kind heeft een goede sportieve basis en kan een sportkeuze maken die aansluit bij hun mogelijkheden zodat sport langdurig met succes kan worden beoefend. Sport levert daarmee een positieve bijdrage aan de ontwikkeling van ondermeer een positief zelfbeeld en wordt bovendien de kans op succesbeleving en een leven lang sporten vergroot. Hoofddoel Subdoelen Doelgroep De primaire doelgroep betreft; alle kinderen uit de groepen 1 t/m 4 binnen het reguliere basisonderwijs van de gemeente s-hertogenbosch. Naast de primaire doelgroepen heeft de interventie ook betrekking op de volgende secundaire doelgroepen: Docenten in het bewegingsonderwijs Ouders van bovengenoemde kinderen Besturen/ Directies van betrokken scholen Besturen, trainers en coaches van Bossche sportclubs Hoewel wij ons op dit moment primair richten op het reguliere onderwijs, is er ook al veel belangstelling getoond vanuit het speciaal onderwijs; de moeilijkheid om kinderen te verwijzen naar een sport die bij hen past maakt ook daar deel uit van de realiteit. Intermediaire doelgroep Probleembeschrijving Probleem 2 / 9
Aanpak Strategie Opzet en inhoud Om de hele ontwikkeling van de interventie overzichtelijk en hanteerbaar te houden is er voor gekozen om IHT op te splitsen in drie deelprojecten, die elk hun eigen karakter hebben, maar evenzo, vloeiend in elkaar over lopen. In oktober 2010 start de pilot van testen en meten op twee scholen in s-hertogenbosch. Structuur Er is gekozen voor een professionele projectmatige aanpak. Zowel projectvoorstel, projectplan als uitvoeringprogramma worden aan de directies van Stichting Flik-Flak en de afdeling Sport en Recreatie van de gemeente s-hertogenbosch voorgelegd. Omdat processen min of meer gefaseerd worden uitgevoerd, zal een voorgaand beslisdocument het uitgangspunt vormen voor de volgende fase van het project en het volgende document. Deelproject I Algemene Sportieve Vorming (ASV) Deelproject ASV staat in het teken van het selecteren/ontwikkelen van een goed bewegingsprogramma voor groep 1 t/m 4 van het basisonderwijs. Dit dient te gebeuren in samenwerking met gemeente s-hertogenbosch en het onderwijs. In groep 4 (mogelijk ook groep 3) moeten Bossche sportclubs bij het bewegingsprogramma betrokken worden omdat na groep 4 de kinderen sportadviezen krijgen richting deze Bossche sportclubs. Vanaf 1 januari 2009 is gestart met de formulering van een pakket van eisen ten aanzien van het bewegingsonderwijs. Aan het einde van 2011 zal het programma gereed zijn om geïmplementeerd te worden bij alle Bossche scholen. Voor het bewegingsprogramma van de groepen 3 en 4 zal samenwerking gezocht worden met de Bossche sportclubs omdat het sportkeuze-advies gebaseerd is op het sportaanbod in de gemeente `s-hertogenbosch. Activiteiten ASV: * Lesmateriaal ASV Uitzoeken wat geschikt is, inpasbaar is, aansluit bij wensen van sport, de gemeente en het onderwijs. Ontwikkeling/opsporen van kwalitatief goed lesmateriaal ten behoeven van gestandaardiseerd lesprogramma over grondvormen, sportgerelateerde vaardigheden ten behoeven van gestandaardiseerd lesprogramma. * Docenten Selecteren/opleiden die bekwaam zijn om het lesprogramma op een verantwoorde manier aan te bieden. * Bewegingsonderwijs Andere dimensies van het bewegingsonderwijs (sociaal, emotioneel, pedagogisch etc.) uitwerken. * Sportdomeinen Rubrieken van sportdomeinen dienen aangeleverd te worden door projectteam TI Organisatie: * Plan De projectmatige aanpak gaat uit van een projectvoorstel, projectplan en uitvoeringsplan. Deze worden door de projectleider ASV op schrift gezet en ter goedkeuring voorgelegd aan de stuurgroep. * Platform Er dient een platform gemaakt te worden waarin docenten bewegingsonderwijs uit de pilotgroep zitting hebben. * Visieontwikkeling Betrokkenen zullen een eenduidige visie moeten ontwikkelen middels afstemmingsoverleg. * Communicatie en Implementatie ASV Contacten met onderwijs/gemeente/clubs over het inpassen van algemene sportieve vorming binnen het lesprogramma. * Testen bewegingsprogramma Seizoen 2009/2010 kan gebruikt worden om lessen uit het bewegingsprogramma (guppiesport, bewegen, samen regelen, beweging speellokaal enz.) te testen. Dit kan al op scholen maar ook in de sportclub. * Afstemming ASV en (Sport-)talentidentificatie (TI) Activiteiten van TI zullen aan moeten sluiten op het programma bewegingsonderwijs. * Communicatie en Implementatie Sportclubs Om de introductie in de verschillende sportdomeinen vorm te geven dient er contact te worden gelegd met Bossche sportclubs uit de verschillende domeinen. Contacten met sportclubs over mogelijkheden en onmogelijkheden met betrekking tot sporten. 3 / 9
Deelproject II (Sport-)Talentidentificatie (TI) Om iets te kunnen zeggen over de sportieve mogelijkheden van kinderen wordt er een test of assessment ontwikkeld. Omdat er uitspraken worden gedaan over iemands sportieve kwaliteiten is het van groot belang dat het waarheidsgehalte van de adviezen erg hoog is. De RUG (Bewegingswetenschappen) is als partners betrokken om te zorgen voor wetenschappelijke flankering. InnoSportNL heeft de leiding over dit deelproject. Het uiteindelijke doel is het realiseren van: een gebruiksvriendelijk IT-systeem, met onderliggende aantrekkelijke eenvoudige valide meet- en notatiemiddelen (toolkit) ten behoeve van talentidentificatie (grofmazig filter voor excelleren en voor voorkomen van uitval) in groepen 1-4 van het basisonderwijs te gebruiken door sportleraren met betreffende opleiding/kwalificatie. Activiteiten TI * Medewerkers Aanstellen van projectleider TI. Aanstellen medewerkers voor het doen van literatuuronderzoek. * Samenwerking Onderzoeken met welke partners er samengewerkt kan worden t.b.v. het project. Vorm geven van een samenwerkingsverband met wetenschap (RUG). * Plan Opstellen van een projectplan. * Metingen Instrumenten ontwikkelen ten behoeve van metingen, in samenwerking met wetenschap * Parameters Sportspecifieke parameters (variabel en constanten) in kaart brengen. Dit impliceert zowel eigenschappen van de sport als ook menselijke eigenschappen (fysiek en mentaal) die hier wél al dan niet bij aansluiten. * Data Een (digitaal) volgsysteem ontwikkelen om data te verzamelen en uiteindelijk conclusies te trekken. * Test Het ontwikkelen van motorische test om inzicht te krijgen in de sportieve kwaliteiten en eigenschappen van kinderen. * Onderzoek Ontwikkelen/verrichten van medische/paramedische onderzoeken om sport-beperkingen te signaleren. Uitgebreid inzicht in menselijke beperkingen (mentaal en fysiek) en de eventuele gevolgen voor passende sportbeoefening. Inzicht krijgen in de kenmerken van hoogbegaafde bewegingstalenten (toptalent) in allerlei nog nader te bepalen sporten. * Rapportage Ontwikkelen van rapportagestructuren om de ontwikkelen van de kinderen te volgen en te overleggen aan betrokkenen (loggen). Construeren van adviesrapporten om kinderen te begeleiden naar de meest toepasselijke sport. Deelproject III Sport Motorische Ondersteuning (SMO) Uit onderzoek is gebleken dat kinderen die in hun jonge jaren (groep 1 tot en met 4) achterstanden oplopen in het bewegen al snel minder deelnemen aan sport. Naarmate de tijd vordert blijkt de kloof tussen deze kinderen en gemiddelde leerlingen steeds groter te worden en uiteindelijk onoverbrugbaar te zijn. De kloof die ontstaat betreft niet alleen het bewegingsgedrag maar heeft ook effecten op algehele zelfbeeldontwikkeling, self-esteem, sociaal gedrag en cognitie.vanuit deze gedachten is het zaak om kinderen in een vroeg stadium ondersteuning te bieden om een positieve ontwikkeling in sport en bewegen te stimuleren. We onderscheiden een vijftal gebieden die belemmerende factoren in de sportieve ontwikkeling representeren: 1. Sociaal-maatschappelijk gebied Sociale factoren kunnen een remmende werking hebben op de sportieve ontwikkeling van kinderen. Hierbij valt te denken aan een gezin waar sport/ bewegen als een onbelangrijk fenomeen wordt beschouwd. Kinderen worden niet gestimuleerd om te bewegen/ te sporten omdat ouders het niet belangrijk genoeg c.q. waardevol genoeg vinden. Ondersteuning zal gericht moeten zijn op het bewerken van de sociale omgeving van het kind. 2. Medisch gebied Kinderen die een beperking hebben in het bewegingsapparaat zullen onmiddellijk en anders in de loop van de tijd 4 / 9
hinder ondervinden in de vorm van beperkingen in het bewegen en chronische blessures waardoor het toekomstperspectief sterk vernauwd wordt. Het verdiend de aandacht om kinderen reeds in een vroeg stadium te helpen door beperkende afwijkingen op te heffen. Er kan gedacht worden aan afwijkingen aan rug, heupen, knieën en enkels. Ook verstoringen in het tot stand komen van belangrijke bewegingspatronen zoals het scapula-humerale ritme. 3. Motorisch gebied Kinderen die achterblijven in hun motorische ontwikkeling lopen een bewegingsachterstand op waardoor zij steeds moeilijker kunnen aansluiten bij de reguliere groep kinderen. Middels extra lessen bewegingsonderwijs of, wat meer gericht, motorische remedial teaching kunnen achterstanden worden weggewerkt en kan de aansluiting met het reguliere programma plaatsvinden. 4. Gebied: Lifestyle Hoewel reeds interventies genoemd zijn die zich richten op de sociale omgeving van het kind, kan de ondersteuning ook gericht worden op een bewustwordingsproces bij de kinderen. Ook coaching op het gebied van persoonlijke ontwikkeling, gedragsmodulatie, eet- en leefgewoonten etc. 5. Gebied: Sportieve omgeving Het sportaanbod op school en in de sportclubs moet natuurlijk voldoende zijn om de vraag naar diversiteit aan te kunnen. Het SMO zal een sterk inventariserende en adviserende rol hebben in het reguleren van het sportaanbod en het beleid daaromtrent. Dit om de situatie te voorkomen dat kinderen wel graag willen sporten, maar er geen club is die een sport aanbiedt die bij hen past. Activiteiten SMO: * Medewerkers Aanstellen van een coördinator/ projectleider SMO * Plan Opstellen van een projectvoorstel, projectplan en uitvoeringsplan. * Platform Partners (gemeente, onderwijs, sociaal-maatschappelijke en medische instellingen) bijeenbrengen in een platform/overleg om invulling te geven aan het SMO gedeelte. Inhoudelijk bepalen wat de rol van SMO en hoe dit invulling dient te krijgen vanuit de algehele visie. * MRT Programma( s) Kinderen met een bewegingsachterstand dienen een programma aangeboden te krijgen wat hen helpt de achterstanden in te lopen. Hiervoor kan gebruik worden gemaakt van reeds bestaande programma s; uitvoerend dienen er contacten te worden gelegd met partners op het gebied van MRT * Begeleiding Kinderen begeleiden tijdens sportbeoefening buiten het bewegingsonderwijs om. Ook het opbouwen van dossiers is wenselijk. Dit om eventuele kans op uitval ten gevolgen van een verkeerde sportkeuze gedurende het project minimaal te houden. Dit zou kunnen middels een persoonlijke coach/mentor. * Netwerk Structuur ontwikkelen om gedetecteerde stoornissen bij kinderen aan te pakken middels het opbouwen van een netwerk om deskundigheid te generen en te beschikken over allerlei nog nader te bepalen specialisten en gespecialiseerde instellingen. Aangepast sporten * Sportclubs Er dient in kaart te worden gebracht welke sportclubs er in s-hertogenbosch allemaal wat het aanbod is voor kinderen met een beperking. * Ondersteuning sportclubs Mogelijk moet er hulp komen om sportclubs geschikt te maken voor kinderen met een beperking voor wat betreft de specifieke deskundigheid. * Sportaanbod Daar waar er te weinig aanbod is, zal het sportaanbod vergroot moeten worden. 5 / 9
Samenwerking De interventies worden uitgevoerd op de Bossche basisscholen. Er dient de beschikking te zijn over een ruimte met voldoende materialen en toestellen. In het voortraject, de ontwikkeling, wordt een tiental docenten bewegingsonderwijs betrokken om uiteindelijk te komen tot een deugdelijk bewegingsprogramma. Na de ontwikkeling zal het programma beschikbaar worden gesteld aan 52 scholen in de gemeente s-hertogenbosch. De totstandkoming van het bewegingsprogramma is een samenwerking tussen onderwijs, gemeente s-hertogenbosch (afdeling Sport en Recreatie) en sportclub Flik-Flak. Voor de inhoud van het bewegingsprogramma in groep 4 zal ook de samenwerking gezocht worden met de Bossche sportclubs. Het deel sporttalentidentificatie is primair een samenwerkingsverband tussen InnosportNL, Rijksuniversiteit Groningen en sportclub Flik-Flak. In een later stadium komt daar nog een software-ontwikkelaar bij. Bij de uitvoering, het afnemen van de testen is ook de HAN betrokken, middels het leveren van testleiders. Uiteraard is ook hier weer een samenwerking met onderwijs en de gemeente om de testen op de scholen ten uitvoer te brengen. Het deel Sport Motorische Ondersteuning heeft betrekking op de gemeente s-hertogenbosch voor het gedeelte MRT, coördinator Aangepast sporten en het sociaal maatschappelijk netwerk in de wijk. De Bossche brede scholen zelf brengen doen dienst middels het beschikbaar stellen van leerlingenzorg. Op medisch- en paramedisch gebied bestaat en een samenwerking met het Sport Medisch Centrum en de jeugd- en kinderafdelingen van het Jeroen Bosch ziekenhuis. Duur en intensiteit De interventie biedt een bewegingsprogramma voor groep 1 t/m 4 van het basisonderwijs. Opzet van de interventie Locatie en uitvoerders Overdraagbaarheid Ondersteuning Op dit moment nog niet bekend. Mogelijk kan de NISB iets betekenen de verdere lokale- en of landelijke uitrol; toolkit, handleidingen trainingen enzovoorts. Handleiding Er is op dit moment nog geen handleiding om de interventie uit te dragen. Kwaliteitsbewaking Algemeen: Een algemene projectleider stuurt deelprojectleiders aan, welke op hun beurt een projectteam aansturen. Er is een overlegstructuur aanwezig om informatie te transporteren. Voor de lange termijn, de longitudinale monitoring van de interventie, is buiten de RUG nog geen partij betrokken. De RUG heeft primair belangstelling voor de monitoring van de effecten van de testen in verband met de doorontwikkeling en verdere validering van de testen. ASV: ingebed in regulier platform bestaande uit de gemeente s-hertogenbosch en het onderwijs STI: RUG borgt de validiteit en betrouwbaarheid van de metingen. InnosportNL bewaakt de procesvoortgang binnen het project. SMO: Centraal punt van waaruit de coördinatie plaatsvindt. 6 / 9
Algemeen: voor monitoring van het totale project is er al veel belangstelling getoond door diverse onderzoeksinstellingen. Interesse is doorgaans het meten van effecten op sportgedrag, sociaal-maatschappelijk welbevinden, de algehele effecten op gezondheid en de effecten in de wijk. Materialen Implementatie Randvoorwaarden Draagvlak Informatie ontbreekt Deskundigheid ASV: HBO, pedagogisch onderlegd en deskundige in het bewegingsonderwijs voor kinderen groep 1 tot en met 4. STI: Voor de ontwikkeling van de testen is academisch nivo vereist. Voor de afname van testen is HBO nivo voldoende. Mensen die testen gaan afnemen dienen een mini-cursus te volgen over hoe ze naar bewegingen moeten kijken en hoe zij de testen moeten interpreteren. SMO: Een coördinator SMO zal multidisciplinair geschoold moeten zijn om problemen te interpreteren en deze vervolgens over te dragen aan het juiste deskundigheidsgebied. Bereik Tijdens de Pilot-fase van TI zal gestart worden met een honderdtal leerlingen. Het tempo waarin meerdere scholen en leerlingen onderdeel gaan uitmaken van het project hangt af van de procesevaluatie van de pilot. Streven is om vóór 1 januari 2012 in ieder geval de helft van de Bossche scholen bij het project te hebben betrokken, zodat vanaf 2012 de methode in alle Bossche scholen geïmplementeerd kan worden. Locaties - 1 x gemeenten - 1 x wijken - 1 x scholen Aantal deelnemers Tijdens de Pilot-fase van TI zal gestart worden met een honderdtal leerlingen. Het tempo waarin meerdere scholen en leerlingen onderdeel gaan uitmaken van het project hangt af van de procesevaluatie van de pilot. Streven is om vóór 1 januari 2012 in ieder geval de helft van de Bossche scholen bij het project te hebben betrokken, zodat vanaf 2012 de methode in alle Bossche scholen geïmplementeerd kan worden. Ervaringen met de uitvoering Er hebben tot zover nog geen evaluaties plaatsgevonden. Referenten 7 / 9
Referenten Naam en functie emailadres telefoonnummer Uitspraak van de persoon over kwaliteit van de interventie / het aanbod Naam organisatie Type organisatie Website Referent 2 Naam en functie emailadres telefoonnummer Uirspraak van de persoon over kwaliteit van de interventie / het aanbod Naam organisatie Type organisatie Website 8 / 9
Kosten en uren Kosten en uren Toelichting op kosten en uren De kosten van de uitvoering (looptijd 1-1-2009 tot 1-1-2012) bedragen ongeveer 720.000. Van deze begroting is 75% van de financiering afgedekt door onderstaande partners. Bijlage 101 9 / 9