Verwachting voor week 40 Verwachtingen Komende week Power NL Power BE Power DE Gas TTF Crude Oil Coal Emissierechten Weer & temperatuur Macro economisch Bullish Neutraal Bearish 1
Power NL Power NL spot, gelijke prijzen verwacht De wind heeft zoals verwacht de APX prijzen gemiddeld verlaagd over de afgelopen week: het gemiddelde kwam uit op 32.20 /MWh. Dat is 1.14 euro lager dan de week ervoor: 33.34 /MWh. De gemiddelde base prijs voor september is hiermee uitgekomen op 32.85 /MWh. Daarmee ligt het gemiddelde van september een stuk hoger dan het gemiddelde van augustus: 28.36 /MWh. Voornamelijk de dagen met veel wind, woensdag en donderdag, kwamen onder de 30 /MWh ondanks dat het doordeweekse dagen waren. Zelfs het weekend was hoger uitgekomen dan deze dagen. Voor de komende week zwakt de wind af, maar er is wel bovengemiddeld veel zon. Temperaturen worden wat lager conform de tijd van het jaar, maar nog niet voldoende om de elektravraag significant te verhogen. De beschikbaarheid van centrales is in Nederland deze week voldoende, maar blijft in Frankrijk nog beperkt en onzeker. Op Nederland zal dit een mager indirect effect hebben, zoals voorgaande dagen. Op basis van het weer en de beschikbaarheid van opwekkingscapaciteit verwachten we een gelijk prijsniveau voor deze week als vorige week. Power NL (APX), Day Ahead Base Peak 20-sep 39,70 48,18 21-sep 35,53 40,30 22-sep 34,85 38,37 23-sep 32,14 34,14 24-sep 29,18 30,11 25-sep 25,14 25,23 26-sep 36,86 42,06 27-sep 35,24 37,86 28-sep 29,20 33,21 29-sep 28,45 32,73 30-sep 34,11 37,34 1-okt 31,30 34,24 2-okt 30,26 31,63 3-okt 31,14 33,58 Gemiddeld Okt: 30,90 2
Power NL Power NL forwards, hogere prijzen verwacht De Nederlandse power curve is de afgelopen week gestegen, maar ondanks deze stijging vertoont het een relatieve zwakte ten opzicht van omringende landen. Het Cal-17 contract heeft bijvoorbeeld niet een nieuwe high gemaakt voor dit jaar. Dit komt doordat er weinig premie in de Nederlandse curve zit en de TTF gasprijzen relatief zwak zijn ten opzichte van de kolenprijzen. Het gas was relatief het sterkst aan de voorkant van de curve, waardoor de front maanden het hardst stegen. Mochten er problemen ontstaan in Frankrijk, dan heeft dit relatief weinig effect op Nederland. Daarom verwachten we niet dat er nog veel premie in de Nederlandse curve zal lopen op basis van dit nieuws. Mochten er nog problemen voordoen met het Belgische nucleaire park dan kan dat wel gevolgen hebben voor Nederland. In de tussentijd loopt de curve wel op door de stijgende gasprijzen. We verwachten dat de gasprijzen de stijging doorzetten en de curve daardoor hoger zal sluiten eind deze week. 3
Power BE Power BE spot, gelijke prijzen verwacht Hoewel de Nederlandse spotprijzen wel lager uitkwamen door de verwachtte toename aan wind, waren de Belgisch spotprijzen afgelopen week gemiddeld hoger, namelijk 39.72 /MWh. De week daarvoor kwam het gemiddelde nog uit op een prijs van 38.51 /MWh. De gemiddelde base prijs voor de maand september is hiermee uitgekomen op 37.69 /MWh (augustus kwam gemiddeld uit op 28.90 /MWh). Ook in België hebben de verwachte weersomstandigheden een neutraal effect op de gemiddelde spotprijzen voor deze week. In Frankrijk wordt er wel een opschaling verwacht van nucleaire capaciteit in de loop van de week, maar of dit werkelijk gaat gebeuren is nog onzeker. De nucleaire beschikbaarheid in België zelf blijft voor deze week gelijk. Pas volgende week wordt verwacht dat Tihange 3 terug zal komen op het net en meer aanbod in de Belgische markt zal brengen. Voor deze week echter verwachten we nog gelijke prijzen te zien als vorige week. 4
Power BE Power BE Forwards, hogere prijzen verwacht In lijn met Frankrijk is ook de Belgische curve enorm gestegen. Voornamelijk het Q1-17 contract en de front maanden maakten de grootste beweging. Dit alles heeft natuurlijk te maken met de aanhoudende problemen omtrent de nucleaire centrales in Frankrijk. Echter lijkt 49.75 /MWh vrij hoog te zijn voor een contract als Nov-16. Mocht er weer veel wind komen in het najaar dan zullen de spotprijzen veel lager uitkomen. De premie die partijen willen betalen om te hedgen houden dit contract hoog. Wij verwachten ook niet dat dit effect gelijk zal keren. Als de lage beschikbaarheid van Franse nucleaire centrales blijft aanhouden, zal de curve meer gekocht worden. Als dan ook de hydro voorraden verder afnemen wordt de premie voor de winter alleen maar groter. We verwachten daarom dat er meer upside is in de Belgische curve en daarom verwachten we hogere prijzen te zien aan het eind van deze week. 5
Gas TTF Gas TTF Spot, hogere prijzen verwacht De TTF spotprijzen zijn afgelopen week verder gestegen tot een gemiddelde van 13.33 /MWh. De week daarvoor kwam gemiddeld uit op een niveau van 13.02 /MWh. Hiermee is september uitgekomen op een gemiddelde van 12.09 /MWh (augustus kwam gemiddeld uit op 11.97 /MWh). Door de relatief lage gasprijzen en sterke kolenprijzen van afgelopen week zijn de spark spreads voor gas verbeterd ten opzichte van de concurrerende dark spread voor kolen. Hierdoor verwachten we dat er meer coal-to-gas-switching plaats zal vinden, waardoor de vraag naar gas stijgt. Daarbij moet ook de capaciteit van de nucleaire centrales in Frankrijk opgevangen worden door centrales die hoogstwaarschijnlijk op gas zullen draaien. Ook dit zorgt voor meer behoefte aan gas. We verwachten daarom hogere prijzen voor de TTF spot. 6
Gas TTF Gas TTF forwards, hogere prijzen verwacht De TTF forward curve is het enige product dat lager gesloten is aan het eind van afgelopen week. De zwakte kwam echter niet uit de spot, want deze eindigde hoger. Door het lagere niveau, maar de sterke power curve, is de spark spread voor deze termijnperiodes een stuk beter geworden. Dit kan extra steun geven aan de TTF contracten doordat de contracten gekocht worden om de marges te hedgen. Daarbij verwachten we deze week ook hogere olieprijzen, al heeft de olieprijs vorige week weinig uitgehaald. Al met al verwachten we licht hogere prijzen te zien op de TTF curve aan het einde van deze week. Gas TTF 30-09-2016 23-09-2016 nov-16 15,350-0,170 15,520 dec-16 15,750-0,150 15,900 jan-17 15,850-0,158 16,008 Q1-17 15,827-0,168 15,995 Q2-17 15,012-0,201 15,213 Q3-17 14,790-0,180 14,970 Q4-17 16,176-0,173 16,349 Cal-17 15,450-0,181 15,631 Cal-18 15,985-0,207 16,192 Cal-19 16,034-0,215 16,249 Cal-20 16,129-0,212 16,341 Cal-21 16,256-0,191 16,447 7
Overige producten Power DE (Phelix) Het Duitse Cal-17 contract sloot deze week flink hoger op 28.88 /MWh. (vorige week was het slot 27.71 /MWh). Naast de landen die direct de krapte van Frankrijk ondervinden, heeft Duitsland de sterkste beweging laten zien. De relatief sterkere beweging van de Duitse curve t.o.v. de Nederlandse curve heeft echter te maken met de sterke kolen en EUAprijzen i.p.v. krapte. Het Duitse cal-17 contract is nog zelfs even door de 30 /MWh heen gebroken, waardoor een nieuwe high voor dit jaar is gevormd. Omdat we gelijke kolen- en EUA-prijzen verwachten voor deze week verwachten we ook dat de Duitse curve gelijk zal sluiten eind deze week. Coal De kolenprijzen sloten de week flink hoger af op een niveau van 64.75 $/Mt. De week ervoor sloten de kolen op 60.01 $/Mt. Afgelopen week hebben de kolen een doorbraak gemaakt met een nieuwe high op 65.25 $/Mt: een niveau dat voor het laatst gezien is in april 2015. De kolenprijzen werden gesteund door beleid in China, waardoor de productie al maanden verminderd was. Echter werd vrijdag bekend dat dit beleid alweer is stopgezet, waardoor naar verwachting weer veel productie terug zal keren. We verwachten daarom dat kolen niet veel verder zullen stijgen. Daarom zijn we neutraal op de kolenprijzen. 8
Overige producten Crude Oil, Brent Het Brent front maand contract is afgelopen week fors hoger gesloten op 48.24 $/bbl tegenover 45.89 $/bbl de week ervoor. De plannen voor een productieverlaging van de OPEC landen kwam als een verrassing en zorgde voor hogere olieprijzen. De plannen houden in dat de gezamenlijke productie naar 32.5 MB/d teruggedraaid zal worden. Hoe de verlagingen echter verdeeld zullen worden over de OPEC leden is nog niet bekend, maar zal besproken worden tijdens de officiële OPEC meeting in Wenen op 30 November. Om het balanceren van de oliemarkten effectiever te maken, zal OPEC ervoor moeten zorgen dat de non-opec landen ook bij de deal betrokken zullen worden. Anders zullen de Amerikaanse schalieproducenten de schalie-installaties alweer gauw opstarten. Dit is op dit moment ook het geval, aangezien het totale aantal actieve rigs (volgens Baker Hughes) nog steeds gestaag toeneemt. Afgelopen week was er een toename van 7 rigs, waardoor nu 425 rigs actief zijn met schalieolie uit de grond te halen. Crude Oil, WTI Het WTI frontmaand contract sloot fors hoger op 48.24 $/bbl (de week daarvoor op 44.48$/bbl). De olievoorraden waren vorige week wederom gedaald volgens het EIA rapport met 1.882 Mbbl. De benzinevoorraden waren echter toegenomen met 2.027 Mbbl. De ruwe olievoorraden laten de laatste maand een patroon zien van afnames. In de tussentijd verwachten we echter dat olie op zal lopen door de deal die in het vooruitzicht ligt. Daarom verwachten we hogere olieprijzen aan het einde van deze week. De WTI-Brent spread handelt op een lager niveau: $1.35/bbl voor het Nov-16 contract (vorige week gesloten op $1.55/bbl). 9
Overige producten Emissierechten Het EUA Dec-16 product eindigde de handelsweek op een hoger niveau van 4.96 /Mt (vorige week 4.54 /Mt). De EUA contracten lieten wederom een sterke opwaartse beweging zien. Het Dec- 16 contract maakte daarbij nog even een sprong naar 5.37 per contract. Uiteindelijk bewogen de EUA-contracten in lijn met de rest van de markt, maar is er ook meer vraag naar de contracten gekomen doordat fossiele brandstoffen zullen moeten helpen de krapte in Frankrijk tegen te gaan. We denken echter dat de rek er wel grotendeels uit is en een top gevormd zal worden. Daarom verwachten we gelijke prijzen te zien aan het einde van de week. 10
Dark & Spark Spreads De Clean Spark Spread (CSS) en de Clean Dark Spread (CDS) is een manier om de winstgevendheid van gas en kolen gestookte elektriciteitscentrales weer te geven. De onderstaande figuren geven de forward-spreads van Nederland en Duitsland weer. De gemiddelde efficiëntie van de centrale is gezet op 53% voor een gascentrale en op 39% en 46% voor een gemiddelde en efficiënte kolencentrale. De emissiefactor voor gas is 0.187 en voor kolen is het 0.34. De calorische waarde van kolen is 25.12 MJ/kg. De wisselkoers euro/dollar is voor vandaag $1 = 0.892. De spreads zijn berekend met de Duitse en Nederlandse CAL17 power future (Ice-Endex en EEX), TTF en NCG gas (Ice Endex), API2 coal forwards (EEX) en EUA s (Ice-ECX). De gas correctie factor van 35.17/31.65 is uiteraard van toepassing op de gas prijs. Onderhoud en andere kosten worden in deze berekening niet meegenomen. Clean Dark Spread Clean Spark Spread 11
Weersvooruitzicht Na de tijdelijke aanwezigheid van lagedrukgebieden in onze omgeving grijpt een groot hogedrukgebied de komende week weer de macht in Europa. Met de kern boven Scandinavië wordt weer droge lucht naar onze omgeving gebracht. Dat gebeurt wel met iets meer wind dan de afgelopen maand. Dat het inmiddels oktober is blijkt overigens ook uit de temperatuur: deze is niet meer te hoog voor de tijd van het jaar. De zon heeft zeker in de eerste weekhelft flink de ruimte. Zolang het hogedrukgebied de depressies op de oceaan houdt zijn hoge windsnelheden niet te verwachten. De kans op bewolking stijgt tegen het weekeinde. De zon en wind heffen elkaar qua signaal op. De temperatuur is neutraal omdat warmtevraag en koelingsvraag elkaar opheffen. Het weeksignaal is dan ook neutraal. Temperatuur: Neutraal Gemiddeld voor de eerste week van oktober is het overdag een graad of 16. Daar lijken we van maandag en dinsdag boven te kunnen komen met elke dag ongeveer 18 graden. Van woensdag tot zondag is het ongeveer 14 tot 15 graden. Het is mogelijk dat op een enkele dag het kwik nog een graadje lager uitkomt. In de nachten is het verhaal duidelijk frisser. Normaal is een graad of 9 voor de nacht. De nacht naar maandag verloopt met 9 graden nog normaal, maar van dinsdag tot vrijdag is het gemiddeld 5 tot 6 graden. In heldere lucht en lange nachten kan het fors afkoelen. In het weekeinde komt bewolking dichterbij en stijgt de nachttemperatuur weer naar een graad of 9. Het kleine beetje koelingsvraag in begin oktober is gelijk aan het beetje warmtevraag dat nu ontstaat. Het beeld is dan ook neutraal. Zon: Bearish De zon heeft het de afgelopen weken regelmatig voor het zeggen gehad en de komende week wordt deze trend voortgezet. Maandag stroomt vanuit het oosten droge lucht binnen, waardoor de hemel al snel openbreekt. Mogelijk kunnen er in de loop van de week kleine gebieden met bewolking meetrekken, maar erg zullen deze de zon niet belemmeren. Tot aan vrijdag blijft het zonnige weer gehandhaafd. Daarna kan bewolking dichterbij komen vanuit het westen. Dan neemt het aantal uren zon wellicht wat af. In het weekeinde is het waarschijnlijk wisselend bewolkt. Zeker voor oktoberse begrippen is het de eerste dagen van de week erg zonnig. De kans is dan ook groot dat deze ruim voldoende zon opleveren voor de hele week. Het signaal is dan ook bearish. 12
Weersvooruitzicht Wind: Bullish Na een winderig intermezzo in de afgelopen week zwakt de wind weer af naar kalmere niveaus. Omdat een hogedrukgebied het grootste deel van de week sturend is kent de wind geen grote uitschieters. Wel is de wind merkbaar aanwezig, met name in het midden van de week. Deze blijft dan rond de gemiddelde niveaus voor begin oktober. De rest van de week, en ook in het weekend, is de wind duidelijk kalmer. In het weekeinde krijgt het hogedrukgebied zelfs een kleine uitloper naar onze omgeving, en dat zwakt de wind verder af. Het grootste deel van de week ligt de wind dus onder of rond het gemiddelde niveau voor begin oktober. Het grootste deel van de week is de wind dus vrij zwak. Het windsignaal is daarmee bullish. 13
Macro economische agenda Maandag 3 oktober: VS - ISM Manufacturing PMI DE - Dag van de Duitse Eenheid Dinsdag 4 oktober: AU - RBA rentebesluit VS - API Crude Oil Stocks Change Woensdag 5 oktober: EU - Markit Services PMI VS - EIA weekrapport olievoorraden Donderdag 6 oktober: VS - EIA Natural Gas Storage Vrijdag 30 september: VS - Baker Hughes Oil Rig Count VS - Commitment of Traders VS - Unemployment Rate en Nonfarm Payrolls Legal Disclaimer 1. No offer This market report is intended to give an overview. No information contained in this report should be considered as an offer, an invitation to offer or a recommendation to enter into any transaction. Prices and valuations contained in this report are indicative and they and other information published are for information purposes only. 2. No investment advice Information made available in this market report should not be considered as investment advice or any form of recommendation to purchase products described therein. 3. Historical performance Past performance information contained in this market report is not to be considered as an indication of future results. 4. No warranties Although details included in this market report were taken from sources considered to be reliable, no warranty is made as to its accuracy, completeness and adequacy. All quotations and prices are subject to change. All opinions expressed reflect the current assessment of E.ON Benelux N.V. which is subject to change without prior notice. 5. Copyright All rights reserved. Duplication and distribution requires the prior written consent of E.ON Benelux N.V. 14