Wat doen dieren in de winter?

Les 1: Tekstopbouw: Titel inleiding midden - slot TEKSTOPBOUW: TITEL INLEIDING MIDDEN SLOT OEFENING 1 Lees de onderstaande tekst. Wat doen dieren in de winter? Vraag 1: Kan je de tekst lezen? Begrijp je wat er in de tekst staat? Vraag 2: De tekst bestaat uit symbolen die wij niet begrijpen. Daarom begrijpen we niet wat er in de tekst staat. Toch weten we waar de tekst over gaat. a) Waarover gaat de tekst? b) Hoe weet je dat? De zin die boven de tekst staat, vertelt heel kort waar de tekst over zal gaan. Het is de naam van de tekst. Deze naam noemen we de titel.

Ondertussen hebben we het eerste deel van de tekst kunnen vertalen. Lees maar! Wat doen dieren in de winter? Winterslaap is voor sommige dieren een middel om te overleven tijdens een koude winter. Laten we eens kijken wat dieren in de winter doen om de kou te overleven. Vraag 1: Wat is de titel van de tekst? Vraag 2: Het eerste deel is vertaald. Wat staat er dit deeltje? Het eerste deel van de tekst vertelt waar de tekst over gaat. Dit deel van de tekst noemen we de inleiding. Een goede inleiding zegt wat er in de tekst zal komen. Het vertalen gaat goed! Bijna de hele tekst is vertaald. Lees maar. Wat doen dieren in de winter? Winterslaap is voor sommige dieren een middel om te overleven tijdens een koude winter. Laten we eens kijken wat dieren in de winter doen om de kou te overleven. Mensen moeten zich aanpassen aan de winter. We dragen dikke truien, we doen een winterjas aan, we maken onze huizen warmer.

Vossen, honden en katten krijgen in de winter een dikkere vacht. Door deze warme vacht hebben zij het niet koud. Als de dagen kort en koud zijn is er weinig voedsel voor dieren. Sommige dieren graven een hol onder de grond. Hier blijven ze een hele winter. Het is er warmer als boven de grond. Tijdens de winterslaap doen de dieren niets. Hierdoor verbruiken ze bijna geen energie. Het dier heeft dus bijna geen voedsel nodig. Het voedsel dat hij toch nodig heeft, zoekt hij al in de herfst. Een egel, slangen, kikkers, houden een winterslaap. Sommige vogels vliegen in de herfst naar warme landen. Hier blijven ze dan een hele winter. Ze komen pas terug als de winter voorbij is. Vraag 1: Duid de titel aan met een groene balpen. Duid de inleiding aan met een rode balpen. Vraag 2: Beantwoord volgende vragen. De antwoorden vind je in de tekst. a) Wat doen mensen tegen de kou? b) Wat gebeurt er met de vacht van honden en katten? c) Geef drie dieren die een winterslaap houden. d) Wanneer zoeken dieren die een winterslaap houden voedsel? e) Wat doen sommige vogels als het koud wordt? Na de inleiding wordt het onderwerp van de tekst besproken. Dit deel noemen we het midden van de tekst. Het midden bestaat uit meerdere delen. Deze delen noemen we alinea s.

Het is gelukt! De hele tekst is vertaald! Lees het laatste deel van de tekst maar. Wat doen dieren in de winter? Winterslaap is voor sommige dieren een middel om te overleven tijdens een koude winter. Laten we eens kijken wat dieren in de winter doen om de kou te overleven. Mensen moeten zich aanpassen aan de winter. We dragen dikke truien, we doen een winterjas aan, we maken onze huizen warmer. Vossen, honden en katten krijgen in de winter een dikkere vacht. Door deze warme vacht hebben zij het niet koud. Als de dagen kort en koud zijn is er weinig voedsel voor dieren. Sommige dieren graven een hol onder de grond. Hier blijven ze een hele winter. Het is er warmer als boven de grond. Tijdens de winterslaap doen de dieren niets. Hierdoor verbruiken ze bijna geen energie. Het dier heeft dus bijna geen voedsel nodig. Het voedsel dat hij toch nodig heeft, zoekt hij al in de herfst. Een egel, slangen, kikkers, houden een winterslaap. Sommige vogels vliegen in de herfst naar warme landen. Hier blijven ze dan een hele winter. Ze komen pas terug als de winter voorbij is. Mensen doen warme kleren aan. Dieren krijgen een dikkere vacht, ze houden een winterslaap of ze vliegen naar warme landen. Zo kunnen we allemaal de winter overleven. (Uit: Artiscoop nummer 1) Vraag 1: Is de informatie die in dit deel van de tekst staat nieuw? In het laatste deel van een tekst wordt een samenvatting of een conclusie gegeven. Het laatste deel van de tekst is het slot.

Even herhalen: Elke tekst bestaat uit vier delen: 1) De titel De titel is de naam van een tekst, boek of film. 2) De inleiding De inleiding vertelt waar de tekst over gaat. Een goede inleiding zegt wat er in de tekst zal komen. 3) Het midden Het midden komt na de inleiding. In het midden wordt het onderwerp van de tekst besproken. Het midden bestaat uit verschillende delen, alinea s (zie werkfiche 2). 4) Het slot Het slot is het laatste deel van de tekst. In het slot wordt een samenvatting of een conclusie gegeven.

OEFENING 22 Duid de juiste omschrijving aan. Verbind juist. Inleiding 0 0 Hierin wordt het belangrijkste van de tekst opnieuw gezegd. Dit kan in de vorm van een samenvatting, een besluit of een advies. Als je een tekst goed wil begrijpen mag je dit stukje tekst zeker niet vergeten. 0 Dit moet het onderwerp in-leiden. Dit stukje tekst bereidt de lezer voor op wat zal komen. Midden 0 0 De schrijver schrijft een besluit in dit stukje tekst. 0 In dit stuk tekst wordt het onderwerp van meerdere kanten besproken. Het onderwerp wordt opgedeeld in verschillende deelonderwerpen. Om de verschillende deelonderwerpen te zien, let op de witte regels. 0 Dit stukje tekst is kort. De schrijver probeert de lezer te motiveren om verder te lezen. Het onderwerp wordt geïntroduceerd. Slot 0 0 Dit is het lichaam van de tekst. De schrijver bewijst de hoofdgedachte. Deze bestaat uit verschillende alinea s. OEFENING 3 Waar of niet waar? 1. De verschillende delen in het midden van een tekst, noemen we alinea s. 2. Een tekst begint met een slot. 3. In een slot wordt een samenvatting of conclusie gegeven. 4. De zin boven een tekst noemen we de inleiding.

OEFENING 4 Bekijk de onderstaande tekst Meer proeven op dieren en beantwoord de vragen. Vraag 1: a) Wat is de titel van de tekst? b) Waar zal het artikel over gaan volgens jou? 0 Over het voedsel van dieren. 0 Over testen die mensen doen op dieren. 0 Over de honger in de wereld Vraag 2: Lees nu het eerste deel van de tekst. In het eerste deel (schuin gedrukt) kan je lezen waar de tekst over gaat. a) Hoe noemen we dit deel van de tekst? b) Waar gaat het artikel over? 0 Over het voedsel van dieren. 0 Over testen die mensen doen op dieren. 0 Over de honger in de wereld c) Op welke twee dieren worden de meeste proeven gedaan? - -.. d) Waarom doen mensen proeven op dieren? 0 Voor geneesmiddelen 0 Voor het plezier 0 Om de dieren daarna op te eten Lees nu de hele tekst. Tekst 2 Meer proeven op dieren Labo's in België gebruiken steeds meer dieren voor proeven. Dat zijn vooral muizen en konijnen. De meeste proeven zijn testen voor geneesmiddelen. Bedrijven van geneesmiddelen moeten hun producten eerst testen. Mensen mogen het geneesmiddel anders niet gebruiken. De testen gebeuren vaak op dieren.

In 2006 werden bijna 757.000 dieren gebruikt. Dat waren er 5 op 100 meer dan in 2005. "Er zullen steeds meer proeven op dieren komen", zegt Jan Hoet. Hij houdt zich bij de overheid bezig met het welzijn van dieren. Twee op 3 dieren worden gebruikt voor testen met geneesmiddelen. "Die testen zijn nodig", zegt Hoet. "Maar er zijn wel strenge regels voor. Voor sommige onderzoeken zijn geen dieren nodig. Dan laten we een test op dieren niet toe. Dieren mogen ook niet veel lijden. En je moet zo weinig mogelijk dieren gebruiken bij de proef." Verenigingen als GAIA en Anti Dierproeven Coalitie (ADC) strijden voor de rechten van dieren. GAIA wil 25 op 100 proeven minder tegen 2011. ADC is veel strenger. "Alle proeven moeten stoppen. Ze zijn niet nodig om geneesmiddelen te maken. Het is onaanvaardbaar." vindt ADC. (Wablieft - 2007) Vraag 3: Duid in de tekst de titel de inleiding het midden- het slot aan. Vraag 4: Uit hoeveel alinea s bestaat het midden? a) 5 b) 4 c) 3 Vraag 5: Wat doen de verenigingen GAIA en ADC? Vraag 6: In het slot worden de meningen van GAIA en ADC besproken. a) Wat wil GAIA? b) Wat wil ADC?

OEFENING 5 Vraag 1: De titel van de volgende tekst is Noord-Korea en Zuid-Korea: op weg naar vrede. Waarover gaat de tekst volgens jou? 0 Over voetbal 0 Over twee landen die vrede sluiten 0 Over een diefstal Vraag 2: Lees nu het eerste deel van de tekst. In het eerste deel (schuin gedrukt) kan je lezen waar de tekst over gaat. a) Hoe noemen we dit deel van de tekst? b) Waar gaat het artikel over? 0 Over voetbal 0 Over twee landen die vrede sluiten 0 Over een diefstal Vraag 3: a) Duid het slot aan met een groene balpen. b) Wat wordt in het slot verteld? 0 De vrede gaat niet door. Zuid-Korea is niet akkoord. 0 Het is nu oorlog met Amerika. Zij hebben atoombommen. 0 Er moeten nog veel afspraken gemaakt worden. Tekst 3 Noord-Korea en Zuid-Korea: op weg naar vrede Noord-Korea en Zuid-Korea willen vrede sluiten. Dat zeggen hun leiders. Beide landen zijn al sinds 1950 vijanden van elkaar. Korea ligt in Azië. In 1948 werd het verdeeld in 2 landen. Twee jaar later begon een oorlog tussen Noord-Korea en Zuid- Korea. China en Amerika stuurden er soldaten naartoe. Na 3 jaar stopte de oorlog. Maar echte vrede kwam er nooit. Vijanden Noord-Korea en Zuid-Korea werden 2 verschillende landen. Noord-Korea is geen vrij land. De leider Kim is een tiran. De mensen zijn er arm. Zuid-Korea werd rijk. Het stuurt nu zelfs voedsel als hulp naar Noord-Korea.

Op bezoek De president van Zuid-Korea ging pas op bezoek bij Kim. Dat is heel bijzonder. Zoiets gebeurde nog maar één keer sinds 1948. Dat was in 2000. De leiders praatten nu over de toekomst. Ze willen vrede sluiten. Beide landen moeten wel nog veel praten. Er zijn afspraken nodig over soldaten en over de grens. Maar er zijn ook regels nodig voor bezoek van familie en treinen over de grens. Noord- Korea wil zijn goede wil tonen. Het sluit dit jaar een kerncentrale. Amerika en Zuid-Korea waren tegen die kerncentrale. "Noord-Korea wil er misschien kernbommen maken", zeggen ze. (Wablieft 2007)

OEFENING 6 Lees onderstaande tekst De Zoo van Antwerpen. De tekst staat niet in de juiste volgorde. Probeer de titel, de inleiding, het midden en het slot aan te duiden. Zet de verschillende delen (alinea s) in de juiste volgorde. Denk aan de juiste opbouw van elke tekst! 1 = titel 2 = inleiding 3 = midden 4 = slot TEKST 3.. De oudste Europese dierentuinen waren in het begin niet open voor het publiek. Dat veranderde op het einde van de 19 de eeuw. Toen mocht ook het gewone publiek naar de wilde dieren komen kijken. Tegen betaling. Vroeger waren het de koningen en de keizers die wilde dieren hielden. De Egyptenaren hadden al in 2500 voor Christus dierentuinen. Voor de Romeinen waren de wilde dieren een attractie. Honderden slaven en wilde dieren moesten tegen elkaar vechten. Het volk en de keizen kwamen kijken en vonden het prachtig. Later hadden vele koningen een menagerie. Zo noemde men de collectie van levende wilde dieren. De Franse vorsten Louis XV en Louis XVI hadden zo een menagerie in Versailles. De dieren werden voor hen uit verre landen meegebracht. De eerste echte dierentuin was die van Londen (1828). Amsterdam kreeg zijn Artis in 1838. De Antwerpse dierentuin of Jardin Zoologique werd geboren in 1943. De Zoo van Antwerpen.. De Antwerpse dierentuin vierde in 1993 zijn 150 ste verjaardag. Deze Zoo is één van de tien oudste dierentuinen ter wereld. Honderd vijftig jaar is lang. Maar de geschiedenis van de dierentuin is nog ouder.

OEFENING 7: HUISWERK Hieronder staan een aantal fragmenten uit verschillende teksten. Wat is het?: - de titel is. - de inleiding - het midden - het slot.... Fragment 1 Groetjes van Karolien, Sofie, Geesje, Fleur, Maron, Marc, Wouter, Mattijs en Anna. Fragment 2 Maakt rood agressief? Fragment 3 Mondriaan is een van de beroemdste Nederlandse schilders. Zijn schilderijen zijn wereldberoemd. Zijn schilderijen worden gekenmerkt door een sterke orde. Hij schildert met rechte lijnen en gekleurde vlakken. Veel mensen vinden zijn schilderijen prachtig, anderen vinden ze niet mooi. Fragment 4 Tien Vlaamse meisjes en jongens wonnen een droomreis naar Denemarken. Ze reisden onder begeleiding van het Deense Verkeersbureau naar dit Sprookjesland. En ze schreven er zelf hun verslag over. Fragment 5 Hallo, ik ben Ellis en voor mij zit het hier wel snor. Fragment 6 De linkshandigen zijn in de minderheid. De meesten hebben het gevoel anders te zijn. Daar willen ze zo gauw mogelijk iets aan doen. Dus leren ze hun rechterhand gebruiken om goedendag te zeggen. Linkshandigen leven in een rechtshandige wereld. vonden het prachtig.

OEFENING 8: HUISWERK Combineer. Het laatste deel van de tekst 0 0 De titel Zegt wat er in de tekst zal komen 0 0 De inleiding Dit deel bestaat uit verschillende 0 0 Het midden delen Dit zijn de verschillende delen in 0 0 Het midden het midden van de tekst Komt na de inleiding 0 0 Het slot Een samenvatting van de tekst of 0 0 Het slot een conclusie Er komen er meerdere voor in een 0 0 De alinea s tekst. De naam van de tekst 0 0 De alinea s OEFENING 9 Lees onderstaande tekst en beantwoord de vragen. Vraag 1: Wat is de titel van tekst 2?... Vraag 2: In het eerste deel (schuin gedrukt) kan je lezen waar de tekst over gaat. Wat is het onderwerp van de tekst volgens het eerste deel? a) Vlaams Brabant b) Rock Werchter c) Vakantie d) Torhout Werchter Vraag 3: Uit hoeveel delen (alinea s) bestaat het midden? b) 9 c) 8 d) 7 e) 6 Vraag 4: In de tekst wordt iets gezegd over het Rode Kruis. a) In welk deel (alinea) staat dit?... b) Wat doet het Rode Kruis?...

c) Wanneer hebben ze veel werk?... Vraag 5: Wat is het besluit in de laatste alinea?......... Vraag 6: Duid de titel inleiding midden en slot aan. Deel 1 Deel 2 Deel 3 Deel 4 Rock Elk jaar vindt begin juli het grootste rockfestival van Vlaanderen plaats: Rock Werchter. Werchter ligt in de provincie Vlaams-Brabant. Tot in 1998 was het een dubbelfestvial: Torhout-Werchter. Het duurde twee dagen. Eén dag in Torhout en één dag in Werchter. De drukte in Werchter begint op vrijdag. Veel jonge mensen komen naar Werchter met een rugzak en een tentje. Sommigen komen uit Nederlands of Duitsland. Ze zoeken een plekje voor hun tent in het dorp. Het plein bij de kerk lijkt dit dag op een echte camping. De mensen van Werchter vinden dat niet zo leuk: de straten liggen vol plastic bekers en lege frietzakjes. Maar de inwoners van Werchter profiteren ook mee van het festival. Ze verkopen koffie of broodjes. Ze zorgen voor toiletwagens. Of ze openen hun badkamer voor het publiek. Tegen betaling natuurlijk! Het festivalterrein ligt aan de Haachtsesteenweg. De politie is er om het verkeer te regelen. Overal lopen jonge mensen. Het is er heel gezellig. Langs beide zijden van de weg zijn er terrasjes, eettentjes en kraampjes waar je allerlei dingen kan kopen: T-shirts, juwelen, hippe kledij, Deel 5 Deel 6 Deel 7 Deel 8 Deel 9 De organisatoren willen een veilig festival. Daarom zie je overal politie en securitymensen. Rijkswachters te paard houden alles goed in het oog. De mensen van het Rode Kruis zijn er ook. Vooral als het heel warm is, hebben zij veel werk. Rond negen uur is het heel druk bij de ingang van het festival. Er zijn al lang geen tickets meer te verkrijgen. Wie geen ticket heeft, komt er niet in. Er is een strenge controle aan de ingang. Glas, blik en plastic flessen zijn verboden. Ook professionele camera s en cassetterecorders mag je niet meenemen. Iedereen zoekt een plaatsje op de festivalweide. Velen staan dicht bij het podium. Anderen liggen in het gras. Om 10.20u verschijnt de eerste groep op het podium. Elk jaar staan er grote namen op de affiche. De grootste rocksterren uit de hele wereld hebben al op het festival in Werchter opgetreden. De sfeer is er fantastisch. Het feest duurt tot laat in de avond.

OEFENING 10 Vul de onderstaande tekst aan. Je kan kiezen uit: inleiding, midden, alinea s, slot, opgebouwd, naam, samenvatting, titel, inhoud, zin, delen, teksten 1. Een tekst is meestal op eenzelfde manier. 2. Boven de tekst staat de., hierna komt de. 3. Dan volgt het van de tekst. 4. Het midden bestaat uit een aantal. 5. Op het einde van een tekst komt het 6. De titel van een tekst is hetzelfde als de. van de tekst. Het is meestal maar één.. 7. In de inleiding vinden we uitleg over de van de tekst. We komen te weten waar de tekst over zal gaan. 8. Het midden van de tekst bestaat uit alinea s of. 9. Het slot geeft een korte. over de inhoud van de tekst. 10. Op de manier worden de meeste. opgebouwd. OEFENING 11 Duid het juiste antwoord aan. 1. Hoe noemen we het eerste deel van een tekst? 0 A) Een inleving 0 B) Een indeling 0 C) Een inleiding 0 D) Een inlevering 2. Wat vertelt een titel? 0 A) De titel geeft een samenvatting van de tekst. 0 B) De titel geeft een mening van de schrijver. 0 C) De titel vertelt waar de tekst over gaat. 0 D) In de titel wordt het onderwerp besproken. 3. Welke vier delen vinden we terug in een tekst? 0 A) De titel, een inleiding, een midden, alinea s 0 B) Het slot, de titel, een inleiding, alinea s 0 C) Het midden, de alinea, de inleiding, het midden 0 D) De alinea s, de titel, de inleiding, het midden

4. Wat vinden we terug in het laatste deel van een tekst. 0 A) We vinden er een conclusie of een samenvatting van de tekst. 0 B) Er staat waar de tekst over zal gaan. 0 C) Het onderwerp van de tekst wordt uitgewerkt. 0 D) Het is de naam van de tekst. 5. Wat moet een goede inleiding doen? 0 A) Een samenvatting van de tekst geven. 0 B) Zeggen wie de tekst geschreven heeft. 0 C) Het is de naam van de tekst. 0 D) Zeggen wat er in de tekst gaat komen. OEFENING 12 Bekijk de onderstaande tekst milieu in gevaar en beantwoord de vragen. Vraag 1: a) Wat is de titel van de tekst? b) Waar zal het artikel over gaan volgens jou? 0 Over het roken van sigaretten. 0 Over dieren die sterven. 0 Over het milieu dat vervuild is. Vraag 2: Lees nu het eerste deel van de tekst. In het eerste deel (schuin gedrukt) kan je lezen waar de tekst over gaat. a) Hoe noemen we dit deel van de tekst? b) Waar gaat het artikel over? 0 Over het roken van sigaretten. 0 Over dieren die sterven. 0 Over het milieu dat vervuild is. c) Waar of niet waar? A) Mensen verbruiken te veel water. B) De toekomst ziet er niet goed uit. C) Het gaat goed met planten en dieren. D) Ieder jaar sterven er veel soorten dieren uit. E) Politici moeten regels maken om het milieu te beschermen.

Vraag 3: a) Duid de titel aan met een rode balpen. b) Duid de inleiding met een groene balpen aan. c) Duid het midden aan met een blauwe balpen. d) Duid het slot aan met een zwarte balpen. Milieu in gevaar "Strenge regels nodig" Het gaat niet goed met het milieu. Dat zeggen kenners van de Verenigde Naties (VN) in een groot onderzoek. Bijna 400 onderzoekers werkten eraan mee. "We moeten het probleem dringend aanpakken", zeggen onderzoekers. "Onze manier van leven belast de aarde te erg. De toekomst ziet er niet goed uit." We verbruiken te veel water. Dat gebeurt vooral in de landbouw. Tegen 2050 komen er grote problemen. Veel mensen zullen niet genoeg zuiver water meer hebben. Nu al sterven elk jaar 3 miljoen mensen door het gebruik van vervuild water. Ook met planten en dieren gaat het niet goed. Mensen beschermen wel steeds meer natuur. We planten elk jaar 30.000 vierkante kilometer nieuwe bossen. Maar er verdwijnt per jaar ook 130.000 vierkante kilometer regenwoud. Daardoor sterven veel soorten dieren uit. "Politici moeten dringend iets doen", zeggen de onderzoekers. "Maar ze tonen niet veel moed. Sommige regels zullen streng moeten zijn. Dat maakt de politici niet geliefd. Wij vragen hen om moed te hebben. Het is nodig." Bron: wablieft (oktober 07)