OPDRACHT 4: BEELDANALYSE IN DE AARDRIJKSKUNDE

OPDRACHT 4: BEELDANALYSE IN DE AARDRIJKSKUNDE 1. HET GEKOZEN BEELD 1 1.1 HET BEELD 1.1.1 WAAROM Ik heb een beeld van Berlijn genomen omdat Berlijn een stad is met veelzijdige kenmerken. Berlijn is een stad die al doorleefd is doorheen de geschiedenis. Dit maakt Berlijn zo divers en beleefd, en hierdoor heeft Berlijn een tal van kenmerken. Berlijn is de hoofdstad van Duitsland. En is de op een na grootste stad in Europa. Berlijn kent een rijke geschiedenis dat terug gaat tot de 13 de eeuw. Berlijn was de hoofdstad van verschillende volkeren. Eerst was de stad van de Pruisen, toen werd het van het Duitse Keizerrijk, vervolgens van de Weimarrepubliek, en Nazi- Duitsland. Nazi-Duitsland verdeelde de stad Berlijn in 2, en dit is zo een veertig jaar gebleven (tot de val van de Berlijnse muur. Doordat een deel van de stad zolang in isolement heeft geleefd, en mensen in Berlijn heel fel opkomen voor hun individuele vrijheid en rechten maakt Berlijn zo een interessante stad. 1 Foto: Hans Lunenburg, 28/02/2013, Berlijn. 1

1.1.2 KENMERKEN VAN DE STAD Berlijn wordt ook wel eens een Metropool genoemd. Dit doordat de stad een grootte culturele, wetenschappelijke en politiek centrum is binnen Europa. De stad staat vooral bekend vanwege zijn ontwikkelde culturele leven. Dit kenmerk ik natuurlijk afkomstig van de val van de Berlijnse muur. Doordat de bevolking van Berlijn 28 jaarlang in isolement geleefd hadden, en daarna de vrijheid weer kende werd hier van geprofiteerd en ontwikkelde de stad op cultureel vak enorm snel. Dit alles was ook heel inspirerend voor kunstenaars, zij vonden in Berlijn hun inspiratie. Kunstenaars settelde zich in Berlijn (en dit gebeurd nog altijd) en namen als het waren de stad over. Zij maakte van Berlijn een creatieve stad waar je moeilijk langs de kunst door kunt kijken. Een ander kenmerk dat Berlijn typeert is de hoeveelheid aan groen dat in deze stad aanwezig is. Berlijn is met zijn 28 procent groen een van de groenste steden van Europa. Elk stadsdeel van Berlijn heeft zijn eigen Park en er zijn ook tussendoor veel meertjes en indrukwekkende tuinen. Ook qua fauna is Berlijn een zeer bijzondere stad. In de stad zelf komen zoal zwijnen, pony s, en wolven voor. Berlijn bezit ook een hoge concentratie van wetenschaps- en onderzoeksinstellingen. In de stad zelf zijn in totaal 31 universiteiten en hogenscholen. Daardoor kent de stad een hoge concentratie aan studenten. Deze studenten kunnen afkomstig zijn van heel de wereld. De studenten hebben dus ook een grootte inpakt op de stad, en deze inpakt hangt dan weer samen met de jonge culturele bevolking van Berlijn die er voor zorgen dat de stad bruist van cultuur, kunst en creativiteit. De geschiedenis van Berlijn is ook zeker een toeristische trekpleister. Er gaan jaarlijks massaal veel toeristen naar Berlijn. Deze stad bevat dan ook veel bezienswaardigheden, waaronder, de Berlijnse Muur, Stadthaus Altes, de Charité, een aantal dierentuinen, enzovoort. 1.1.3 INFORMATIE EN BRAINSTORM VAN DIT KENMERK Het kenmerk wat voor mij Berlijn het meeste typeert is de culturele kant van Berlijn, Berlijn is voor mij een centrum van kunst en creatieve vrijheid. Door het open breken van de Berlijnse muur zijn ook ge gedachtegangen van de kunstenaars opengebroken. Kunst in Berlijn wordt vaak gelinkt met de geschiedenis, het is wel erg duidelijk dat de geschiedenis als belangrijkste inspiratie bron gebruikt wordt voor hedendaagse kunstenaars. Een voorbeeld hiervan is, dit monument is ontworpen door Peter 2

Eisenmann enis bedoeld voor de joodsje slachtoffers van de wereld oorlog 2 te herdenken. 2 De East side galerij is een van de grootste openlucht museums van de wereld. Het is een stuk van de Berlijnse muur waar je schilderijen van verschillende kunstenaars kunt op bewonderen. De muur is maar liefst 1316 meter lang. En bevatten schilderijen van verschillende kunstenaars die hun inspiratie uit de geschiedenis van Berlijn haalde. 3 De East Side galerij brengt ons terug op het gekozen beeld van Berlijn. Waar de kunst naar Street art neigt te gaan. De oorzaken van Street art in Berlijn hebben weer alles te maken met de geschiedenis. De Bevolking van Berlijn hebben 28 jaar lang in afzondering en isolement geleefd. Wanneer dat de Berlijnse Muur openbrak en er op dat moment de strenge regels rond de muur ook gelijk aan de grond werd gemaakt maakte dat iets los bij de mensen. De bevolking verzette zich tegen de regels van toen en gingen ook Street art gebruiken voor bijvoorbeeld trauma s te verwerken of juist in de verf te zetten. Dus door de snelle omschakeling van streng geïsoleerd regime naar vrijheid (en ook de hippie periode) heeft voor creatieve geesten gezorgd die vandaag de dag nog altijd te zien zijn in een Kunststad Berlijn. Berlijn kent een jonge bevolking, doordat de stad een studenten stad is. 4 van de 31 universiteiten en hogescholen zijn kunst academies. Dit maakt nog meer dat er talrijke studenten van Berlijn met kunst bezig zijn, want zij worden geïnspireerd door de stad, de stad vol kunst geïnspireerd op de geschiedenis van Berlijn. 1.1.4 VERZAMELING BEELDEN OVER KENMERK STAD 1. fotograaf: Hans Lunenburg 2 Bron: http://commons.wikimedia.org/wiki/file:denkmal_f%c3%bcr_die_ermordeten_juden_europas_(565907578).j pg 3 Bron: http://de.wikipedia.org/wiki/east_side_gallery 3

2. dreams time 3. Geostreetart 4

1.2 DE CONTEXT 1.2.1 HET MEEST OPVALLENDE BEELD DAT PAST BIJ MIJN KENMERK Berlijn heeft een kunst huis, je kan het vergelijken met een kraakpand vol graffiti. Alleen hier is iets speciaals aan de hand. Dit gebouw was vroeger een warenhuis voor de joodse bevolking in Berlijn. Tijdens de oorlog diende dit gebouw als gevangenis voor joden. Later werd het gebouw ingenomen door kunstenaars, die Tacheles riepen. Het gebouw dient nu voor tentoonstellingsruimte voor kunstenaars. In dit beeld heb je dus mooi de samenhang van verschillende kenmerken van Berlijn in een beeld. De geschiedenis, de soorten bevolking, de jongeren, de studenten, en de kunstenaars. 5

1.3 DE WAARNEMER 4 1.3.1 WAT ZIE IK? Ik zie op het beeld huizen die vol geverfd zijn met allemaal tekeningen en symbolen in felle kleuren. Voor de huizen staan twee auto s, waarvan een, een Volkswagen is. Ik zie op de schilderijen op de huizen een regenboog met een slang erboven, groene blaadjes, draken en onderaan de huizen zie ik slordiger schilderwerk en graffiti tags. Als ik meer naar het midden van het beeld kijk zie ik een balkon letters op de muur geschilderd een mannetje met een gevangenispakje aan en kamelen. Wanneer ik meer naar rechts kijk zie ik het woord trauma op de muur staan, een draag die vuurspuugt en verder nog wat kleine tekeningen. Ik voel op het beeld dat het koud is, er ligt ijs op de straat en de boom voor het huis is kaal. 1.3.2 KENMERKEN? Je kan uit dit beeld een aantal kenmerken halen. Je ziet kunst op de huizen, dus het is een stad waar kunst leeft. Als je dat dichter bij gaat kijken en de tekeningen analyseert merk je meteen dat de kunst gaat over een trauma dat ze eventueel in deze stad hebben meegemaakt. We zien ook een Volkswagen voor de deur staan, dit is een Duitse auto, dus waarschijnlijk gaat het om een stad in Duitsland of omstreken. We zien dat het winter is en dat er sneeuw en ijs is, dus we kunnen hier uit afleiden dat het gaat om een koud gebied, en we dus niet in het zuiden zitten. 4 Foto: Hans Lunenburg, 28/02/2013, Berlijn. 6

1.3.3 LINKEN LEGGEN Dit beeld geeft mooi de link tussen de geschiedenis, de cultuur en de bevolking van Berlijn weer. De kunstenaars die zulke schilderijen maken worden geïnspireerd door de geschiedenis van de stad. Doordat een deel van de stad jarenlang in isolement heeft geleefd, en toen het contrast zagen van absolute vrijheid heeft dat iets los gemaakt bij de mensen, maar ook als we dit in de tijd gaan situeren zien we dat de val van de Berlijnse muur te samen ging met de hippie periode. Tijdens de hippie periode stond individuele vrijheid centraal. Dit is ook wat ze kunnen merken op het beeld. De Volkswagen voor het appartementsgebouw is ook typisch Duits. De Volkswagen werd namelijk gecreëerd tijdens de 2 de wereldoorlog onder het bemind van Hitler, het was de wagen voor zijn VOLK. Maar als we dan naar het type van de wagen gaan kijken komen we weer terug in de hippie periode, in deze tijd waren de Volkswagen busjes zeer populair. Berlijn kent een zeer vrije cultuur waar de mening van de mens centraal staat. En de bevolking van Berlijn is heel jong, dit doordat het een studenten stad is. Dit brengt ons dat weer terug op de kunst op de muur. Er zijn in Berlijn 4 academies voor Kunst, hier gaan de studenten naar toe na dat ze geïnspireerd zijn door de kunst in en rond Berlijn. 1.3.3.1 EMOTIES Welke emoties lokt dit beeld uit? - het beeld ziet er heel kleurrijk en speels uit, maar als je naar de inhoud en de omstandigheden gaat kijken waarin deze tekeningen zijn gemaakt krijg je daar een heel ander gevoel over. Welke sfeer voel je in dit beeld? - het beeld geeft een koud gevoel af, doordat je ook kan zien dat wanneer deze foto werd genomen het winter was. Als je oppervlakkig gaat kijken is dit beeld best een leuk en kleurrijk beeld, maar als je dan naar de inhouden gaat kijken veranderd dit. 7

Grenzen en grensverleggers ze zeggen dat ze bestaan. onbeweeglijk en rotsvast, zonder brokken of barsten sterker dan het ijzeren gordijn van weleer of de onverzettelijke muur van berlijn. en je ziet wel, niet alles verloopt zoals je dat plant! 1.3.3.2 GEDICHT DAT AANSLUIT BIJ HET BEELD 5 Dit gedicht geef mooi op een luchtige manier de geschiedenis weer van Berlijn. Het gedicht laat ook zien hoe belangrijk de individuele vrijheid van een individu is. Grenzen verleggen staat in dit gedicht centraal, de dichter vat Berlijn samen in Grenzen verleggen. daarom wil ik mijn grenzen verleggen, niet één keer, maar elke dag opnieuw als het moet, of kan, of wenselijk is om trouw te blijven aan mezelf en mijn idealen. ik hou van grensverleggers, mannen die experimenteren, vrouwen die er spelend mee omgaan, mensen die met een oeverloos talent realiteit en fictie, kunst en kitsch, rijmelarij en poëzie, recht en droom, norm en alternatief weten te verbinden. grensverleggers: mensen die weten en er zich met hart en ziel voor inzetten dat er bruggen kunnen en moeten gelegd worden tussen de scherpste tegenstellingen. grensverleggers: kerels die beseffen dat botsingen machtig kleurrijk vuurwerk losmaken en wrijvingen de ruwste keien gladmaken. wie sluit zich hierbij aan? 5 Gedicht: Jozle bruyn 8

1.4 BEELDEN IN DE LES AARDRIJKSKUNDE 1. Doelen Lln kunnen een beeld waarnemen. Timing Leerinhoud Didactische materialen Instap Leerlingen kijken naar het gekregen beeld Beeld 6min zonder daar iets over te weten, en vertellen wat ze zien en voelen. Als jullie naar dit beeld kijken, wat zien jullie dan? Wat valt er jullie het meeste op? Wat voel je? Wat willen de tekeningen volgens jou zeggen? Wat ruik je? Welke tekening op de muren vind je het mooiste? Wat zou de maker van die tekening hier mee willen zeggen? Leerstof Leerlingen kunnen de geschiedenis uit een beeld interpreteren 9

2. Doelen Timing Leerinhoud Didactische materialen Lln oefening Leerlingen kijken naar het gekregen beeld, ze Beeld weten nog niets af van de context waarin het kunnen beeld is genomen. Zo mogen de tekst ballon zelf zich in een invullen en zo een antwoord zoeken op de vraag waarom dit beeld daar? beeld plaatsen. Wat zou de jongere persoon denken? Wat zou de oudere persoon denken? Zou de oudere persoon blij zijn met de muren van de huizen? Zou de jongere persoon blij zijn met de muren van de huizen? Wat denken jullie dat het best zou passen in de tekst ballonnen? (een voorbeeld) Lln vullen dit in. Leerstof De leerlingen vullen de tekst ballonnen in op het beeld en gaan zo onbewust opzoek naar de oorsprong van het beeld/ 10

3. Doelen Timing Leerinhoud Didactische materialen Instap 5min Lln kunnen kenmerken van een beeld opnoemen Leerlingen kijken gedurende 20 seconde naar het gekregen beeld, ze weten nog niets af van de context waarin het beeld is genomen. De leerlingen noteren tijdens het kijken kern woorden op. Vervolgens mogen de leerlingen zo goed mogelijk het beeld na tekenen. Welke kernwoorden hadden jullie opgeschreven? Hoe zien jullie tekeningen er uit? Welk element komt in alle tekeningen het beste aan bod? Beeld Papier en stiften Leerstof Door deze oefening met leerlingen te doen, kijken de leerlingen naar het eigenaardigste van het beeld, iets dat hun het meest opvalt. Wanneer ze vervolgens het beeld gaan recupereren a.d.h.v. een tekening worden niet zo belangrijke details weg gefilterd en blijft enkel de essentie over. 11