v o o r d r a c h t 7 juni 2016 Corr.nr. 2016-32.086, OM Nummer 44/2016 Zaaknr. 636159 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen ter vaststelling van de verordening Luchthavenbesluit heliport Eemshaven. 1. Samenvatting Groningen Seaports NV heeft op 9 februari 2016 een aanvraag ingediend voor een luchthavenbesluit voor een helikopter start- en landingsplaats (heliport) in de Eemshaven. Er is vanuit de markt behoefte aan zo n faciliteit. Het stimuleren van de offshore windsector past ook bij de inzet van de provincie Groningen op de energietransitie. Ook versterkt de heliport het cluster van bedrijvigheid rond offshore wind dat zich momenteel succesvol ontwikkelt in de westelijke Eemshaven. Vanuit de heliport Eemshaven kunnen alle windparken op zee ten noorden van de lijn Ameland Norderney worden onderhouden. Om te beginnen het windpark Gemini (600 MW) dat in aanbouw is. Incidenteel kan de heliport worden gebruikt voor maatschappelijke doeleinden zoals SAR, beloodsing van schepen en traumavluchten. Plezier- of hobbyvluchten zijn niet toegestaan. De locatiekeuze in de noord-westhoek van de Eemshaven is het resultaat van een zorgvuldig zoekproces. Daarbij zijn ecologische, ruimtelijke en economische factoren beschouwd alsmede reacties van omwonenden. Er is ook draagvlak voor deze locatie bij de NGO s. Zij zijn actief betrokken geweest in het proces van de locatiekeuze. Om veilig vliegen vanaf de heliport mogelijk te maken, worden twee windturbines in de nabijheid van de heliport verwijderd. Een derde turbine wordt bij bepaalde windrichtingen kortstondig afgeschakeld ter voorkoming van vliegrisico s door luchtturbulentie. Ter vervanging van de verwijderde turbines zijn twee nieuwe locaties voor windturbines in de havenmond voorzien, op ruime afstand van de heliport. Dit is vastgelegd in de Omgevingvisie- en verordening. De aanvraag betreft maximaal 10.950 vliegbewegingen (5.475 vluchten) per jaar. Er wordt alleen tijdens dachtlicht periodes gevlogen. Vliegroutes zijn maximaal gebundeld met het scheepvaartverkeer om verstoring in de Waddenzee zoveel mogelijk te voorkomen. De adviescommissie voor de m.e.r. is positief over het onderzoek en het MER-rapport dat gelijktijdig met de aanvraag is ingediend.. 2. Doel en wettelijke grondslag Het doel van het luchthavenbesluit is het mogelijk maken van de bouw en exploitatie van een helikopter start- en landingsplaats ten behoeve van de offshore windsector. Gelijktijdig beoogt het luchthavenbesluit de vliegveiligheid te borgen en hinder zoveel mogelijk te voorkomen. De wettelijke grondslag ligt in de Wet luchtvaart. Op 1 november 2009 is de Regelgeving Burgerluchthavens en Militaire Luchthavens (RBML) in werking getreden waarmee de Wet luchtvaart (voorheen: Luchtvaartwet) is gewijzigd. De provincie heeft hiermee nieuwe taken en bevoegdheden gekregen. Een daarvan is de bevoegdheid van Provinciale Staten om bij verordening luchthavenbesluiten vast te stellen. Voor de uitvoering van deze bevoegdheid hebben uw Staten op 24 april 2013 de Luchtvaartverordening provincie Groningen vastgesteld. Deze bevat bepalingen omtrent (1) het luchtverkeer en (2) de ruimtelijke indeling van het gebied van en rond de luchthaven. De regels omtrent het luchtverkeer hebben betrekking op de geluidsbelasting en de vliegveiligheid. De regels voor ruimtelijke indeling worden vastgelegd in het bestemmingsplan 44-1
van de gemeente. Zij voorzien in gegarandeerd veilige vliegroutes voor landen en stiijgen door hoogtebeperkingen voor gebouwen en objecten onder de vliegroutes. Ook beperken de regels de bouw van woninen nabij de heliport. Het strategische omgevingsbeleid van de provincie Groningen maakt de heliport Eemshaven mogelijk. Dit beleid is vastgelegd in de Omgevingsvisie en de Provinciale Omgevingsverordening. Provinciale Staten van Groningen hebben beide vastgesteld op 1 juni 2016. 3. Procesbeschrijving en planning Vanaf 2013 is het voorloverleg met de initaitiefnemer, Groningen Seaports NV, en de gemeente Eemsmond geïntensiveerd. Dat heeft geleid tot de volgende stappen voor het door u te nemen luchthavenbesluit: 18 Juni 2013 - Bespreking in de statencommissie over de wenselijkheid van een heliport in of nabij de Eemshaven, en de voorwaarden waaronder kan worden afgeweken van het POV-principe dat er geen luchthavens meer bij komen. 10 april 2014 - Publicatie door GSP en aanbieden aan ons van een startnotitie ( mededeling ) rond het voornemen voor een heliport in of nabij de Eemshaven. oktober 2014 - Vaststellen door uw Staten van de Nota advies Reikwijdte en Detailniveau voor een op te stellen MER-rapport bij een aanvraag voor een luchthavenbesluit. zomer 2015 - Gecoordineerd onderzoek naar een alternatieve locatie voor de heliport, aansluitend op de Eemshaven. Aanleiding is het draagvlakgebrek voor de locatie Uithuizerpolder bij NGO s en bewoners. 12 oktober 2015 - Wij melden akkoord met de heliport in de noord-westhoek van de Eemshaven haven en de bereidheid hiervoor vanwege de vliegveiligheid ruimte te maken in het omgevingsbeleid (schuiven windturbineposities Eemshaven). 9 februari 2016 - GSP dient de aanvraag in voor een Luchthavenbesluit heliport Eemshaven, samen met het MER en de Passende Beoordeling. 16 februari 2016 - Vaststelling door ons van het ontwerp-luchthavenbesluit en aansluitend publicatie en ter visielegging in de periode 24 februari-6 april 2016. 7 april 2016 - Publicatie van het positieve toetsingsadvies van de adviescommissie voor de m.e.r. 6 juli 2016 - Vaststelling door uw Staten van het Luchthavenbesluit en de Nota Zienswijzen en Reactie, mede op basis van het MER de Passende Beoordeling. 15 augustus - 25 september 2016 - Luchthavenbesluit heliport Eemshaven ter visie: periode om bezwaar kenbaar te maken. Voor het operationele gebruik van het Luchthavenbesluit zijn de volgende stappen voorzien: zomer 2016 - Ministerie I&M verleent aan de gemeente Eemsmond een ontheffing van het Barro-verbod om in het Waddengebied een bestemmingsplan vast te stellen dat een nieuwe luchthaven mogelijk maakt. zomer 2016 - Ministerie EZ geeft een Natuurbeschermingswet vergunning voor het landen en opstijgen boven de Waddenzee tot de minimale vlieghoogte van 1500 voet (450 meter). najaar 2016 - Inspectie Leefomgeving en Transport (voorheen: luchtvaartinspectie) geeft een Verklaring Veilig Gebruik Luchtruim (VVGL) af. najaar 2016 - Publicatie in het provinciaal blad en in werkingtreding van het Luchthavenbesluit. 4. Begroting Het luchthavenbesluit valt binnen het thema Schoon en Veilig Groningen, programma Milieu/ Vergunningen. Er zijn geen externe kosten verbonden aan de totstandkoming en vaststelling van het Luchthavenbesluit Heliport Eemshaven. De samenhangende apparaatskosten vallen binnen de reguliere begroting van de provinciale organisatie. 5. Inspraak/participatie Op de voorbereiding van dit besluit is afdeling 3.4 van de Algemene Wet bestuursrecht jo artikel 8.48 van de Wet luchtvaart van toepassing. Dit houdt in dat wij iedereen in de gelegenheid stellen tegen het ontwerpbesluit zienswijzen in te dienen. Alleen diegenen die dit hebben gedaan (tenzij zij hiertoe niet in de gelegenheid zijn geweest) kunnen tegen het definitieve besluit beroep instellen. De bepalingen omtrent het beroep geven wij aan bij de publicatie en de verzending van het besluit. 44-2
Het ontwerp van dit besluit heeft van 24 februari tot en met 6 april 2016 ter inzage gelegen. Tegen het ontwerpbesluit zijn door 17 indieners zienswijzen ingebracht. Op enkele punten heeft dat geleid tot wijzigingen in het besluit. De zienswijzen en onze reactie daarop zijn in een appart document vastgelegd ( Nota Zienswijzen en Reactie luchthavenbesluit heliport Eemshaven). Door de initiatiefnemer Groningen Seaports is, samen met de provincie Groningen en de gemeente Eemsmond, een drietal informatieavonden georganiseerd in juni en december 2014 en in maart 2016. Deze bijeenkomsten waren gericht op het informeren van omwonenden en belangstellenden en het ophalen van reacties en zienswijzen. Daarnaast heeft Groningen Seaports via huis-aan-huis bladen en post op huisadres regelmatig gecommuniceerd over het voornemen, de plannen en de voortgang. Op de website van Groningen Seaports zijn daarvan de belangrijkste documenten te lezen en te downloaden. Uit gesprekken met (a) Waddenvereniging, (b) Natuurmonumenten en, (c) Natuur- en Milieufederatie Groningen, bleken grote bezwaren te bestaan tegen de initieel door GSP geselecteerde heliport locatie in de Uithuizerpolder. Deze bezwaren rond verstoring en milieudruk in het landelijk gebied sloten aan bij de reacties van omwonenden tijdens de inspraakavond in december 2014. Wij zijn daarom vanaf juni 2015 samen met GSP en de drie genoemde NGO s op zoek gegaan naar een alternatieve locatie voor de heliport, dichter bij of in de Eemshaven. Wij hebben hiervoor ruimte gecreeërd in ons omgevingsbeleid. Hiermee zijn twee nieuwe windturbines mogelijk in de monding van de Eemshaven, vanwege de noodzaak om twee bestaande windturbines dicht bij het vliegroutes te verwijderen. Uw Staten hebben dit beleid vastgesteld op 1 juni 2016 in de Omgevingsvisie en de Omgevingsverordening. Door deze gezamenlijke aanpak naar aanleiding van de participatie met de drie NGO s, is een gedragen alternatief gevonden voor de locatie van de heliport. 6. Nadere toelichting De offshore windsector groeit sterk. Op dit moment is het Gemini-windpark in aanbouw, ca. 70 km ten noorden van Schiermonnikoog. Meer windparken zijn in ontwerp, in het bijzonder in het Duitse deel van het continentale plat. De ligging en logistieke kwaliteiten van de Eemshaven maken de haven een ideale uitvalsbasis voor bouw en onderhoud van offshore windparken boven de lijn Ameland-Norderney. Er is nadrukkelijk behoefte vanuit de markt om bouw en onderhoud te doen vanuit één uitvalsbasis. Die dient opslag van materialen te kunnen bieden, maar ook serviceschip met forse diepgang te kunnen ontvangen én te beschikken over een heliport voor het dagelijks onderhoud van windparken. Vanuit kostenoogpunt dient de heliport zo dicht mogelijk bij de te onderhouden windparken te liggen. De marktvraag is concreet. Groningen Seaports wenst daarom deze faciliteit te kunnen bieden aan haar klanten, en is bereid hiervoor te investeren in de heliport. Daarmee wordt het offshore windcluster vanuit de Eemshaven belangrijk versterkt. Voor de provincie is dat van belang. Als energieprovincie bij uitstek willen wij een actieve rol spelen bij de energietransitie en de groei van offshore windparken. Daarnaast is het voor de Eemsdelta van belang dat bedrijven, die actief zijn in de offshore windsector, veelal spelers van wereldformaat, elkaar kunnen versterken en bedienen door concentratie op een deel van het haventerrein aan diepzeewater. Het nut en de noodzaak van de heliport in de Eemshaven hangt samen met het in kaart brengen van alternatieven, zoals de luchthavens in Den Helder, Eelde, Oostwold, Emden en Wilhelmshafen. Deze alternatieven scoren allen slechter dan de locatie Eemshaven. Dat zit voor een deel in het niet op één locatie kunnen bieden van diepzee-havenfaciliteiten, ruimte voor opslag van de zeer grootschalige onderdelen én een heliport met ruimte voor groei. Maar vooral de aanzienlijk grotere afstand van genoemde heliports tot (bijvoorbeeld) windpark Gemini is sterk bepalend. Vanaf de Eemshaven is dat ca. 18 minuten, vanaf Eelde 25 minuten en vanaf Den Helder 40 minuten. Een langere vliegduur leidt tot aanzienlijk hogere kosten, want een uur vliegen kost ca. 5.000,-. Daarnaast kan er dan minder nuttige lading worden meegenomen en gaat de extra vliegduur af van de tijd voor onderhoud aan de turbines. Wij willen de ontwikkeling van de heliport Eemshaven dus mogelijk maken omdat er duidelijk provinciale belangen mee zijn gediend. Uiteindelijk ligt de investeringsbeslissing bij de aanvrager, Groningen Seaports NV. GSP zal de exploitatie van de heliport gunnen aan een derdepartij waarvoor de helikopterluchtvaart een kernactiviteit is. Deze exploitant zal dan vluchten uitvoeren in opdracht van de beheerder van de offshore windparken. 44-3
7. Voorstel Wij stellen u voor het in ontwerp bij deze voordracht gevoegde besluit vast te stellen. Groningen, 7 juni 2016. Gedeputeerde Staten van Groningen: F.J. Paas, voorzitter. H.J. Bolding, secretaris. Behandeld door : J. Spakman Telefoonnummer : 050-316 4409 e-mail : j.spakman@provinciegroningen.nl Bijlagen bij de voordracht Nr. Titel Soort bijlage 1 Aanvraag Luchthavenbesluit heliport Eemshaven http://www.provinciegronin gen.nl/loket/vergunningen ontheffingen/luchtvaart/ 2 MER /PB helikopter Start- en landingsplaats Eemshaven http://www.groningenseaports.com/groningens eaports/onzeomgeving/o mwonenden/heliporteems haven/tabid/2276/languag e/nl-nl/default.aspx 3 Toetsingsadvies MER helikopter Start- en landingsplaats Eemshaven Rapport 44-4
Nr. 44/2016 Provinciale Staten van Groningen: Gelezen de voordracht van Gedeputeerde Staten van 7 juni 2016, nr. 2016-32.086, OM; Gelet op - artikelen 8.47, 8.8, van de Wet luchtvaart - afdeling 3.4 van de Awb en artikel 8.48 van de Wet luchtvaart - de provinciale Luchthavenverordening - de Omgevingsvisie en provinciale Omgevingsverordening provincie Groningen 2016-2020 Besluiten: I. De bijgevoegde verordening Luchthavenbesluit Heliport Eemshaven vast te stellen. II. III. IV. De bijgevoegde Nota Zienswijzen en Reacties verordening Luchthavenbesluit Heliport Eemshaven vast te stellen. Dit besluit bekend te maken en de stukken ter visie te leggen in de periode 15 augustus t/m 28 september 2016. De verordening in werking te laten treden niet eerder dan na het verkrijgen van een Verklaring Veilig Gebruik Luchthaven (VVGL) en de Natuurbeschermingswetvergunning en na publicatie in het Provinciale Blad. Groningen, Provinciale Staten voornoemd:, voorzitter., griffier. Bijlagen bij het besluit Nr. Titel Soort bijlage 1 Verordening Luchthavenbesluit Heliport Eemshaven Verordening 2 Nota Zienswijzen en Reacties Nota 44-5