Waarom regentenmoed nodig is Over (schijnbare) onvermijdelijkheden in de ontwikkeling van beleid en uitvoering Ira Helsloot Hoogleraar besturen van veiligheid
Tuurlijk wil iedereen het beste Wie staat er nu niet voor effectiviteit en efficiency? Wie kan er tegen zinvolle samenwerking zijn? Wie wil nu niet tot uitvoerbaar beleid komen? En in het bijzonder wilt u dat! En toch is er bijna overal een continue ontwikkeling naar disproportioneel (veiligheids)beleid en inefficiënte uitvoering zichtbaar. Ook (en vooral) in de jeugdzorg.
De eerste reden: incidentenpolitiek Na incidenten treed de risico-regelreflex in werking U herkent allen: dat mag hier nooit meer gebeuren en daar gaan weer dus wat aan doen maar wat we deden was vaak disproportioneel Als straf: extra veiligheidsmaatregelen van bovenaf Als vlucht vooruit: extra maatregelen uit de sector zelf Uit angst: voorkomen van aansprakelijkheid door extra procedures ed
Buitenwereld krijgt de schuld De jeugdzorgsector geeft de politiek de schuld: bureaucratie schuld van politici die na Savanna doorgeslagen zijn (maar ook door dood Savanna betere samenwerking in multioverleg, onthoud deze svp even) De politiek geeft de burger de schuld: de publieke opinie dwingt ons Feitelijk richt politiek zich op de pers en denkt de narrige burger heel anders Maar vandaag wil ik een andere inconvenient truth benoemen
Onvermijdelijkheden tenzij Heel andere redenen liggen in de sector en hun aansturing zelf Vier bestuurskundige principes in actie leiden tot disproportioneel beleid en inefficiënte uitvoering Uiteindelijk maatschappelijk te onaanvaardbaar: kanteling Maar ervaringsfeit: altijd te weinig geld voor verandering Dus begint het spel al snel weer opnieuw Tenzij er zorgvuldig wordt vormgegeven
Op je eigen centen pas je het best Het eerste principe luidt dat betekenisvolle aansturing altijd besluitvorming over middelen betekent, omdat anders geen evenwichtige belangenafweging zal plaatsvinden. Dit leidt uiteindelijk tot ineffectiviteit en inefficiëntie. Vb: tunnels maar ook beheer regiopolitie en daarom is het juist dat gemeentelijke taken uit het gemeentefonds worden betaald
Adviseurs dienen hun baas Het tweede principe luidt dat adviseurs in dienst van het bevoegd bestuur moeten zijn, omdat zij anders altijd eenzijdig zullen adviseren ten behoeve van het deelbelang waarover zij adviseren. Eenzijdige advisering leidt tot ineffectiviteit en inefficiëntie omdat integraliteit dan pas op het bestuurlijke niveau kan/moet worden bereikt zonder dat een, alle belangen afwegend advies, beschikbaar is. Vb: Commissie Tunnelveligheid maar ook natuurlijk uw adviseurs
Professionals willen professionaliseren Het derde principe luidt dat professionele organisaties altijd verder willen professionaliseren ook al gaat dat ten koste van de efficiency en zelfs de effectiviteit, dat wil zeggen de veiligheid. Directe aansturing door een breder verantwoordelijk bestuur is daarmee noodzakelijk om effectiviteit en efficiency af te dwingen. Vb: Brandweer en opsporing politie maar ook de zorgverlener die case manager gaat heten
Organisaties kunnen niet samenwerken Het vierde en tevens laatste principe luidt dat echte samenwerking tussen autonome professionele organisaties altijd beperkt is, omdat voor leidinggevende professionals autonomie zwaarder weegt dan efficiency. Overkoepelende aansturing door een integraal verantwoordelijk bestuur is daarmee noodzakelijk om efficiency af te dwingen. Vb: regiopolitie maar ook brandweer+ambulance en elke gemeentelijke dienst
Er is onvoldoende geld voor kanteling Een ervaringsfeit is dat de beschikbare middelen die vereist zijn voor een optimale implementatie van nieuw beleid altijd geringer zijn dan de noodzakelijke middelen. Dus wees bescheiden in je veranderingsambities. Vb: Reorganisatierampenbestrijding of vorming regionale en nationale politie
Dank voor uw aandacht! Contact: i.helsloot@crisislab.nl