HPV als ziekteverwekker Nathalie Reesink-Peters 27 februari 2009 Inhoud Introductie HPV Levenscyclus HPV, ziekte verwekker Oncogenese Therapie (van HPV gerelateerde ziekte) Indicaties moleculaire diagnostiek Conclusie Introductie HPV Introductie Dubbels strengs DNA virus (7,9 kb) Papopaviridae Bij mensen en dieren Strikt epitheliotroop Niet coderende controle regio (LCR) Early region Late coderende regio Introductie HPV Introductie HPV Humaan HPV onderverdeeld Mucosaal Cutaan Verder verdeeld Laag risico Hoog risico
Introductie HPV - typering Introductie HPV fylogenetica Alfa papillomavirussen Oncogeen 18,45, 39, 51, 56, 59, 68, 82 Verschillend HPV-type minder dan 90% homologie in DNA-sequentie E6, E7 en L1 HPV subtypes verschillen minder homologie van 90 tot 98%. HPV-type varianten minder dan 2% verschil in sequentie E6, E7 en L1 Oncogeen: 16,31, 33 35, 58, 73 Anogenitale wratten Hand- en voetwratten Hand- en voetwratten Humaan Niet-humane Beta en Gamma papillomavirussen Levenscyclus - gebruik van differentiatie Levenscyclus Levenscyclus - gebruik van differentiatie Levenscyclus transmissie van HPV HPV in anogenitale gebied HPV-infectie verloopt meestal asymptomatisch Genitaal huid-op-huid contact al voldoende Penetratie niet noodzakelijk Condooms beperken risico maar risico verdwijnt niet 1 1. McIntosh N. Human papillomavirus and cervical cancer. JHPIEGO 2000.
Levenscyclus transmissie van HPV Levenscyclus transmissie van HPV Zo zelfs geen 100% bescherming 70% reductie bij 100% condoom gebruik En zelfs zo niet.. Levenscyclus van infectie tot afwijking Levenscyclus van infectie tot afwijking Voorbijgaande HPV infecties komen veel bij jonge vrouwen voor zodra zij seksueel actief worden De prevalentie van HPV infecties is het hoogst in de tiener-twintiger jaren en neemt sterk af bij de dertig jarigen Slechts een klein deel van de HPV infecties leidt tot persisterende HPV infectie 80% of hoger!! Voorbijgaande HPV infecties komen veel bij jonge vrouwen voor zodra zij seksueel actief worden De prevalentie van HPV infecties is het hoogst in de tiener-twintiger jaren en neemt sterk af bij de dertig jarigen Slechts een klein deel van de HPV infecties leidt tot persisterende HPV infectie Levenscyclus van infectie tot afwijking Levenscyclus van infectie tot afwijking 80% of hoger!! Voorbijgaande HPV infecties komen veel bij jonge vrouwen voor zodra zij seksueel actief worden De prevalentie van HPV infecties is het hoogst in de tiener-twintiger jaren en neemt sterk af bij de dertig jarigen Slechts een klein deel van de HPV infecties leidt tot persisterende HPV infectie globaal 10% Ongeveer 70% van de nieuwe infecties wordt binnen een jaar geklaard, 91% binnen twee jaar Meeste klaring treedt op in de eerste 6 maanden Indien geen klaring: persisterende infectie (10%) Deel (1-10%) van de persisterende HPV infecties zal tot ((pre-)maligne) afwijkingen leiden Ho et al., NEJM 1998; Moscicki et al., J Pediatr 1998; Franco et al., JID 1999; Molano et al., Am J Epidemiol 2003
HPV, ziekte verwekker HPV, ziekte verwekker goedaardig Huid wratten Larynx papillomen Mond papillomen Anogenitale wratten Cervicale wratten Rate per 100,000 person years Leeftijd specifieke incidentie (USA) 7 6 5 4 3 2 1 0 <10 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 >65 Age (years) Males Females Kanker % HPV als oorzaak + Anus 85 Vulva/Vagina 40 Penis 40 De hoogste incidentie wordt gevonden in de leeftijds groep 20-24 Adapted from Insinga et al. Clin Infect Dis 2003;36:1397 1403. Oral/Pharyngeal 15 Vaccine 25, 2007, 6245-6256, Boot et al Maligniteit % HPV als oorzaak + Malignancy % Estimated HPV Attributable HPV Developed HPV Developing Cervix 100 Fraction + Anus 85 Vulva/Vagina 40 Penis 40 Oral/Pharyngeal 15 Vaccine 25, 2007, 6245-6256, Boot et al Anus 85 13100 14300 Vulva/Vagina 40 7300 8700 Penis 40 2100 8400 Oral/Pharyngeal 15 2900 3300 Br J Cancer 2007,96,1320 Stanley et al
HPV, ziekte verwekker maligne % Estimated HPV % Estimated HPV Malignancy Attributable HPV Developed HPV Developing Malignancy Attributable HPV Developed HPV Developing Fraction + Fraction + Cervix 100 Anus 85 13100 14300 Vulva/Vagina 40 7300 8700 Penis 40 2100 8400 Oral/Pharyngeal 15 2900 3300 Cervix 100 83400 Anus 85 13100 14300 Vulva/Vagina 40 7300 8700 Penis 40 2100 8400 Oral/Pharyngeal 15 2900 3300 Br J Cancer 2007,96,1320 Stanley et al Br J Cancer 2007,96,1320 Stanley et al Jaarlijkse incidentie Jaarlijkse incidentie, van cervix wereldwijd carcinoom % Estimated HPV Malignancy Attributable HPV Developed HPV Developing Fraction + Cervix 100 83400 409400 Anus 85 13100 14300 Vulva/Vagina 40 7300 8700 Penis 40 2100 8400 Oral/Pharyngeal 15 2900 3300 Br J Cancer 2007,96,1320 Stanley et al Epidemiologie in Nederland Vulva Carcinoom Vagina Carcinoom
Vulva Carcinoom Vagina Carcinoom Vulva Carcinoom Vagina Carcinoom 25,000 nieuwe gevallen 8,000 gevallen 25,000 nieuwe gevallen Vulva Carcinoom Vagina Carcinoom Vulva Carcinoom Vagina Carcinoom 8,000 gevallen 25,000 nieuwe gevallen 8,000 gevallen 25,000 nieuwe gevallen 600 gevallen 600 gevallen 200 doden per jaar Aantal gevallen 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 0-4 5-9 Aantal gevallen Aantal per 100.000 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55 59 Leeftijd bij diagnose 60 64 65 69 70 74 75 79 80 84 85-89 90-94 95+ 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Aantal per 100.000 Oncogenese
Oncogenese Oncogenese Verandering in HPV levenscyclus bij ontwikkeling van CIN-carcinoom CIN I CIN II CIN III Therapie - anogenitale wratten Therapie Van HPV gerelateerde ziekte 20-30% spontane regressie in de eerste 3 maanden Zelfapplicatie medicatie Toxisch: succes 45-88%, recidief 33-91% Immuunmodulator succes 44-56%, recidief 20% Tweede-lijn behandeling Bevriezing (Cryotherapie) Verdamping (Laserevaporatie) Chirurgisch verwijderen (Diathermische resectie) Therapie - anogenitale wratten Therapie CIN II-III LETZ: lis excisie van de transformatie zone Locale anaesthesie, poliklinisch Bloedverlies Zwangerschapsrisico indien cervix nadien <2,5 cm Normale cervix CIN III
Therapie CIN II-III Therapie cervixcarcinoom Afhankelijk van het stadium Vroeg stadium: chirurgie Bij ongunstige factoren: postop. radio(chemo)therapie Verder gevorderd: Radiotherapie gecombineerd met chemotherapie Indicaties moleculaire diagnostiek Indicaties moleculaire diagnostiek Voorkomen onnodige doorverwijzing BVO Betere opsporing adenocarcinoom Radicaliteit therapie Uitzaaiing van cervixcarcinoom Voorspellen waar in het oncogenetisch proces Optimaliseren BVO na vaccinatie Individualiseren van therapie Therapie cervixcarcinoom Conclusie
Conclusie HPV is een veel voorkomend virus Vrijwel iedereen wordt eens geïnfecteerd Goed- en kwaadaardige ziekte is een relatief zeldzame complicatie Bedankt voor de aandacht Ziekte is veelal ingrijpend Behandeling van ziekte is veelal ingrijpend