STATENBRIEF Onderwerp: Jaarverslag Handhaving 2012 Doel van deze brief: Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om: Te besluiten conform het ontwerpbesluit Over de inhoud van deze brief te overleggen De inhoud van deze brief voor kennisgeving aan te nemen (informatieplicht) HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH 1 Inhoud voorstel (beoogd resultaat/doel) Op 2 juli 2013 hebben wij het Jaarverslag Handhaving 2012 vastgesteld. Het is een rapportage over de toezicht- en handhavingsactiviteiten die de provincie in het verslagjaar heeft uitgevoerd op de terreinen milieu, natuur, ontgrondingen, bodem, luchtvaart, grondwateronttrekkingen en zwemwater. Onderdeel van het jaarverslag is een klachtenoverzicht van bedrijven waarover in 2012 meer dan 20 klachten zijn binnengekomen. Het Jaarverslag Handhaving 2012 wordt u ter kennisneming aangeboden. 2 Aanleiding In de Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht) en het Besluit omgevingsrecht (Bor) is vastgelegd dat het bestuursorgaan dat belast is met de bestuursrechtelijke handhaving periodiek een rapportage uitbrengt over de realisatie van de gestelde doelen en uitvoering van de voorgenomen activiteiten en afspraken. Het bijgevoegde Jaarverslag Handhaving 2012 bevat deze rapportage voor alle handhavingsterreinen waarvoor GS bevoegd gezag zijn. Het gaat om toezicht en handhaving van milieu, natuur, ontgrondingen, bodem, luchtvaart, grondwateronttrekkingen en zwemwater. 3 Bestaand beleid c.q. kader In het Handhavingsuitvoeringsprogramma (HUP) 2012 hebben wij de prioriteiten en geplande projectenactiviteiten vastgelegd. De uitvoering is grotendeels conform het HUP gedaan. In de volgende paragraaf staat een samenvatting van de belangrijkste aandachtspunten en resultaten. 4 Argumenten/afwegingen Voor de toezicht- en handhavingstaken was in 2012 ca 75 fte beschikbaar. Ongeveer tweederde van de medewerkers werkt aan het milieutoezicht bij bedrijven. Vorming omgevingsdiensten In 2012 is veel aandacht besteed aan een goede overdracht van de taken naar de Gelderse omgevingsdiensten die op 1 april 2013 van start zijn gegaan. Via proeftuinen en werkgroepen is hard gewerkt om de overdracht van de provinciale toezicht- en handhavingstaken zo goed mogelijk voor te bereiden. Niet alle taken zijn in april overgegaan. Luchtvaart, zwemwater, grondwateronttrekking, ontgrondingen en de groen-wetten blijven vooralsnog bij de provincie. Hiervoor is een nieuwe afdeling ingericht die de uitplaatsing op termijn voorbereid. Inlichtingen bij mw. F. Raasing, tel. (026) 359 99 57 e-mailadres: post@gelderland.nl
Resultaten Kritische prestatie indicatoren (KPI's). Belangrijke indicatoren voor de uitvoering van toezicht en handhaving zijn de zogenaamde kritische prestatie-indicatoren (KPI's). Hiermee wordt gevolgd of de bezoeken conform de planning zijn, of brieven en beoordelingen van rapporten tijdig zijn gebeurd en bij milieu wordt bekeken hoe de naleving bij bedrijven is. Een groot deel van de KPI's is gehaald. Afwijkingen zijn er voor milieu op de geplande bezoekfrequentie (86% i.p.v. 90) en voor het tijdig verzenden van verslagen of rapportages bij milieucontroles, Brzo-rapportages en conceptrapporten van milieumetingen. Oorzaken van deze afwijkingen zijn pieken in het werk, tijdelijk capaciteitsgebrek en te lange doorlooptijd in de afstemming met andere handhavingspartners. KPI naleefgedrag Met het KPI naleefgedrag wordt per prioriteringscategorie berekend hoeveel bedrijven groen, oranje of rood scoren op naleving van de regels. Groen betekent dat als er al overtredingen zijn, deze adequaat worden opgepakt. Als het bedrijf rood scoort is extra aandacht nodig om overtredingen op te heffen of te voorkomen. De gemiddelde resultaten van het KPI-naleefgedrag bleken de afgelopen jaren redelijk constant. De doelstelling voor het KPI-naleefgedrag in 2016 is erg ambitieus. Er zijn relatief veel bedrijven die op de grens tussen groen en oranje balanceren. Daarnaast is het toezicht steeds meer gericht op de risico's bij bedrijven (controle op onderdelen waar overtredingen worden verwacht), waarbij ook daadwerkelijk overtredingen worden geconstateerd. De ontwikkeling van het KPI-naleefgedrag wordt in 2013 kritisch gevolgd en betrokken bij de risicoanalyse die in 2013 wordt geactualiseerd. Project agrarische bedrijven Natuurbeschermingswet De afgelopen jaren is duidelijk geworden dat lang niet alle bedrijven die een vergunning in het kader van de Natuurbeschermingswet (Nbw) nodig hebben, een adequate vergunning hebben. In 2012 is daarom een inventarisatie uitgevoerd, om inzicht te krijgen in de problematiek en ervoor te zorgen dat bedrijven alsnog een vergunning aanvragen voor activiteiten die mogelijk schadelijk zijn voor kwetsbare natuur. Hiertoe werden de bedrijven aangeschreven via de Gelderse gemeenten. Het aantal aanvragen voor een Nbw-vergunning bij de provincie is in 2012 met ruim 400% gestegen. In 2012 waren er 1662 aanvragen voor agrarische bedrijven en 56 Nbw algemeen. Overzicht klachten In het Jaarverslag is een samenvatting gegeven van de binnengekomen klachten. Al diverse jaren is geuroverlast hetgeen waar het meest over wordt geklaagd. In het klachtenoverzicht van bedrijven zijn de bedrijven opgenomen waarover in 2012 meer dan 20 klachten zijn binnengekomen. Daarbij is ook kort aangegeven wat de acties van het bedrijf en van de provincie zijn om overlast te beperken en eventuele overtredingen op te heffen. 5 Financiële consequenties De uitvoering is gerealiseerd binnen de in de begroting 2012 vastgestelde kaders. 6 Proces en evaluatie Het Jaarverslag Handhaving is een integraal Jaarverslag, waarin de toezicht- en handhavingsactiviteiten van de verschillende terreinen staan samengevat. De bestuurlijke aansturing bij deze onderwerpen is belegd bij verschillende gedeputeerden binnen ons college. De beoogde professionalisering van de handhaving van de vele bevoegde gezagen in Nederland leidt tot een andere organisatie van de uitvoering, zoals de vorming van de Gelderse omgevingsdiensten. 2
De voor de uitvoering ingrijpende veranderingen hebben tot gevolg dat 2012 en 2013 dynamisch en hectisch zijn (geweest). Om het werk goed uit te voeren was een focus op de prioriteiten (HUP) en een flexibele, oplossingsgerichte inzet essentieel. Het is gelukt om een groot deel van de geplande activiteiten uit te voeren en de beoogde resultaten te behalen. Arnhem, 2 juli 2013 - zaaknummer 2008-003723 Gedeputeerde Staten van Gelderland J. Markink - plv. Commissaris van de Koning P.G.G. Hilhorst - plv. secretaris Bijlagen: Ontwerpbesluit Begrotingswijziging Notitie: Jaarverslag Handhaving 2012 Tekst 3
Jaarverslag Handhaving 2012
Jaarverslag Handhaving 2012 Inhoudopgave Samenvatting... 2 1 Prioriteiten handhaving... 3 De vorming van de gelderse omgevingsdiensten... 3 Aanpassen handhavingsbeleid... 4 Bestuurlijke strafbeschikking (Bsbm)... 4 Overleg met het Functioneel Parket (FP)... 5 Gelderse handhavingsweek... 6 Toezicht buiten inrichtingen... 6 Toezicht op eigen activiteiten... 7 Juridische werkzaamheden... 7 Ondersteuning... 8 Consignatiedienst... 8 2 Klachten... 9 Zwemwater, luchtvaart, bodem... 9 Klachten bedrijven... 10 3 Milieu... 15 Uitgevoerde controles... 15 Realisatie KPI milieu... 16 Besluit zware ongevallen (Brzo)... 19 Bureau Milieumetingen... 20 Projecten:... 21 Asbest... 21 Vernieuwing toezicht... 21 Vuurwerk... 23 4 Luchtvaart... 23 5 ''Groene wetten''... 24 Boswet... 24 Natuurbeschermingswet... 25 Cross compliance... 25 Regie op de groene handhaving... 26 6 Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden... 27 7 Grondwater... 28 8 Ontgrondingen... 29 9 Bodem... 30 Bijlagen: 1 (Kritische Prestatie Indicatoren) 2012 1
Samenvatting Jaarverslag handhaving 2012 In dit Jaarverslag Handhaving 2012 rapporteren Gedeputeerde Staten over de behaalde resultaten en de uitgevoerde activiteiten op het gebied van toezicht en handhaving, die in het Handhavingsuitvoeringsplan (HUP) 2012 zijn gepland. De onderwerpen waar de provincie toezicht houdt en handhavend optreedt zijn divers: milieu, bodem, ontgrondingen, natuur, grondwater, zwemwater, wegen en luchtvaart. De provincie is bij de bedrijven waar zij bevoegd gezag is voor de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), ook verantwoordelijk voor toezicht en handhaving op het gebied van bouwen, reclame, in- en uitritten, kappen en slopen (BRIKS-taken). Het belangrijkste doel van handhaving is het bevorderen van naleving. Via toezicht krijgt de provincie een beeld van de naleving en de overtredingen. Wanneer overtredingen worden geconstateerd worden die aangepakt conform de door GS vastgestelde sanctiestrategie. Het verslagjaar 2012 was een hectisch jaar door een combinatie van veranderingen in de organisatie van het werk (de komst van de Regionale uitvoeringsdiensten) en veranderende wet- en regelgeving, zoals het Actviteitenbesluit. Om het werk goed uit te blijven voeren was een focus op de prioriteiten (HUP) en een flexibele, oplossingsgerichte inzet van alle medewerkers essentieel. Het is gelukt om het overgrote deel van de geplande activiteiten uit te voeren en beoogde resultaten te behalen. uitvoeringsdiensten) De start van de 7 omgevingsdiensten in Gelderland op 1 april 2013 was een belangrijke datum om naar toe te werken. Vanaf die datum kunnen de Gelderse gemeenten en de provincie de uitvoeringstaken gezamenlijk oppakken in de omgevingsdiensten. De bestuurlijk gemaakte afspraken over de verdeling van taken zijn in 2012 verder uitgewerkt. GS blijven het bevoegd gezag voor de taken, maar de uitvoering wordt anders, in samenwerking met gemeenten, georganiseerd. De toezicht- en handhavingtaken op het gebied van natuur, zwemwater, ontgrondingen, grondwater en luchtvaart blijven vooralsnog bij de provincie. De provincie Gelderland heeft ervoor gekozen zich eerst te richten op de uitplaatsing van het basistakenpakket naar de omgevingsdiensten en een pas op te plaats te maken ten aanzien van de overige taken. De besluitvorming hierover vindt uiterlijk 1-1- 2014 plaats. Om de ambities bij deze taken waar te kunnen maken zijn de voorbereidingen getroffen voor een nieuwe afdeling, waarin de vergunningverlening en handhaving wordt uitgevoerd. Samenwerking Samenwerking met de handhavingspartners was meer dan ooit nodig om de ambities waar te kunnen maken. Dat heeft op veel terreinen plaatsgevonden zoals in de voorbereidingen van, en de door kennis te delen in de Gelderse handhavingsweek, via projecten 'vernieuwing' toezicht en projecten rond de regie op de (groene) handhaving. Opzet jaarverslag In de eerste hoofdstukken van het jaarverslag is ingegaan op de algemene doelen en accenten van handhaving van de provincie en de klachten die zijn gemeld. De uitgevoerde activiteiten en resultaten zijn verder per handhavingskleurspoor uitgewerkt (milieu, groene wetten, grond/zwemwater, bodem, ontgrondingen). 2
Een groot deel van de medewerkers van de afdelingen vergunningverlening en handhaving vertrekt in 2013 naar de omgevingsdiensten. In 2012 is dan ook in overleg met de medewerkers gebouwd aan een nieuwe afdeling waarin de achterblijvende taken worden uitgevoerd. Het betekende ook deels ontvlechten van taken, omdat bijvoorbeeld toezicht op de luchtvaarttaken door milieutoezichthouders werd uitgevoerd en de luchtvaartaken voorlopig nog bij de provincie blijven. Een taak is ook om de mogelijkheden en voorstellen uit te werken voor mogelijke uitplaatsing van werkzaamheden en samenwerking met partners. Een flexibele inzet en het integraal werken van de medewerkers is daarbij een belangrijk uitgangspunt. Aanpassen handhavingsbeleid Beleid milieu De provincie heeft een handhavingstaak bij een diversiteit aan wetten. En hoewel de inhoud van de wetten verschilt, is de wijze waarop toezicht wordt gehouden en handhavend wordt opgetreden in veel situaties gelijk. In 2012 is het handhavingsbeleid op het gebied van milieu formeel vastgesteld. Door de komst van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) was de aanpassing noodzakelijk. De provincie koos ervoor om in eerste instantie alleen de aanpassing voor milieu door te voeren, omdat er een verschil is in ontwikkelingsfase bij de verschillende taakvelden is en milieu al langere tijd in de implementatiefase verkeerd (inclusief BROZ en vuurwerk). In een later stadium wordt voor de overige taken het handhavingsbeleid vastgesteld. De kern van aanpak van toezicht en handhaving is voor alle handhavingskleursporen van toepassing en wordt verder uitgewerkt. De missie van de provincie is: Wij houden toezicht en handhaven bij onze klanten op basis van verleende beschikkingen en van toepassing zijnde wet- en regelgeving. Hierbij zijn wij zowel controleur als gesprekspartner en hebben oog voor de oplossingen voor vraagstukken die onze klant en onze omgeving raken. Wij werken integraal en omgevingsgericht en boeken concrete resultaten in partnerschap met anderen. Kortom: wij verbeteren het naleefgedrag. Hoofddoelstelling handhaving: We zorgen voor een verantwoord niveau van toezicht en verbeteren het naleefgedrag. Gedogen Optreden bij overtredingen is de standaard. In uitzonderlijke situaties kan daar van worden afgeweken. Hoe de provincie Gelderland hiermee omgaat is in 2007 door Gedeputeerde Staten vastgelegd in beleidsregels die betrekking hebben op handhavingssituaties in milieuzaken en grondwaterzaken. Door de inwerkingtreding van de Wabo en de Waterwet was het noodzakelijk om deze beleidsregels aan te passen. Ze zijn in 2012 geactualiseerd en aangepast aan de huidige stand van de jurisprudentie op het gebied van gedogen. Met de wijziging is de aard en inhoud niet gewijzigd. Bestuurlijke strafbeschikking Bestuurlijks strafbeschikking Milieu (BSBm) Vanaf 1 mei 2012 kunnen de daarvoor aangewezen personen of lichamen de bestuurlijke strafbeschikking (BSBm) inzetten. Het is een handhavingsinstrument, waarmee strafbare feiten kunnen worden afgedaan met een boete, zonder tussenkomst van de rechter. De strafbeschikking valt onder het strafrecht en niet onder de Algemene wet bestuursrecht die onder andere de bestuurlijke handhaving regelt. Was eerder de provinciale lijn om terughoudend om te gaan met de inzet van de BSBm, in 2012 zijn bestuurlijke afspraken gemaakt over het gebruik van en de implementatie van de BSBm. De feiten waarvoor een bestuurlijke strafbeschikking kan worden opgelegd zijn in een AMvB (feitenlijst) vastgelegd. Het gaat om zowel feiten op het gebied van milieu, zwemwater als bijvoorbeeld de groene wetten. De zaak wordt doorgegeven aan het CJIB (Centraal Justitieel Incassobureau), die de boete int. Om deze werkwijze mogelijk te maken moet een convenant worden afgesloten met het CJIB. In 2012 zijn de voorbereidingen getroffen om het werken met de BSBm mogelijk te maken. 4
Complexe situatie In het Besluit OM-afdoening is geregeld dat als in de provincie overal omgevingsdiensten zijn opgericht, de directeur van de omgevingsdienst integraal bevoegd is voor het opleggen van de BSBm en niet het bevoegd gezag. Hiermee is een complexe situatie gecreëerd voor de handhavingstaken die nog bij de provincie blijven en nog niet zijn uitgeplaatst. Aanvankelijk zou de inhoud van het besluit nog aangepast worden zodat ook GS bevoegd blijven, om de wens van de Provincie Gelderland te faciliteren. Dit is echter niet gebeurd. Er is daarom gewerkt aan een constructie van samenwerkingsovereenkomsten en mandaten, zodat de BSBm voor de niet- worden ingericht waar de BSBm wordt beoordeeld, gearchiveerd en doorgeleid naar het CJIB. Dit loket wordt ook ingericht voor alle andere werken zoals het Gelders Landschap. Er is met de directeuren van de omgevingsdiensten afgesproken dat de strafbeschikkingsbevoegdheid voor de niet-basistaken voor de provincie tot 1 april 2014 geldt. Eind 2012 heeft de provincie een voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd voor alle Gelderse werkgevers van bijzondere opsporingsambtenaren (BOA ies van de BSBm. Bij het proces van implementatie wordt samen opgetrokken met de directeuren van de omgevingsdiensten, die immers vergelijkbare zaken moeten regelen binnen de eigen organisaties. Wanneer een overtreder het niet eens is met de boete die is opgelegd, kan hij verzet aantekenen. De officier van Justitie (OvJ) beoordeelt of de boete terecht is en de zaak wordt aangebracht bij de strafrechter, of dat het onterecht is. De OvJ kan een bestuurlijke strafbeschikking wijzigen. De provincie gaat er van uit dat de OvJ overleg pleegt met het bevoegd gezag over de zaak. Overleg met het functioneel parket (FP) De provincie voert periodiek overleg met het Functioneel Parket (FP) om tot een goede en praktische afstemming tussen bestuurs- en strafrecht te komen. Met de komst van de omgevingsdiensten is afgesproken dat er één ingang komt voor het FP om dergelijke afspraken te maken met de Omgevingsdiensten. De OVIJ is kennismakelaar en portaal en heeft de taak de afstemming met partners als het FP te organiseren. Inzet Buitengewoon Opsporingsambtenaren(BOA Tien toezichthouders van de provincie zijn ook BOA groene wetten) zijn bevoegd om een proces-verbaal op te maken en leveren een bijdrage aan de strafrechtelijke opsporing. Dit gebeurt onder verantwoordelijkheid van het Functioneel Parket van het Openbaar Ministerie. Een proces-verbaal (pv) wordt met name opgesteld bij ernstige overtredingen, wanneer er geen herstel meer mogelijk is of het bestuursrecht tekort schiet. Het opstellen van een pv vereist deskundigheid en ervaring en kost relatief veel tijd. Voor minder ernstige vergrijpen is, zoals eerder is aangegeven, in 2012 de mogelijkheid tot het inzetten van de BSBm gekomen. Omdat de implementatie de nodige voorbereidingen vraagt is deze door de provincie Gelderland in 2012 nog niet toegepast. Het FP zal de voorlopig nog in behandeling nemen, maar verwacht dat de bevoegde gezagen op korte termijn gebruik gaan maken van de BSBm. 5
Bezwaar en beroep In het onderstaande overzicht is het aantal in 2012 gestarte bezwaar- en beroepzaken op het gebied van handhaving opgenomen. Gestarte bezwaar- en beroepzaken Bezwaar (Hoger) Beroep Wabo: dwangsom 6 4 Wabo: bestuursdwang 0 0 Wabo: invordering 0 2 Wabo: (afwijzen) verzoek tot handhaving 2 0 Wabo: gedoogbeschikking 0 3 Besluit zwemgelegenheden: dwangsom 0 0 Wob-verzoek handhaving 1 0 Totaal 9 9 Ondersteuning Opleidingen De opleidingen waren in 2012 in belangrijke mate gericht op het bijspijkeren van kennis die nodig is om in de nieuwe omgeving goed te kunnen functioneren. Voor medewerkers die naar de omgevingsdiensten verschillende onderwerpen belicht, waarmee toezichthouders tot nu toe minder te maken kregen, maar die straks wellicht wel tot het takenpakket gaan behoren. Voorbeelden zijn: het Activiteitenbesluit, de BSBm en het Bouwbesluit. Het was een bewuste keuze om minder in te zetten op het trainen (pioritaire) vaardigheden van toezichthouders in cursusverband. Via de proeftuinen en diverse werkgroepen waarin toezichthouders participeerden is al werkend aandacht besteed aan een belangrijke vaardigheid: samenwerken. Proeftuinen, waaronder Rivierenland, Nijmegen en Veluwe IJssel draaiden proeftuinen als voorbereiding op de omgevingsdiensten. Vergunningverleners, handhavers en beleidsmedewerkers hebben gewerkt aan bijdragen voor de bedrijfsplannen, het voorbereiden van de werkprocessen of het gezamenlijk uitvoeren van toezicht. Automatisering/ICT De handhavingspartners gebruiken verschillende systemen om het werk te plannen en te registreren, documenten te archiveren en managementrapportages mogelijk te maken. Het lange termijn doel waarbij de omgevingsdiensten makkelijk informatie kunnen delen en uitwisselen vergt nog veel aan voorbereidingen en is niet klaar op de startdatum van de omgevingsdiensten. Daarom is gewerkt aan Het is een tijdelijke oplossing waarmee medewerkers die van de provincie komen zo nodig in de provinciale systemen kunnen blijven werken. De basis van het door toezichthouders gebruikte systeem MPM/WFM wordt bij de ODRA geplaatst. Consignatiedienst De zeven toezichthouders van de consignatiedienst zorgen buiten kantooruren voor de afhandeling van bedrijfsmeldingen, ongewone voorvallen, milieuklachten, meldingen over zwemwater, problemen met de eikenprocessierups en smogalarm. De consignatiedienst staat in verbinding met de piketdienst van voorlichting, zodat bij calamiteiten de Gelderse burger snel geïnformeerd kan worden. In 2012 is er een aantal incidenten geweest waaronder een zestal branden bij bedrijven die onder bevoegd gezag van de provincie vallen. In het HUP 2013 is brandveiligheid bij opslag daarom één van de aspecten waar extra aandacht aan wordt besteed. 8
De provincie probeert via voorlichting en afspraken met bedrijven waar veel meldingen optreden, te voorkomen dat de geconsigneerden op moeten treden. Ook omdat minder urgente klachten via S@men kunnen worden gemeld, is het aantal meldingen voor de consignatiedienst afgenomen. 2 Klachten Inwoners, bedrijven en instellingen kunnen klachten over hun omgeving indienen bij het Provincieloket. Klachten kunnen 24 uur per dag en 7 dagen per week worden ingediend. Dit kan telefonisch, digitaal via S@men, per e-mail, brief of per fax. Alle klachten worden in het systeem S@men geregistreerd en kunnen door de indiener van de klacht en bevoegde instanties worden gevolgd. Klachten die door een andere overheidsinstantie dan de provincie moeten worden behandeld zoals een gemeente of de luchtvaartinspectie worden via S@men doorgegeven. Klachten zwemwater, groene wetten, bodem, luchtvaart De klachten die zijn binnengekomen over bodemverontreiniging, zwemwaterkwaliteit en de groene wetten staan in het onderstaande overzicht weergegeven. Klachten Aantallen Zwemwater 104 Klachten en meldingen Boswet, Flora- en Faunawet en 62 Natuurbeschermingswet Bodem 87 Zwemwater De provincie houdt bij of er op het gebied van zwemwater gezondheidsklachten worden gemeld of dat er andere aanwijzingen zijn dat de waterkwaliteit achteruit gaat. Wanneer er iets met een zwemplaats niet in orde is, maakt de provincie dit ter plaatse bekend door middel van informatieborden. Groene wetten Opvallend was in 2012 dat er in een snel groeiend tempo meldingen en aangiften worden gedaan van van vernielingen, brandstichting en sabotage aan bijvoorbeeld jachthutten en voederplaatsen. Bodem Meldingen met betrekking tot bodem zijn zeer uiteenlopend van aard. Het varieert van het melden van illegale saneringen tot vragen over het mogen toepassen van grond door particulieren. Maar ook klachten over stank- en of stofvorming tijdens saneringen komen voor. Luchtvaart Een aanzienlijk deel van de klachten die bij het provincieloket binnenkomen, gaat over de luchtvaart. De klachten gaan veelal over het overvliegen van (snor)vliegtuigen. In 2009 is besloten te stoppen met de afhandeling van de luchtzijdige klachten, omdat de provincie geen bevoegdheid heeft daar tegen op te treden. Wel worden de luchtzijdige klachten gerubriceerd en ter afhandeling doorgezonden naar de bevoegde instanties: naar de KLPD luchtvaartpolitie en/of toezichthouders van de Inspectie Leefomgeving en Transport. Wanneer er sprake is van landzijdige klachten, wordt door de provincie een bezoek gebracht aan de (vermoede) locaties en als er overtredingen worden geconstateerd opgetreden. Ook is er de mogelijkheid om een zogenaamde TUG-ontheffing (tijdelijk en uitzonderlijk gebruik luchtvaartterrein) die een overtreder in de toekomst aanvraagt, niet te verlenen. 9
De Knorhof B.V., Gemeente Buren Klachten: 24 Meldingen: 24 Melders: 6 Bedrijf: Klachten: Actie bedrijf: varkenshouderij Directe omwonenden en bewoners van Erichem melden al jaren overlast door geur van mest en het houden van varkens. De revisievergunning is in 2011 in werking getreden. De voorgeschreven luchtwassers zijn eind 2011 en begin 2012 geplaatst en in bedrijf gesteld. Actie provincie: In het verleden is handhavend opgetreden. Dit heeft geleid tot terugloop van het aantal klachten en uiteindelijk tot de totstandkoming van de nieuwe revisievergunning. Hierin is onder andere de verplichting opgenomen om luchtwassers te plaatsen. De provincie ziet hierop toe. Nu de luchtwassers in werking zijn, is de geuremissie ten opzichte van 2011 verder afgenomen. Handelsonderneming Bas van der Stroom B.V., gemeente Buren Klachten: 53 Meldingen:51 Melders: 6 Bedrijf: Klachten: Actie bedrijf: verwerker van organisch afval, op- en overslag van diervoerdermeel. geuroverlast, het buiten de vergunning om stallen van voertuigen en vervoerbewegingen op het terrein en langs de openbare weg. Het bedrijf heeft vergunning aangevraagd en gekregen voor de op- en overslag van diermeel. Het heeft veel maatregelen getroffen om de overlast te voorkomen. Het opnames door naar de provincie. Ter hoogte van de weegbrug is een geluidscherm geplaatst en met de zakenrelaties zijn afspraken gemaakt over de handelswijze van het aankomende en vertrekkende verkeer. Daarnaast is de bedrijfshal geïsoleerd en is het dak gerepareerd om geluidoverlast te beperken. In de omgevingsvergunning is vermeld dat het parkeren buiten de inrichting buiten de reikwijdte van die omgevingsvergunning valt en dat parkeren binnen de inrichting is toegestaan. Actie provincie: Het bedrijf wordt periodiek gecontroleerd om, te bepalen of voorschriften worden overtreden. Dat gaf in 2012 geen aanleiding tot optreden. Een groot deel van de klachten ging over het parkeren van voertuigen en de vervoersbewegingen op het terrein en op de openbare weg. Op 11 december 2012 is er een brief naar een van de klagers gestuurd met een uitleg over de vergunningsvoorschriften. Daarbij is ook aangegeven dat voor overlast door parkeren buiten de inrichting men zich moet wenden tot de gemeente Buren. Gieterij Doesburg B.V., Gemeente Doesburg Klachten: 33 Meldingen:23 Melders:18 Bedrijf: Klachten: Actie bedrijf: ijzergieterij De klachten hebben met name betrekking op geur en geluid en in mindere mate op stof. De hoeveelheid klachten is afgenomen ten opzichte van 2011. Het bedrijf wordt over iedere klacht geïnformeerd waarna door het bedrijf intern wordt gecontroleerd in hoeverre de oorzaak van de klacht te relateren is aan het productieproces. Actie provincie: In 2012 zijn bij het bedrijf emissiemetingen verricht en controles uitgevoerd. Daarbij zijn overtredingen van de geurvoorschriften bij een puntbron vastgesteld. De andere puntbronnen die zijn gemeten gaven geen overschrijding van de norm. In 2013 worden hercontroles uitgevoerd om te bepalen of deze overtreding is opgeheven. Ook zijn bij het bedrijf in 2012 geluidmetingen verricht. De eerste keer is een geringe overtreding van de geluidvoorschriften vastgesteld. De tweede geluidmeting voldeed niet aan de kwaliteitseisen, maar gaf geen overschrijding van de norm. De controlemeting in 2013 gaf evenmin een overschrijding. Daarnaast wordt in 2013 in samenspraak met de omwonenden, de gemeente en de GGD de situatie rond de geur- stof en geluidsoverlast nader beschouwd. 12
Nannoka Vulcanus Industries B.V., Gemeente Doetinchem Klachten: 83 Meldingen: 78 Melders: 31 Bedrijf: Klachten: Actie bedrijf: ijzergieterij De klachten hebben met name betrekking op geur en in mindere mate op geluid/trillingen en rook- en/of stofoverlast. De klachtensituatie is hiermee vergelijkbaar en onverminderd ten opzichte van 2011. Het bedrijf tracht de vergunning met de haar beschikbare middelen na te leven. Nog onduidelijk is of deze middelen afdoende zijn om dit te kunnen bewerkstelligen. Het bedrijf is nog steeds bezig met het voorbereiden van een revisievergunning. Dat de vergunningaanvraag nog niet definitief is ingediend hangt samen met de vraag hoe de provincie de geurvoorschriften in gaat vullen. Het bedrijf wil parallel aan de overleggen over de vergunningaanvraag, starten met een proef van injectie van een kalkabsorptiemiddel in de koepeloven om daarmee maatregelen voor geurreductie te realiseren. Het hoopt daarmee te kunnen voldoen aan de geldende geurvoorschriften voor de koepeloven. Daarnaast heeft het bedrijf in mei 2012 een aanvang genomen met invoering van een anorganisch bindmiddel in het zandsysteem om daarmee een geurreductie te bereiken bij het koeltraject. Actie provincie: Een Last onder dwangsom voor overtreding van de geurvoorschriften van de koepeloven is verbeurd, maar (nog) niet geïnd. Het bedrijf krijgt de gelegenheid om de voorgenomen maatregelen (kalkabsorptie)door te voeren. Aan een Last onder dwangsom voor het aanbrengen van terreinverharding (ter voorkoming van ophoping en mogelijke verwaaiing van stof van het buitenterrein) is inmiddels voldaan. Het bedrijf heeft de vereiste terreinverharding aangebracht. De Last onder dwangsom voor het Oplosmiddelenbesluit is komen te vervallen als gevolg van het wegvallen van de wettelijke grondslag. Door uitbesteding van dompelwerk blijft Vulcanus op dit moment onder de drempelwaarde voor de (rapportage)eisen voor het gebruik van oplosmiddelen, zoals deze intussen in het Activiteitenbesluit zijn opgenomen. Door de provincie zijn de geurvoorschriften van de omgevingsvergunning voor milieu ambtshalve geactualiseerd. De rechtbank heeft in juni 2013 het beroep dat het bedrijf hierop heeft ingesteld gegrond verklaard en het besluit vernietigd. De provincie beraad zich op de te ondernemen actie. Sonac Vuren B.V., Gemeente Lingewaal Klachten: 45 Meldingen:44 Melders: 14 Bedrijf: Klachten: Actie bedrijf: verwerken van dierlijke producten zoals beenderen tot nuttige ingrediënten De klachten hebben betrekking op geur. In vergelijking met 2011 is het aantal klachten verdubbeld. De meeste overlast ondervinden omwonenden in Brakel. De belangrijkste oorzaak van de klachten in het verleden, die door de schrootdroger (één van de procesonderdelen van de centrale ontvettingsfabriek) werd veroorzaakt, zijn vervallen. Wat overblijft (of naar de voorgrond is getreden) zijn de klachten over een weeïge lucht. Dit wordt veroorzaakt door geuremissie van de eiwitextractiefabriek. Ondanks het feit dat uit de laatste geurmetingen blijkt dat Sonac voldoet aan de geuremissie-eisen uit de geldende vergunning, blijft het bedrijf actief om te proberen de overlast terug te brengen. Het bedrijf hoopt in 2013 een belangrijke slag te maken met geurreductie door een vacuümfilterinstallatie in de eiwitfabriek te vervangen door separatoren. Daarnaast wordt constant gewerkt aan het optimal afzuigingen van installatieonderdelen, waarmee debieten en daarmee stank in de omgeving gereduceerd kan worden. Actie provincie: Toezicht van de provincie houdt afstemming met Sonac over de lopende verbeteracties met als doel de geuroverlast te verminderen. Daarnaast blijft Bureau milieumetingen van de Provincie steekproefsgewijs geurmetingen uitvoeren ter controle van de geuremissie-eisen van de geldende vergunning. 13
Kartingbaan Eefde V.O.F., Gemeente Lochem Klachten: 175 Meldingen:170 Melders: 45 Bedrijf: Klachten: Actie bedrijf: kartingbaan De klachten van omwonenden betreffen vooral geluidoverlast. De exploitant heeft een door de provincie goedgekeurd geluidmonitorings- en registratiesysteem om zelf de vergunningvoorschriften te controleren. De meetresultaten zijn direct af te lezen. Karts worden van de baan gehaald indien het systeem aangeeft dat de geluidbelasting te hoog is. De motoren van de karts worden onderhouden en afgesteld zodat luchtemissie wordt geminimaliseerd. Actie provincie: Op de naleving van de vergunning wordt toegezien. Op basis van klachten is extra aandacht besteed aan de naleving van de vergunning. Ter controle van de geluidvoorschriften zijn geluidmetingen uitgevoerd en zijn de registratiegegevens van het geluidmonitoringssysteem geanalyseerd. Op basis van de registratie is het, met uitzondering van enkele momenten begin juli, onwaarschijnlijk dat geluidgrenswaarden van de vergunning zijn overschreden. Ten aanzien van de luchtkwaliteit zijn geen overtredingen geconstateerd. In overleg met de gemeente wordt gewerkt aan een nieuwe integrale gebiedsontwikkeling, waar alle betrokkenen (Kartbaan en omwonenden) bij zijn betrokken. Plomp en Zn, Gemeente Neerijnen Klachten: 50 Meldingen: 40 Melders: 18 Bedrijf: Klachten: Actie bedrijf: Houtverspaander, -verwerker. De klachten betreffen geur-, stof- en geluidoverlast. Het bedrijf heeft in 2011 al maatregelen getroffen om geluidsoverlast aan te pakken. In 2012 heeft het bedrijf de plaatsing van een luchtwasser op het dak voorbereid om daarmee voor 1-1-2013 aan de eisen van de nieuwe vergunning te voldoen. Actie provincie: Op de naleving van de vergunning wordt toegezien. De inspanning van de provincie was in 2012 vooral gericht op het in werking laten treden van de nieuwe milieuvergunning, het voorkomen van (nieuwe) juridische (handhavings)procedures en bestaande handhavingsprocedures af te sluiten. Hiervoor is door de provincie intensief overleg gevoerd met omwonenden en het bedrijf. Toezicht op stofbeperkende maatregelen en good housekeeping waren in 2012 aandachtspunten. Daarnaast is extra aandacht besteed aan het zoveel mogelijk direct verifiëren van klachten in het kader van het klachtenonderzoek. De provincie stemt de uitkomsten van het klachtenonderzoek goed af met het bedrijf. Hierbij is ook aandacht voor het feit dat klachten mogelijk ten onrechte aan Plomp toegeschreven worden. Gert M afvaldiensten, locatie Hopeseweg, gemeente Scherpenzeel Klachten: 25 Meldingen: 10 Melders: 4 Bedrijf: Klachten: Actie bedrijf: op- en overslag bsa, hout/groenafval met name illegale uitbreiding inrichting In december 2012 heeft het bedrijf de betreffende activiteiten beëindigd op deze locatie door verhuizing naar een locatie in Woudenberg. Actie provincie: Op de naleving van de vergunning wordt toegezien. Aanschrijving om de activiteiten binnen de eigen inrichting uit te voeren zodat de genoemde overlast wordt beperkt. Door de verhuizing wordt de overlast opgelost. 14
GMB BioEnergie Zutphen B.V., Gemeente Zutphen Klachten: 23 Meldingen: 22 Melders: 18 Bedrijf: Klachten: Actie bedrijf: composteerinrichting De klachten betreffen geuroverlast. In 2012 is de nieuwe revisievergunning in werking getreden. GMB heeft systematisch inzicht in de werking van de luchtbehandelingsinstallaties en laat zelf geurmetingen verrichten. Bij overschrijding van de vergunde geuremissie worden (structurele) maatregelen getroffen. Bij klachten onderneemt GMB direct actie. De klachten over geurhinder zijn naar alle waarschijnlijkheid veroorzaakt door een minder goed werkend biofilter in de luchtbehandelingsinstallatie als gevolg van rookschade door brand in november 2011, en in de periode rond de vervanging van het biofiltermateriaal.daarnaast is door vorstschade aan dak en ventilatiekanalen onbedoeld ongereinigde lucht vrijgekomen. De daken en ventilatiekanalen zijn geïnspecteerd en gerepareerd. Een aantal toegeschreven klachten is niet precies te herleiden naar GMB. Actie provincie: Op de naleving van de vergunning wordt toegezien. Elke klacht wordt direct opgepakt en gecommuniceerd met GMB. Tevens is de afhandeling van de klachten vaak telefonisch teruggekoppeld met de melder. 3 Milieu Toelichting In dit hoofdstuk zijn de handhavingstaken toegelicht die de provincie uitvoert in het kader van de Wet milieubeheer (Wm), het Vuurwerkbesluit, het Besluit milieuverordening. Ook de milieurapportages die bedrijven maken in het kader van de PRTR (Pollutant Release and Transfer Register) worden gecontroleerd. De provincie houdt ook toezicht bij een klein deel van de bedrijven waarvoor gemeenten het Wabo bevoegd gezag is, maar waarvoor de provincie bevoegd is een verklaring van geen bedenkingen (vvgb) af te geven, hier toezicht op te houden en zonodig handhavend op te treden. Het gaat om bedrijven waarvoor de provincie voor de komst van de Wabo bevoegd gezag was, maar waarvoor het bevoegd gezag met de inwerkingtreding van de Wabo overgegaan is naar gemeenten. In dit hoofdstuk wordt daar geen onderscheid in gemaakt. De planning is dat op 1-1-2014 de handhavingsbevoegdheid volledig over gaat naar gemeenten, omdat dan in heel Nederland Omgevingsdiensten zijn opgericht. Uitgevoerde controles bij bedrijven De controles worden uitgevoerd conform het handhavingsbeleid milieu. De provincie is bevoegd gezag voor de meer complexe, potentieel milieubelastende bedrijven en een groot deel van de bedrijven die afvalstoffen be- of verwerken. 15
Soort controle 2008 2009 2010 2011 2012 Aantal bedrijven (*) 567 562 521 (134) 544 (214) 542 (214)* Preventieve controles 1256 1106 930 886 505 Repressieve controles 301 172 159 167 144 Voornemens Last onder 50 40 50 41 58 dwangsom / bestuursdwang Beschikkingen 26 26 46 37 35 Vigerende gedoogbeschikkingen 6 11 8 8 op 31-12 Beoordelingen E-PRTR-Verslagen 67 75 75 156 153 + milieuverslagen Klachten 1628 1348 998 956 925 * tussen haakjes staat het aantal bedrijven waarvoor de provincie Wabo-bevoegd gezag was in het verslagjaar. De afname van het aantal preventieve controles wordt met name veroorzaakt door het gegeven dat deze controles deels anders worden ingericht en geregistreerd. Tijdens een controlebezoek worden meestal meerdere milieuaspecten gecontroleerd die gebundeld worden in een 'project'. Vooral bij complexere inrichtingen waar veel milieu-items kunnen spelen, bestaan de projecten uit meerdere componenten. Als er overtredingen worden geconstateerd, vindt er een hercontrole plaats, waarbij regelmatig ook nog andere aspecten worden gecontroleerd. Dit wordt niet apart geregistreerd als preventieve controle. De laatste jaren wordt er meer tijd besteed aan administratieve controles, onder meer door de Europese regelgeving ten aanzien van de PRTR-verslagen (Pollutant Release and Transfer Register). Bedrijven moeten op basis van deze regelgeving een milieuverslag indienen die door de toezichthouder wordt gecontroleerd. Dit kan aanleiding zijn om bepaalde aspecten nader te onderzoeken. Realisatie KPI s milieu In bijlage 1 staat het resultatenoverzicht van de (Kritische prestatie Indicatoren), die als interne indicatoren worden gebruikt om te bepalen of de doelstellingen zijn gehaald. In deze paragraaf worden de van het reguliere milieutoezicht- en handhaving toegelicht. Via het HUP, dat een uitwerking is van het handhavingsbeleid, wordt per jaar vastgesteld met welke bezoekfrequentie een bedrijf wordt bezocht. De bezoekfrequentie is gebaseerd op een combinatie van de potentiële milieurisico de negatieve effecten optreden, en het naleefgedrag van het bedrijf in de afgelopen twee jaar. De doelstelling is om in 90% van de gevallen de minimale geplande bezoekfrequentie te realiseren. In de onderstaande figuur zijn de resultaten van de afgelopen 3 jaar weergegeven. 16