Gemeente Rotterdam College van Burgemeester en Wethouders H.M. de Jonge Wethouder Onderwijs. Jeugd en Zorg Bezoekadres: Stadhuis Goolsingel 40 3011 AD Rotterdam Postadres: Postbus 70012 3000 KP Rotterdam SPA22: b.rowlinson(a)aqenda22-rotterdam.nl Website: www.rotterdam.nl E-mail: dimbsd@rottendam.nl Fax:010-267 35 60 Inlichtingen: P. Weijers/J. Clement Telefoon: 010-498 4138 Dienst: MO Kenmertc: 15MO06984 /1655525 Datum: 30 april 2015 Betreft: Kadernotitie Nieuw Rotterdams Welzijn 2016-2019 Geachte heer, mevrouw. Per brief van 24 december 2014 heb ik u verzocht om reactie op het kaderdocument "Nieuw Rotterdams Welzijn 2016-2019" aan de hand van een aantal vragen. Er zijn reacties van gebiedscommissies, belangengroepingen en welzijn- en zorgaanbieders ontvangen. Ik dank u hartelijk voor uw response en wil u hierbij van een reactie voorzien op uw advies. Ik constateer dat u instemt met de in het document beschreven vier basisfuncties van welzijn. Er is herkenning van de uitgangspunten, contouren en functies van het Nieuw Rotterdams Welzijn (NRW). Zorgen zijn aangegeven over de haalbaarheid van de ambities, maar ook over de verwachtingen van de kracht van de samenleving zijn uitgesproken. Veel van uw adviezen is bruikbaar voor de gebiedsgerichte invulling ter voorbereiding van de inkoop/subsidiëren. Voorbeeld hiervan zijn de vragen uit de consultatiebrief naar de Top3 van hoge en lage prioriteit in de gebieden, de kansrijke huizen van de wijk en de couleur locale. Gelet op de specifieke rol die SPA22 vervult geef ik u aan de hand van uw zeven adviezen mijn reactie. Advies 1: Om in samenhang met de vijf actieprogramma's een actieprogramma 'Mantelzorgers en Vrijwilligers' op te stellen. De vijf actieprogramma's dekken de belangrijkste prioriteiten van het College zoals vastgelegd in het coalitie-akkoord. Mantelzorg is in dit verband een belangrijk thema; met name voor het programma Langer Thuis. Daarom zal aan dit thema specifiek aandacht besteed worden in dit programma. Een groot deel van de Rotterdammers is ook vrijwilliger. Zij zijn daarom belangrijk voor Rotterdam alsmede voor de alle vijf programma's en komen daarom als een belangrijke rode draad terug in alle programma's terug. Daarom is het niet wenselijk om een apart actieprogramma vrijwilligers te ontwikkelen.
Advies 2: Om vanwege de leesbaarheid en duidelijkheid de belangrijkste begrippen te verduidelijken in de tekst dan wel in een voetnoot. Juist vanwege de leesbaarheid zijn de begrippen in een bijlage toegevoegd, zodat te allen tijde één begrip op één plaats gevonden kan worden. Advies 3: Breng in een keukentafelgesprek standaard de behoeften van mantelzorgers in kaart en biedt maatwerk aan de mantelzorger; dus niet alleen respijtzorg. Bij het breed vraagverhelderen komt de mantelzorger ook in beeld als onderdeel van het sociaal netwerk. Ook in het ondersteuningsplan wordt aandacht besteed aan de ondersteuning van mantelzorgers. Het is zeker van belang om de ondersteuning van mantelzorgers goed te regelen. Daarom zal in het kader van het programma 'Langer thuis' specifiek aandacht besteed worden aan de mantelzorgers en de noodzakelijke ondersteuning. Advies 4 + 5: - De borging van de sociale en fysieke toegankelijkheid van de Huizen van de Wijk te laten toetsen door WACA/GR. - Richtlijnen ontwikkelen voor hutzen van de wijk zodat ook kwetsbare mensen hier welkom zijn er en gebruik van maken. Binnen het Rotterdamse beleid is toegankelijkheid voor alle Rotterdammers, zowel fysiek als sociaal, een belangrijk aandachtspunt. Hieraan zal ook de nodige aandacht worden geschonken in gemeentelijke actieprogramma's (zoals Langer Thuis, Voor Mekaar en Veilig Thuis). Ten aanzien van dit advies nemen wij de van VGR ontvangen criteria voor fysieke toegankelijkheid mee bij de beoordeling van de toegankelijkheid van de Huizen van de Wijk. Advies 6: Om de veelzijdigheid van welzijn duidelijk naar voren te laten komen. De gemeente is van mening dat welzijn bijdraagt aan welbevinden van mensen op verschillende manieren. De uitwerking van welzijnsinzet is veelvormig: van vergroting van participatie en werk tot het beperken van individuele ondersteuning. Door bijvoorbeeld het vergroten van het sociale netwerk door sport, samen activiteiten te ondernemen of anderszins wordt het welbevinden verhoogd en de kans op eenzaamheid verminderd.
Advies 7: Om helder en duidelijk naar de Rotterdamse burgers te communiceren wat de gemeente van hen verwacht en waar zij naar toe kunnen met vragen over laagdrempelige inloop en ondersteuning. In alle gebieden zijn VraagWIjzers aanwezig. De gemeente bouwt het komende halfjaar al deze VraagWijzers om tot 14 verbrede VraagWijzers: één in elk gebied. Daar kunnen de bewoners fysiek terecht voor laagdrempelige inloop. Daarnaast is uiteraard 14010 als laagdrempelige telefonische voorziening voor alle Rotterdammers beschikbaar. Recent is de gemeente gestart met de campagne "hebbieeffe". Via deze publiekscampagne worden alle burgers geïnformeerde over de vernieuwingen van de decentralisaties. Wij verwachten dat met behulp van de organisatie van de VraagWijzers, 14010 en de publiekscampagne op een goede wijze voorzien te hebben in de communicatie naar onze burgers. Zoals u weet is met het kader nieuw Rotterdams Welzijn een start gemaakt met de transformatie. Uw vragen en opmerkingen kunnen bij de verdere uitwerking verwerkt worden. Ik zal ervoor zorgen dat enkele mensen van het team NRW een afspraak met u maken om deze punten met u te bespreken. Voor uw informatie heb ik de reacties van de gebiedscommissies en welzijnsinstellingen toegevoegd. Ik verwacht dat ik u met mijn reactie op uw brief op een voldoende manier geïnformeerd heb over uw advies. Met vriendelijke groet. ïnge Onderwijs, Jeugd en Zorg
Biilage: Consultatie NRW 2016-2019 - reacties Reacties zijn ontvangen van de volgende organisaties: Gebiedscommissies (14): Pernis, IJsselmonde, Prins Alexander (Groen Links), Hoogvliet, Rozenburg, Charlois, Hoek van Holland, Delfshaven, Overschie, Noord, Hillegersberg- Schiebroek, Centrum, Kralingen-Crooswijk, Feijenoord. Welzijn & Zorg: Radar Wmo diensten. Centrum voor Dienstverlening, SOL-Netwerk, Buurtwerk, DOCK, PIT010/B&A, TOS (Thuis op Straat), Welzijn Pernis, St. School Maatschappelijk Werk, Welzijn Noord, OpzoomerMee, St. JOZ (Jeugd op Zuid), RotterdamV, De Zonnebloem, Peuter en Co. Kwadraad, Parasolgroep IJsselmonde, Zowel!, Kinderparadijs Meidoorn Overig: Agenda SPA22, SamenOIO, House of Hope. Algemeen NRW voor consultatie aan de stad voorgelegd. We hebben reacties van burgers, gebiedscommissies, belangengroeperingen en welzijn- en zorgaanbieders ontvangen. De reacties zijn zorgvuldig verwerkt. Zorgen over de haalbaarheid van de ambities, de verwachtingen van de kracht van de samenleving baren zorgen vooral van de zijde van de gebiedscommissies en belangengroeperingen. Algemene conclusie: instemming met/herkenning van de uitgangspunten, functies en contouren nrw. Alleen de Zonnebloem vind dat vrijwilligersinzet volstrekt verkeerd begrepen wordt. Een belangrijk deel van de adviezen is voor de contouren nrw te specifiek. NRW is het inhoudelijk kader op basis waarvan de inkoopstrategie en de opdracht voor de aanbieders worden geformuleerd. Veel uit de adviezen is bruikbaar voor de gebiedsgerichte invulling ter voorbereiding van inkoop/subsidiëren. In de consultatiebrief is bijvoorbeeld gevraagd naar de top 3 van hoge/lage prioriteit in het gebied (op basis van de matrix met inzet in het gebied/wijk); de kansrijke huizen van de wijk en de couleur locale. Voorstel voor aanscherping/aanvulling NRW Op basis van input welzijnsaanbieders en belangenpartijen Welzijn als voorliggend, niet geïndiceerd veld gericht op opgaven wonen, zorg en participatie (werk) beschrijven. Sterker de brede inzet van welzijn benadrukken. Stip aan de horizon is de basisinfrastructuur, in de loop van de jaren wordt toegewerkt naar optimale samenwerking wijknetwerk, wijkteam (vraagwijzer) en de arrangementen. Uniformeren van samenwerkingsafspraken; Wijknetwerk = welzijn en bijdrage functies 1-3. Deze functies moeten bij en in relatie tot elkaar georganiseerd worden. Ook in relatie tot elkaar opdracht geven; Welzijn irt de kwetsbaren: duidelijk schetsen wat de bijdrage/aanvulling bij de arrangementen is. Ook in relatie tot Ivb, ggz problematiek. Aangeven dat welzijn dagbesteding, collectieve diensten voor deze groepen uitvoert; Welzijn ondersteunt de couleur locale. Opdracht geven dat welzijn ook de kleine spelers, relevant voor sociale samenhang en leefbaarheid in het gebied, ondersteunt. Daar waar organisatiekracht van bewoners en organisaties (vrijwilligers-, zelf en bewonersorganisaties, kerken) gering is. Couleur locale is aanvullend op het welzijnsaanbod en bereikt kwetsbare groepen; Scherper opnemen rol bij activering en toeleiding naar werk. Samenwerking met bedrijven, scholen mogelijkheden voor stages, werkervaringsplaatsen; Welzijnsorganisaties zien de samenwerking met zorgverzekeraars te algemeen beschreven. Aanscherping is gewenst; Aandacht voor zingeving, samenwerking met kerken; Meten zelfredzaamheid en participatie met de ZRM en P-ladder. Suggesties: effectmeting inzet groepsactiviteiten Buurtwerk Alexander, klanttevredenheid sociale effectmeter MOgroep, opinionmeter effect dienstverlening MOgroep;
Verschillende beelden van de 'huizen van de wijk', hangt samen met de scope van de betrokken organisaties. Dat varieert van herkennen van wat in nrw staat (Buurtwerk) tot het concept van laagdrempelige voorziening met weinig afstand tot de bewoner (House of Hope), buurthuis van de toekomst in combinatie met de 'kleine huizen van de wijk' (PIT010), Huizen van de Wijk koppelen aan de Multifunctionele Accommodaties met ondenwijs en koppelen aan scholen/kindcentra (Peuter & Co) en pleinen als huiskamer van de wijk (TOS). Concluderend is dat Huizen van de wijk een netwerk van grote en kleinere initiatieven en organisaties is. Waar de overheid een kleine of grotere rol heeft. De verschijningsvorm is afhankelijk van de mogelijkheden in de wijk. Het onderbrengen van de functionaliteiten, zoals beschreven in nrw, komen er in ieder geval terug. Aanscherping/aanvulling op basis van reacties van de gebiedscommissies Over het algemeen herkennen allen zich in de notitie NRW. Veel adviezen richten zich op de aandacht voor de consequenties van NRW voor de wijken in de inkoopstrategie en de opdrachten. Een aantal keer wordt aandacht gevraagd voor de ontwikkeling van de vraagwijzer (richting 1 per gebied, in de dg kantoor). Meer aandacht voor preventie en voor het faciliteren van de zelfredzame burgers die nodig zijn voor de civil society en voor wijken waar weinig zelfredzame burgers zijn; De rol van de gebiedscommissie is onderbelicht, proces van consultatie en samenwerking met de gebiedscommissies opnemen. Oa. onderwerpen zoals Eenzaamheid en Langer thuis; Bewonersinitiatieven: heldere afbakening ondersteuning van bewonersinitiatieven. Nu hebben Opzoomermee, welzijnsaanbieders en medewerkers van de gebiedsorganisatie een rol. De rol van welzijn is beperkt. Daar waar weinig initiatieven zijn, stimuleert welzijn bewoners en brengt hen in contact met vrijwilligers, sleutelfiguren en de juiste netwerken en organisaties. Welzijn ondersteunt niet bij het opstellen van een plan en de uitvoering ervan; a Men vraagt om een coördinator of regisseur van het informele- en formele wijknetwerk. Zodat ook het wijknetwerk als team werkt. Hij of zij brengt partijen regelmatig bijeen, zodat ze elkaar kennen, weten te vinden en van elkaar weten wat ze doen. Deze rol kan de sociaal makelaar op zich nemen. De regie op/samenwerking binnen het wijknetwerk wordt uitgewerkt met de convenanten volwassenen; Er wordt onvoldoende Ingegaan op het thema geestelijke gezondheidszorg (verslaafden dementerenden / psychosociaal beperkten) die een steeds groter beroep gaan doen op welzijn. Als gevolg van deze problematiek is meer inzet van welzijn nodig bij preventie & tijdig signaleren, activering & participatie en ondersteuning; Huizen van de wijk. Meerdere gebiedscommissies vinden dat het eigenlijk huiskamers van de wijk moeten zijn. Ook ontmoeten en versterken van wijknetwerken is meerdere malen benoemd. Ook de financiering is een belangrijk punt voor meerdere gebiedscommissies. Sociaal beheer en zelfbeheer is voor de ene gebiedscommissie ok, maar moet volgens een andere gebiedscommissie juist gecombineerd worden. Voorstel aanscherping/aanvulling NRW en Jeugd Welzijnsaanbieders Het belang van voldoende en goede stageplekken voor leerlingen uit het MBO is onmiskenbaar. Goede stageplekken vergroten de kans op toetreding tot de arbeidsmarkt. Ondernemers worden in het visiedocument genoemd als een belangrijke partner van het wijknetwerk en als partij van de 'civil society'. In de tekst wordt het belang van sociale ondernemers en hun positieve rol in de wijk voor stages en jongeren worden benoemd; Het belang van een doorlopende en samenhangend aanpak voor de ontwikkeling van kinderen naar pubers en jong volwassenen wordt volledig onderschreven. Alsmede het signaal om het jeugdveld goed integraal vorm te geven. De tekst van NRW wordt
hierop aangescherpt. De doorlopende lijn en een samenhangende aanpak wordt geborgd in de opdrachtverlening en de wijkprogrammering jeugd en het overkoepelend beleidskader jeugd. Het versterken van de verbinding en de samenhang tussen jeugdbeleid, onderwijs en jeugdhulp is een onderwerp dat met name op het terrein van het integraal beleidskader jeugd ligt; Verder uitwerken van het onderdeel jongerenwerk; Kinderwerk is een onderdeel van het NRW. Een verdere verkenning naar de mogelijkheden van vrijwilligers bij activiteiten voor kinderen wordt onderzocht; Tot slot wordt door enkele aanbieders verzocht de tekst te screenen op het consequent gebruik van terminologie (jeugdwerker vs jongerenwerker, rol van het jongerenwerk bij aanpak criminaliteit is met name preventief). Geb/edscomm/ss/es De gebiedscommissies onderstrepen het belang van een goede borging van de prioriteit jeugd voor de inkoopstrategie en de opdrachten. Op basis van de notitie NRW kunnen er anders dan de gewenste basisinfrastructuur nog geen uitspraken worden gedaan over de specifieke invulling en het behoud van voorzieningen in een specifiek gebied. Financiën welzijn Door de welzijnsaanbieders en de gebiedscommissies wordt verzocht een financiële paragraaf toe te voegen aan NRW. Daar wordt in voorzien. Opbrengst consultatie inkoopstrategie NRW op hoofdlijnen Bij het bepalen van de inkoopstrategie worden deze reacties mee gewogen. Ze leiden niet tot een aanscherping van de notitie NRW. De meeste gebiedscommissies en welzijnsaanbieders hebben antwoord gegeven op de vragen over de inkoopstrategie. Ook zijn er soms aanvullende adviezen gegeven. Meest voorkomende reacties van de gebiedscommissies: Ga door met huidige aanbieders en benader alleen nieuwe aanbieders als er nu ontevredenheid heerst. Voorkeur voor meerjarige termijn van verbintenis (4-6 jaar) om maatschappelijk gewenste resultaten daadwerkelijk te kunnen behalen. Bij vraag naar perceelindeling wordt vaak een indeling op wijkniveau voorgesteld, om recht te doen aan de verschillen tussen de wijken in een gebied. Verzoek om ruimte open te houden voor de lokale aanbieders initiatieven In de gebieden naast de inkoop bij grotere aanbieders. a Geef aanbieders de ruimte om vraaggericht in te kunnen springen op veranderingen in het gebied. Veelvuldig verzoek om betrokken te blijven worden bij de verdere Inkoop (het gesprek te blijven voeren). Verzoek om bij de inkoop rekening te houden met de schaal en het dorpse karakter van de buitengebieden. Lichte voorkeur voor inkoop door middel van subsidies. Als wordt gekozen voor aanbesteden, dan een milde vorm van aanbesteden. Meest voorkomende reacties van de welziinsaanbieders: Behoud het goede en benader alleen nieuwe aanbieders als er nu ontevredenheid heerst. Voorkeur voor meerjarige termijn van verbintenis (tenminste 3 jaar) om maatschappelijk gewenste resultaten daadwerkelijk te kunnen behalen; Maak onderscheid tussen grote aanbieders en kleine organisaties die door vrijwilligers worden gerund; Bedenk financiële prikkels die preventieve inzet stimuleren (bv. premie op niet doorverwijzen);
De 14 gebieden worden het meest gezien als logische geografische indeling van percelen. Wisselende adviezen over wel of geen integrale opdracht voor jeugd en volwassenen. Aanbieders jeugdwelzijn pleiten voor aparte opdracht. Aanbieders integraal welzijn pleiten voor een integrale opdracht voor een samenwerkingsverband breed zorg en welzijn op de langere termijn; Kpi's arrangementen ook gebruiken voor kpi's welzijn (daar waar zinvol natuurlijk); Prikkels voor samenwerking: couleur locale en wijkteam en wijknetwerk; Klant- en partnertevredenheid, outcome/sociale effecten monitor als instrument voor sturing op resultaten, maar daarnaast ook aandacht voor een kwalitatieve methode (omdat niet alles in cijfers is te vatten); Ruimte om de opdracht tussentijds bij te stellen; Wisselende voorkeur voor aanbesteden (maar dan wel onderhands) danwel subsidiëren; Suggestie voor een apart innovatieperceel, waarin de verbinding tussen welzijn, zorg en werk wordt gestimuleerd; Integrale outcome-financiering (stapeling Wmo, Zvw, participatiewet etc).