Iedereen in de KopGroep! Beleidsplan KopGroep KopGroepBibliotheken Bibliotheken 2017-2020
2
Inhoud Voorwoord 5 1 Iedereen in de KopGroep 6 2 Ontwikkelingen 7 3 Strategie 10 4 Lijn 1: Geef jeugd de toekomst 13 5 Lijn 2: Basisvaardigheden 16 6 Lijn 3: Fysieke en digitale bibliotheek 2.0 18 7 Organisatie en financiën 20 Bijlage A 22 Bijlage B 23 Colofon 24 3
4
Voorwoord De afgelopen beleidsperiode heeft KopGroep Bibliotheken een roerige tijd doorgemaakt. Er werden voorbereidingen getroffen voor een nieuwe centrale bibliotheek in Den Helder. Daarnaast kregen we in Hollands Kroon en Schagen te maken met beperkte financiële kaders. Deze ontwikkelingen verlangen een ander beleid. Tegelijkertijd vraagt de maatschappij om een bibliotheek die zich in snel tempo transformeert van uitleenbibliotheek naar een moderne bibliotheek 2.0. Van klassieke uitleenfunctie naar een maatschappelijke en educatieve bibliotheek. Een plek voor ontmoeting, informatie, verdieping en uitwisseling. Als waarnemend directeur ben ik blij dat dit beleidsplan er ligt. We gaan een nieuwe fase in. Bijeenkomsten met de portefeuillehouders in onze vier gemeenten hebben opgeleverd dat we wensen, verwachtingen en mogelijkheden met elkaar hebben afgestemd. KopGroep Bibliotheken gaat een andere koers varen. Mark Deckers heeft als strategisch adviseur een belangrijke bijdrage geleverd bij de ondersteuning van dit traject en de totstandkoming van het plan dat u nu in handen heeft. Geef jeugd de toekomst is een belangrijk doel dat breed wordt gedragen. Onze afdeling educatie is met behulp van coaching en training goed voorbereid om dit te bereiken. We maken de omslag van aanbodgericht naar vraaggericht werken en zijn beter zichtbaar op de scholen. Recente cijfers wijzen erop dat het voorkomen en bestrijden van laaggeletterdheid actueler is dan ooit: basisvaardigheden vormen een tweede doel voor de komende vier jaar. Zonder uit het oog te verliezen dat ons derde doel: de fysieke en digitale bibliotheek 2.0 een belangrijk onderdeel is van het nieuwe beleid. In dit plan hebben we onze strategische lijnen voor de komende vier jaar in kaart gebracht. We zijn blij met het resultaat, maar horen ook graag uw opmerkingen en commentaar. Samen met alle belanghebbenden werken we hard aan een bibliotheek die goed is voorbereid op de toekomst! Jacinta Krimp, waarnemend directeur 5
1 Iedereen in de KopGroep! Bibliotheken zijn al decennia lang van vaste waarde in de samenleving. Veelal opgericht begin 20e eeuw met de gedachte van volksverheffing. Industriëlen, kerkgenootschappen en de maatschappijen tot Nut van het Algemeen investeerden op deze manier in de samenleving. In de loop van de 20ste eeuw ontwikkelden openbare bibliotheken zich tot professionele organisaties. Waar een bibliotheek tijden lang equivalent was aan het lenen van boeken, zien we de afgelopen jaren een stevige transitie. Nieuwe waarden komen de bibliotheek binnen: waarden die gericht zijn op ondersteuning van participerende burgers. Met nog steeds taal- en leesbevordering hoog in het vaandel. De lokale verankering speelt een belangrijke rol. Een goed voorbeeld is de totstandkoming van School 7 in Den Helder: drie partijen die onder één dak zitten. De bibliotheek, de volksuniversiteit en de historische vereniging die gezamenlijk activiteiten ontwikkelen en de huiskamer van de stad zijn geworden. De bibliotheek transformeert tot kenniswerkplaats van en voor participerende burgers. Wie mee wil doen in deze samenleving kan altijd terecht bij de bibliotheek. Van basisvaardigheden als lezen en schrijven tot een programma voor een leven lang leren. Investeren in je eigen vaardigheden is investeren in de toekomst. Kop- Groep Bibliotheken wil daar de komende jaren sterk op inzetten. 6
2 Ontwikkelingen Participatiemaatschappij en de nieuwe rol van lokale overheid De verzorgingsstaat verandert in een participatiesamenleving. De drie decentralisaties in het sociaal domein per 1 januari 2015 onderstrepen dit en zijn op gemeente- en wijkniveau geïmplementeerd. De bankencrisis, die flinke negatieve gevolgen had voor het gemeentefonds, heeft het proces waarin burgers zelf aan zet zijn versneld. Hoewel onze leefomgeving steeds globaler wordt, acteren we steeds vaker lokaal. Juist omdat op lokale schaal andere oplossingen mogelijk zijn. Burgerinitiatief ondergaat een herwaardering. En klein wordt het nieuwe groot. Netwerksamenleving Er liggen pittige opgaven in de Kop van Noord-Holland. Met name Den Helder en Texel zullen de komende decennia vergrijzen en krimpen. Voor omliggende gemeenten geldt dat zij (nog) geen krimp kennen en dat vergroening en vergrijzing vooralsnog in balans zijn. Ook is er sprake van veel dorpskernen, dus is het een uitdaging om met de beschikbare budgetten leefbaarheid te borgen. En hoewel Nederland voorzichtig uit de crisis krabbelt staan budgetten nog steeds onder druk. Er is weinig financiële speelruimte. Alle reden om samenwerking en co-creatie met burgers te gebruiken als katalysator voor veranderingen. De netwerksamenleving zal meer ruimte krijgen. 7
Kennissamenleving De genoemde ontwikkelingen doen een beroep op de zelfredzaamheid van burgers. Een deel van onze inwoners kan hier wel wat hulp bij gebruiken. Lang niet iedereen kan bijvoorbeeld goed omgaan met de digitale ontwikkelingen. 1 op 9 Nederlanders is laaggeletterd, waarvan 1 op de 5 ouderen en op 1 op de 4 langdurig werklozen. Het is niet alleen een probleem van vorige generaties, want maar liefst 14% van onze 15-jarigen is laaggeletterd. Zo n 3 à 4 miljoen Nederlanders kan niet goed omgaan met een pc of tablet en de helft van alle mensen die belastingaangifte doet, laat zich daarbij helpen. Het is dan ook niet vreemd dat scholen extra inzet plegen op taalonderwijs. Bij volwassenen doen vluchtelingen en statushouders een extra beroep op de capaciteit om Nederlands te leren. Digitale samenleving In 2010 werd de eerste ipad geïntroduceerd. En in 2015 heeft meer dan 70% van alle huishoudens een tablet. WiFi is voor velen een basisvoorziening geworden. We staan in verbinding met de hele wereld en informatie laat zich sneller delen dan ooit. In onze digitale samenleving is het een basisvoorwaarde voor ons bestaan geworden om goed te kunnen omgaan met alle informatie. Met 21st century skills als creativiteit, innovatie en mediawijsheid gaan wij de toekomst in. Docenten op YouTube die goed uitleggen, worden kijkcijferhits. En bibliotheken kennen naast hun gedrukte boeken tegenwoordig ook een flink aanbod aan e-books. 8
ONTWIKKELINGEN digitalisering taalontwikkeling jeugd participatie sociaal domein beleving laaggeletterdheid e-overheid vluchtelingen leven lang leren netwerkmaatschappij burgerinitiatief VISIE Een leven lang leren! We dagen iedereen uit zich te ontwikkelen, mee te doen in de maatschappij, anderen te ontmoeten, cultuur te beleven en kennis op te doen. Geef jeugd de toekomst Partner voor het onderwijs in lezen en mediawijsheid Basisvaardigheden Partner in zelfredzaamheid Fysieke en digitale bibliotheek 2.0 Modern spreidingsbeleid 9
3 STRATEGIE De maatschappij verandert, de bibliotheek verandert mee De veranderende maatschappij vraagt om een veranderende bibliotheek. Maar wel een bibliotheek die blijft werken vanuit een eigen visie. In die visie staat centraal dat mensen zichzelf blijven ontwikkelen door kennis op te doen, door cultuur te beleven of door anderen te ontmoeten. Voor de komende periode is samen met de gemeenten Den Helder, Texel, Schagen en Hollands Kroon gekozen voor drie strategische lijnen: 1. Geef jeugd de toekomst 2. Basisvaardigheden en de 3. Fysieke en digitale bibliotheek 2.0 Strategische doelstellingen Op het geheel van strategische lijnen zijn forse ambities afgesproken. Als kerndoel geldt dat de bibliotheek zich in de komende jaren versterkt als netwerkpartner. En die samen met veel verschillende partijen én samen met burgers invulling geeft aan de maatschappelijke vraag om burgers te laten deelnemen aan de samenleving. Ook hier is samen met de gemeenten gezocht naar goede onderliggende afspraken. Op pagina 12 staan de doelen voor de vier gemeenten gezamenlijk. Bijlage B geeft een uitsplitsing per gemeente van inspannings- en resultaatverplichtingen. 10
STRATEGISCHE LIJNEN Geef jeugd de toekomst Basisvaardigheden Fysieke en digitale bibliotheek 2.0 Partner voor het onderwijs op het gebied van leesbevordering, leesplezier, informatievaardigheden en mediawijsheid Voorkomen van laaggeletterdheid en digibetisme op jonge leeftijd Structureel samenwerken In co-financiering met VVE en onderwijs Leeseducatie als onderdeel van cultuureducatie Mee (blijven) doen aan de samenleving met extra aandacht voor laaggeletterden en ouderen Realiseren van een Taalhuis: Netwerk van partners en burgers die ondersteuning bieden rond taal Mogelijke uitbouw met partners rond de thema s financiën, opvoeding en gezondheid Programma s voor digitale vaardigheden Modern spreidingsbeleid in gedifferentieerde vorm Werkplaats van de samenleving Bij voorkeur met partners Prettige openbare verblijfplaats Differentiatie in activiteiten Podium voor culturele activiteiten Programma s in co-productie met instellingen en in co-creatie met burgers Afgestemde fysieke en digitale collectie De strategische lijnen zijn onderling verbonden en versterken elkaar. Nieuwe servicepunten verbinden we graag aan scholen. Trainingen en basisvaardigheden doen we in de fysieke bibliotheek. 11
KERNDOEL 2019 De bibliotheek is een netwerkpartner die samen met veel verschillende partijen invulling geeft aan de vraag om burgers goed te laten deelnemen aan de samenleving! PROGRAMMADOELEN Geef jeugd de toekomst Basisvaardigheden Fysieke en digitale bibliotheek 2.0 12.600 kinderen nemen via 79 scholen deel aan de Bibliotheek op School (dbos) Verdubbeling deelname BoekStart in de Kinderopvang Den Helder en Texel VVE-programma in Den Helder Pakket op maat voor voortgezet onderwijs voor Texel en Den Helder Taalhuis 100% van de cursisten van taalaanbieders maakt kennis met de bibliotheek 80 vrijwillige maatjes Programma s rond digitale vaardigheden zoals Digisterker, Klik & Tik en oefenen.nl 17 vestigingen conform schillenmodel 6 nieuwe servicepunten 704.500 bezoekers 1.015.000 uitleningen 101.500 uitleningen e-books 42.750 leden Samenwerking met partners Ruimte om te investeren in de werkplaats van de samenleving 12
4 LIJN 1: GEEF JEUGD DE TOEKOMST De laaggeletterden van de toekomst zitten vandaag op school. 14% van de 15-jarigen geeft aan moeite te hebben met lezen. Het is niet voor niets dat het onderwijs in de volle breedte extra aandacht besteedt aan taalontwikkeling. KopGroep Bibliotheken ondersteunt scholen daarbij met materialen en advies op maat. Doorgaande lijn Wij gaan in onze dienstverlening uit van een doorgaande lijn van 0-12 of 0-18 jaar. In overleg met de gemeenten wordt daar structureel maar gedifferentieerd invulling aan gegeven. We willen taalachterstanden op jonge leeftijd tegengaan en kinderen laten opgroeien tot informatievaardige en mediawijze volwassenen. Dat doen we uiteraard niet alleen. Er is een ketenverantwoordelijkheid waarbij ouders, onderwijs, gemeenten, bibliotheek en andere partijen elkaar de hand geven en hier samen invulling aan geven. 13
Bibliotheken werken provinciaal en landelijk samen en hebben verschillende lijnen ontwikkeld: BoekStart: voor de allerjongsten, gericht op ouders via consultatiebureaus en op kinderen via de kinderopvang Bibliotheek op School PO: gericht op het maken van leeskilometers, leesplezier en leeseducatie als onderdeel van cultuureducatie, ondersteund met schoolcollecties Bibliotheek op School VO: gericht op behoud van leesplezier, aangevuld met informatievaardigheden en mediawijsheid KopGroep Bibliotheken maakt gebruik van deze landelijke en provinciale innovaties! BoekStart In alle gemeenten wordt gewerkt met BoekStart. Dit is een stimuleringsprogramma voor ouders met pasgeboren baby s. Ouders krijgen drie maanden na de geboorte een brief waarmee ze een BoekStartkoffertje kunnen ophalen in de bibliotheek. Zo worden ouders vroegtijdig gewezen op het belang van voorlezen en een goede taalontwikkeling. In de bibliotheken zijn veel materialen voor jonge kinderen beschikbaar. Uiteraard is het de bedoeling om zoveel mogelijk ouders en kinderen lid te laten worden van de bibliotheek. Dit programma wordt in de komende periode gecontinueerd. BoekStart in de kinderopvang Dit is een extra pakket dat wordt ingezet in de gemeenten Den Helder en Texel. Naast een directe benadering van ouders kan de bibliotheek ook in de kinderopvang veel betekenen. In dit programma worden medewerkers van de kinderopvang getraind in het gebruik van en kennis over speciale materialen voor peuters en kleuters. Ook geven bibliotheekmedewerkers hierover ouderavonden. De kinderopvang krijgt verder een speciale BoekStarthoek met een eigen collectie, zodat kinderen ook daar goede taalmaterialen hebben. Verder is er een pakket aan promotiematerialen voor ouders beschikbaar. Doe de Bieb op School Modules BIEB EXTRA Klasse!Pas Netwerk leescoördinatoren Nieuwsbrief Adviesgesprek Doelen en jaarprogramma in samenwerking met de leescoördinator Voor elke groep: een leesbevorderingsactiviteit of activiteit rond informatievaardigheid 10 uur per 100 leerlingen voor ondersteuning door bibliotheekconsulent SCHOOLCOLLECTIE School leent collectie van 3 boeken per leerling of themacollecties op aanvraag. COLLECTIE 5,00 per leerling inclusief 4,50 per leerling EXTRA SCHOOLCOLLECTIE School leent collectie van 5 boeken per leerling. BIEB TOTAAL 4,00 per leerling Klasse!Pas Netwerk leescoördinatoren Nieuwsbrief Adviesgesprek Doelen en jaarprogramma in samenwerking met de leescoördinator Voor elke groep: een leesbevorderingsactiviteit of activiteit rond informatievaardigheid inclusief SCHOOLCOLLECTIE School leent collectie van 3 boeken per leerling of themacollecties op aanvraag. COLLECTIE 4,50 per leerling EXTRA SCHOOLCOLLECTIE School leent collectie van 5 boeken per leerling. BIEB PAS + Klasse!Pas Netwerk leescoördinatoren Nieuwsbrief Adviesgesprek 1,50 per leerling COLLECTIE Leerkrachten lenen met hun Klasse!Pas in de bibliotheek (maximaal 35 materialen voor 6 weken). De prijzen zijn exclusief BTW 14
VVE-programma Den Helder Vanuit de VVE-middelen investeert de gemeente Den Helder naast bovengenoemde twee programma s nog in een aanvullend samenhangend programma voor de jongste kinderen. Dit is gericht op taalontwikkeling en mediawijsheid en omvat onder andere een boekenproject voor ouders en peuters, voorlezen in de kinderopvang, vertelkastjes en ondersteuning bij het gebruik van tablets en digitale media in de kinderopvang. Een grote wens van het onderwijs was om meer boekencollecties op de scholen te krijgen. In de komende jaren willen we op deze manier met 90% van de basisscholen gaan samenwerken. Dit vergt een aanzienlijke investering in schoolcollecties en bibliotheekconsulenten. Een majeure opgave waarin we samen met de gemeenten hebben gekeken naar de financiering hiervan. Deze opzet is alleen mogelijk door in de komende beleidsperiode te stoppen met de huidige jeugdbussen en deze te vervangen door schoolbibliotheken. Het ambitieniveau en tempo worden verder bepaald door de mate van samenwerking met onderwijs(koepels). Bibliotheek op School VO Opgroeien houdt niet op bij de basisschool. Taalvaardigheden moeten onderhouden worden en media- en informatievaardigheden worden steeds belangrijker. De komende beleidsperiode wil KopGroep Bibliotheken samen met een aantal scholen voor Voortgezet Onderwijs onderzoeken of er een verdere samenwerking kan worden ontwikkeld in de lijn van het basisonderwijs. Denk bijvoorbeeld aan speciale leesprogramma s in het VMBO, waar in het praktijkonderwijs 50% van de leerlingen laaggeletterd is. Maar ook bij HAVO/VWO zijn landelijk al goede voorbeelden bekend van programma s rondom informatievaardigheden en mediawijsheid. Bibliotheek op School PO Voor het basisonderwijs wordt ingezet op de Bibliotheek op School. Dit is een programma waar landelijk al meer dan 40% van de basisscholen aan mee doet. En dit terwijl het programma nog maar enige jaren loopt. Bibliotheek op School zet in op bibliotheekconsulenten op school en een passende collectie die op verschillende manieren kan worden ingevuld. De ambitie is om in twee gemeenten aan het eind van de beleidsperiode een overeenkomst te hebben voor een pakket aan dienstverlening. KopGroep Bibliotheken maakt de overgang van aanbodgericht naar vraaggericht werken. In afstemming met het onderwijs zijn een drietal modules samengesteld. 15
5 LIJN 2: BASISVAARDIGHEDEN Meedoen in de samenleving vraagt van burgers een aantal basisvaardigheden, zoals: lezen, schrijven, kunnen zoeken op internet en omgaan met je DigiD. Niet iedereen kan dat zelfstandig. Er zijn veel mensen en partijen die daarbij willen helpen en de bibliotheek kan de spin in het web zijn. Niet door zelf alle cursussen te geven of formulieren in te vullen. Maar door partners en burgers te verbinden om gezamenlijk hulp te bieden in deze snel veranderende samenleving. Geen dubbel werk, wel dubbel resultaat door samenwerking. KopGroep Bibliotheken zet in op drie lijnen: taalvaardig, digivaardig en speciale aandacht voor ouderen. De bibliotheek ziet een specifieke rol voor zichzelf als regisseur in de opzet van taalhuizen, binnen het bondgenootschap Geletterdheid en bij het organiseren van diverse cursussen. 16
Door groeiende samenwerking met maatschappelijke partners en burgers moet het mogelijk zijn om dat aanbod te verbreden en te versterken. De bibliotheek biedt haar ruimte aan voor deze activiteiten en wil op die manier initiatieven verbinden en beter zichtbaar maken. Voor ouderen geldt dat een prettig aanbod van klassieke bibliotheekdiensten, waar mogelijk gecombineerd met de ontmoetingsfunctie. Ook hier geldt dat samenwerking met partners tot meerwaarde leidt. Taalvaardig Digivaardig Ouderen De bibliotheek zorgt voor regie en uitvoering in het bondgenootschap Geletterdheid en is een prettige plek voor nonformeel leren. De bibliotheek is hét ondersteuningspunt voor de digitale overheid. De bibliotheek organiseert dit samen met betrokken burgers en samenwerkingspartners. De bibliotheek ondersteunt nonformeel maatschappelijke participatie. Taalhuizen Taalmaatjes Formulierenbrigade voor mensen die ondersteuning nodig hebben Ondersteuning AZC Cursus Klik & Tik voor eerste stapjes op het internet Cursussen Digisterker Omgaan met DigiD en digitale overheid Internetcursussen Tabletcafé s Groot-letter-boeken, luisterboeken en audiolezen Leestafel Internetcursussen en tabletcafé Spreekuren van partijen als Wonen Plus Welzijn, Visio en Sociale Wijkteams Nabijheid door servicepunten Bibliotheek aan Huis Samenwerking met burgers, UWV, ROC, AZC, Vluchtelingenwerk, IVC, Wonen Plus Welzijn en De Wering, de Belastingdienst, Sociale Wijkteams, Sociale Diensten, Zorginstellingen. 17
6 LIJN 3: FYSIEKE EN DIGITALE BIBLIOTHEEK 2.0 Veranderende functie van vestigingen Het spreidingsbeleid van de bibliotheek verandert mee met de veranderingen in de samenleving. Vestigingen zijn steeds minder het distributiepunt van boeken, maar steeds meer de huiskamer van de participatiesamenleving. Fysieke nabijheid is zowel voor de bibliotheek als voor de gemeente belangrijk, maar de vorm waarin dat gebeurt kan per gemeente verschillen. Er ontstaat een gedifferentieerd model van simpele maar praktische servicepunten tot prachtige vestigingen zoals School 7 in Den Helder. In de bijlage laten we middels een schillenmodel (bijlage A) zien waar in de komende beleidsperiode een bibliotheek aanwezig is. Ruime openingstijden zijn van vitaal belang. Dit doen we door zoveel mogelijk met samenwerkingspartners openstelling te realiseren. 18
Niet minder maar meer De komende periode zal KopGroep Bibliotheken niet op minder, maar juist op veel meer plekken aanwezig zijn. Deels komt dat door Bibliotheek op School, maar ook het netwerk van servicepunten wordt uitgebreid. Door verwerving van provinciale investeringssubsidie en lage exploitatiekosten is het mogelijk in deze beleidsperiode zes extra servicepunten te openen. Ook hierover is de bibliotheek in gesprek met het onderwijs. Daarmee blijft KopGroep Bibliotheken in alle gemeenten dicht bij de burgers. Leven lang leren Iets leren doen we allang niet meer alleen uit een studieboek: we leren van elkaar, we leren via YouTube en we bezoeken activiteiten. Leren is steeds vaker beleven. Een goed activiteitenaanbod, passend bij de grootte van de vestigingen is dan ook belangrijk. Ook hier geldt dat we graag gebruik maken van de talenten en kwaliteiten die in de samenleving aanwezig zijn. Zo ontstaat een mix van professioneel aanbod en activiteiten die georganiseerd worden via burgerparticipatie. Digitale bibliotheek De afgelopen jaren hebben de openbare bibliotheken in Nederland stap voor stap een betere positie gekregen in de digitale omgeving. In 2016 waren er ruim 12.000 e-booktitels beschikbaar voor bibliotheekleden. Deze e-books worden landelijk gefinancierd en zijn beschikbaar voor alle bibliotheken die deel uitmaken van het stelsel openbare bibliotheken. De VakantieBieb is in vakantieperiodes gratis beschikbaar met een beperkte hoeveelheid titels. Ongeveer 4 à 5 % van alle uitleningen (inclusief de VakantieBieb) is thans een e-book. Daarmee lopen bibliotheken in de pas met de ontwikkelingen bij boekhandels. Ook in de komende beleidsperiode zal KopGroep Bibliotheken het digitaal lezen ondersteunen en verder promoten. Digitaal lezen vervangt voor een deel het lezen van een fysiek exemplaar. De bibliotheek anticipeert daarop in haar collectievorming. 19
7 ORGANISATIE EN FINANCIËN Organisatorisch De ingeslagen weg -met nieuwe rollen voor de bibliotheek- is een wenkend perspectief voor de samenleving. Het vraagt een behoorlijke transitie van KopGroep Bibliotheken. Van instituut bibliotheek naar netwerkorganisatie. Het werken met samenwerkingspartners wordt ook de komende jaren nog verder uitgebouwd. Na jaren van professionalisering in de bibliotheekbranche, gaat gezocht worden naar herwaardering van burgerkracht. Het werk in de bibliotheek wordt meer divers. 20
Het aantal bibliotheekconsulenten op basisscholen zal flink toenemen. Maar ook voor de medewerkers in de vestigingen wordt meer gevraagd: meer programma s in de bibliotheek, meer partners, samenwerken met burgers en meer digitale vaardigheden. Voor beide is een uitgebreid scholingsprogramma ingericht. Financieel De financiële marges zijn uiterst smal. Voor gemeenten en voor bibliotheken. De transitie, zoals in dit beleidsplan wordt aangegeven, gaat uit van een financiële meerjarenafspraak per gemeente. Voor de meeste gemeenten geldt dat het budget bekend is. Op basis van subsidiebedragen en de afgesproken prestaties per gemeente wordt een meerjarenafspraak gemaakt. Op hoofdlijnen is hier overeenstemming over. Uiteraard moeten nog afspraken gemaakt worden over de nadere uitwerking per gemeente en het tempo van verandering. Burgerkracht en samenwerking in de ruimste zin van het woord, zijn de middelen die optimaal ingezet moeten worden om nieuw beleid mogelijk te maken. Ze zijn vaak niet te vinden op de begroting maar zijn onmisbaar in de financiële houdbaarheid voor het komende beleid. Traditionele gebruikersinkomsten zullen licht dalen. De bibliotheek verandert langzaam van iets waar men lid van is naar iets waar men een bijdrage aan levert. De grootste investeringen worden de komende periode gedaan op basisscholen in elke gemeente. Er worden collecties opgebouwd en er komen bibliotheekconsulenten op elke school. De financiering hiervan moet grotendeels komen uit vrijvallende exploitatiemiddelen door te stoppen met de jeugdbussen. Op schoolniveau wordt een jaarprogramma voor leesbevordering opgesteld, in nauwe samenwerking met de leerkrachten. Vraaggericht in plaats van aanbodgericht. De bibliotheekconsulent vervult hierbij een belangrijke rol. Net als in voorafgaande jaren betalen scholen een financiële bijdrage voor de uitvoering van programma s. Gezocht wordt naar incidentele projectsubsidies die passen bij ambities van gemeenten. Denk dan bijvoorbeeld aan afstemming rond het sociaal domein of ambities rond de Bibliotheek op School. 21
A BIJLAGE A: SPREIDINGSBELEID KOPGROEP BIBLIOTHEKEN Schil 1: Stads- en eilandsvestiging Schil 2: Kleine stad/wijk Schil 3: Dorp Schil 4: Servicepunten Inhoud Veel verblijfsmogelijkheden Voornamelijk professioneel personeel Professionele programmering in mix met burgerprogrammering Verblijfsmogelijkheden Mix van professioneel personeel en vrijwilligers Burgerprogrammering en af en toe professionele programmering Beperkte verblijfsmogelijkheden Vrijwilligers met ondersteuning van professioneel personeel Burgerprogrammering Afgestemd op doelgroepen, bijvoorbeeld volwassenen / jeugd / breng-haal Beperkte functionaliteit Mix van onbemand en vrijwilligers Den Helder Texel Schagen Hollands Kroon School 7 Texel Nieuw Den Helder Julianadorp Schagen Tuitjenhorn De Schooten t Zand Callantsoog Petten Waarland Anna Paulowna Hippolytushoef Niedorp Middenmeer Wieringerwaard Wieringerwerf Zes nieuwe servicepunten nog nader te bepalen Schil 5: Digitale Bibliotheek E-books, educatieve programma s, digitale content, reserveren in catalogus en ophalen in vestiging van keuze. 22
B BIJLAGE B: PRESTATIEOVERZICHT PER GEMEENTE Lijn 1: Geef jeugd de toekomst Lijn 2: Basisvaardigheden Lijn 3: Bibliotheek 2.0 Den Helder 0-18 jaar Boekstart Boekstart in de Kinderopvang VVE-programma 26 scholen dbos 1 School dbos VO Taalhuis Ondersteuning AZC Klik & Tik / Digisterker Internetcursussen Tabletcafé Spreekuren Basispakket ouderen 1 stadsvestiging 2 wijkvestigingen 1 servicepunt 400.000 bezoekers 330.000 uitleningen 14.250 leden 33.000 uitleningen e-books Texel 0-18 jaar Boekstart Boekstart in de Kinderopvang 8 scholen dbos 1 School dbos VO Taalhuis Klik & Tik / Digisterker Internetcursussen Tabletcafé Spreekuren Basispakket ouderen 1 eilandsvestiging 46.000 bezoekers 100.000 uitleningen 3.500 leden 10.000 uitleningen e-books Schagen 0-12 jaar Boekstart 19 scholen dbos Taalhuis Klik & Tik / Digisterker Tabletcafé Spreekuren Basispakket ouderen 1 kleine stadsvestiging 1 dorpsbibliotheek 4 servicepunten 172.500 bezoekers 320.000 uitleningen 12.000 leden 32.000 uitleningen e-books Hollands Kroon 0-12 jaar Boekstart 26 scholen dbos Basispakket ouderen 6 servicepunten 86.000 bezoekers 265.000 uitleningen 13.000 leden 26.500 uitleningen e-books 23
COLOFON tekst: Managementteam en Mark Deckers eindredactie: Anita Ruder fotografie: Druktemaker Media (blz. 2, 4, 15, 18, 20) ontwerp & uitvoering: Grafisch Centrum Eelan