Kadernota horecabeleid gemeente Heemskerk 2014 januari 2014
Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 Stand van zaken horeca Heemskerk 7 2.1 Inleiding 7 2.2 Omschrijving gemeente Heemskerk 7 2.3 Overzicht horeca-aanbod 7 2.4 Evaluatie aanbevelingen beleid 2002 10 Ruimtelijk beleid 11 Drank- en Horecawet 11 Paracommercialisme 11 Terrassen 12 Sluitingstijden 13 Activiteiten openbare weg 13 Speelautomaten 13 Bijzondere activiteiten in horeca-inrichtingen 13 Handhaving 14 2.5 Overige ontwikkelingen 15 2.6 Conclusie 15 3 Ruimtelijk beleid 16 3.1 Inleiding 16 3.2 Invulling ruimtelijk beleid 16 3.3 Gevolgen gewijzigde indeling 17 3.4 Locatie voor een grote horecagelegenheid 17 3.5 Aanbevelingen 17 4 Drank- en Horecawet 18 4.1 Inleiding 18 4.2 Vergunningplicht commerciële horeca 19 4.3 Paracommercialisme 19 4.4 Ontwikkelingen Drank- en Horecawet 20 Paracommercialisme 21 Uitbreiding verordenende bevoegdheid 21 Toezicht 21 4.5 Wet Bibob 22 4.6 Aanbevelingen 22 5 Wet op de Kansspelen 23 5.1 Inleiding 23 5.2 Regelgeving en beleid 23 5.3 Toekomstige ontwikkelingen 24 5.4 Aanbevelingen 24 6 Openbare ruimte 25 6.1 Terrassen 25 6.2 Sluitingstijden en convenant 25 6.3 Drugs 26 6.4 Aanbevelingen 26 7 Incidentele activiteiten 27 7.1 Incidentele activiteiten in een horeca-inrichting 27
7.2 Incidentele activiteiten buiten de inrichting 28 7.3 Aanbevelingen 28 8 Toezicht en handhaving 29 8.1 Inleiding 29 8.2 Toezicht Drank en Horecawet 29 8.3 Organisatie toezicht 29 8.4 Aanbevelingen 30 Geregistreerd onder nummer OD/2013/90799 Wettelijke grondslag: Drank- en horecawet 1-1-2013
1 Inleiding De gemeente wil aantrekkelijk zijn voor zowel bewoners, bezoekers en ondernemers. Om dit te bereiken is een gevarieerd voorzieningenaanbod nodig, waarbij ook de horeca een rol speelt. Het behoud van een kwalitatief goede en gevarieerde horeca is een voorwaarde om Heemskerk aantrekkelijk te houden. Hierin heeft zowel de overheid als de horeca een rol. De taak van de gemeente is primair het scheppen van kaders en condities waarbinnen horecaondernemers hun bedrijf kunnen exploiteren. Deze kaders en condities komen waar mogelijk tot stand in overleg met de horecaondernemers. Hierbij is het voor beide partijen van belang dat de regeldruk zoveel mogelijk binnen de perken wordt gehouden zonder dat dit afbreuk doet aan de kwaliteit van de horeca en de aantrekkelijkheid van de gemeente voor andere gebruikers zoals bewoners en bezoekers. Na vaststelling van de regels en condities is het aan de gemeente om hierop ook toezicht te houden en deze te handhaven. In 2002 heeft de raad horecabeleid vastgesteld. In deze nota is aandacht besteed aan de verschillende overheidsvelden die betrokken zijn bij het thema horeca. Deze aandacht richt zich onder andere op het ruimtelijk beleid, de regelgeving en het beperken van overlast vanuit en in de omgeving van horecagelegenheden. Een breed scala van ontwikkelingen leidt ertoe dat het beleid uit 2002 aan een actualisatie toe is. Het gaat daarbij onder andere om: - vernieuwde en toekomstige wetgeving op het gebied van ruimte, milieu en alcoholverstrekking; - de ontwikkelingen in de relatie tussen horecabeleid en openbare orde en veiligheid (geweld, vandalisme) en het alcoholmatigingsbeleid; - vermindering van administratieve lasten - beleid ten aanzien van paracommercie, sluitingstijden, terrassen, Wet op de kansspelen en dergelijke; - (toekomstige) toezicht en handhaving van horecagerelateerde regels. Vooralsnog is het niet de bedoeling om ten aanzien van de horeca een volledig nieuw beleid te gaan voeren. De ontwikkelingen leiden er echter toe dat het beleid op een aantal punten dient te worden aangepast. Hoewel uit de lijn in de verschillende hoofdstukken van het beleid 2002 het doel van het horecabeleid naar voren komt, wordt dit doel nu expliciet beschreven. Het algemene doel van dit horecabeleid is: een kwalitatief goed en gevarieerd horeca-aanbod binnen de gemeente Heemskerk, waarbij de eventuele negatieve effecten zoveel mogelijk worden beperkt. Hiermee wordt bedoeld dat de gemeente ruimte biedt voor verschillende typen horecaondernemingen, maar dat van de horecaondernemers wordt verwacht dat zij zich houden aan wet- en regelgeving en de afspraken gemaakt met de overheid om de negatieve effecten zoveel mogelijk te beperken. Daarbij geldt als uitgangspunt dat voor zover het beleid uit 2002 goed functioneert, dit vooral moet blijven bestaan, tenzij ontwikkelingen, knelpunten of wensen het noodzakelijk maken om het beleid aan te passen. Veel punten in dit beleid zullen u dan ook niet vreemd voorkomen. Deze nota is tot stand gekomen door breed overleg binnen de gemeentelijke organisatie en met betrokken overheidspartners. Deze nota begint met een overzicht van de aanwezige horeca en een evaluatie van de aanbevelingen uit de horecanota 2002. Daarna wordt in de hoofdstukken 3, 4, 5, 6 en 7 achtereenvolgens ingegaan 5
op het ruimtelijk beleid, de nationale regelgeving (waaronder Drank- en Horecawet, Wet op de kansspelen, Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Wet Bibob) en de Opiumwet) en lokale regelgeving en beleid(waaronder de beperking van overlast). In deze hoofdstukken wordt waar nodig teruggegrepen naar de samenhang tussen de verschillende beleidsvelden. Ook wordt aandacht besteed aan toekomstige ontwikkelingen in wet- en regelgeving. In hoofdstuk 8 wordt nader ingegaan op het toezicht en de handhaving. De Kadernota horecabeleid gemeente Heemskerk die voor u ligt is in samenwerking met Bureau Horeca Bijzondere Wetten (BHBW) samengesteld. Deze nota legt een kader neer voor de wijze waarop de gemeente wil omgaan met het horeca-aanbod binnen de gemeente. Dit kader wordt vervolgens verder uitgewerkt in nadere stukken. Hierbij kan onder andere gedacht worden aan verordeningen, nader beleid gericht op uitvoering en convenanten. 6
2 Stand van zaken horeca Heemskerk 2.1 Inleiding In 2002 zijn in het horecabeleid aanbevelingen gedaan met betrekking tot knelpunten en nader in te vullen beleid. In dit hoofdstuk wordt allereerst een overzicht gegeven van de in aanwezige horeca in Heemskerk. Daarna wordt een blik gegeven op de realisatie van de genoemde aanbevelingen. 2.2 Omschrijving gemeente Heemskerk Heemskerk is gemiddeld genomen een gemeente met veel oudere inwoners 1. De grootste groep inwoners van de gemeente Heemskerk is tussen de 45 en 64 jaar oud. Verder heeft Heemskerk gemiddeld meer jeugd in de risicocategorie als het om alcoholgebruik onder jeugd gaat:in leeftijdscategorie 10 tot 20 jaar heeft Heemskerk procentueel meer inwoners dan in de rest van het land en Noord-Holland. In het jeugd- en gezondheidsbeleid zal aandacht worden besteed aan het onderwerp alcoholmatiging. 35 30 25 20 15 10 5 Heemskerk Noord -Holland Nederland 0 Jonger dan 5 jaar 5 tot 10 jaar 10 tot 15 jaar 15 tot 20 jaar 20 tot 25 jaar 25 tot 45 jaar 45 tot 65 jaar 65 tot 80 jaar 80 jaar of ouder 2.3 Overzicht horeca-aanbod Heemskerk kent een gevarieerd aanbod van horecagelegenheden. Wanneer de cijfers van het Bedrijfschap Horeca & Catering (hierna: Bedrijfschap) worden bekeken, is Heemskerk is niet echt een horecagemeente. Het aantal horecabedrijven per 10.000 inwoners komt op grond van de cijfers van het Bedrijfschap uit op 12,7. Het gemiddelde in Noord-Holland ligt op 31,5 horecabedrijven per 10.000 inwoners. Voor Nederland geldt een gemiddelde van 26,1 horecabedrijven per 10.000 inwoners. In vergelijking met de direct omringende gemeenten blijkt dat het horeca-aanbod in Velsen (24,4 per 10.000 inwoners) en Beverwijk (47,7 per 10.000 inwoners) beduidend hoger en Uitgeest met (14,7 per 10.000 inwoners) iets hoger ligt. Deze cijfers geven aan dat Heemskerk een relatief laag horecaaanbod heeft. 1 Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek, Gemeente Op Maat. Den Haag/Heerlen, 2011 7
Hieruit mag niet per definitie de conclusie worden getrokken dat Heemskerk onaantrekkelijk is voor horecaondernemers vanwege regelgeving of gemeentelijk beleid. 60 50 40 Heemskerk Velsen 30 20 10 Beverwijk Uitgeest Noord-Holland Nederland 0 Aantal horecabedrijven per 10.000 inwoners Het Bedrijfschap spreekt van een horecabedrijf als sprake is van: a. ondernemingen, waarin het hotel-, pension-, het restaurant, het café, het cafetaria-, het lunchroom- of het partycateringbedrijf wordt uitgeoefend; dan wel b. de overige ondernemingen waarin de verstrekking van logies, gepaard gaande met dienstverlening of de verstrekking van maaltijden, spijzen of dranken voor verbruik ter plaatse, als bedrijf plaats heeft. Bedrijven die aan deze omschrijving voldoen moeten zich inschrijven bij het Bedrijfschap. Volgens het bestaat het horeca-aanbod in Heemskerk op1 juli 2012 in totaal uit 50 horecabedrijven. Deze zijn als volgt verdeeld: Tabel 1 Aantal horecabedrijven Heemskerk per 1 juli 2012 Type Horecabedrijf Drankensector ( betreft: café/bar, discotheek, coffeeshop, kiosk, horeca bij recreatiebedrijf, horeca bij sportaccommodatie, strandbedrijf, ontmoetingscentrum, zalen-/partycentrum) Fastservicesector (betreft: ijssalon, snackbar, fastfoodrestaurant, shoarmazaak, lunchroom, crêperie (hieronder vallen ook de pannenkoekenhuizen en poffertjeszaken), restauratie, spijsverstrekker n.e.g. (hieronder vallen met name afhaalbedrijven die (beperkt) zijn ingericht voor verbruik ter plaatse. Denk hierbij aan toko's en afhaalchinezen)) Aantal 16 Restaurantsector (betreft: bistro, restaurant, café-restaurant, wegrestaurant) 16 Hotelsector (betreft: hotel-garni, hotel-café, hotel-restaurant, hotel-caférestaurant, 2 pension) Partycatering 3 Horecabedrijven totaal 50 Totaal oppervlak 7.375 m 2 Bron: Bedrijfschap Horeca & Catering 13 8
Horecabedrijven Drankensector Fastservicesector Restaurantsector Hotelsector Partycatering De omschrijving die het Bedrijfschap en de Algemene plaatselijke verordening 2008 Heemskerk (hierna: APV) 2 voor horeca hanteert is beduidend ruimer dan de definitie uit de Drank- en Horecawet. Deze laatste ziet alleen toe op horecabedrijven die een vergunning nodig hebben voor het verstrekken van alcoholhoudende drank. Uit de gemeentelijke cijfers blijkt dat 47 bedrijven een Drank- en Horecavergunning hebben. Er moet echter voor gewaakt worden om te concluderen dat elke bedrijf dat is ingeschreven bij het Bedrijfschap dus ook een Drank- en Horecavergunning heeft. De gemeente heeft geen controlerende functie op deze inschrijfplicht en de mogelijkheid bestaat dat bepaalde bedrijven zich niet hebben ingeschreven. Er bestaat een reële mogelijkheid dat het aantal horecabedrijven in Heemskerk wat hoger ligt dan uit de cijfers van het Bedrijfschap blijkt. Gezien de uiterlijke verschijning van de gemeente zal dit echter niets afdoen aan de conclusie dat de Heemskerk relatief weinig horeca kent. Het Bedrijfschap ziet toe op de groep horeca die de exploitatie van een horecabedrijf als primair doel hebben. Daarnaast kunnen instellingen die horeca als nevenfunctie hebben ook een Drank- en Horecavergunning van de gemeente krijgen voor horeca-exploitatie. Het betreffen dan paracommerciële rechtspersonen zoals buurthuizen, sportkantines en dergelijke. Naast de reguliere horeca beschikt Heemskerk over 30 paracommerciële rechtspersonen die in het bezit zijn van een vergunning als bedoeld in artikel 3 van de Drank- en Horecawet (Drank- en Horecavergunning). 2 Horecabedrijf volgens de APV : de voor het publiek toegankelijke, besloten ruimte waarin bedrijfsmatig of in een omvang alsof zij bedrijfsmatig was logies wordt verstrekt of dranken worden geschonken of rookwaren of spijzen voor directe consumptie worden bereid of verstrekt. Onder horecabedrijf worden in ieder geval verstaan: een hotel, restaurant, pension, café, cafetaria, snackbar, discotheek, buurthuis of clubhuis. 9
Daarnaast zijn er nog enkele paracommerciële rechtspersonen die zelf geen alcohol verstrekken of gebruik maken van commerciële horecavoorzieningen. Voor het horecabeleid zijn alleen de paracommerciële rechtspersonen 3 van belang die in het bezit van een Drank- en Horecavergunning zijn of horen te zijn. Aan paracommerciële vergunningen konden voorschriften en beperkingen worden verbonden. In veruit de meeste gevallen is dit ook gebeurd. Vanaf 1 januari 2014 moeten de voorschriften en beperkingen in een verordening worden opgenomen. Meer hierover in hoofdstuk 4 van het horecabeleid. Volgens de cijfers van het bedrijfschap Horeca en Catering is het aantal horecabedrijven de afgelopen 15 jaar van 40 bedrijven toegenomen naar 50 bedrijven. Tabel 2 laat zien dat dit aantal vooral komt door uitbreiding van de restaurantsector, Fastservicesector en de partycatering in met name de laatste vijf jaar. Daarnaast is een terugval te zien in het aantal bedrijven in de drankensector. Deze laatste ontwikkelingen hebben plaatsgevonden in de periode tussen het in 2002 vastgestelde beleid en het heden. Tabel 2 ontwikkeling van aantal horecabedrijven per sector gemeente Heemskerk Type horecabedrijf 1997 2002 2007 2012 Drankensector 18 18 18 16 Fastservicesector 10 10 10 13 Restaurantsector 10 12 13 16 Hotelsector 2 2 2 2 Partycatering 0 0 0 3 Totaal 40 42 43 50 Verkoopoppervlakte (m²) 6.415 5.780 6.980 7.375 Bron: Bedrijfschap Horeca & Catering Hoewel de cijfers een stabiel beeld geven, blijkt uit overleg met de medewerkers dat de beleving anders is. Dit heeft vooral te maken met het feit dat bestaande bedrijven zijn overgenomen en soms een verandering in exploitatie hebben ondergaan. Deze verandering kan een impact hebben op de dynamiek die binnen een gemeente gaande is. Als een dergelijk bedrijf echter voor wat betreft het Bedrijfschap in dezelfde categorie blijft vallen, dan is dit niet terug te vinden in de cijfers. Dit gezegd hebbende, geven de cijfers van het Bedrijfschap zeker een beeld van de ontwikkeling in horeca in een gemeente, maar zijn de aanvullende cijfers van de gemeente zelf en de beleving minstens zo belangrijk bij de bepaling van beleid. 2.4 Evaluatie aanbevelingen beleid 2002 In het beleid uit 2002 worden aanbevelingen gedaan op het gebied van ruimte, Drank- en Horecawet, paracommercialisme, terrassen, activiteiten op of aan de weg, speelautomaten, bijzondere horecaactiviteiten en handhaving. In deze paragraaf wordt ingegaan op de realisatie van deze aanbevelingen. 3 Paracommerciële rechtspersoon: een rechtspersoon niet zijnde een naamloze vennootschap of besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, die zich naast activiteiten van recreatieve, sportieve, sociaal-culturele, educatieve, levensbeschouwelijke of godsdienstige aard richt op de exploitatie in eigen beheer van een horecabedrijf (definitie artikel 1, eerste lid Drank- en Horecawet). 10
Ruimtelijk beleid In het hoofdstuk over ruimtelijk beleid is aangegeven dat horecagelegenheden kunnen worden gevestigd op percelen met de bestemming horeca of de bestemming gemengde doeleinden. Voor percelen met een andere bestemming moet een vrijstellingsprocedure worden gevoerd. De bestemming gemengde doeleinden kwam in de vigerende bestemmingsplannen uit 2002 veelvuldig voor. Daarom was aan deze bestemming een maximering van 1500 m2 opgenomen voor het totaal oppervlak van de horeca binnen dergelijke bestemmingen. In 2002 was dit maximum nagenoeg bereikt. In het beleid werd aanbevolen om nader te onderzoeken of dit maximum gehandhaafd moest blijven. Tot op heden is dit maximum gehandhaafd en de totale oppervlakte is nog niet bereikt. Daarnaast werd geconstateerd dat Heemskerk geen echte horecagemeente was. Ook is er geen grote uitgaansgelegenheid binnen de gemeentegrenzen. In 2002 bestond er onder de toenmalige horecaondernemers geen behoefte aan het vestigen van een dergelijke uitgaansgelegenheid. Deze behoefte bestond wel onder jongeren tussen de 14 en 18 jaar. Vanwege het gebrek aan ruimte voor uitbreiding van het horeca-aanbod werd aanbevolen om als gemeente een terughoudende rol te spelen en eventuele aanvragen voor een grote horecagelegenheid (dancing, discotheek) af te wachten. In de afgelopen jaren is geen aanvraag ingediend voor een dergelijke gelegenheid. Bovendien is er geen interesse getoond. Drank- en Horecawet De aanbevelingen met betrekking tot de Drank- en Horecawet betroffen vooral procedures en communicatie. Voor wat betreft de procedures ging het om het vaststellen van een stappenplan voor de vergunningverlening ex Drank- en Horecawet, de periodieke controle van de vergunningen aan de hand van de uittreksels Kamer van Koophandel en het toesturen van vergunningen aan de Milieudienst IJmond. Op dit moment wordt in grote lijnen bij aanvragen om een vergunning de procedure gevolgd zoals deze is vastgelegd. Met betrekking tot de communicatie werd aanbevolen om horecaondernemers er expliciet op te wijzen dat veranderingen die kunnen leiden tot het vervallen van de vergunning aan de gemeente doorgegeven moeten worden. Bovendien is aanbevolen om als standpunt geen vergunning: geen verkoop van alcoholhoudende drank te hanteren. De gemeente doet er alles aan om horecaondernemers te informeren over de regels. In de praktijk blijkt echter dat veranderingen vaak plaatsvinden zonder dat de gemeente dat direct door heeft. Bij het overnemen van bestaande bedrijven kan het voorkomen dat dit bedrijf enige tijd open is zonder vergunning, omdat de gemeente niet op de hoogte is van de verandering. Zodra dit echter bekend wordt, zal de gemeente de horecaondernemer hierop aanspreken en informeren over de regels. Met de komst van de nieuwe Drank- en Horecawet per 1 januari 2013 zal de gemeente ook door het houden van toezicht veranderingen in de exploitatie signaleren. Paracommercialisme Paracommercialisme is in het horecabeleid van 2002 omschreven als het door sportverenigingen, buurt-, dorps-, en clubhuizen, kerkelijke instellingen en dergelijke onder ongelijke voorwaarden in concurrentie treden met reguliere horecaondernemingen. De Drank- en Horecawet bepaalde dat gemeenten extra voorschriften aan vergunningen voor deze instellingen kunnen verbinden voor zover het betreft: - in de inrichting te houden bijeenkomsten van persoonlijke aard, zoals bruiloften en partijen; - het openlijk aanprijzen van de mogelijkheid tot het houden van bijeenkomsten als bedoeld onder voorgaand gedachtestreepje; - de tijden gedurende welke in de betrokken inrichting alcoholhoudende drank wordt verstrekt. 11
Niet in alle gevallen zijn voorschriften en beperkingen noodzakelijk. Deze moeten alleen worden gesteld als dit noodzakelijk is om de mededinging te voorkomen voor zover die uit een oogpunt ordelijk economisch verkeer als onwenselijk wordt beschouwd. In 2002 is aanbevolen om per vergunningaanvraag te bepalen of het noodzakelijk is om nadere voorschriften en beperkingen te verbinden. Dit was conform het al bestaande beleid. In de afgelopen jaren heeft de gemeente actie ondernomen in die zin dat de standaard voorschriften en beperkingen aan de vergunning worden verbonden. In handhavend opzicht zou met name de commerciële horeca graag zien dat strenger gecontroleerd wordt. In hun beleving vinden nog te veel horecagerichte activiteiten plaats in de sportkantines, die daar feitelijk niet thuishoren. Dit leidt in hun ogen tot oneerlijke concurrentie. Deze controle is per 1 januari 2013 een taak van de gemeente. In de nieuwe Drank- en Horecawet wordt de gemeente verplicht om voor 1 januari 2014 een paracommerciële verordening op te stellen. In deze verordening worden ter voorkoming van oneerlijke mededinging regels gesteld waaraan paracommerciële rechtspersonen zich te houden hebben bij de verstrekking van alcoholhoudende drank. In de verordening moet in ieder geval regelgeving worden opgenomen over de volgende onderwerpen: - de tijden gedurende welke in de betrokken inrichting alcoholhoudende drank mag worden verstrekt; - in de inrichting te houden bijeenkomsten van persoonlijke aard, zoals bruiloften en partijen; - in de inrichting te houden bijeenkomsten die gericht zijn op personen die niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de betreffende rechtspersoon betrokken zijn. Terrassen Op het plaatsen van een terras is verschillende wetgeving van toepassing. Voor het horecabeleid is vooral van belang of en waar de gemeente terrassen wil toestaan. Daarbij kan andere wetgeving, zoals milieuwetgeving en Drank- en Horecawet een rol spelen. Bij de totstandkoming van het horecabeleid in 2002 bestond al een terrassenbeleid. Dit beleid was uit 1992. In het horecabeleid van 2002 is aanbevolen de mogelijkheden voor terrassen bij horecagelegenheden in het centrum te vergroten. Bij het behandelen van een vergunningaanvraag spelen de volgende afwegingskaders een rol: - fysieke mogelijkheid aanwezig; - niet ten koste van parkeergelegenheid; - vrije doorgang voor voetgangers van minimaal 1,5 meter. Bij vaststelling van het horecabeleid is dit beleid in werking getreden en het terrassenbeleid uit 1992 vervallen. Inmiddels zijn Beleidsregels terrassen gemeente Heemskerk 2012 van toepassing. Over het algemeen worden de daarin vastgelegde bepalingen goed nageleefd. Uit praktijk blijkt echter dat deze beleidsregels op onderdelen moeten worden aangepast. Dit heeft ook te maken met de tendens dat bepaalde winkels een terras willen hebben. Aan de actualisering van de beleidsregels terrassen wordt op dit moment (in combinatie met de uitstallingen) gewerkt. In 2008/2009 heeft tevens een discussie plaatsgevonden over de openingstijden van de terrassen in het centrum. Uiteindelijk is besloten geen verruiming toe te staan in verband met de mogelijke overlast die langere openstelling voor bewoners mee kan brengen. In 2012 is in het vervolg op de discussie een experiment gestart met een verruiming van de sluitingstijd van het terras om 24.00 uur. Een laatste aspect is dat sinds voorlaatste wijziging van de Drank- en Horecawet, terrassen ook moeten worden vermeld op de Drank- en Horecavergunning. In praktijk betekent dit doorgaans dat voor de bij de gemeente bekende terrassen wel vergunningen zijn verleend op grond van de APV maar dat op dit moment een aantal Drank- en 12
Horecavergunningen met toepassing van artikel 30 van de Drank- en Horecawet nog moet worden aangepast. Sluitingstijden De sluitingstijden zijn geregeld in de Algemene plaatselijke verordening gemeente Heemskerk. Alle horecagelegenheden dienen van maandag tot en met vrijdag gesloten te zijn tussen 01.00 uur en 07.00 uur op zaterdag en zondag geldt een sluitingstijd van 02.00 uur tot en met 07.00 uur. Eventueel kan de burgemeester een ontheffing van deze tijden verlenen. In 2002 is een convenant met de horecaondernemers opgesteld. Bij ondertekening van dit convenant kunnen horecagelegenheden tot uiterlijk 04.00 uur open blijven met dien verstande dat na 02.00 uur geen bezoekers meer mogen worden toegelaten (landelijk ook wel bekend als deur-dichtbeleid). Activiteiten openbare weg Het houden van activiteiten op de openbare weg is geregeld in de Algemene plaatselijke verordening gemeente Heemskerk. Hiervoor is een vergunning nodig. Per activiteit moet worden gekeken welke nadere voorschriften aan het houden van de activiteit dienen te worden gehouden. Aangezien bij veel activiteiten tevens sprake is van extra geluid, is afstemming met de Milieudienst IJmond en de politie noodzakelijk. Dit is in het beleid als aanbeveling opgenomen. De gemeente heeft inmiddels in de Kermisnotitie beleid geformuleerd met betrekking tot de feestweek, wielerronde en harddraverij. Voor overige activiteiten (feesten, muziek e.d. op of aan de openbare weg) wordt is evenementenbeleid vastgesteld. Daarnaast is er op dit moment al afstemming met de Milieudienst IJmond en de Politie over het soort muziek dat tijdens feesten op de openbare weg ten gehore mag wordt gebracht en het daarbij toegestane geluidniveau. Een en ander wordt bovendien besproken in de Evenementencommissie (daarbij is ook de brandweer aanwezig) die in ieder geval één keer per maand bij elkaar komt. Speelautomaten Het beleid van 2002 concentreert zich vooral op de speelautomatenhalverordening die een gemeente moet opstellen indien de gemeente één of meerdere speelautomatenhallen in de gemeente wil toelaten. Vanwege een wijziging in de Wet op de kansspelen werd aanbevolen om deze verordening aan te passen. In het beleid is geen aandacht besteed aan de aanwezigheidsvergunning voor speelautomaten in gewone horecagelegenheden. De verordening is nog niet aangepast, maar het is de vraag of dit inderdaad noodzakelijk is. Op dit moment heeft dit geen prioriteit aangezien de verordening vooral tot doel heeft om één speelautomatenhal toe te laten binnen de gemeente. Deze is al jaren aanwezig en fungeert ook op dezelfde vergunning. Wettelijk is bepaald dat er maximaal twee kansspelautomaten in een hoogdrempelige inrichting aanwezig mogen zijn 4. Bijzondere activiteiten in horeca-inrichtingen Op grond van het Besluit horeca-, sport- en recreatie-inrichtingen milieubeheer kunnen enkele malen per jaar binnen een horeca-inrichting activiteiten worden gehouden, waarbij de geluidsnormen mogen worden overschreden. Hoewel in de Algemene plaatselijke verordening is opgenomen dat de mogelijkheid bestaat tot het verlenen van ontheffingen van de geluidsnormen, was bij de totstandkoming van het horecabeleid nog geen maximum aantal gesteld. In de nota werd aanbevolen om dit aantal vast te stellen. 4 Artikel 30c, tweede lid, van de Wet op de kansspelen. 13
Het Besluit horeca-, sport- en recreatie-inrichtingen milieubeheer is in 2008 vervangen door het Activiteitenbesluit milieubeheer. De regeling over collectieve en incidentele festiviteiten is hierin opgenomen. Er is nog geen definitief aantal incidentele festiviteiten vastgesteld. Sinds 2012 maakt de gemeente gebruik van de mogelijkheid om collectieve festiviteiten aan te wijzen. Daarnaast werd aanbevolen om de brandweer in kennis te stellen indien een dergelijke activiteit zou plaatsvinden binnen een inrichting vanwege controle op de gebruiksvergunning. De brandweer is vast partner in het evenementenoverleg en daardoor steeds op de hoogte van alle evenementen. In dit hoofdstuk werd tevens ingegaan op de ontwikkeling van vliegende winkels. Dit zijn ondernemingen die gedurende enkele uren of hooguit een paar dagen roerende zaken aanbieden aan particulieren vanuit een gehuurde zaal in een horecagelegenheid, partycentrum, hotel, sportcomplex of sociaal-cultureel centrum zonder zelf te beschikken over een vast detailhandelverkooppunt elders in het land. In de nota wordt aanbevolen om deze problematiek nader te belichten in een aparte notitie. De problematiek doet zich eigenlijk in Heemskerk slechts incidenteel voor. Daarom is geen verdere aandacht geschonken aan dit onderwerp. Handhaving Daar waar de overheid regels stelt, moeten deze ook gehandhaafd worden. Uit het beleid blijkt dat handhaving binnen de horeca diffuus is geregeld. Handhaving van de Drank- en Horecawet was tot 31 december 2012 exclusief neergelegd bij de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit, terwijl gemeentelijke regels door de gemeente zelf, al dan niet in samenwerking met de politie, brandweer en andere partners moet worden gehandhaafd. In dit kader is een beleidsregel horecahandhaving 5 en het convenant met daaraan een beleidsregel vastgesteld. Daarnaast werd aanbevolen om een lokale toezichthouder van de gemeente aan te wijzen. De gemeente werkt sinds een aantal jaren met buitengewoon opsporingsambtenaren. Deze worden ingezet bij evenementen die georganiseerd worden door onder andere de horeca. Zij controleren ook de terrassen, indien daarover klachten zijn. De inspecteur bouwtoezicht controleert de inrichtingseisen Drank- en Horecawet. Het toezicht op de Drank- en Horecawet lag verder bij de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit. De Milieudienst IJmond controleert onder andere naar aanleiding van klachten op naleving van de geluidvoorschriften. In het horecatoezicht speelt met name in het weekend de politie een grote rol. De meeste klachten komen in eerste instantie daar binnen. Ook is de politie het directe aanspreekpunt voor klachten die verband houden met het gedrag van bezoekers van de horecabedrijven. Per 1 januari 2013 is de gemeente verplicht om het toezicht op de Drank- en Horecawet uit te voeren. Vanuit het belang van alle betrokkenen is het beter dat partijen gezamenlijk problemen proberen op te lossen dan een situatie te creëren waarin de gemeente via handhaving naleving moet afdwingen. In 2002 bestond enige tijd een overlegstructuur met de horeca. Hoewel het beleidsmatig werd aanbevolen om die werkgroep voort te zetten en eventueel met andere betrokken partners uit te breiden is de werkgroep slechts incidenteel ingezet. De komst van de nieuwe Drank- en Horecawet is een goede aanleiding om een nieuwe start te maken met de opzet van een overlegstructuur op lokaal niveau, om daaraan behoefte bestaat met name bij de partijen die het horecaconvenant hebben ondertekend. Overleg maakt ook deel uit van de afspraken in het convenant. 5 De beleidsregel horecahandhaving zal worden vervangen door een handhavingsarrangement alcoholverstrekking. 14
Voor alle partijen geldt dat ze een eigen verantwoordelijkheid hebben en overleg één of twee keer paar draagt er aan bij dat partijen invulling geven aan die verantwoordelijkheid en daarover in gesprek kunnen gaan. 2.5 Overige ontwikkelingen Naast de uitvoering van de (meeste) aanbevelingen uit het horecabeleid 2002 hebben zich nog andere ontwikkelingen voorgedaan. In de eerste plaats wordt sinds 2002 gewerkt met een horecaconvenant. De horecaondernemers kunnen zich daarmee expliciet verbinden aan de beleidsregels horecahandhaving. In ruil daarvoor krijgen ze een verruiming in de sluitingstijden. Deze ontwikkeling heeft ertoe geleid dat het publiek verspreid de horeca-inrichtingen verlaat, waardoor het op straat direct rondom de inrichtingen relatief rustig blijft en de situatie vanuit openbare orde beter beheersbaar en handhaafbaar is. Op het gebied van wetgeving is de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Wet Bibob) in werking getreden. Hiermee heeft de overheid een instrument in handen om het faciliteren van criminele activiteiten tegen te gaan. De gemeente Heemskerk past dit instrument sinds 2006 toe bij aanvragen voor Drank- en Horecavergunningen. Ook beschikt de gemeente Heemskerk sinds begin 2011 over een Damoclesbeleid. In dit beleid wordt invulling gegeven aan artikel 13b van de Opiumwet, wat betekent dat duidelijk is weergegeven hoe de gemeente zal optreden bij handel in of aanwezigheid van drugs in onder andere voor publiek toegankelijke lokalen zoals horecagelegenheden. 2.6 Conclusie Horeca in de gemeente Heemskerk en binnen de gemeentelijke organisatie is levend. Hoewel de cijfers een constant beeld lijken te geven, blijkt zowel uit de beleving van medewerkers als uit de feitelijke beleidsontwikkelingen dat er beweging zit in de horeca in Heemskerk. De gemeente heeft nagenoeg alle aanbevelingen uit de horecanotitie 2002 verwezenlijkt. Daarnaast hebben verschillende nieuwe ontwikkelingen plaatsgevonden. Het beleid dat uit de aanbevelingen en de ontwikkelingen is voortgevloeid heeft veelal een positief effect. Dit betekent dat het gevoerde beleid niet radicaal hoeft te worden omgegooid, maar het accent vooral op nieuwe ontwikkelingen en verfijning van bestaand beleid kan liggen. 15
3 Ruimtelijk beleid 3.1 Inleiding De gemeente vindt kwalitatief goede horeca van groot belang voor de economie, maar ook voor de levendigheid van de gemeente. De gemeente streeft daarom naar een goed en gevarieerd aanbod. Zowel uit de cijfers van het Bedrijfschap Horeca & Catering als uit de cijfers en de beleving blijkt dat het horeca-aanbod een zekere gevarieerdheid kent. Zowel de drankensector als de restaurantsector is in verschillende vormen vertegenwoordigd. In verschillende nota s 6 wordt echter nadrukkelijk gewezen op het feit dat het belangrijk is om binnen het ruimtelijk beleid ruimte te blijven reserveren voor horecaondernemingen. Ook met het oog op behoud en ontwikkeling van de mogelijkheden van recreatie is het van belang dat Heemskerk ruimte biedt om bestaande en nieuwe vormen van horeca-exploitatie. De afgelopen jaren werd met betrekking tot de commerciële horeca een beleid gevoerd, waarbij in bestemmingsplannen horeca is bestemd. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om binnen het Centrum horeca te vestigen binnen de bestemming Gemengde bebouwing. De gezamenlijke bedrijfsvloeroppervlakte van horecavestigingen mag binnen de bestemming Gemengde bebouwing niet meer bedragen dan 1500 m². De bedrijfsvloeroppervlakte van de onderneming in het pand met de bestemming Gemengde bebouwing mag niet meer bedragen dan 250 m² per vestiging. Tot slot bestaat er nog de mogelijkheid om een vrijstellingsprocedure te voeren om een horecabedrijf te vestigen in een pand met een andere bestemming. Het gevoerde beleid blijkt in de praktijk goed te werken. In de nieuwe bestemmingsplannen wordt dit beleid dan ook in een gewijzigde vorm voortgezet. 3.2 Invulling ruimtelijk beleid Hoewel de gemeente Heemskerk in omvang ten opzichte van omliggende plaats relatief weinig horeca heeft, wordt horeca wel gezien aan een onlosmakelijk onderdeel van het gehele voorzieningenaanbod binnen de gemeente. In bestemmingsplannen wordt daarom nadrukkelijk ruimte geboden aan horecabedrijven. Bij de vaststelling van dit beleid is het bestemmingsplan Centrum in de afrondende fase. In nieuwe bestemmingsplannen worden de mogelijkheden voor horecabedrijven op twee manieren bestemd. Bestaande horecaondernemingen krijgen de bestemming horeca. Net als voorheen worden daarnaast meerdere algemene bestemmingen in het bestemmingsplan opgenomen, waarbinnen ook horeca mogelijk is. Omdat niet ieder pand of iedere plaats zich leent voor alle typen horeca wordt vanaf de vaststelling van het bestemmingsplan Centrum gewerkt met categorieën van horeca. Ook in het nieuwe bestemmingsplan blijft het maximum van 1500 m2uitbreiding gehandhaafd. Er worden vier categorieën onderscheiden: - Horeca 1: een horecabedrijf met als hoofdactiviteit het (hoofdzakelijk) overdag verstrekken van zwak- en niet-alcoholhoudende dranken en etenswaren aan bezoekers van andere functies, zoals de functie centrumvoorzieningen. Gedacht kan worden aan een koffie-/theehuis, ijssalon, croissanterie, lunchroom, dagcafé, dagrestaurant en naar de aard en openingstijden daarmee gelijk te stellen horecabedrijven. 6 Bijvoorbeeld de Structuurvisie Heemskerk 2003 en de nota Oog op de toekomst. 16
- Horeca 2: Een horecabedrijf met als hoofdactiviteit het verstrekken van maaltijden en met als nevenactiviteit het verstrekken van (hoofdzakelijk) zwak- en niet-alcoholhoudende dranken. Voorbeelden zijn restaurants, cafetaria, snackbar, of gelijkwaardige horecabedrijven. - Horeca 3: Een horecabedrijf met als hoofdactiviteit het verstrekken van sterke en zwakalcoholhoudende dranken voor consumptie ter plaatse, al dan niet in combinatie met kleine etenswaren. Denk hierbij aan een café, bar, proeflokaal, biljartcentrum, zaalverhuur of gelijkwaardige horecabedrijven. - Horeca 4: Een horecabedrijf met als hoofdactiviteit het bedrijfsmatig bieden van gelegenheid tot dansen dan wel tot het uitoefenen van een kans- en behendigheidsspel al dan niet in combinatie met het verstrekken van alcoholhoudende en niet-alcoholhoudende dranken, zoals een dancing, discotheek, casino of ander gelijkwaardig horecabedrijf. Naast de commerciële horeca beschikt de gemeente Heemskerk over een groot aantal nietcommerciële horeca-inrichtingen, de paracommerciële rechtspersonen. Dit zijn vooral sport- en culturele instellingen die apart in een bestemmingsplan worden bestemd. 3.3 Gevolgen gewijzigde indeling Het gewijzigde beleid geeft op een nieuwe manier ruimte voor uitbreiding van commerciële horeca. De verandering is vooral te merken in de categorieën. Het maximale oppervlakte is gelijk gebleven. Daar staat tegenover dat in vergelijking met het oude beleid op bepaalde plaatsen beperkingen gelden voor het type horeca dat is toegestaan. Met name bedrijven die vallen onder de horeca 4-categorie kunnen niet overal worden gevestigd. In de toekomst zullen de overige bestemmingsplannen een gelijke indeling kennen. 3.4 Locatie voor een grote horecagelegenheid In de afgelopen jaren is het beleid steeds geweest dat de gemeente open staat voor een grote horecagelegenheid in Heemskerk, maar hier zelf niet actief naar op zoek gaat. Bij een aanvraag zal de locatie beoordeeld worden of deze geschikt is voor een grote horecagelegenheid. Tot op heden heeft geen enkele exploitant zich gemeld om een grote horecagelegenheid te exploiteren in Heemskerk. Het beleid blijft in die zin dan ook hetzelfde. Dit betekent dat de gemeente pas bij een concrete aanvraag de mogelijk- en onmogelijkheden voor het vestigen van een dergelijke gelegenheid zal onderzoeken. 3.5 Aanbevelingen - Het gewijzigde beleid met betrekking tot de vier horecacategorieën voortzetten en doorvoeren in de overige bestemmingsplannen. - Aandacht houden voor ontwikkelingen op het gebied van recreatie en horeca-exploitatie en daar tijdig op in spelen. - Een open houding aan te nemen ten aanzien van een grote horecagelegenheid, waarbij concrete plannen van een ondernemer worden onderzocht op mogelijkheden. 17
4 Drank- en Horecawet 4.1 Inleiding Exploitanten die alcoholhoudende drank voor gebruik ter plaatse verstrekken (horecabedrijf) en exploitanten die sterke drank voor gebruik elders dan ter plaatse verstrekken (slijtersbedrijf)dienen te beschikken over een Drank- en Horecavergunning. Deze vergunning is gebaseerd op artikel 3 van de Drank- en Horecawet. De huidige Drank- en Horecawet komt uit 1964. Het doel van deze wet is het scheppen van randvoorwaarden voor een verantwoorde distributie (verstrekking) van alcoholhoudende dranken in de samenleving. Hiervoor bevat de wet regels voor alcoholverstrekkers en overheden. Het gaat dan niet alleen om de vergunningverplichting voor het schenken van alcoholhoudende drank in de horeca en de verkoop van sterke drank in slijterijen, maar ook over het tegengaan van oneerlijke concurrentie door niet-commerciële horecainstellingen(paracommercialisme), verplichte leeftijdscontrole bij de verstrekking van alcoholhoudende dranken en het verbod op verkoop van alcoholhoudende drank in tankstations en detailhandel waarvoor een alcoholverkoopverbod geldt 7. De afgelopen jaren is er veel aandacht voor het overmatig alcoholgebruik door jongeren (met de gevolgen van dien). Zoals de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in de toelichting bij de wijziging van de Drank- en Horecawet schrijft: uit cijfers blijkt dat te veel jongeren tegenwoordig te jong, te vaak en te veel drinken. Dit brengt risico s mee voor de gezondheid van de jongeren, maar kan daarnaast potentieel ook tot overlastproblemen leiden. De Drank- en Horecawet verbiedt horecaondernemers om alcoholhoudende drank te verkopen aan jongeren onder de 16 jaar. Voor sterke drank (> 15% alcohol) is deze leeftijd zelfs gesteld op 18 jaar. Evengoed blijken het voor jongeren redelijk eenvoudig aan alcoholhoudende drank te kunnen komen. Volgens verschillende onderzoeken zijn de fenomenen Binge drinken en comazuipen aan een opmars bezig. Dit betreft het door blijven nuttigen van alcohol door jongeren totdat ze daadwerkelijk in een coma raken. Jaarlijks eindigen enkele honderden jongeren op de intensive care. Zowel vanuit de landelijke als vanuit de lokale overheid zijn programma s gestart om het excessief gebruik van alcohol onder jongeren terug te dringen. Op grond van de huidige wetgeving dient elke inrichting waar alcoholhoudende drank bedrijfsmatig of anders dan om niet (tegen betaling of op een andere wijze dan gratis) wordt verstrekt, te beschikken over een Drank- en Horecavergunning. Deze vergunning is een gebonden beschikking die wordt afgegeven door de burgemeester. In de praktijk vallen drie soorten horeca-inrichtingen te onderscheiden: - de commerciële horeca-inrichting gericht op het maken van winst; - de paracommerciële inrichting waar andere activiteiten de boventoon spelen en het verstrekken van alcoholhoudende drank slechts een aanvulling is op deze activiteiten; en - de slijtersbedrijven die alcoholhoudende drank verkopen voor gebruik elders dan ter plaatse (de drank wordt niet in of in de directe nabijheid van het bedrijf genuttigd). De wet geeft de gemeente tevens een aantal mogelijkheden om de distributie van alcoholhoudende drank te reguleren. In een verordening 8 kan de gemeente nadere regels stellen met betrekking tot het verstrekken van sterke drank. Ook bestaat de bevoegdheid om (een deel van) de gemeente tijdelijk geheel droog te leggen. 7 Tweede kamer, vergaderjaar 2008-2009, 32022, nr. 3 8 Gebaseerd op artikel 25a van de Drank- en horecawet. 18
4.2 Vergunningplicht commerciële horeca Om alcoholhoudende drank te mogen verstrekken is een vergunning nodig op grond van artikel 3 van de Drank- en Horecawet. Om voor een vergunning in aanmerking te komen, dient aan een aantal eisen te worden voldaan. In de eerste plaats wordt gekeken naar de ondernemer zelf. Deze moet voldoen aan de zogenaamde zedelijkheidseisen. Hierbij wordt gekeken of de ondernemer de afgelopen jaren van goed gedrag is geweest. Dit wordt getoetst door middel van het justitieel documentatie register, navraag bij de politie en het curateleregister. De burgemeester heeft vervolgens nog beleidsvrijheid om slecht levensgedrag nader in vullen. Daarnaast moet de leidinggevende beschikken over een Verklaring Sociale Hygiëne. Tevens moet de ondernemer/leidinggevende de leeftijd van 21 jaar hebben bereikt. Dezelfde eisen gelden voor andere personen die optreden als leidinggevende binnen de onderneming. Verder moet de inrichting voldoen aan de inrichtingseisen. De vergunning is een gebonden beschikking. Dit houdt in dat een ondernemer en de onderneming voldoet aan de gestelde eisen de vergunning verleend moet worden. Het bestemmingsplan op zich is geen eis. Dit betekent dat een horeca-inrichting in strijd met het bestemmingsplan alleen kan worden gehandhaafd op het bestemmingsplan en dat de vergunning onaangetast blijft. Een nieuwe ontwikkeling is dat winkels die in hoofdzaak etenswaren verkopen (bijvoorbeeld een viswinkel of een bakkerij) ook graag een drankje voor gebruik ter plaatse willen schenken. Zolang dit alcoholvrij is, levert dit geen problemen in de zin van de Drank- en Horecawet op. Echter indien alcoholhoudende drank voor gebruik ter plaatse wordt verstrekt, dan zal de betreffende ondernemer een Drank- en Horecavergunning moeten hebben. Conform de Drank- en Horecawet, artikel 1 eerste lid, tweede gedachtestreepje, is de Drank- en Horecawet in deze alleen van toepassing op een horecabedrijf waar alcoholhoudende dranken voor gebruik ter plaatse worden verstrekt. Dit houdt in dat de ondernemer zal moeten voldoen aan alle eisen van de Drank- en Horecawet, waardoor de oorspronkelijke doelstelling van de onderneming onder druk kan komen te staan. De gemeente zal hierover een standpunt moeten innemen en dit duidelijk aan de ondernemers moeten communiceren. 4.3 Paracommercialisme Binnen de gemeente bestaan bijna net zoveel paracommerciële instellingen als commerciële horecabedrijven. Van paracommercialisme is sprake als, meestal onder gelijke voorwaarden, de gewone horecabedrijven ongewenste concurrentie van bepaalde instellingen ondervinden. De ongelijke voorwaarden kunnen onder andere bestaan uit: het verkrijgen van subsidies, het niet als bedrijf ingeschreven staan in het handelsregister bij de Kamer van Koophandel, het in beginsel nietinschrijfplichtig zijn bij het Bedrijfschap Horeca en Catering met als gevolg dat men zich niet hoeft te houden aan de horeca-cao, het dikwijls werken met vrijwilligers en het van toepassing zijn van fiscaal gunstiger voorwaarden. Ook paracommerciële instellingen dienen voor het verstrekken van alcoholhoudende drank ter plaatse te beschikken over een Drank- en Horecavergunning ex artikel 3. De Drank- en Horecawet beoogt echter paracommercialisme tegen te gaan. De artikelen 4 tot en met 6 uit de Drank- en Horecawet stellen extra regels bij vergunningverlening aan zogenaamde paracommerciële rechtspersonen. Een paracommercieel rechtspersoon is als volgt gedefinieerd in de Drank- en Horecawet: een rechtspersoon niet zijnde een naamloze vennootschap of besloten vennootschap 9 met beperkte aansprakelijkheid, die zich naast activiteiten van recreatieve, sportieve, sociaal-culturele, educatieve, levensbeschouwelijke of godsdienstige aard richt op de exploitatie in eigen beheer van een horecabedrijf.het college van burgemeester en wethouders kon aan een vergunning die aan een dergelijke rechtspersoon wordt verstrekt extra voorschriften en beperkingen verbinden, die 9 Dit zijn bij uitstek rechtsvormen voor commerciële ondernemingen. 19
paracommercialisme moeten voorkomen. Hierbij werd gelet op de plaatselijke of regionale omstandigheden. Het kan dus voorkomen dat de voorschriften en beperkingen per paracommerciële instelling verschillen of dat geen voorschriften of beperkingen worden opgelegd. Voor 1 januari 2014 dient de gemeenteraad een paracommerciële verordening vast te stellen. Hierin zal de gemeente regels moeten stellen ter voorkoming van oneerlijke mededinging. De wet biedt de gemeente de ruimte om rekening te houden met de aard van de paracommerciële rechtspersoon. Dit betekent dat in de verordening verschillende regels kunnen worden gesteld aan de verschillende categorieën binnen het paracommercialisme. In de praktijk blijkt dat het bij paracommercialisme vooral gaat om verenigingen, stichtingen of kerkelijke instellingen die zich bezighouden met activiteiten van recreatieve, sportieve, sociaalculturele, educatieve, levensbeschouwelijke of godsdienstige aard. De activiteiten waarop de genoemde organisaties zich richten, blijken uit de doelstelling en/of de daaruit voortvloeiende activiteiten, zoals beschreven in de statuten, een beleidsplan, een werkplan, een jaarplan of de feitelijke handelingen van een instelling. De gemeente Heemskerk heeft ongeveer 30 Drank- en Horecavergunningen verleend aan paracommerciële instellingen. Dit is 40% van het totaal aantal verleende Drank- en Horecavergunningen. Vanaf 2002 zijn aan iedere nieuwe paracommerciële vergunning de standaard voorschriften en beperkingen verbonden. In de praktijk betekent dit dat nagenoeg iedere paracommerciële instelling voorschriften en beperkingen opgelegd heeft gekregen. Met de komst van de nieuwe Drank- en Horecawet moet de gemeente Heemskerk voor 1 januari 2014 een paracommerciële verordening opstellen. In deze verordening worden de voorschriften en beperkingen opgenomen. Hiermee vervallen de voorschriften en beperkingen die aan de vergunning zijn verbonden. 4.4 Ontwikkelingen Drank- en Horecawet Op 1 januari 2013 is de nieuwe Drank- en Horecawet in werking getreden. Het wijzigen van de Dranken Horecawet heeft drie doelen: - het terugdringen van overmatig alcoholgebruik onder met name jongeren; - verstoring van de openbare orde voorkomen; en - het terugdringen van de administratieve lasten voor ondernemers en vrijwilligers. Horecaondernemers zullen de veranderingen vooral merken aan de volgende maatregelen: Vereenvoudiging van het vergunningensysteem Dit stelsel ziet vooral toe op verlichting van administratieve lasten voor de burger. Het gaat om de volgende aanpassingen: - de vergunning komt op naam staan van het bedrijf of de ondernemer; - een nieuwe leidinggevende hoeft nog slechts te worden gemeld, voordat deze mag beginnen met werken; - er komt een landelijk formulier en een landelijk digitaal systeem voor de melding van een nieuwe leidinggevende; - bepaalde niet-operationele leidinggevenden hoeven geen Verklaring Sociale Hygiëne meer te hebben; - het bestuursorgaan kan straks de vergunning naast intrekken ook schorsen. Het gewijzigde stelsel leidt er waarschijnlijk toe dat de gemeente minder Drank- en Horecavergunningen zal gaan verlenen, omdat de vergunning bij wijziging van leidinggevenden niet meer 20
vervalt. Daar staat tegenover dat het bijschrijven van leidinggevenden waarschijnlijk zal toenemen, omdat dit voor ondernemers een eenvoudige handeling wordt. De vergunningen op grond van de Drank- en Horecawet zullen (al dan niet op aanvraag) moeten worden omgezet naar een nieuwe vergunning conform de nieuwe wetgeving. Verder krijgt de gemeente te maken met een nieuw proces: het bijschrijven van leidinggevenden. De gemeente zal bovendien worden aangesloten op het landelijk meldingensysteem. Paracommercialisme Hiervoor is uitgelegd wat de gemeente er nu al aandoet om oneerlijke concurrentie door paracommerciële inrichtingen tegen te gaan. De gemeente krijgt hierin meer beleidsvrijheid en tevens de verplichting om regels op te nemen in een verordening. De wetswijziging leidt daarnaast tot een versoepeling van de eisen ten aanzien van leidinggevenden bij paracommerciële inrichtingen. Op dit moment worden alle leidinggevenden getoetst aan de eisen, met dien verstande dat slechts twee leidinggevenden een Verklaring Sociale Hygiëne moeten hebben. Na de wetswijziging een paracommerciële inrichting nog maar twee leidinggevenden te hebben, die dan wel aan alle eisen moeten voldoen. Daarnaast kunnen dan barvrijwilligers worden ingezet, zoals dit nu ook het geval is. Uitbreiding verordenende bevoegdheid Zoals hiervoor aangegeven maakt de gemeente op dit moment nog geen gebruik van haar verordenende bevoegdheid tot het beperken van de verstrekking van sterke drank en de (tijdelijke) drooglegging van (een deel van) de gemeente. Andere gemeenten gebruiken deze bevoegdheid om de verstrekking van sterke drank op plaatsen waar veel jongeren komen aan banden te leggen. De regels raken vaak paracommerciële instellingen. Naast de verplichting om straks een verordening voor paracommerciële instellingen vast te stellen, worden ook de overige verordenende bevoegdheden uitgebreid. Het betreft het koppelen van toegangsleeftijden aan sluitingstijden en het reguleren van prijsacties zoals happy hours en stuntprijzen. Beide mogelijkheden zijn sterk gericht op het verminderen van alcoholgebruik onder jongeren. In tegenstelling tot de paracommerciële verordening is het stellen van regels op dit gebied straks geen verplichting. De gemeente zal nog een afweging moeten makenof gebruik zal worden gemaakt van de facultatieve verordenende bevoegdheden die de Drank- en Horecawet biedt. Hierbij moet vooral worden overwogen in hoeverre deze mogelijkheden ook passen binnen het jeugd- en gezondheidsbeleid. Daarnaast moeten de verordeningen ook passen binnen het algemene doel dat de gemeente heeft gesteld met dit horecabeleid. Toezicht Toezicht en handhaving van de Drank- en Horecawet is vanaf 1 januari 2013 de verantwoordelijkheid van de gemeente. Het betreft nagenoeg alle taken die de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit tot 31 december 2012 op grond van de Drank- en Horecawet uitvoerde met uitzondering van het toezicht op: - bepalingen rond reclame - de verstrekking van Verklaringen Sociale Hygiëne door het SVH; en - de naleving op verstrekking van alcoholhoudende dranken in personenvervoer (treinen, cruiseschepen, vliegtuigen), op legerplaatsen en in taxfreeshops op luchthavens. In het hoofdstuk over toezicht en handhaving van de horeca zal hier verder op in worden gegaan. 21