StatuS Co Magazine voor coassistenten Jaargang 29 - nummer 4 - DECEMBER 2011
Pro Persona Pro Persona geestelijke gezondheidszorg, is een organisatie met vestigingen in de regio s Arnhem, Ede, Nijmegen en Tiel. Wij bieden geestelijke gezondheidszorg aan jeugdigen, volwassenen en ouderen met psychische en psychiatrische problemen. Deze zorg wordt aangeboden in een klinische situatie, in deeltijdbehandeling of ambulant en is altijd zo licht als mogelijk en zo zwaar als noodzakelijk. Een breed pakket aan behandelingen zorgt ervoor dat wij optimaal tegemoet kunnen komen aan de vraag en behoefte van cliënten. Onze behandelingen helpen cliënten beter te worden of zich beter te voelen en zelf keuzes te maken die de kwaliteit van hun leven verbeteren. Hebt u vragen of wilt u meer weten over het zorgaanbod van Pro Persona? Kijk dan op www.propersona.nl of neem contact op met Astrid Bransen, Pro Persona in Tiel, telefoonnummer (0344) 65 61 11. - pagina 2 -
Colofon Status Co Periodiek voor coassistenten Jaargang 29, nummer 4, december 2011 Status Co is een periodiek tijdschrift voor en door de coassistent van de Radboud Universiteit Nijmegen, en verschijnt vier keer per jaar. Status Co wordt verzonden naar alle coassistenten en geaffilieerde ziekenhuizen waar Nijmeegse coassistenten stage lopen. Redactieadres Stichting Status Co Nijmegen Universitair Medisch Centrum St Radboud Geert Grooteplein-Noord 15, kamer 3.06 6525 EZ Nijmegen telefoon: 024-3616901 e-mail: statusconijmegen@gmail.com website: www.ko-raad.nl > status co Redactie Amilie Boonstra, Maartje Cissen, Elke van Herpen, Sabine Janssen, Pim Keurlings, Mijke Pelkman, Sarah Sloot, Marieke Wever, Ivo Verhagen, Angelique Slot, Vicky van Duynhoven, Irene Frenay, Tessa Schut, Marleen van Houdt Co-auteurs Eefje van der Heijden, Lidewij Overweg, Nicole Huijbregts, Sharon Vrooijnk Hoofdredactie Sarah Sloot (h.t.), Sabine Janssen (f.t.) Eindredactie & lay-out Pim Keurlings (chef), Elke van Herpen, Maartje Cissen, Irene Frenay, Marleen van Houdt, Tessa Schut, Sabine Janssen Secretaris Elke van Herpen (h.t.), Irene Frenay (f.t.) Penningmeester Marieke Wever (h.t.), Vicky van Duynhoven (f.t.) Drukwerk Jonge Helden bv, Giesbeek (oplage: 1100) Inhoud Op naar 2012! 4 Agenda 4 Hoe voorkom je een kerstcrisis? 5 Abstract 6 Wat zie jij? 7 Specialisme uitgelicht: Psychiatrie 8 Greetings from... Greece! 10 Hulpverlenen zonder grenzen 11 De psychische gezondheid van artsen, arts-assistenten en geneeskunde13 studenten Ko-Raad 14 Recensie: The Constant Gardener 16 Recensie: Witte jassen en bruinhemden 16 Uitbraak 17 Coschappen in Doetinchem 17 Hypertensieve crisis 18 Crisis puzzel 19 Happen tijdens de coschappen: Tapas a la student 20 Column: Crisis 20 'Dat beloof ik', en dan? Ervaringen van een beginnend arts-assistent 21 De kerstman en zijn identiteitscrisis 23 Cartoon 24 Bezuinigingen in een notendop 24 Reistip: Sardinië 25 Horoscoop 26 Geslaagden 28 De redactie bedankt iedereen die heeft meegewerkt aan deze Status Co. De volgende Status Co verschijnt in maart 2012, de deadline voor deze editie is op 20 februari 2012. Het aanleveren van kopij wordt zeer op prijs gesteld. De redactie van Status Co is onafhankelijk; plaatsing van artikelen, mededelingen of brieven houdt niet noodzakelijkerwijs in dat de redactie de boodschap, doelstellingen of meningen van de instelling of persoon in kwestie onderschrijft. De eindredactie houdt zich het recht voor artikelen, brieven of mededelingen te wijzigen, in te korten of niet te plaatsen. Het is niet toegestaan om, zonder voorafgaande toestemming van de redactie, gepubliceerde artikelen of gedeelten daarvan over te nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te maken of te verveelvoudigen. 2011, Stichting Status Co Nijmegen - pagina 3 -
Op naar 2012! Meestal verandert er niet zoveel tijdens de jaarwisseling. Je hebt misschien een paar goede voornemens, die je al dan niet langer dan een week volhoudt; je hebt wat wilde plannen (een reisje naar het buitenland, misschien een Tropico), maar daarna kom je gewoon weer terug en ga je als vanouds verder. Voor de Status Co verandert er wel nogal wat in de overgang van 2011 naar 2012. Ons voltallige bestuur en halve lay-outteam stappen op, wegens afstuderen en Tropico's. Dat had zomaar kunnen uitmonden in een forse crisis, maar gelukkig hebben we een capabel nieuw bestuur en een aantal enthousiaste nieuwe redactieleden gevonden die de Status Co in 2012 met plezier gaan voortzetten. Onderstaande foto is dus niet meer geheel up-to-date, maar daar wordt aan gewerkt. Geen crisis binnen de Status Co dus, maar met de feestdagen kom je wel op allerlei andere gebieden crises tegen. Hoe kom je die feestdagen het beste door? Hoe handel je bij patienten die letterlijk in crisis (lees: shock) zijn? En als je dacht dat je het er tijdens je studie nog vrij goed vanaf bracht, hebben we slecht nieuws in ons artikel over crises bij artsen: depressies en middelenverslaving komen helaas veelvuldig voor. Gelukkig hebben we onze jaarlijkse eindejaarshoroscoop om je te waarschuwen voor dergelijke verschrikkingen op je pad. En ach, volgens de Maya's wordt 2012 toch ons laatste jaar, dus we kunnen er maar beter van genieten. Agenda Door: Sarah Sloot Kerstcircus, Goffertpark 21 december t/m 1 januari Tijdens de kerstvakantie vindt de tweede editie van het Nijmeegse Kerstcircus plaats. Het programma omvat onder meer een huisclown (Érico ), acrobatische luchttoeren, en, voor de dierenliefhebbers, een olifant en drie Spaanse stieren. Studenten krijgen korting op de toegangsprijs. www.kerstcircus-nijmegen.nl Zelf heb ik nog een keertje uitgepakt met zes jaar aan verzamelde simpele tapas-recepten, gegarandeerd crisisproof. En dan geef ik het stokje over. Namens de gehele redactie wens ik jullie een fijn 2012! Sarah Sloot, voorzitter Status Co Kerstmarkt, Nijmegen Centrum Zondag 18 december 10.00-17.00 uur Mis hem niet, de kerstmarkt! Waar steeds meer steden hun centrum al vanaf eind november ombouwen tot een gezellig feestje vol koek en zopie, beperkt Nijmegen zich nog tot een enkele dag winterplezier. Wel belooft Nijmegen meer dan 300 kraampjes te verzamelen op de grote markt. Ook de brandweer is aanwezig met tips voor een veilige kerst. De redactie van Status Co (van links naar rechts): Pim Keurlings, Sabine Janssen, Amilie Boonstra, Elke van Herpen, Sarah Sloot, Maartje Cissen en Marieke Wever. Op de foto ontbreken Mijke Pelkman en de zes nieuwe redacteurs: Ivo Verhagen, Angelique Slot, Vicky van Duynhoven, Irene Frenay, Tessa Schut en Marleen van Houdt. Cabarestafette, Keizer Karel Podia Donderdag 12 januari 20.00-21.30 uur Het recept voor de jaarlijkse cabarestafette is simpel: bied een drietal winnaars van her en der gehouden cabaretwedstrijden gedurende een avond een plekje op een podium en trek met dit trio door Nederland. Elke cabaretier krijgt een half uurtje om zijn kunsten te vertonen. De avond wordt aan elkaar gepraat door een presentator, die in voorgaande edities de neiging had gratis boekjes de zaal in te gooien. Vanaf een kwartier voor aanvang geldt, mits er nog plaatsen over zijn, last-minute-studentenkorting. Kaartjes zijn dan nog maar tien euro. www.cabarestafette.nl - pagina 4 -
Hoe voorkom je een kerstcrisis? Kerst. De een kan er geen genoeg van krijgen en zou het liefst het hele jaar door in een gebreide rendiertrui onder de kerstboom "I Wish It Could Be Christmas Every Day" zingen. De ander vindt het allemaal commerciële onzin en houdt zich het liefst à la The Grinch ver verstoken van dit geneuzel. Maar of je nou een kerstliefhebber of kersthater bent, niemand ontkomt met kerst aan de vele verplichtingen en exorbitante hoeveelheden voedsel. Daarom is hier voor beide kampen een aantal praktische tips om kerst te overleven. Zo wordt het nòg leuker. Of gewoon draaglijk. Door: Nicole Huijbregts Tip 1: Kerstliedjes Iedereen kent natuurlijk "Last Christmas" en "All I Want For Christmas Is You" en iedereen is deze tegen de tijd dat kerst zich echt aandient ook meer dan beu. Zeker als je soms noodgedwongen naar SkyRadio moet luisteren, wat nog wel eens wil voorkomen in ziekenhuizen. Gelukkig is er meer dan dit. Elk jaar zo rond kersttijd klimt menig artiest weer in de pen om kneuterige kerstliedjes te schrijven, niet alleen degenen zonder zelfrespect. Zo hebben The Killers een heuse kersthit en heeft ook Coldplay s Chris Martin de verleiding niet kunnen weerstaan een kerstkraker te produceren. Dus zet SkyRadio af, zoek op youtube/spotify/etc. en breid je kerstplaylist uit met alles wat muziekland nog meer te bieden heeft dan Mariah Carey en Wham! Tip 2: Glühwein, heel veel glühwein Kersttijd betekent glühwein. Niet alleen leuk op de kerstmarkt in Düsseldorf, maar ook een erg goed idee voor thuis op de bank. Het verdooft, het verwarmt en het vernachelt je tanden. Wat wil je nog meer? Het wordt nog beter als je zelf glühwein gaat maken. De ingrediënten: rode wijn, een scheutje cognac, suiker, kruidnagel, fruit naar keuze, kaneel. De instructies: roeren. Zorg ervoor dat niet alle alcohol verdampt, want dat is zonde. En dan genieten geblazen! Tip 3: Kerstdiner met vrienden Op Kerstavond kun je natuurlijk naar de kerk. Je kunt dat ook gewoon niet doen en je beste vrienden optrommelen om een romantisch diner in elkaar te knutselen. Het voordeel hiervan is dat het altijd gezellig is en dat je niet naar "All You Need Is Love" of "Annie" hoeft te kijken. Daarnaast is dit de perfecte gelegenheid om je te buiten te doen aan de nodige (gloei)wijn en je dus de volgende dag niet zo bewust hoeft mee te maken. Dat scheelt. Tip 4: Vlucht naar het buitenland Kerst in het buitenland vieren biedt vele voordelen, zowel voor de liefhebbers als de haters. Aan de ene kant wordt kerst in andere landen vaak een stuk uitbundiger gevierd omdat ze daar nou eenmaal geen Sinterklaas hebben die de voorpret bederft. Leuk voor de liefhebbers dus. Daarnaast kun je zelf het klimaat kiezen. Wil je sneeuwgarantie dan ga je naar Finland, houd je niet zo van koude dan is kerst op het strand ook altijd mogelijk in zuidelijkere oorden. Aan de andere kant zijn er de voordelen voor de kersthaters. Zo doen ze in het buitenland vaak niet aan tweede kerstdag, laat staan aan het steeds vaker gevierde fenomeen derde kerstdag. Een dag (of twee) minder bikkelen dus. Of ze vieren er überhaupt geen kerst, helemaal mooi meegenomen. Tip 5: Zoek op internet Een simpele google search naar tips om kerst te overleven levert de meest briljante zoekresultaten op. Van voorlichtingsfolders van postbus 51 (inderdaad, de overheidsinstelling) over de kerstpsychose waarin ons land jaarlijks verkeert tot het advies van ene Caroline Fransen om van tevoren met het gezin om de tafel te gaan zitten en de praktische zaken en emotionele valkuilen die jullie te wachten staan te bespreken. Genoeg materiaal dus om je mee te vermaken als de verveling even toeslaat! Tip 6: Eet (niet) teveel Vooruit, we zullen ook wat aandacht besteden aan het gevreesde onderwerp eten. Als je even op internet zoekt naar tips en kerst stuit je op talloze vrouwenblogs en adviezen van weightwatchers om te voorkomen dat je met kerst tien kilo aankomt. Dat is ook niet zo gek, want als je de gemiddelde persoon vraagt hoe zijn kerst was, zal deze al wrijvend over zijn of haar zichtbare extra zwembandjes altijd iets antwoorden in de trant van Gezellig, veel gegeten, en jij? Het dringende devies luidt als volgt. Stop het gewoon niet in je mond. Fabrikant Milner heeft gelijk: wat er niet aankomt, hoeft er ook niet af. En elk pondje gaat nog altijd eerst door het mondje. Maar voor wie toch wil genieten zijn er ook nog minder strenge tips. 1. Kies je kransje, dat wil zeggen eet alleen datgene wat je echt lekker vindt en geniet daar optimaal van. 2. In tegenstelling tot eerdere aanbevelingen: drink niet teveel, alcohol schijnt principes te doen vervagen. 3. Maak een kerstwandeling om de nodige calorietjes te verbranden. Voor degenen die er ondanks deze tips toch niet in slagen zich niet totaal te buiten te gaan aan de overdaad: wees gerust. Je komt heus geen tien kilo aan in twee dagen. Tenzij je diabeet bent, met het voornemen jezelf dit jaar eens geen keto-acidose te eten, hoef je je dus niet te schamen en/of in te houden. Hopelijk gaan jullie nu allemaal goed gewapend de kerst in. En of je nu iets aan deze adviezen hebt of niet, het komt sowieso goed met je. Het duurt namelijk maar twee dagen. Prettige kerstdagen. - pagina 5 -
Abstract Deze keer Dorien Kiers die onderzoek gedaan heeft naar het effect van vroege resuscitatie op acute nierschade bij septische patiënten in Vancouver, Canada. Door: Vicky van Duijnhoven Hoe ben je in Vancouver terecht gekomen bij dit onderzoek? Aangezien ik een onderzoek bij de IC wilde doen, nam ik contact op met Prof. Pickkers, gebonden aan de Research Intensive Care van het Radboud. Ik wilde ook graag naar een Engelstalig land en besloot dus e-mailadressen op te zoeken van onderzoekers/artsen van IC s in het buitenland. In Vancouver zouden we samen kijken wat voor onderzoek ik kon doen. Het werd een samenwerking met een onderzoeker die onderzoek deed naar de mortaliteit bij septische patiënten. Hoe zag je stage eruit? Het was een statusonderzoek waarbij ik een database opgezet heb en vervolgens statische analyses heb gedaan. In de eerste maand zat ik in het statusarchief. Met de analyses had ik alleen internet nodig en zat ik regelmatig in de Starbucks te werken. Wat deed je zoal naast je onderzoek? Ik woonde bij een hospita in huis met meerdere studenten. Samen met hen heb ik uitstapjes gemaakt naar bijvoorbeeld Vancouver Island. Daarnaast zijn mijn moeder en een vriendin langsgekomen. Met allebei heb ik geskied in Whistler, waar een jaar later de Olympische Spelen waren. Daarnaast ben ik gaan paragliden. Het leek me ook leuk om mee te kijken bij de SEH en IC. Dit heb ik allebei een week gedaan. De SEH ziet er echt uit als de tv-serie ER. Regelmatig worden mensen binnengebracht met schotwonden en mensen met kleine kwaaltjes zitten uren te wachten. Psychiatrische patiënten die opgenomen willen worden zitten in bruine pakken te wachten in de wachtkamer. Hoe vond je Vancouver en Canada? De mensen zijn erg vriendelijk. Eerst dacht ik dat ze misschien deden alsof, maar ze menen het echt. Zo kunnen mensen op straat je aanspreken dat je leuke schoenen aan hebt en dan menen ze dat ook echt en willen ze niet meteen iets van je! Voor vakantie wil ik graag nog een keertje terug naar Canada. Het land is erg mooi, vooral de natuur. Had je vanaf het begin al het idee om te publiceren? En hoe is dat gegaan? Ja ik heb meteen aangegeven dat ik een artikel wilde schrijven. Als je een artikel wil schrijven kun je dat gewoon aangeven, dat werkt het beste. Dan gaat er natuurlijk een tijd overheen met corrigeren van het artikel en uiteindelijk was het aangenomen! Zijn er nog dingen die je graag zou willen zeggen? Het is erg belangrijk voor alle basisartsen dat je sepsis vroegtijdig herkent, dan voorkom je de meeste schade. Hoe eerder de patiënt hemodynamisch stabiel is, hoe beter de uitkomst. Effect of early achievement of physiologic resuscitation goals in septic patients admitted from the ward on the kidneys. Kiers HD, Griesdale DE, Litchfield A, Reynolds S, Gibney RT, Chittock D, Pickkers P, Sweet DD. Department of Medicine, Vancouver General Hospital, Vancouver, British Columbia, Canada. PURPOSE: The aim of the study was to evaluate if early achievement of physiologic goals of resuscitation in critically ill septic patients admitted from the ward may prevent acute kidney injury (AKI). MATERIALS AND METHODS: Patients admitted to the intensive care unit (ICU) with a diagnosis of sepsis were retrospectively identified. Mean arterial pressure greater than 65 mm Hg, central venous pressure greater than 8 mm Hg, and central venous oxygenation greater than 70% achieved within 6 hours after ICU consultation at the ward was considered early achievement. Acute kidney injury was defined by the RIFLE criteria. RESULTS: Of 85 patients, 29% achieved all goals within 6 hours, 42% had late or no achievement of goals, and 28% had incomplete documentation of goals. Of these, 52% developed AKI. Patients who eventually developed AKI had a significantly higher creatinine level at ICU consultation before resuscitation. Delay in achievement of goals results in a 3.4% creatinine level rise per hour in multivariate analysis (P =.03). The development of AKI was significantly influenced by delayed achievement of physiologic goals on the ICU (P =.02). CONCLUSIONS: Although most of AKI occurred before ICU consultation, early physiologic resuscitation and achievement of hemodynamic goals on the ICU is associated with a decrease in development of AKI of septic patients admitted from the ward. Copyright (c) 2010 Elsevier Inc. All rights reserved. J Crit Care. 2010 Dec;25(4):563-9. Epub 2010 Jun 19. - pagina 6 -
Wat zie jij? Door: Pim Keurlings Een 56-jarige man wordt gezien door de internist in verband met een wond op zijn rechter grote teen. In de voorgeschiedenis is hij sinds 1995 bekend met perifeer vaatlijden en diabetes mellitus type 2. De wond op zijn teen was een jaar geleden ontstaan en was al enkele maanden geleden genezen. Echter tien dagen geleden heeft hij de teen opnieuw gestoten en is het wondje weer open gegaan. Nu komt er wat vocht uit. De voet is niet pijnlijk. Bij onderzoek van de rechter voet valt een gezwollen en rode eerste straal op, met een oppervlakkig wondje bij de mediale nagelhoek (zie foto). De lichaamstemperatuur is 36,1 graden Celsius. Bij laboratoriumonderzoek zijn behalve een CRP van 27 geen afwijkingen aanwezig. Een X-voet toont echter opvallend genoeg het beeld van hiernaast. Wat zie jij? Kijk op pagina 13 voor de juiste oplossing! Geplaatst met toestemming van de patiënt. De eerste BKV-trainees zijn gestart per 1 september! Zoek jij ook een veelzijdig Traineeship? BKV biedt je een tweejarig contract met vele voordelen. Je bent achtereenvolgens binnen drie verschillende specialismen werkzaam. Neem contact op +31 (0)888-22 55 88 of info@bkv-groep.nl vacatures - open dagen - traineeship - opleidingsplaatsen - sollicitatieadvies - job alert > www.bkv-groep.nl A16361_210x148_MFVNStatusCo.indd 1 18-11-11 15:02 - pagina 7 -
Specialisme uitgelicht: Psychiatrie Psychiaters zijn zelf gek. Dat is wat de meeste leken in Nederland van het vakgebied psychiatrie denken. Je zou zelf zweverig moeten zijn, veel persoonlijke problemen moeten hebben en vooral goed moeten kunnen praten. In deze rubriek zal de opleiding tot psychiater uitgediept worden, wat menigeen nog wel eens zou kunnen verrassen. Door: Mijke Pelkman Een psychiater is een medisch specialist die zich op de eerste plaats bezighoudt met psychische klachten. Van een psychische klacht is sprake als iemand problemen heeft met zijn of haar gedachten of gevoelens. Maar het is niet zo dat alle patiënten van een psychiater geestelijk in de war zijn. Hij of zij behandelt bijvoorbeeld ook echtparen met relatieproblemen. De psychiater richt zich voornamelijk op de integratie van biologische, sociale en emotionele problemen, waarbij het bij sommige casus (neem langdurige opgenomen psychotische patiënten) nogal eens een zware kluif kan zijn om de juiste oplossing te vinden. De likes van het vak Psychiaters noemen de boeiende inhoud van het vak als één van de meest aantrekkelijke aspecten. Ook het feit dat in de psychiatrie de patiënt in zijn geheel bekeken wordt, wordt als een positieve kant van het vak gezien. Verder zijn de specialisten tevreden over het intensieve patiëntencontact en bestempelen ze hun vak als afwisselend. De dislikes van het vak Een groot deel van de werkzame psychiaters noemt de regelgeving van de overheid als één van de minst aantrekkelijke aspecten van hun beroep. Opmerkelijk is ook dat een groot aantal vindt dat psychiaters ondergewaardeerd worden en een te lage status genieten. Nog steeds kunnen zij andere specialisten niet goed duidelijk maken dat zij ook een écht specialisme bedrijven. Ook niet geheel onbelangrijk is de fysieke en emotionele belasting die het vak met zich meebrengt. Zoals een psychiater ooit schreef: een overweldigende portie dagelijks menselijk leed. De dagelijkse praktijk De opleiding psychiatrie duurt vierenhalf jaar: drie jaar basisopleiding psychiatrie, een half jaar sociale psychiatrie en één jaar keuzestages. Wat nog niet genoemd is bij de aantrekkelijke aspecten van het vak, maar wat niet geheel onbelangrijk is, zijn de werkweken. Psychiaters werken gemiddeld 39 uur per week, bijna zestig procent werkt hooguit veertig uur per week. Dat psychiatrie voornamelijk een denk vak is, zal velen niet raar in de oren klinken. Zoals de AIOS in het stuk op de volgende pagina ook zal aangeven; je bent zelf het instrument waarmee gewerkt wordt. Gemiddeld heeft een psychiater 28 patiëntcontacten per week, waarvan ruim de helft poliklinische patiënten betreft. Bijna de helft heeft een chronische klacht, ongeveer een derde is gezond of gezond doch met gezondheidsklachten. Deze gezondheidsklachten zijn uiteraard voornamelijk psychisch en psychosociaal van aard, bij slechts twaalf procent van de patiënten gaat het om lichamelijke aandoeningen. Literatuur 1. Medische Profielenboek, KNMG, 2005 2. www.propersona.nl, geestelijke gezond Veel patientencontact tijdens psychiatrie Mijn coschap psychiatrie liep ik bij GGZ Nijmegen op Langeberg 1. Dit is een open afdeling voor kortdurende opname en hier zie je van alles. Het varieert van mensen die psychotisch zijn tot borderline persoonlijkheden en depressies. In mijn eerste week was er een opname en deze mocht ik meteen zelf doen. Best even wennen want het is totaal anders dan de andere specialismen. Maar zeker zo interessant, want je mag alles vragen en je mag de patiënt echt leren kennen. Het is zelfs beter als je de patiënt echt kent. Toen een van mijn patiënten vertelde dat ze ontzettend veel om haar cavia gaf was voor mij de logische vraag hoe de cavia heette. De patiënte begon meteen te glunderen en vertelde uitgebreid over haar cavia. De rest van de tijd kon ik goed met haar praten door dat ene moment van gewone interesse. Een andere patiënte die me erg bij gebleven is, is een depressieve vrouw. Deze vrouw liep regelmatig over de afdeling heen te jammeren. Als ik langs kwam was het altijd: Dokter coassistent, dokter coassistent, ik ga dood, ik eet niet meer, ik douche niet meer. In het begin had ik de neiging om haar te ontwijken, maar tijdens mijn gesprekken met haar ging het goed. Ik kreeg haar tijdens de gesprekken stil en we konden het een en ander bespreken zonder gejammer. Aangezien dat lukte mocht ik bijna alle gesprekken met haar voeren. Het leuke aan psychiatrie is dat je zelf heel goed voorstellen kunt doen en dat daar wat mee gedaan wordt. Zo had ik bij deze vrouw het idee om haar een boekje bij te laten houden wanneer ze dan wel at of douchte of iets bijzonders deed. Dat moest ze zelf opschrijven en als ze dan jammerde dat ze niet at kon ze in het boekje kijken en zien dat dat niet klopte. Ik stelde aan haar voor om het boekje bij te houden en dat wilde ze wel doen. De week erna hoorde ik van de verpleging dat ze heel trots het boekje aan iedereen liet zien wat ze allemaal gedaan had! Een simpel trucje had dus heel wat opgeleverd. Regelmatig wordt er ook gelachen op de afdeling. Zeker wanneer je een patiënt hebt die ernstig psychotisch is en denkt dat Paul McCartney onder de grond zit en daar muziek speelt. Toen wij vertelden dat we daarvoor de pilletjes gaven antwoordde de patiënt: Ik heb helemaal geen pillen nodig. Je moet gewoon de muziek uitzetten. Ik snap niet dat jullie dat niet horen. De voordelen van het specialisme psychiatrie zijn dat je je patiënt erg goed kunt leren kennen. Je kunt er echt zijn met alle problemen die ze tegenkomen. Er is ruimte genoeg om alles te bespreken. Het is ook niet alleen maar somber, er zijn regelmatig mooie momenten als mensen opknappen of bijzondere uitspraken doen. Het nadeel is dat je veel minder somatische dingen ziet en doet. Aan de psychiaters merk je dat deze het grotendeels verleerd zijn. Maar als je houdt van patiëntencontact dan is dit zeker een leuk specialisme! Vicky van Duijnhoven, coassistent - pagina 8 -
Het verhaal van een AIOS psychiatrie Ik ben een maand na mijn afstuderen begonnen als AIOS psychiatrie in Radboud. Eigenlijk ben ik pas laat begonnen met solliciteren maar voor ik het wist had ik een opleidingsplaats en een promotieplaats in de pocket. Daarvoor heb ik mijn wetenschappelijke stage daar afgerond naar effecten van cocaïne en cannabis op impulsiviteit. Ik werk momenteel drieënhalve dag in de kliniek op de open opname afdeling en ik heb anderhalve dag voor mijn onderzoek, een uitstekende combi! Waarom ik voor psychiatrie heb gekozen? Omdat mijn interesse uitgaat naar de ontwikkeling van de mens, de interactie van de individuele drijfveren, persoonlijke ervaringen en de invloed van omgeving op gedrag. Ik heb op dit moment veel patiënten met een depressie en omdat we een academische instelling zijn krijgen we over het algemeen veel verwijzingen van mensen die al ergens anders in behandeling zijn geweest en al een uitgebreid dossier hebben. Over het algemeen spreek ik patiënten een keer in de week waarbij ik de opname en de klachten evalueer. Ik geef mensen de ruimte om hun verhaal te doen. Daarnaast wil ik weten waar ze tegenaan lopen en waar ze het liefst aan zouden willen werken. Communicatie speelt een belangrijke rol. Het is zowel je diagnosticum als je therapeuticum. Mensen zijn over het algemeen zeer open en ruimhartig over hun problematiek en voorgeschiedenis en wat ze allemaal hebben meegemaakt. Soms is het best heftig, dat je denkt: zoveel pech in één mensenleven is bijna onmogelijk en toch gebeurt het. Mensen kampen vaak met grote verliezen zoals overlijden van enig kind en andere dierbaren. Ze hebben vaak geen perspectieven meer en hebben niks om naar terug te keren. Alles lijkt dan zinloos, ze voelen zich overspoeld door emoties en weten niet hoe ze in godsnaam hun leven nog kunnen opbouwen. Dat is best heftig en zeer invoelbaar. Ze verliezen zich in suïcidale gedachten wat ze als een opluchting ervaren en het kost veel inzet om ze uit de neerwaartse spiraal te halen. Bij een depressie kun je niet achterover leunen en wachten tot het over is. Je moet keihard aan jezelf gaan werken, want medicatie biedt ondersteuning maar met pillen alleen kom je er niet. Ik waardeer de openheid van patiënten en ik bedank ze vaak voor het gesprek en het vertrouwen dat ze aan me schenken. Naast patiëntencontact volg je als AIOS twee keer in de week een dagdeel onderwijs. Daarnaast moet je ook regelmatig een richtlijn, een casus of een wetenschappelijke artikel presenteren. Naast je gewone werktijd heb je een aantal diensten in de maand. Het zijn bereikbaarheidsdiensten, dus je moet binnen een half uur in het ziekenhuis zijn. Het gaat vaak om automutilaties of een tentamen suïcide op de Spoedeisende Hulp. Psychiatrie wordt tevens in consult gevraagd op andere afdelingen bij middelenmisbruik, delier of psychotische ontregelingen. Als je in opleiding bent moet je ook zelf starten met therapie. Je bent dan even geen arts meer maar een patiënt. Ook al denk je dat je leven prima verloopt en je niks te klagen hebt dan zijn er toch nog dingen waar je over kunt praten en met je leertherapeut kunt bespreken. Wat er dan aan bod komt verschilt natuurlijk enorm per persoon. Bij psychiatrie is communicatie zeer belangrijk, net als interesse in de mens en uiteraard geduld. Maar het is niet alleen maar praten. Omdat we een afdeling zijn van het ziekenhuis hebben we veel somatische co-morbiditeit. Patiënten met ontregelde diabetes, schildklieraandoeningen, ontstekingen, hartfalen en andere chronische aandoeningen zoals COPD. Ook dat moet je adequaat kunnen beoordelen en beleid er op aanpassen. Er is veel ontwikkeling binnen de psychiatrie en er is veel aandacht voor neuropsychiatrie waarbij correlaten worden gelegd tussen hersenen en gedrag. Het gaat om stoornissen in aandacht, geheugen, emoties, taal, waarnemen van de omgeving en het eigen lichaam. Om deze effecten van hersenziekten te begrijpen is kennis over relatie tussen normale informatie verwerkende processen en anatomie onontbeerlijk. In mijn onderzoek hou ik me bezig met impulscontrole en agressie onder invloed van oxytocine en vasopressine. Het zijn belangrijke peptiden die naast perifere werking (uteruscontracties bij oxytocine en antidiurese bij vasopressine) ook een centrale werking hebben. Ze beïnvloeden emotionele herkenning, angst, stressreactie en seksueel gedrag. Al met al is psychiatrie een ontzettende boeiend en breed vak waarin je zelf de accenten kunt leggen van je interesse, van psychoanalyse tot spijkerharde biologische psychiatrie. Isabella Plato, AIOS psychiatrie Meest voorkomende ziektebeelden - Depressie - Paniek/angststoornis - Psychose - Persoonlijkheidsstoornis - Kinderpsychiatrie Bron: Medische profielenboek, KNMG, 2005 Isabella Plato, AIOS psychiatrie - pagina 9 -
Greetings from Greece! Turn on the radio, TV or a news page and it won t take long before you hear, see or read something about Greece. More specifically: its economical crisis. With such emphasis on financial aspects, you would almost forget there s more in Greece than a crisis. Like a herd of medical students on their way to become doctors. In this article, I aim to give an inside in the life of a medical student in Greece. What is medical school like, what are the pros and cons of studying in Greece, and finally: how does the crisis affect student life? By: Christos Peveretos (Fresh graduate of the Medical University of Athens, currently resident in Germany) Medical school The biggest medical university in Greece is the one in Athens, with around 350 students in each year. Three years of pre-clinical education with mostly lectures and some labs, and three more years of clinical training through rotations in various clinics, add up to a total study length of six years. The first clinical year comprises general surgery and internal medicine. The second year is filled with one-month rotations in different clinics, like cardiology, urology, et cetera. The last year is a compilation of the previous two: internal medicine, surgery and rotations in different clinics. Although the quality of the lectures and clinics varies, there is a good overall standard of both theoretical and practical knowledge. At the end of each semester there is an exam, which students in their clinical years can take right after the clinic relevant for this exam. When one has passed all exams and clinics, he can graduate. A limit on the years of studies didn t exist until recently. Political student groups Political student groups play an important role in the lifes of medical students. These groups of students are organized according to their specific political perspective. Students vote for these groups through yearly elections. According to the power a group gets in the elections, they represent the students in the university councils. Amongst their tasks are informing students about problems of the university and the Greek society in general, providing notes for exams, organizing parties and trips, and supporting a student s life where possible and necessary. However, role is controversial. For some students, these groups are of big help in their daily life and in representing students. Others, on the other hand, believe the power of these groups allows for bargaining and corruption amongst students and university authorities. Pros Apart from the education, the university provides students with a wide range of benefits to help them fulfill their studies without problems. The most important of them are the student residencies and the medical books which are provided for free. Also, the university restaurant offers free breakfast, lunch or dinner to students. This way, even students who work and study at the same time do not have to face additional expenses for their studies. Cons Of course, like everywhere, there are also problems in the uni that complicate a student s life. First of all: the organization of the administrative authorities is sometimes disappointing, with the central secretary being open to students only for a few hours a day, resulting in long waiting times. Furthermore, most departments and clinics work practically independent, implying that students have to visit each of them separately to gather for example their lecture schedule. Due to the lack of a good organization or internet website, obtaining information on lectures, exams and exam dates is a constant struggle. Regarding the website there s hope though: in the past few years efforts have been made to build a solid central university internet website. Finally. Crisis Until recently, the medical university did not get too affected by the crisis that has struck Greece the past few years. Unfortunately, this changed last summer when the minister of education presented a new law regarding universities. This law will greatly restrict the representation of students in management councils and sets a more solid maximum time for fulfilling both studies as well as semester lectures. Also, it will cut down on many student support services, like free books. At the beginning of the new Winter semester, students involved in university political groups decided to take over their universities to complain about the new measures, and many students took part in protests against the new law. This resulted in a lot of lost exam dates and lectures and an interruption of educational and research procedures. Afraid a whole semester would get lost, universities returned to their normal functioning. Another problem medical students have to face, is that due to new austerity measures in the public health sector, many doctors do not get their night duties paid. This resulted in strikes of doctors and instability in the hospitals. This, in its turn, lead to big problems in the training of the students in the clinics, because of cancellation of lectures and lack of supervision. However, the biggest problem for a medical student is still the scarcity of residency places in Greece. Many freshly graduated students have to wait for years until they can start their specialty, while being practically unemployed. This problem already exists for more than a decade now, but together with the crisis, the cut of the salaries and the fact that things change from one day to the other, many students leave Greece after graduating, to work in countries like England, Germany, France or the USA. And I am one of them! In the end, the main problems for Greek medical students and people in general are the instability and insecurity about the future. Things change constantly and all try to adapt to the new situations, but the prolonged crisis is psychologically affecting and tiring people. But: student life remains student life, and students try to enjoy it with every opportunity they have and to view things optimistically. And who knows, maybe the light at the end of the tunnel is closer than we think! - pagina 10 -
Hulpverlenen zonder grenzen De een moet er niet aan denken, voor de ander is het een droombaan: hulpverlenen ten tijde van crisis. Een onafhankelijke hulporganisatie die overal ter wereld te vinden is waar crisis heerst, is Artsen zonder grenzen. Door: Elke van Herpen Artsen zonder Grenzen is de Nederlandse dochterorganisatie van Médecins Sans Frontières. Médecins Sans Frontières is in 1971 opgericht gedurende de Nigeriaanse Biafraoorlog. Het Rode Kruis voorzag de opstandige regio van hulpverlening, maar bepaalde de Nigeriaanse regering aan wie zij daadwerkelijk hulp mochten bieden. De burgers in het gebied van de rebellen kregen zo geen levensreddende hulp. Twee Franse artsen van het Rode Kruis, Bernard Kouchner en Max Reclamier, wilden ervoor zorgen dat voortaan iedereen in een acute noodsituatie hulp krijgt, ongeacht wat de regering daarvan vindt. Bij terugkeer van het front richtten zij de organisatie Médecins Sans Frontières op. In 1999 werd de Nobelprijs voor de Vrede aan de organisatie uitgereikt. De prijs werd toegekend voor zowel het medische werk als het optreden als pleitbezorger voor mensen en bevolkingsgroepen in nood. Onafhankelijk Veertig jaar later is dat nog steeds waar de organisatie voor staat: onafhankelijke noodhulp verlenen aan alle wereldburgers, ongeacht hun afkomst, religie of politieke overtuiging. Er bestaat een netwerk van organisaties in negentien verschillende landen: Australië, België, Canada, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Griekenland, Hongkong, Italië, Japan, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Zweden en Zwitserland. In 2010 werd er noodhulp geboden in zestig landen, hierbij waren meer dan 27.000 medewerkers betrokken. Het belangrijkste gezamenlijke doel is het redden van levens en het verlenen van medische hulp aan slachtoffers van rampen, oorlogen en epidemieën. Medische noodhulp De werkzaamheden die door Artsen zonder Grenzen verricht worden, zijn zeer divers. Je kunt denken aan spoedchirurgie bij slachtoffers van oorlogsgeweld, maar ook aan op het eerste oog minder heldhaftige taferelen als distributie van noodhulpgoederen, zwangerschapsbegeleiding of het voorkomen van epidemieën door het toepassen van betere hygiëne en het verstrekken van vaccinaties. Ook psychologische begeleiding, bijvoorbeeld aan vrouwen die slachtoffer zijn van seksueel geweld, maakt deel uit van de dagelijkse werkzaamheden. Werken voor AzG Naast artsen, verpleegkundigen, verloskundigen werken er analisten, technici en financiële adviseurs voor Artsen zonder Grenzen. Als arts bestaan de dagelijkse werkzaamheden naast klinisch werk ook uit training van lokale gezondheidswerkers en ben je betrokken bij het verzamelen en analyseren van medische data. Artsen zonder Grenzen organiseert trainingen op verschillende gebieden als obstetrie, kindergeneeskunde, infectieziekten en spoedeisende hulp. Om als arts voor Artsen zonder Grenzen te kunnen werken moet je wel aan een aantal voorwaarden voldoen. Je moet natuurlijk BIG-geregistreerd staan in het land van herkomst en ten minste twee jaar werkervaring hebben opgedaan als arts. Ook wordt van je verwacht dat je de leiding kunt nemen in onverwachte en vaak moeilijke situaties. Werk- en reiservaring in niet-westerse landen komen goed van pas. De officiële taal van de organisatie is Engels, maar het is een groot Greep uit de projecten van AzG: voedselcrisis Somali Somalië kampt al meer dan twintig jaar met gewapende conflicten. De laatste tijd is er sprake van een enorme crisis in het land, met name veroorzaakt door ernstige droogte, geweld, hoge voedselprijzen en de afwezigheid van toegankelijke gezondheidszorg. Vluchtelingenkampen in Kenia en Ethiopië zijn overvol omdat veel Somaliërs de grens over zijn gevlucht. Artsen zonder Grenzen heeft meer dan dertig hulpprojecten in Zuid- en Centraal-Somalië, Noord-Kenia en Oost-Ethiopië. Er worden met name veel kinderen behandeld voor ernstige ondervoeding. De ondervoeding en de uitbraak van mazelen in deze regio vormen een vaak dodelijke combinatie. Ook de behandeling en het vaccineren tegen de mazelen maken daarom deel uit van de noodhulp. Vluchtelingen worden verder behandeld voor cholera en er is voorlichting over hygiëne. voordeel als je ook Frans, Spaans, Portugees, Arabisch of Russisch spreekt. Verder dien je minstens negen maanden beschikbaar te zijn voor de organisatie. Literatuur 1. Website Artsen zonder grenzen, www.artsenzondergrenzen.nl 2. Website Médecins Sans Frontières, www. msf.org - pagina 11 -
- pagina 12 -
De psychische gezondheid van artsen, arts-assistenten en geneeskunde studenten Dagelijks zijn we bezig om andere mensen beter te maken en te ondersteunen in hun ziek zijn. Maar hoe gezond zijn we nu zelf echt? Door: Vicky van Duijnhoven Dag in dag uit komen we in aanraking met mensen die ziek zijn en al hun emoties daaromheen. Maar hoe staat het nu eigenlijk met onze eigen emoties? Het is al langer bekend dat artsen een groter risico hebben op psychische klachten en dat zelfmoord vaker voorkomt onder artsen. Maar hoe groot is het probleem daadwerkelijk? Burn-out Van de AIOS maken 13 tot 20% een burn-out episode mee tijdens hun opleiding. Het voorkomen van burn-outs verschilt per specialisme. Voor de meer stressgevoeligen onder ons is het slim om daar rekening mee te houden wanneer de vervolgopleiding gekozen wordt. De meeste burn-outs onder AIOS komen voor bij de psychiatrie, de minste bij AIOS gynaecologie. Er leek een trend te zijn dat AIOS die zich bezighouden met goed behandelbare ziekten minder snel een burn-out kregen. Daarnaast was het percentage AIOS met burn-out het hoogste in GGZinstellingen, hetgeen mogelijk samenhangt met het feit dat het hier om AIOS psychiatrie gaat. Er was geen verschil tussen academische en perifere ziekenhuizen. Depressie en suïcide gedachten Uit onderzoek in Amerika blijkt dat 22 tot 49% van de geneeskunde studenten last heeft van depressieve symptomen, waarbij vrouwen en minderheden vaker aangedaan zijn. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat zeven procent van de geneeskunde studenten suïcidale ideaties heeft. Voor Nederlandse geneeskunde studenten is dit nog onbekend. Er is wel onderzoek gedaan bij arts-assistenten. Hieruit bleek dat van 2115 arts-assistenten twaalf procent eenmalig zelfmoordgedachten heeft gehad en één procent dit meerdere malen heeft gehad. Suïcidale gedachten kwamen vaker voor onder arts-assistenten met een burn-out. Middelenmisbruik Cijfers over middelenmisbruik onder Nederlandse artsen zijn niet bekend. In Canada en Amerika is ongeveer negen tot twaalf procent verslaafd. Dit komt overeen met het aantal verslaafden onder de algemene Nederlandse bevolking. Gevolgen Logischerwijs zijn de consequenties van deze aandoeningen ernstig. Zo bleek uit meerdere onderzoeken dat mannelijke artsen een relatief risico op suïcide hebben van 1.40 en vrouwen van 2.27 ten opzichte van de algemene populatie. Daarnaast werd er vaker suïcide gepleegd met medicijnen. Door middelenmisbruik lopen artsen het risico permanent arbeidsongeschikt te raken. Ook het risico op fouten wordt groter, hetgeen in de geneeskunde ernstige consequenties kan hebben. AIOS met een burn-out maken significant meer fouten door ervaring en tijdsdruk dan AIOS zonder burn-out. Voor de AIOS zelf leek de burn-out weinig invloed te hebben op hun geluk. Zij geven gemiddeld een 7,7 aan hun leven ten opzichte van een 7,5 van de overige werkende Nederlandse bevolking. Daarnaast werd er weinig ziekteverzuim gezien. Slecht 65% had zich in een jaar tijd ziek gemeld waarvan 61% maximaal drie dagen ziek was. 79% gaf aan gewerkt te hebben terwijl men (te) ziek was. Meldpunt artsenverslaving Vanaf 1 maart 2001 bevindt zich een meldpunt voor artsen om hun verslaving te melden in het Academisch Centrum Sociale Wetenschappen (ACSW) te Nijmegen. Dit meldpunt heet ABS-artsen, wat staat voor abstinentie van artsen. Het meldpunt is in het leven geroepen, omdat verslaving onder artsen nog een taboe is en artsen vaak minder geneigd zijn om hulp in te roepen, terwijl de consequenties des te groter kunnen zijn wanneer fouten gemaakt worden tijdens de beroepsuitoefening. Het KNMG wil daarom dat artsen zich laagdrempelig kunnen melden om zo de kwaliteit van de gezondheidszorg te behouden. De beoordeling van de ernst begint vervolgens met diverse onderzoeken naar de situatie, de werksituatie en de persoonlijkheid van de arts. Op basis hiervan wordt een behandeling afgesproken. Vaak leidt dit tot een opname in een afkickkliniek. Na de behandeling zal de arts gecontroleerd worden door middel van gesprekken, urine en bloedcontroles en zal hij zelf een dagboek bij moeten houden over zijn middelengebruik om terugval te voorkomen. Tot nu toe kunnen alleen artsen zichzelf aanmelden bij het steunpunt. In de toekomst wordt het waarschijnlijk mogelijk dat collega s een verslaafde arts kunnen aanmelden. Aanmelden kan door te mailen naar abs-artsen@acsw.ru.nl of te bellen met het ACSW, telefoonnummer 024-3611175. Literatuur 1. Prins JT; Burnout among Dutch medical residents. The international journal of behavioral medicine 2007;14:119-25 2. Goebert D et al. Depression in medical students and residents: A multi-school study. Acad Med.2009;84:236 241. 3. www.knmg.nl/abs-artsen 4. Deen N; Het geluk van werkend Nederland 2005, een onderzoek naar de tevredenheid en werkbeleving van de Nederlandse werknemer. Randstad Nederland BV, 2005 Wat zie jij? - Oplossing Op de röntgenopname is een duidelijk beeld van uitgebreide destructie van de distale falanx te zien, passende bij een osteomyelitis. Omdat de huidige verschijnselen niet goed passen bij een acute osteomyelitis, is het meest waarschijnlijk dat er sprake is van een chronische osteomyelitis, waarbij de meest fulminante periode al achter de rug is. Waarschijnlijk heeft die periode zo asymptomatisch kunnen verlopen door een uitgesproken sensibiliteitsuitval op basis van een diabetische polyneuropathie. Hoewel patiënt uitgebreid antibiotisch werd behandeld, moest noodgedwongen worden besloten zijn teen te amputeren. - pagina 13 -
- pagina 14 -
Beste coassistent, Welkom op de Ko-Raad pagina van de mooie Status Co, alweer de laatste editie van het jaar 2011. Vlak voor de feestdagen ook een mooi bruggetje naar mijn laatste letters op deze bladzijde. Net voor de welverdiende kerstvakantie zal ik na een bestuursperiode van 15 maanden het stokje overdragen aan Anne de Veer, de nieuwe voorzitter van de Ko-Raad! Misschien ken je haar al, anders kun je haar herkennen van de foto hiernaast. En voor de oplettenden: Anne was ook aanwezig bij het cogroepvertegenwoordigersuitje, hierover later meer. Ik wil Anne heel veel succes en plezier wensen in haar nieuwe functie. Jullie en het huidige Ko-Raad bestuur van harte gefeliciteerd met de aanwinst van een nieuwe voorzitter, op naar 2012 met nieuwe energie en creativiteit! Wel nu; het thema Crisis! Wikipedia schrijft: Crisis(situatie), een noodsituatie waarbij het functioneren van een stelsel ernstig verstoord raakt; Economische crisis, Financiële crisis, Crisis (biologie), een biologisch proces waarin cellen sterven. Als co krijg je hier sowieso mee te maken. Proberen we laatstgenoemde met onze kennis zo lang mogelijk uit te stellen, op de 'centencrisis' kunnen we minder invloed uitoefenen... Je kan geen krant openslaan of nu.nl raadplegen, dagelijkse kost zijn de berichten over 'de crisis'. Ik doel op de financiële crisis; moet de hand op Sinterklaas' zijn knip? Verschijnen er dit jaar minder kado's onder de kerstboom? Van een dergelijke crisis merk ik zelf nog weinig, de stad is nog steeds gezellig druk op zaterdagmiddag en de kroegen blijven gevuld, of komt het later op gang? Eerst wat goedkoper thuis iets drinken en dan pas buitenshuis aan de pils? Bangmakerij of niet; ondanks je bezuinigingen op de boodschappen, een crisis in de portemonnee van de coassistent zit er zeker aan te komen. De 'maatregel langstudeerders' is al een feit, vanaf september 2012 moet je een boete betalen wanneer je meer dan 4 jaar over je coschappen doet. Voor de Radboudianen misschien niet zo'n groot probleem gezien de strakke planning van de sneltrein vanaf interne via chirurgie naar de senior... Maar dan, de studiefinanciering. Voor mij een geluk dat ik in 2006 ben begonnen en dus mijn stufi er in 2012 toch doorheen heb. Een paar keer slikken als je nu een nieuwe coassistent bent, krijg je vanaf september 2012 je stufi nog, of moet je 'm lenen? Met de eerste van de vijf wetsvoorstellen over de studiefinanciering is ingestemd; een strengere controle op de uitwonendenbeurs. De echt gevreesde wetsvoorstellen zijn voorlopig nog voorstellen maar hou de site van DUO in de gaten of vraag het aan je cogroepvertegenwoordiger, misschien hebben zij van de Ko-Raad de nieuwste ontwikkelingen gehoord. Ik besef me dat ik met bovenstaande woorden misschien ook meedoe aan de somber gestemde mediaberichten, tijd om af te sluiten. Bij de Ko-Raad voorlopig nog geen redenen tot sparen; we hadden de mogelijkheid jullie cogroepvertegenwoordigers te bedanken en een fameuze midgetgolf te organiseren en natuurlijk werd de avond afgesloten met een borreltje in Samson, hoezo crisis?! Geniet even mee met de foto's van een paar van jullie cogroepvertegenwoordigers, samen met hun team, op de achtergrond het prachtige decor van Mystic Golf! Succes met je coschappe en succes met opstaan wanneer het buiten koud en donker is! Suzanne van Cromvoirt voorzitter Ko-Raad Nijmegen Check onze website Agenda www.ko-raad.nl Nieuwe voorzitter: Anne de Veer! December 13-12-11 Workshop Solliciteren BKV 26-12-11 Kerstvakantie! (t/m 8 januari) Januari 9-1-12 ALV Ko-Raad 13-1-12 Nieuwjaarsborrel CoStaCie 11 en 18-1-12 Cursus 'Omgaan met stress' Februari 6-2-12 ALV Ko-Raad 14-2-12 Cursus 'Beeldvorming fracturen' 15-2-12 Voortgangstoets Heb je vragen, tips, klachten, op- of aanmerkingen? Je kunt ons mailen via koraad@gmail.com. En kijk voor meer informatie, het laatste nieuws, geplande activiteiten, coschap-tips en nog veel meer op www.ko-raad.nl! - pagina 15 -
Recensie: The Constant Gardener Justin Quayle neemt afscheid van zijn vrouw Tessa. Zij gaat een trip maken naar het noorden van Kenia. Wat ze niet weten is dat dit de laatste keer is dat zij elkaar zullen zien. Enkele dagen later krijgt Justin het bericht dat zijn vrouw vermoord is. Wat heeft er zich in Kenia afgespeeld? En hoe is dit verbonden met haar dood? Justin gaat op zoek naar antwoorden, waarom is zijn vrouw vermoord, wat wist zij allemaal en wie is er verantwoordelijk voor haar dood? Door: Angelique Slot De film gaat van start met het moment waarop Tessa en Justin elkaar voor het eerst ontmoeten. Tessa is een echte activiste die zich inzet voor minder bedeelden en het onrecht in de wereld probeert te bestrijden. Justin Quayle is een diplomaat met een voorliefde voor tuinieren, vandaar de titel "The Constant Gardener". Hij laat alles liever zoals het is en wacht tot onrecht vanzelf weg gaat. Je kunt immers niet iedereen helpen. Wanneer hij wordt geplaatst in Kenia om daar te werken voor de ambassade, neemt hij zijn vrouw mee. Maar wat gebeurt er als je een activiste plaatst in een land met zoveel onrechtvaardigheid? Tessa komt in contact met Dr. Arnold Bluhm en helpt hem in zijn strijd voor goede gezondheidszorg in Kenia. Samen ontdekken ze vreselijke misstanden en komen ze op het spoor van een samenzwering die het daglicht niet kan verdragen. De film volgt de zoektocht van Justin naar de waarheid. In de film komen tal van onrechtvaardigheden aan bod, zoals de oneerlijke gang van zaken in ontwikkelingslanden en het misbruik daarvan door de Westerse farmaceutische industrie. Een dreigende epidemie, productie van nog onvoldoende geteste medicijnen en de corruptie die hiermee gepaard gaat. Recensie: Witte jassen en bruinhemden Witte jassen en bruinhemden is een veel besproken boek dat vorig jaar door de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) is uitgegeven. Dit intrigerend boek, geschreven door Joost Visser et al., gaat over de bijzondere gebeurtenissen van geneeskundestudenten en artsen ten tijde van de Tweede Wereldoorlog (WO II). Door: Amilie Boonstra In dit boekwerk worden aangrijpende verhalen van artsen en geneeskundestudenten verteld die WO II hebben meegemaakt. Elk verhaal wordt toegelicht met wetenswaardige feiten, documenten en foto s. Een van de verhalen is van Max Hamburg, een geneeskundestudent ten tijde van WO II. Hij vertelt over het niet meer kunnen volgen van onderwijs, het illegaal lopen van coschappen en het onderduiken. Uiteindelijk komt hij terecht in een deportatiekamp waarna hij op transport gaat naar een vernietigingskamp en uiteindelijk in Auschwitz terecht komt. Een ander verhaal gaat over de bordjesactie. De Duitsers wilden de volledige regie in handen hebben over alle Nederlanders. Om Nederlandse artsen wetten en plichten op te leggen richtten ze de Artsenkamer op. Om praktijk te mogen blijven voeren, moesten artsen hier lid van worden. Veel artsen wilden hier geen lid van worden en als gezamenlijke protestactie haalden veel artsen de naambordjes bij hun praktijk weg. Hierdoor gaven ze aan dat ze liever hun bevoegdheid neergelegde dan lid te worden van een door de Duitsers in het leven geroepen Artsenkamer. Achteraf gezien was dit een van de grootste artsenprotesten en een forse nederlaag voor de Artsenkamer. Elk hoofdstuk begint met een indrukwekkend verhaal in verhaalvorm, vervolgens wordt er dieper op ingegaan en worden de gebeurtenissen in een bredere context geplaatst. De schrijftaal is eenvoudig te lezen en in elk hoofdstuk leest men wel iets wat je vaker gehoord hebt, maar waarvan je de precieze achtergrond nog niet wist. Zoals de oprichting van het Medisch Contact, het ziek verklaren van gezonde mannen en de deportatie van psychiatrische patiënten. Met trots las ik verhalen van het verzet en hulp aan Nederlandse zieken, maar het doet me goed dat artsen over het algemeen de zorg aan individuele Duitse patiënten niet weigerden. Het lezen van de verhalen over sommige SS-, NSB-, en Duitse artsen heeft mij diep geraakt, hoe kan het dat ze zo geïndoctrineerd waren dat ze een van de belangrijkste pijlers van het arts zijn uit het oog verloren: menslievendheid. The Constant Gardener is een indrukwekkend verhaal met interessante morele kwesties. Het schetst een beeld van de macht van Westerse landen over de ontwikkelingslanden en hoe weinig je er tegen kan doen. De tijdlijn past goed bij de film en het is ook erg mooi hoe er later in de film nog korte flashbacks te zien zijn van de tijd dat het koppel nog gelukkig was. Al met al een romantische en indrukwekkende film met een interessant onderwerp en een prachtig einde. Kortom een prachtig boek over allerlei gebeurtenissen en dilemma s in WO II, rijk geïllustreerd met originele documenten en fotomateriaal. Zeker een aanrader voor mensen die wat meer over de geschiedenis van de geneeskunde willen weten, tegen welke problemen ziekenhuizen en organisaties aanliepen, maar vooral hoe individuen beslissingen namen over deelname aan het verzet en omgang met de vijand. - pagina 16 -
Uitbraak Om al te grote gevolgen van uitbraken van infectieziekten te voorkomen, liggen hele draaiboeken klaar. En om die allemaal in werking te stellen, moet er eerst een melding komen. In dit artikel meer over de maatregelen bij een uitbraak, zoals vastgelegd in de Wet Publieke Gezondheid én een overzichtje van de meldingsplichtige ziekten. Door: Marieke Wever Het meest spannend is een uitbraak van een ziekte in groep A. Er dient dan direct contact te worden opgenomen met een arts infectieziektenbestrijding van de GGD. Die meldt het geval vervolgens aan de veiligheidscoördinator van de regio. Deze coördinator heeft grote mogelijkheden om zijn taken te kunnen uitvoeren: het is mogelijk een persoon ter isolatie op te nemen als deze niet vrijwillig meewerkt, en het is zelfs mogelijk deze persoon te laten onderzoeken, als op een andere manier geen onderzoek mogelijk is. Dit moet wel via de rechter. Bij een geval van een ziekte in groep B1 heeft de burgemeester, die in dat geval het onderzoek en de bescherming van de volksgezondheid leidt, overigens dezelfde mogelijkheden. Na het vaststellen of het waarschijnlijker maken van de diagnose en het eventueel ter isolatie opnemen van de eerste patiënt, is het belangrijk om aan bron- en contactopsporing te beginnen. Contacten kunnen dan eventueel in quarantaine worden geplaatst en kan de bron bestreden worden. Daarnaast is het natuurlijk belangrijk uit te zoeken welke maatregelen genomen kunnen worden om de rest van de bevolking te beschermen. Het is immers niet direct te verwachten dat met bron- en contactopsporing en behandeling/isolatie van deze patiënten alle gevaar afgewend kan worden. Dan moet er gedacht worden aan vaccins, of deze reeds beschikbaar zijn of wanneer ze beschikbaar komen. En vervolgens rijst de vraag wie er gevaccineerd moeten worden; risicogroepen of iedereen? En kom je dan uit met de vaccins? Dezelfde vragen kunnen gesteld worden bij een geneesmiddel, dat de symptomen kan verminderen of de overleving verbeteren. Over deze zaken is natuurlijk voor een groot deel al nagedacht, bij ziekten met een bekend patroon, en dat ligt dan ook vast in de protocollen, richtlijnen, draaiboeken, net hoe ze ze genoemd hebben. Bij de ziekten in groep B2 en C, is de haast iets minder groot (de arts infetieziektenbestrijding hoeft hier in het weekend niet voor te worden gestoord) en zijn de maatregelen minder vergaand. Er wordt in deze gevallen meer geconcentreerd op bron- en contactopsporing. Het verschil tussen deze groepen bestaat er alleen uit dat het bij een ziekte van groep B2 verplicht is om aan het onderzoek mee te werken, en bij een ziekte in groep C is het op basis van vrijwilligheid. Literatuur 1. http://www.st-ab.nl/wetten/ 2. http://www.ggdhvb.nl/ Meldingsplichtige ziekten Groep A Bij vermoeden of vaststellen, directe melding aan arts infectieziektenbestrijding Influenza A (H1N1), pokken, polio, severe acute respiratory syndrome (SARS) Groep B1 Bij vermoeden of vaststellen melden binnen 24 uur aan arts infectieziektenbestrijding Humane infectie veroorzaakt door een aviair influenzavirus, difterie, pest, rabies, tuberculose, virale hemorragische koorts Groep B2 Als de diagnose is vastgesteld, binnen een werkdag melden bij arts infectieziektenbestrijding, verplichte maatregelen voor bron- en contactonderzoek Buiktyfus (typhoid fever), cholera, hepatitis A, B en C, kinkhoest, mazelen, paratyfus, rubella, shigellose, shiga toxine producerende escherichia (STEC)/enterohemorragische escherichia coli-infectie, invasieve groep A streptokokkeninfectie, voedselinfectie, voor zover vastgesteld bij twee of meer patiënten met een onderlinge relatie wijzend op voedsel als een bron Groep C Als de diagnose is vastgesteld, binnen een werkdag melden bij arts infectieziektenbestrijding, mogelijkheden contactopsporing op basis van vrijwilligheid. Antrax (miltvuur), bof, botulisme, brucellose, ziekte van Creutzfeldt-Jakob (klassieke en variantvorm), gele koorts, invasieve H. influenzae type b-infectie, hantavirusinfectie, legionellose, leptospirose, listeriose, malaria, MRSA-infectie (clusters buiten het ziekenhuis), meningokokkenziekte, invasieve pneumokokkenziekte bij kinderen t/m 5 jaar, psittacose, Q-koorts, tetanus, trichinose, West-Nilevirusinfectie Coschappen in Doetinchem Doetinchem is vaak een bestemming voor de laatst overgebleven kiezers. Wonen in een cohuis met tien andere studenten die je misschien niet kent en waarmee je nu slaapkamers moet delen. Ver verwijderd van het gezellige Nijmegen. Op en neer reizen is bijna niet te doen en patiënten die zeggen: Nou, mijn klachten zijn wel slimmer geworden. Door: Esma Nadi Het lijkt misschien niet zo aantrekkelijk, maar toch valt een coschap in Doetinchem reuze mee en is eigenlijk zelfs hartstikke leuk! Wij willen de nieuwe coassistenten wat informatie geven over de coschappen in Doetinchem en over het cohuis, zodat je een weloverwogen beslissing kunt nemen. Gelukkig was er voor ons allen een plekje in het cohuis. Het cohuis ligt op loopafstand van het station, tien minuutjes fietsen vanaf het ziekenhuis (en onderweg kom je een Appie, Jumbo en Lidl tegen). Er zijn twee appartementjes, die naast elkaar liggen. Beide appartementen hebben drie slaapkamers en een woonkamer, keuken en badkamer. Appartement H: een eenpersoonskamer en twee tweepersoonskamers. Appartement I :een eenpersoonskamer, een twee persoonskamer en een driepersoonskamer. In totaal zijn er dus elf plekken, maar er zijn nog wat extra matrassen voor mensen die geen plek hebben of voor als iemand wil blijven logeren. Bij ons was dit niet nodig, aangezien er mensen in de buurt woonden of liever naar Nijmegen op neer reisden, wat overigens redelijk goed te doen is (ongeveer een uurtje reistijd). De slaapkamers zijn ruim, met veel kasten en plek voor je spullen, zodat je niet twee maanden vanuit je tas hoeft te leven. Ook is er een wasmachine en een droger (die het alleen niet zo goed doet) en verder zijn er een aantal fietsen die je kunt gebruiken. De sleutel hiervoor krijg je op de eerste dag van je coschap. Daarbij geldt: wie het eerst komt, die het eerst maalt! Wat erg jammer is, is dat je pas op de maandag dat je met je coschap begint, te horen krijgt of je wel of geen plek hebt. Probeer er vooraf achter te komen wie er al in het cohuis woont, zodat je eventueel de dag ervoor al terecht kunt. Er zijn twee extra matrassen aanwezig in het cohuis, maar helaas kun je er niet zo maar van uit gaan dat je hier gebruik van kunt maken. Bespreek dit altijd even met degenen die er al wonen. - pagina 17 -
Hypertensieve crisis Waar denkt u aan bij crisis? De gemiddelde Nederlander zal antwoorden de kredietcrisis, de krantlezer het Midden-Oosten en de ijdeltuit: een bad-hair-day. Maar schiet bij jou, medicus in spé, niet direct hypertensieve crisis door je hoofd? Gevolgd door de gedachte... tsja, maar hoe zit dat nu ook alweer...? Door: Sabine Janssen Casus Een 26-jarige man had sinds drie weken klachten van wazig zien en een grijze vlek voor het linker oog. Patiënt was fanatiek hardloper en had behoudens bovenbuiksklachten welke als functioneel waren geduid, geen klachten. Bij onderzoek was de visus van het rechter oog 0.5 en die van het linker oog 0.3. Het fundoscopisch beeld (zie afbeelding 1) toonde afwijkingen kenmerkend voor maligne hypertensie en zodoende werd de bloeddruk gemeten: deze bleek 250/120 mmhg. De diagnose maligne hypertensie met retinopathie werd gesteld. Patiënt werd opgenomen en behandeld met fentolamine (een α-receptor blokker) en captopril, later met metoprolol en nifedipine. Aanvullend onderzoek leverde geen aanwijzingen voor secundaire hypertensie op. Na twee maanden had de visus rechts zich hersteld tot 1.25, links was de visus 0.2. Het fundoscopisch beeld was verbeterd, maar nog niet genormaliseerd. De bloeddruk was 140/95 mmhg. Maligne versnelde hypertensie Volhard en Fahr beschreven in 1914 voor het eerst het bestaan van ernstige/maligne versnelde hypertensie, samengaand met nierziekten en tekenen van vasculaire schade aan hart, hersenen, retinae en nieren met een snel fataal verloop naar hartaanval, nierfalen en beroerte. Dit ziektebeeld is na enkele naamswisselingen omgedoopt tot hypertensieve crisis, maar de omschrijving is vrijwel onveranderd. Definities Hypertensieve crisis wordt gedefinieerd als een sterke verhoging van de bloeddruk (>120-130mmHg diastolisch en >200-220mmHg systolisch), die wordt of kan worden gecompliceerd door acute schade aan hersenen, hart, nieren, grote bloedvaten of ogen. De hypertensieve crisis wordt vervolgens onderverdeeld in hypertensief noodgeval, waarbij ten gevolge van reeds opgetreden orgaanschade snelle en gecontroleerde intraveneuze bloeddrukverlaging noodzakelijk is, en hypertensieve urgentie waarbij de behandelaar enkele uren wordt gegund de zeer hoge bloeddruk met orale medicatie te verlagen om orgaanschade te voorkómen. Epi & Eti Per jaar maken zo n 160 tot 480 personen in Afbeelding 1: Fundoscopie van het rechter oog. Deze toont het typische aspect van maligne hypertensie met retinopathie graad 4: papiloedeem, exsudaten, retinale bloedingen, smalle retinale arteriën en maculaoedeem. (Polak B.C.P. et al., 2009) Nederland een hypertensieve crisis door en samen nemen zij 0.5% van de aanmeldingen bij de spoedeisende hulp voor hun rekening. Meer dan de helft van deze patiënten is reeds bekend met hypertensie, welke veelal slecht gecontroleerd is. Bij 20-40% van de patiënten met een hypertensieve crisis en retinopathie kan een secundaire oorzaak worden aangetoond, waarvan primaire nierziekten en nierarteriestenosen de belangrijksten zijn. Pathofysiologie In principe kan iedere vorm van hypertensie ontsporen naar een hypertensieve crisis, hoe precies is grotendeels onbekend. Verondersteld wordt dat de fikse bloeddrukstijging wordt geïnitieerd door een abrupte verhoging van de systemische weerstand, gemedieerd door humorale vasoconstrictors. Mogelijk speelt hierbij overactivatie van het RAAS- systeem een rol. Veel RAAS = weinig Spaß en leidt tot verhoging van de vaatweerstand en productie van pro-inflammatoire cytokines. De ontstane hoge bloeddruk veroorzaakt mechanische epitheelschade en hierdoor een verhoogde vaatpermeabiliteit, activatie van trombocyten en de stollingscascade en depositie van fibrine. Dit leidt tot necrose van arteriolen, ischemie van achterliggend(e) orga(a)n(en), afgifte van vaso-actieve mediatoren...en we zijn weer terug bij af. Kliniek De meest voorkomende klachten bij hypertensieve crisis zijn hoofdpijn, pijn op de borst, kortademigheid en duizeligheid. Wanneer reeds een retinopathie is ontstaan, geeft dit bij de helft van de patiënten visusstoornissen. Bij een hypertensieve encefalopathie presenteren patiënten zich meestal met een verminderd bewustzijn, variërend van sufheid/ traagheid tot coma, verwardheid, motorische onrust, (corticale) blindheid of een tonisch- clonisch insult. Aanvullend Onderzoek Het laboratoriumonderzoek in de acute fase is er op gericht microangiopathische hemolyse, nierinsufficiëntie en eventuele elektrolytafwijkingen aan te tonen en bestaat uit de bepaling van Hb, trombocyten, reticulocyten, fragmentocyten, LDH, haptoglobine en KNUK in het serum en eiwit en creatinine in de urine. Overig aanvullend onderzoek is gericht op identificatie van orgaanschade en snel te behandelen oorzaken. Een oogheelkundig onderzoek, ECG en X-thorax worden aanbevolen, op indicatie kan ook een echo van de nieren, CT-hersenen en/of CT-angio thorax en abdomen worden verricht. Wanneer de bloeddruk van patiënt en behandelaar weer tot acceptabele waarden zijn gedaald, wordt aanvullend onderzoek verricht om de oorzaak van de hypertensieve crisis op te sporen. Behandeling Bij een hypertensieve urgentie wordt een geleidelijke daling van de bloeddruk binnen enkele uren nagestreefd, bij voorkeur met orale medicatie. Middelen die hiervoor in aanmerking komen zijn de gecombineerde bèta-alfablokker labetalol, de ACE-remmer captopril, en de calciumantagonist nifedipine met vertraagde afgifte. Wanneer de bloeddruk <200/120 mhg, of beter nog: <180/110 mmhg, is, wordt ontslag bespreekbaar. Bij de behandeling van een hypertensief noodgeval wordt een daling van de Mean Arterial Pressure met 25% in minuten tot uren nagestreefd, afhankelijk van de orgaanschade. Zo n acht intraveneuze middelen staan hiervoor ter beschikking, waarbij de keuze wordt bepaald door de onderliggende pathofysiologie en de voorkeur van je supervisor. Prognose Toepassing van antihypertensieve en nierfunctievervangende therapie heeft de vierjaarsoverleving opgeschroefd van 10% naar 90%. De belangrijkste complicatie is nierinsufficiëntie: één op de vijf patiënten met een hypertensieve crisis met retinopathie is in de vier jaar na hun initiële presentatie afhankelijk van nierfunctievervangende therapie. Dit was in een notendop het antwoord op de gedachte: hypertensieve crisis, hoe zat dat ook alweer? Nog één belangrijk punt: denk bij crisis niet alleen aan hypertensieve crisis. Want uiteraard zijn er ook nog de Addisonse crisis, blastencrisis, thyrotoxische crisis... Literatuur 1. Nederlandse Internisten Vereniging (NIV) (2010) Richtlijn Hypertensieve crisis Geraadpleegd op 23/10/2011. 2. Van den Meiracker A.H. en Dees A. (1999) Hypertensieve crisis: definitie, pathofysiologie en behandeling NTVG;143:2185-90 3. Polak B.C.P. et al. (2009) Visusklachten als uiting van verhoogde bloeddruk NTVG;153: A379 - pagina 18 -
Crisis puzzel Verbind het juiste woord met het juiste plaatje Addisonse crisis Kleding crisis Blasten crisis (CML) Midlife crisis Cuban Missile crisis Myasthene crisis Energie crisis Politieke crisis Financiële crisis Renale crisis Hypertensieve crisis Sickle cell crisis Identiteitscrisis Voedselcrisis - pagina 19 -
Happen tijdens de coschappen: Tapas a la student Tapas zijn hip en happening. Nu denk je bij tapas al snel aan ingewikkelde constructies en veel werk, maar je kunt prima met een studentenbudget een feesttafel met tapas maken. De truc is om warme hapjes af te wisselen met snel gemaakte dingen. Bovendien zeer crisisbestendig, want als een van je tapas mislukt, kieper je hem gewoon weg in de prullenbak, je houdt er nog genoeg over. Door: Sarah Sloot Sardientjes met citroen Marineer grof gesneden sardientjes uit blik een half uurtje in citroensap, geperste knoflook en fijngesneden spaanse peper. Giet ze af en bestrijk met geperste knoflook, spaanse peper, zout, peper en dille. Rauw eten kan, maar garen in de oven (20-30 min. op 180 graden) is ook aan te raden. Gehaktballetjes in tomatensaus Kneed je eigen gehaktballetjes van 500 gram gehakt. Gebruikt hiervoor 1 ei en 1 versnipperde witte boterham zonder korstjes. Je kunt ook een handjevol paneermeel gebruiken. Als je wilt kun je een uitje snipperen en dat vermengen met het gehakt. Braad de gehaktballetjes aan in een pan. Voeg, als ze gaar zijn, kleine blikjes tomatensaus toe. Chorizo in rode wijn Iets minder snel, maar wel een klassieker. Snijd een chorizo in twee of drie grove stukken en kook hem twintig minuten lang in twee dl rode wijn. Voeg optioneel wat kruidnagels toe. Haal de chorizo van het vuur, snijd hem in plakjes en laat hem zo lang mogelijk (minimaal 2-3 uur, maar liever nog een nachtje) marineren. Kook de chorizo vlak voor het opdienen droog en serveer hem warm. Marokkaanse salade Snijd ui en tomaat in een verhouding 1:1 in kleine stukjes en meng ze goed. Kruid met een beetje zout en peper en wat verse peterselie. Knoflookchampignons Tapas is een synoniem voor heel veel knoflook. Bak een doosje in partjes gesneden champignons aan op laag vuur in wat gesmolten roomboter en 3-4 teentjes geperste knoflook. Laat de champignons een minuut of vijftien sudderen, tot ze aan alle kanten mooi bruin zijn. Bovenstaande gerechten wissel je af met schaaltjes met plakjes komkommer, stukjes kaas en groene olijven uit een potje. Voor fancy olijven omwikkel je de olijven met in de lengte gehalveerde ansjovis uit blik en zet je ze vast met een prikker. Bladerdeeg is ook geweldig; vul het met wat je maar wilt, zoals spinazie en feta. Bak aardappelpartjes op met knoflook. Zet daarnaast een aantal broden, bij voorkeur ciabatta, op tafel, daar eten mensen veel van en het vult goed. Je kunt er een bakje kruidenboter bij zetten of bruschetta, een tomatendip die o.a. te koop is bij de Xenos en je alleen nog maar hoeft aan te lengen met olie en water. Of maak een heerlijke guacemole door een avocado te prakken en daar een fijngesneden tomaat, een teentje geperste knoflook, het sap van een limoen, een handvol verse koriander, zout en peper aan toe te voegen. Column: Crisis Voor mijn debuut als columnist is mij gevraagd wat te schrijven over het thema crisis. Nou dat moet toch niet zo moeilijk voor jou zijn was de eerste reactie van mijn lieftallige vriendje. Waarschijnlijk doelde hij daarmee op het feit dat ik eens in de zoveel weken in existentiële crisis verkeer en denk dat A) mijn leven saai is, B) ik dus een nieuwe hobby nodig heb en C) ik allerlei dingen op me neem waarvan altijd maar de helft terecht komt. Het exploiteren van mijn schrijftalent is daar een mooi voorbeeld van. Deze keer is het alleen níet de bedoeling dat er maar de helft terecht komt, want ik heb een deadline. En een heuse crisisgeïnduceerde crisis. Waarom heb ik me ook alweer in mijn hoofd gehaald dat ik wel even een column kan schrijven? Waarover in vredesnaam? Kan ik überhaupt wel schrijven? Ik besloot een hulplijn in te schakelen en mijn naasten te vragen of zij nog leuke ideeën hadden. Schrijf dan over toen je blut was en jezelf avonden hebt zitten pijnigen door de nieuwe collectie van de H&M online te bekijken. Dat was inderdaad crisis. Ik had namelijk op dat moment zowel een garderobecrisis, een regelmatig terugkerende variant op mijn existentiële crises, als een financiële crisis. En de nieuwe collectie was ook nog eens behoorlijk bekoorlijk. Een andere suggestie was om over mijn coschappen en bijbehorende ellende te schrijven. Ook op dit gebied heb ik de nodige crisissituaties moeten doorstaan. Zo was ik het op een bepaald punt gewoon een beetje beu om telkens op het krukje naast de dokter te moeten zitten. Het dieptepunt bereikte ik toen ik op een gegeven moment zelfs naar de prullenbak werd verwezen omdat de seniorco al op de kruk zat. Toen heb ik toch maar vriendelijk bedankt. De volgende crisis kondigt zich ook alweer aan, en wel in de vorm van oud&nieuw. Elk jaar is het weer hetzelfde dilemma. Ga ik het vieren met familie of met vrienden? Moet ik een duur kaartje kopen voor een of ander feest? Of kan ik mezelf maar beter opsluiten op mijn kamer met de kat en een fles wijn om teleurstellingen te voorkomen? Het probleem met oud&nieuw is altijd dat dit het feest van het jaar moet worden en dat dit altijd een deceptie is. Goede feestjes laten zich namelijk niet plannen. Daarom heb ik besloten dit jaar de crisis te slim af te zijn door zelf een feestje te geven. Ik heb de genodigden nadrukkelijk op het hart gedrukt dat ze vooral niet moeten verwachten dat het een knalfeest wordt. Of überhaupt leuk. Want als niemand iets verwacht wordt het misschien toch nog leuk. En dan kan ik meteen aan mijn vriendje laten zien dat ik niet alleen aan crisisinductie doe, maar ook aan crisispreventie! Nicole Huijbregts - pagina 20 -