Samenvatting Regio in beeld 2016 Flevoland
Samenvatting Aantal banen in Flevoland groeit sterk In Flevoland groeit het aantal banen van werknemers (voltijd en deeltijd) in 2016 en 2017 met respectievelijk 1,9% en 1,6% tot ruim 143.300 eind 2017. Tijdens de voorbije crisisjaren hebben structurele ontwikkelingen op de arbeidsmarkt plaatsgevonden. Ov. zakelijke diensten Zorg en welzijn Detailhandel Groothandel Industrie Onderwijs Openbaar bestuur Spec. zakelijke diensten Vervoer en opslag Overige diensten Horeca ICT Bouwnijverheid Landbouw Financiële diensten 0 6.000 12.000 18.000 24.000 De groei van het aantal banen in Flevoland is groter dan landelijk. Belangrijke sectoren in Flevoland zijn overige zakelijke diensten, zorg & welzijn, detailhandel en groothandel. De werkgelegenheid groeit in de meeste sectoren. Grote groeiers zijn overige zakelijke diensten, bouwnijverheid en groothandel. Werkgelegenheidskrimp is er in de industrie en financiële diensten, beide met een structureel karakter. De financiële dienstverlening is betrekkelijk klein van omvang. Opvallend is de groei van het aantal banen in de zorg & welzijn, het openbaar bestuur en het onderwijs; landelijk gezien zijn dit (nog) krimpsectoren. Aantal banen, 2017 Trends: meer werkzame zelfstandigen, participatie ouderen stijgt Een aantal trends speelt een rol op de arbeidsmarkt zoals flexibilisering, toename van het aantal zelfstandigen, vergrijzing en veranderingen in kwalificaties van functies. De leeftijdsopbouw van werknemers is een relevant gegeven. Door vergrijzing en verhoging van de pensioenleeftijd neemt de participatie van ouderen toe. Een hoog aandeel 50-plussers betekent dat er meer vervangingsvraag te verwachten is. Voor de groep 60-plussers speelt dat binnen afzienbare tijd. Openbaar bestuur en onderwijs zijn sectoren met een hoog aandeel oudere werknemers. In absolute aantallen zijn er veel 50- plussers in zorg & welzijn werkzaam, en juist weinig in horeca, detailhandel en uitzendbedrijven. Landbouw Spec. zakelijke diensten Bouwnijverheid Overige diensten ICT Groothandel Financiële diensten Onderwijs Ov. zakelijke diensten Detailhandel Vervoer en opslag Zorg en welzijn Horeca Industrie Openbaar bestuur Totaal Door de voortzetting van de flexibiliseringstrend neemt het aantal banen van zelfstandigen sneller toe dan het aantal werknemers. In totaal zijn er in Flevoland bijna 23.000 zelfstandigen. Sectoren met een groot aandeel zelfstandigen zijn de landbouw, specialistische zakelijke diensten en bouwnijverheid. In de landbouw werken traditioneel veel zelfstandigen, maar de economische ruimte voor toetreders lijkt beperkt. In de afgelopen jaren is in de bouwnijverheid het aantal zelfstandigen fors gegroeid. 0% 25% 50% 75% Aandeel zelfstandigen, 2013-2014 Bron: CBS, bewerking ROA Regio in beeld 2016 Samenvatting Flevoland 1
Aantal vacatures neemt toe In 2015 en 2016 neemt het aantal ontstane vacatures toe. De toename van vacatures vindt in vrijwel alle sectoren plaats. Uitzonderingen zijn de overige diensten, de financiële diensten en de ICT. In het openbaar bestuur is het aantal vacatures relatief het meest toegenomen. De meeste vacatures ontstaan in de detailhandel. 18.000 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 In 2015/2016 zijn er in Flevoland ruim 16.000 vacatures ontstaan. In 2012/2013 daalt het aantal ontstane vacatures. In de jaren daarna neemt het aantal ontstane vacatures weer toe. In 2015/2016 zijn er bijna 5.600 vacatures meer ontstaan dan in 2012/2013. UWV verwacht dat in 2016 en 2017 het aantal ontstane vacatures verder toeneemt. 6.000 4.000 2.000 0 11/12 12/13 13/14 14/15 15/16 Detailhandel Zorg en welzijn Ov. zakelijke diensten Groothandel Spec. zakelijke diensten Industrie Horeca Openbaar bestuur Onderwijs Overige diensten ICT Landbouw Bouwnijverheid Vervoer en opslag Financiële diensten De sector met de meeste vacatures in Flevoland is de detailhandel. In 2015/2016 ontstonden in deze sector 3.200 vacatures. Voor laagopgeleiden ontstaan de meeste vacatures in detailhandel, zakelijke diensten, landbouw en horeca. Voor middelbaar opgeleiden zijn er veel vacatures in zorg & welzijn, detailhandel en groothandel. Hoogopgeleiden vinden vooral veel vacatures in zakelijke diensten, onderwijs en zorg & welzijn. 0 800 1.600 2.400 3.200 Ontstane vacatures, 2015/2016 Top 10 openstaande vacatures naar beroep 1 Callcentermedewerkers outbound en overige verkopers 2 Software- en applicatieontwikkelaars 3 Hoveniers, tuinders en kwekers 4 Transportplanners en logistiek medewerkers 5 Hulpkrachten bouw en industrie 6 Machinemonteurs 7 Elektriciens en elektronicamonteurs 8 Adviseurs marketing, public relations en sales 9 Technici bouwkunde en natuur 10 Bedieners mobiele machines In de tabel is te zien voor welke tien beroepen gemiddeld de meeste vacatures op werk.nl openstonden, gedurende de eerste helft van 2016. In Flevoland was de vraag naar callcentermedewerkers outbound & overige verkopers het grootst. Daarnaast is er een grote vraag naar software- & applicatieontwikkelaars. Deze vacatures zijn niet alleen uit de ICT sector afkomstig, maar ook uit sectoren als gespecialiseerde zakelijke diensten, groothandel en detailhandel. Voor ICT-beroepen wordt in de periode 2015-2020 de grootste uitbreidingsvraag voorzien. Regio in beeld 2016 Samenvatting Flevoland 2
Aantal nieuwe WW-uitkeringen daalt Aan de instroom in de WW is te zien dat het beroep op de WW terugloopt. In de eerste helft van 2016 werden minder nieuwe WW-uitkeringen verstrekt dan in dezelfde periode vorig jaar. De daling in Flevoland is vergelijkbaar met het gemiddelde van Nederland. In de eerste helft van 2016 zijn er in Flevoland 6.300 nieuwe WW-uitkeringen verstrekt. No ordoostpolder Urk Lelystad Dronten Alm ere Instroom WW jan t/m juni 2016 naar beroepsgroep 1 Hulpkrachten bouw en industrie 2 Receptionisten en telefonisten 3 Verkoopmedewerkers detailhandel 4 Laders, lossers en vakkenvullers 5 Boekhoudkundig medewerkers 6 Secretaresses 7 Verzorgenden 8 Callcentermedewerkers outbound en overige verkopers 9 Leidsters kinderopvang en onderwijsassistenten 10 Administratief medewerkers In de tabel is de top tien van beroepen weergegeven met de hoogste instroom in de WW. In de eerste helft van 2016 is de instroom in de WW het grootst voor hulpkrachten bouw & industrie. Het gaat hier voor het merendeel om productiemedewerkers. De top 10 instroom betreft vooral administratief personeel zoals receptionisten & telefonisten, boekhoudkundig medewerkers, secretaresses en administratief medewerkers. Op termijn verdwijnen in de administratie nog meer functies door digitalisering. Ook commercieel personeel stroomt vaak de WW in (verkoopmedewerkers detailhandel, laders, lossers & vakkenvullers en callcentermedewerkers outbound & overige verkopers). Flevoland Aantal Aandeel Aantal Wajong 5.310 Geslacht Man 2.910 55% Vrouw 2.400 45% Leeftijd <25 jaar 1.530 29% 25-35 jaar 2.170 41% 35-45 jaar 840 16% 45-55 jaar 500 9% 55 jaar of ouder 280 5% Wajong-percentage 2,1% In Flevoland zijn er 5.300 Wajongers. Het merendeel is man en jonger dan 35 jaar. Het aantal werkende Wajongers neemt toe, vooral bij reguliere werkgevers. Het aandeel werkende Wajongers daalt echter. Dit komt doordat het totale aantal Wajongers sneller steeg dan het aantal werkenden onder hen. Om Wajongers aan het werk te krijgen en houden blijven inspanningen en investeringen nodig in de vorm van bijvoorbeeld loondispensatie en jobcoaches. Factoren die arbeidsparticipatie bevorderen zijn een sterke sociale cohesie in de regio, sterke betrokkenheid van professionals en ouders en samenwerkingsbereidheid tussen diverse partijen. Regio in beeld 2016 Samenvatting Flevoland 3
De arbeidsmarkt in Flevoland is nog steeds ruim; wel krapte in specifieke beroepen De arbeidsmarkt in Flevoland wordt minder ruim door een toename van openstaande vacatures en een afnemend aantal kortdurend werkzoekenden. Desondanks moet de arbeidsmarkt in Flevoland nog steeds als ruim worden gekenmerkt. Totaal ICT Commercieel Openbaar bestuur Zorg en welzijn Dienstverlenend Agrarisch Pedagogisch Managers Technisch Transport en logistiek Economisch en admin. Creatief en taalkundig zeer ruim ruim gem. krap zeer krap -4-3 -2-1 0 1 2 3 4 De arbeidsmarkt in Flevoland is ruimer dan landelijk. Vraag en aanbod zijn op de arbeidsmarkt van Flevoland niet met elkaar in evenwicht: tegenover 3.000 openstaande vacatures staan 6.500 geregistreerde kortdurende werklozen. Over het algemeen is er wel een krappe arbeidsmarkt in Flevoland voor beroepen op wetenschappelijk niveau. Er is een gemiddelde arbeidsmarktspanning voor informaticaberoepen, beroepen in openbaar bestuur en commerciële beroepen. Deze betreft vooral hoogopgeleiden. Voor technische beroepen lijken er geen grote knelpunten, maar dit beeld vertekent. Er zijn vooral in de techniek, de ICT, de zorg en een aantal specifieke niches knelpunten. In Flevoland gaat het dan om ongeveer 50 beroepen, vooral op middelbaar, hoger en wetenschappelijk niveau. Alleen in de techniek laten beroepen op lager niveau en basisvakmanschap krapte zien. Naar verwachting ontstaan de komende jaren voor werkgevers meer knelpunten in een brede range van technische beroepen. Ook gaan werkgevers knelpunten ervaren in het vinden van ICT-personeel, onderwijs, managementfuncties en op economisch gebied op hoog beroepsniveau. Voor administratieve, dienstverlenende en commerciële beroepen worden nauwelijks knelpunten verwacht. Scholing vergroot kansen Het volgen van opleidingen en cursussen kan de kansen op werk voor werkzoekenden vergroten. Het ministerie van SZW heeft daarvoor een pakket aan maatregelen vastgesteld zoals scholingsvouchers, Brug-WW en sectorplannen. Een verbeterde aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt is wenselijk. Opleiding Totaal Mbo 2/3 Totaal Mbo 4 Totaal Hbo Totaal Wo Totaal Arbeidsmarktperspectief Matig Matig Goed Goed Goed ROA heeft een inschatting gemaakt van de toekomstige arbeidsmarktperspectieven naar opleiding. Op totaalniveau zijn de toekomstperspectieven goed. De beste perspectieven zijn er voor wo ers of hbo ers in techniek of onderwijs. Op mbo niveau zijn de perspectieven minder gunstig, met uitzondering van de groenleidingen (niveau 2/3). Kansen buiten de regio Werkzoekenden kunnen niet alleen hun kansen vergroten door te kijken naar alternatieve beroepen en het volgen van scholing. Zij kunnen, net als werkgevers, ook hun zoekgebied uitbreiden. Flevoland heeft een negatief pendelsaldo, dat wil zeggen dat er minder mensen in Flevoland komen werken dan dat er inwoners van Flevoland elders werken. Waar werken inwoners van Flevoland 6% 4% 19% 4% 11% 57% Flevoland Groot Amsterdam Gooi en Vechtstreek Stedendriehoek en Noordwest Veluwe Regio Zwolle Overig Waar wonen werkenden in Flevoland 4% 12% 3% 3% 4% 74% Flevoland Regio Zwolle Groot Amsterdam Stedendriehoek en Noordwest Veluwe Gooi en Vechtstreek Overig Bron: CBS, bewerking UWV Regio in beeld 2016 Samenvatting Flevoland 4
Flevoland heeft een grote uitgaande pendel: 71.300 inwoners van Flevoland werken in een andere regio. Een groot deel van hen werkt in Groot Amsterdam, namelijk 31.600 personen (19%). Driekwart van de banen in Flevoland wordt ingevuld door mensen die in de regio zelf woonachtig zijn. De inkomende pendel is vooral afkomstig uit de Regio Zwolle, Groot Amsterdam, Stedendriehoek en Noordwest Veluwe en Gooi en Vechtstreek. Het aantal banen in Flevoland groeit fors, maar de regio heeft nog steeds een geringe werkgelegenheidsfunctie. De aanwezigheid van buurregio Groot Amsterdam met veel banen, een hoge werkgelegenheidsfunctie en een krappe arbeidsmarkt biedt werkzoekenden uit Flevoland extra kansen. Uitdagingen voor de toekomst De economische recessie van de afgelopen jaren heeft gezorgd voor een ruime arbeidsmarkt in Flevoland. Nu de economie herstelt, trekt ook de arbeidsmarkt weer aan. De arbeidsmarkt van na de recessie is een andere dan die van voor de recessie en wordt complexer van aard. Ouderen, laagopgeleiden en arbeidsgehandicapten hebben een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt. Aandacht voor deze groepen blijft noodzakelijk. Maar omdat de jeugdwerkloosheid in Flevoland nog steeds omvangrijk is, verdient ook deze groep specifieke aandacht. Aan de andere kant ondervinden steeds meer werkgevers problemen bij het vinden van het aantrekken van het juiste personeel. In Flevoland zijn er nu al ongeveer vijftig beroepen waarbij werkgevers knelpunten ervaren, vooral op middelbaar, hoger en wetenschappelijk niveau. De knelpunten concentreren zich in de techniek, ICT, de zorg en een aantal specialistische beroepen in andere sectoren. Bovenstaande problematiek vereist samenwerken in de regio. In het afgelopen jaar is er vanuit Gemeenten, Sociale Partners en UWV (de partners) in Flevoland een goede aanzet gemaakt om tot een intensievere samenwerking te komen, waarbij Flevoland zich primair focust op de doelgroep in het kader van de Participatiewet. Hierbij is gekozen voor een gezamenlijke lokale en regionale werkgeversaanpak om deze groep beter aan werk te kunnen helpen. Vanuit het Regionaal Werkbedrijf Flevoland (RWF) zijn voor zes sectoren elk twee ambassadeurs aangesteld, die verantwoordelijk zijn om deze dienstverlening beter bij werkgevers op het netvlies te krijgen. Door zowel regionaal, sectoraal en lokaal contactpersonen aan te stellen is er een goede verbinding tussen de partners tot stand gebracht. UWV heeft het afgelopen jaar veel geïnvesteerd in het bevorderen van publiek-private samenwerking. Hierbij gaat het niet alleen om de samenwerking met werkgevers en intermediairs, maar ook om reintegratiebureaus. Dit heeft onder meer geresulteerd in het afsluiten van een drietal convenanten met werkgevers, specifiek gericht op kandidaten voor de Participatiewet. Samenwerking met de reintegratiebureaus is met name geïntensiveerd in zuidelijk Flevoland en Noordoostpolder. In de regio Flevoland is ruim aandacht voor de noodzakelijke aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Vanuit de overheid worden jongeren gestimuleerd voor een kansrijke opleiding te kiezen en is afstemming tussen onderwijs en bedrijfsleven nodig. Het initiatief van de provincie Flevoland, Windesheim en de gemeentes Almere en Lelystad met betrekking tot het opzetten van een brede hbo-opleiding in de regio draagt daar in belangrijke mate aan bij. De focus op kansen in de arbeidsmarkt en het overbruggen van discrepanties tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt, zal in 2017 steeds meer aandacht krijgen. Voor 1 januari 2017 wordt er per sector in Flevoland een analyse gemaakt om inzicht te krijgen in kansen en bedreigingen. De roep om geschoold personeel is groot, reden genoeg om scholingsarrangementen te ontwikkelen en onze werkzoekenden te bewegen om de overstap te maken naar een kansrijk beroep. Ook op projectniveau zijn er mooie initiatieven. Door een groot tekort aan kamermeisjes in de stad Amsterdam, is het initiatief ontstaan om met meerdere partners, zoals Talent4Hospitality, EW Diensten, Gemeente Almere en UWV, werkzoekenden zonder startkwalificatie in de gelegenheid te stellen om een leerwerktraject aan te gaan. In oktober 2016 is in een leerwerktraject gestart voor monteur installatietechniek en elektromonteur. Een initiatief voor de vervoerssector ligt in de planning. Daarom is extra aandacht voor deze problematiek, juist in Flevoland, noodzakelijk. Sinds juli 2015 zijn gemeenten, opleiders (ROC s en SBB) en UWV actief in de bestrijding van de jeugdwerkloosheid, waarbij speciale aandacht voor de voortijdig schoolverlaters (VSV). Werkzoekenden van 45 jaar of ouder hebben meer dan gemiddeld moeite een baan te krijgen. Daarom verzorgden de gemeenten Almere en Dronten in 2016 samen met UWV trainingen voor gemengde groepen werkzoekenden. Deze gecombineerde trainingen Succesvol naar Werk heeft goede resultaten opgeleverd. Regio in beeld 2016 Samenvatting Flevoland 5
Colofon Regio in Beeld Regio in Beeld is een jaarlijkse uitgave van UWV Auteur Jean-Paul Biever Inlichtingen arbeidsmarktinformatie@uwv.nl Redactieadres UWV Afdeling Arbeidsmarktinformatie en -advies Postbus 58285 1040 HG Amsterdam Eindredactie Suzanne IJzerman Roelof van der Velde Regio samenstelling De arbeidsmarktregio Flevoland is het werkgebied van Werkplein Flevoland. De gemeenten Almere, Dronten, Lelystad, Noordoostpolder en Urk maken deel uit van deze arbeidsmarktregio. Disclaimer Meer informatie is te vinden op www.werk.nl/arbeidsmarktinformatie. Alles uit deze uitgave mag worden overgenomen, echter uitsluitend met bronvermelding. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. UWV 2016 Regio in beeld 2016 Samenvatting Flevoland 6
Einde rapport Regio in beeld 2016 Samenvatting Flevoland 7