Gevelbouw: toekomst VMRG November 2010 Dr.ing. Just Renckens / Renckens Advies renckensadvies@chri.nl renckens advies geveltechniek 1
2050? renckens advies geveltechniek 2
Op naar de toekomstige generatie gevelbouwers Is dit wat uw opvolgers moeten kunnen bouwen (gebouwschil)? Op weg daar naar toe: 1. Toenemende complexiteit van de gevelbouwopgave 2. Toenemende omvang van gevelbouwprojecten 3. Verdergaande digitalisering (communicatie, info, proces, beheersing, controle etc.) 4. Hogere opleidingsniveau engineering staf. 5. Specialisatie gevelbouwbedrijf 6. Meer samenwerking met projectpartners (specialisten) Vergelijk huidige trend in ziekenhuizen: gespecialiseerde specialisten. renckens advies geveltechniek 3
2010: Hans Hollein architect renckens advies geveltechniek 4
Toenemende complexiteit gevelbouwopgave (architectuur, regelgeving, prestatie-eisen) Specialisatie eventueel meerdere specialisaties binnen het bedrijf: aparte units/bv s (profit centra). Voorbeelden van nu o.a: Onderhoud PV-technologie Plaatwerk Zonwering/lichtregulering Professioneel projectmanagement (samenwerking met contractpartners): co-makership Risicomanagement (integraal onderdeel van al het handelen van offerte tot en met oplevering/nazorg/garantieperiode/wettelijke verantwoordelijkheden) Risico begroten! renckens advies geveltechniek 5
toenemende specialisatie per bedrijf (bedrijfsonderdeel) Kennis/specialisatie eigen bedrijf Kennis/specialisatie ingeschakelde projectpartners Contractomvang renckens advies geveltechniek 6
Specialisatie (core business) 1. Minder diversiteit, kerntaken beter doen: 1. Begrip in de markt (onderscheidend) 2. Minder faalkosten 3. Co-makership met vaste gespecialiseerde contractpartners/onderaannemers/toeleveranciers 2. Belangrijke engineeringopgave en coördinatie taak bij het sleutelbedrijf Specialisatie: Prestaties (wat) / markten (landen) (waar) renckens advies geveltechniek 7
Toenemende industrialisatie Elementen-bouwwijze 1. Betere kwaliteitsborging verzendgereed product: minder faalkosten in fabricage stadium, doch bij gebreken gemonteerd product hoger risico van repeterende omvang 2. Relatief hogere kosten in fabricage stadium t.o.v. kosten op bouwplaats (projectfinanciering!) 3. Kortere montagetijden op bouwplaats LOGISTIEKE en MONTAGE KNOW-HOW worden belangrijker renckens advies geveltechniek 8
Materiaalkennis Inventieve moderne architectuur uitermate geschikt voor (metaal)aluminium-glas gebouwschil Materiaalkennis dient up-to-date te zijn (onderhouden) Mogelijkheden/beperkingen Samenstellingen/combinaties Consequenties gevelbouw t.a.v. andere partijen, (contract)specialisten, dient in acht genomen te worden. Bijvoorbeeld: E-componenten Licht Beveiliging etc. PV renckens advies geveltechniek 9
Voorbeeld: ventilatiekleppen tweedehuidfaçade ING House renckens advies geveltechniek 10
Nieuwe en/of grensverleggende materialisatie gevels renckens advies geveltechniek 11
Materiaal-/systeem/- toepassingskennis Metalen, kunststoffen Beglazing Oppervlakte-afwerkingen Systeemontwikkelingen Nieuwe verwerkings-/bewerkings- /bevestigingstechnieken (o.a. lijmen) Nieuwe materialen Afkijken (auto-industrie) Samenwerken (Senseo koffiezetter) Publicaties renckens advies geveltechniek 12
1. Twee honderd keer sterker dan staal 2. Geleidt stroom een miljoen maal beter dan koper 3. Zeer doorzichtig, het laat 97,4 % van het licht door 4. Voor zonnecellen veel hogere stroomopwekking dan met siliciumcellen 5. Opvolger van silicium in chips renckens advies geveltechniek 13
Duurzaamheid Modewoord waar je alle kanten mee op kan (net zoals nano, en voorheen bio ) In de bouw geen eenduidige definitie Op internet een massa aan artikelen, uitgangspunten, initiatieven Een van de doelen die voor gevels genoemd worden is de ontwikkeling van nulenergie gevel naar energieplus gevel. renckens advies geveltechniek 14
Zelfs accountants adverteren al met de kreet: MAAK UW WINST DUURZAAM Een suggestieve weinig zeggende slogan die kennelijk toch aanspreekt. Ze schrijven verder: Duurzaamheid is inmiddels meer dan alleen een idealistische keuze: het is een serieuze business kans. Etc. renckens advies geveltechniek 15
Marketing: duurzame gevel (toch op inspelen, maar ) 1. Functioneel: gebruikkwaliteit 2. Gebruikers welbehagen/gezondheid: productiviteit 1. Beleving in gebruik (membraan) 2. Aanzien als onderdeel architectuur bouwwerk (trots) 3. Aanpasbaarheid 4. Energiezuinig (gevel klimaatinstallatie/licht) 5. Milieu-efficiënt (materialisatie, levensduur op componentniveau) 6. Onderhoudsarm 7. Bouwprijs/-kwaliteit (oplevering) De eerste zes punten worden steeds belangrijker in de beoordeling, ook voor de gevelbouwer renckens advies geveltechniek 16
Marketing: wat komt er aan vraag binnenkort? Gerelateerd aan de Regeringsbeleid. Marktvraag. gebouwschil. Wat is actueel? Kapstok: welke cursussen worden er zo al aangeboden? Voorbeelden renckens advies geveltechniek 17
De trend renckens advies geveltechniek 18
De trend renckens advies geveltechniek 19
De trend renckens advies geveltechniek 20
De trend renckens advies geveltechniek 21
renckens advies geveltechniek 22
Duurzaamheid in vastgoedontwikkeling Voorbeelden uit brochure Inleiding Levenscyclusdenken Visie en strategie Het vaststellen van duurzaamheidsambitie (Her)ontwikkeling Het implementeren van duurzaamheidscriteria in de bouw: energieverbruik, materialengebruik, binnenklimaat, etc. Bestaande bouw: renovatie en onderhoud Van energiebesparing naar energieproductie Exploitatiekosten en opbrengsten centraal Van korte naar lange termijn Technologische innovaties Ademende gevel Zelfherstellende materialen Industriële bouwsystemen renckens advies geveltechniek 23
Architectuur trends renckens advies geveltechniek 24
Op naar de sensorgevel renckens advies geveltechniek 25
Kijk naar andere industrieën Bijvoorbeeld: Auto branche Gebruikers gericht Rijcomfort Gebruiksgemak Voorzieningen Sensortechnologie (geheugen) Veiligheid Imago Efficiëntie Onderhoudsarm Hier kan een gevelbouwer veel van leren / lenen renckens advies geveltechniek 26
Voorbeeld: auto infosysteem sensoren renckens advies geveltechniek 27
Sensoren in auto Informatie (technisch, omgeving, functies) Comfort (automatische aanpassing airco, anti-verblinding, spiegel, ruitenwissers, koplampen etc.) Veiligheid (airbag, deur niet dicht etc.) Hulpmiddelen (Tom Tom, handsfree, achteruitrij signaal etc.) Storingen Waarschuwingen renckens advies geveltechniek 28
Will façade technology beat car technology? renckens advies geveltechniek 29
Introductie van sensortechnologie in de gevel Reageren op gewijzigde omstandigheden Comfort/binnenklimaatbeheersing/energie-efficiëntie Gevel-schoonmaak-signalering Veiligheid Functiealarm (storing), informatie (raam niet goed dicht), aanwezigheiddetectie, toegangsveiligheid Schadepreventie (vocht, constructie) Aanpassingen Privacy Persoonlijke comfort stand (verlichting, meubilair enz.) renckens advies geveltechniek 30
Sensortoepassingen: suggesties op korte termijn Comfort/productiviteit/efficiëntie Toegangscontrole / aanwezigheid detectie Zon-/licht-/zichtregulering Daglichtbenutting/kunstlichtaanpassing Onderhoud/veiligheid Gevelreiniging Waterhuishouding in gevelsysteem Functionaliteit beglazing Stabiliteit gevelelementen (positie) renckens advies geveltechniek 31
Gewenste signaleringen/sturingen Comfort regulering op kantoorunitniveau (productiviteit is de voornaamste economische factor van een utiliteitsgebouw) Airco op gevelniveau/daglicht/zicht Functie wijziging van de gevel (beglazing) Privacy/scherm Medium Energiegevel Vervuilingsgraad per gevel Storingen: Stagnerend water in het gevelsysteem Te weinig argon in de dubbelglasspouw Lekke ruit Verzakken gevelelementen renckens advies geveltechniek 32
Gevel sensoren: toepassings voorbeelden Verwachting 5 jaar geleden: regelbare beglazingseigenschappen (g-waarde, U- waarde, LTA-waarde) Opmerking: er zijn nog geen betaalbare efficiënte op licht/warmte reagerende beglazingcoatings toegepast/beschikbaar renckens advies geveltechniek 33
renckens advies geveltechniek 34
Mogelijkheden voor ontwikkeling gevel-vuilsensor Voorbeeld in de praktijk: vaatwasmachine: infrarood vuilsensor meet vuilgehalte in het waswater: teveel vuil, dan wordt er extra gespoeld (sensor kost circa 10,00) Mogelijke meetuitgangspunten vuilsensor voor gevel: reflectiemeetpunten: een vuile reflector reflecteert minder licht temperatuur: een vuile sensor wordt heter doorzicht: door vervuiling sensor minder doorzicht blauwlicht: vuil wordt zichtbaar en meetbaar sensor: geleiding/gewicht/tampon enz.? renckens advies geveltechniek 35
Beglazing Sensor in glas unit voor: Signalering bij te weinig argon in de spouw Signalering bij te veel vocht in de glasspouw Signalering bij teveel/te weinig druk in de glasspouw Drukvereffening Voorbeeld destijds Hueck temperatuurpil renckens advies geveltechniek 36
Gevelbouwer=elektricien? Valkuil! Zonweringen, beveiliging, pv-toepassingen, sensoren etc. Te weinig kennis: aspecten Toenemende industrialisatie (inbouw productvreemde componenten) Te weinig samenwerking tussen installateur en gevelbouwer (aparte disciplines) Veiligheid Duurzaamheid (levensduur-/onderhouds cq. vervangingsaspecten, juiste componenten) Voorbeeld zonwering in dubbelglasspouw renckens advies geveltechniek 37
Innovatieteam Ieder bedrijf dient een actief niet vrijblijvend innovatieteam te hebben (roulatie) Bijvoorbeeld eenmaal per drie maanden een overleg onder leiding van een directielid Iedere leidinggevende dient tenminste eens per drie maanden een innovatiesuggestie/verbeteringsvoorstel in te dienen/voor te leggen renckens advies geveltechniek 38
Risico management Dient een belangrijke plaats in te nemen Dient onderhouden te worden Interne regels/afspraken/kennisoverdracht renckens advies geveltechniek 39
Markt Signalen uit te markt opnemen en interpreteren Co-makership partners zoeken Interne kennisoverdracht regelen (structuur) Potentiële klanten/projectpartners informeren over gerealiseerde prestaties, sterke punten/vernieuwingen e.d. (promotie) renckens advies geveltechniek 40
Crisis-Nu juist onderscheidend zijn! renckens advies geveltechniek 41
Interactieve gevel (Schüco) renckens advies geveltechniek 42
Interactieve gevel gevelmembraan-klimaatinstallatie renckens advies geveltechniek 43
Medium gevel renckens advies geveltechniek 44
Medium gevel renckens advies geveltechniek 45
PV-gevel renckens advies geveltechniek 46
PV-gevel renckens advies geveltechniek 47
Gietijzeren gevelpanelen renckens advies geveltechniek 48
Composiet bergingen renckens advies geveltechniek 49
Composietbouw Aanbieder stelt: het voldoet aan alle normen (Germanische Lloyd) Bouw- en Woningtoezicht R dam vraagt: verstrekt de beoordelingsgegevens. Germanische Lloyd: neen. B&WT: Voldoet zo niet aan Bouwbesluit. Resultaat: uitvoering draagconstructie bergingen omgezet in staal. renckens advies geveltechniek 50
Het verleden de toekomst De Vries Robbé Nijhuis ALKONA Nijs & Vale Scheldebouw Gartner Chamebel 1980 Vliesgevelbouw: maatwerk Architecten beslissers (relatie, inzet, prijs/kwaliteit) Collegiale concurrentie De Zes VMR branche vereniging (groot metaal/ renckens advies geveltechniek 51
1980 Ramen, puien: systeemhuizen, systeemverwerkers Bouwkundige aannemers beslissers (inkoop) Vele metalen ramen- en deuren bedrijven MRG branche vereniging (klein metaal) renckens advies geveltechniek 52
1985 veel bouwactiviteiten: Projectontwikkelaars/ bouwmanagement/ bouwkundige aannemers beslissen (architecten verliezen de rol van bouwleider) De Zes krijgen het moeilijk (prijs/volume) Collegiale concurrentie wordt onder druk gezet verkopersmarkt Systeemhuizen ontwikkelen vliesgevelsystemen De grotere systeemverwerkers worden ook vliesgevelbouwers en concurrent van De zes, lagere prijzen renckens advies geveltechniek 53
1990 Terugval in de bouw: kopersmarkt Trend zet versneld door Middelgrote systeemverwerkers worden ook groot De Zes hebben hun voorsprong verspeeld, er is te weinig werk op de markt, gevoelig voor volume verkleining 1995-2000 Faillissement Chamebel De vries Robbé Nijhuis Alkona Sluiting Nijs & Vale Bijna Scheldebouw (door moederbedrijf De Schelde) Gartner krijgt het moeilijk (blijft te traditioneel opereren) renckens advies geveltechniek 54
1995-heden Scheldebouw wordt overgenomen door de Permasteelisa groep (gevelbouwconcern met hoofdvestiging in Italië) Permasteelisa is een vernieuwende mondiale gevelbouwer/-aannemer Intensieve kennisverwerving/engineering knowhow, industrialisatie (grote elementenbouwwijze), specialisatie Gartner wordt gered door overname aandelen door Permasteelisa renckens advies geveltechniek 55
2010 recessie Gespecialiseerde bedrijven (onderscheidend) doen het t beste: lean and mean.!!!!! lering Stilstand is achteruitgang. Voorsprong voortdurend behouden (aan blijven werken). Risicomanagent (continuïteit van het bedrijf) moet op een intensief niveau in het bedrijf verankerd zijn. Actief. renckens advies geveltechniek 56
lering Blijf werken aan kennisoverdracht en ophogen kennisniveau (engineering, projectmanagement enz.) Specialiseer (product/markt/volume) Werk samen met specialist-partners Op projectniveau Op productniveau Vorm een innovatieteam: niet vrijblijvend Marktontwikkelingen Gebouwschil trends Regelgeving, maatschappelijke trends Introduceer een risicomanagement regiem Werk mee aan een sterke branche (VMRG, Kenniscentrum, SKG) renckens advies geveltechniek 57
Werken aan opwaardering gevelbouw Plaats in de bouworganisatie Initiatieffase Besteksfase Uitvoeringsfase Functie in de duurzaamheid opgave Inzet/betrokkenheid na oplevering INSTANDHOUDING/periodieke apk-keuring gevels AANPASSINGEN Technologische meerwaarde gebouwschil initiëren Geveltechnologie/-functies Interacties met andere bouwpartners/disciplines, comakership renckens advies geveltechniek 58
voorspelling De gebouwschil wordt steeds belangrijker (hoge toegevoegde waarde voor bouwwerk/ebruikers) Maar ook kwetsbaarder (risicomanagement) Oplevering (bouwproduct gevel) wordt ondergeschikt aan prestatie-eisen in het gebruik (gebruikgeschiktheid, aanpasbaarheid, energiezuinigheid, onderhoudsarm, duurzaam) Hoogwaardig gespecialiseerde bedrijven met goede partners die voorschrijdend hun voorsprong behouden, zijn de basis voor de gevelbouw van de toekomst, dus voor hun opvolgers en het personeel. SUCCES! renckens advies geveltechniek 59
Dali: toekomstig wandelend gebouw? renckens advies geveltechniek 60 Bedankt voor uw aandacht: Just Renckens