AANPAK OVERLAST EN VANDALISME R.K. BASISSCHOOL DE CORTENDIJCK ROOSENDAAL Bureau Criminaliteitspreventie H. Stienstra en R. P. van Urfelen m.m. v. A. G. van Dijk maart 1990 in opdracht van de Gemeente Roosendaal Afdeling Onderwijs
INHOUDSOPGAVE Inleiding 1 De problematiek 1.1 Sociaal-fysieke problemen 1.2 Analyse schaderegistratie 1. 3 Inspectie basisschool 2 Preventie aanpak overlast en vandalisme 2.1 Techno-preventieve maatregelen 2.2 Socio-preventieve maatregelen Pagina 1 2 2 3 4 5 5 6
.,!,', t, 1,',.\,',,''''.... '., c " I ".,
1 Inleiding Voor u ligt het rapport "Aanpak overlast en vandalisme R. K. basisschool De Cortendijck", de uitkomst van een onderzoek waartoe Bureau Criminaliteitspreventie op 5 maart 1990 opdracht kreeg van de gemeente Roosendaal. In het eerste hoofdstuk wordt de problematiek inzichtelijk gemaakt op basis van interviews, beschikbare cijfers en een inspectie van het schoolgebouw en de schoolomgeving door twee onderzoekers van ons Bureau. Het tweede hoofdstuk bevat ons advies met techno- en sociopreventieve maatregelen op basisschool en buurtniveau. Op deze plaats bedanken wij graag de mensen die aan het onderzoek hebben meegewerkt: het schoolbestuur, het schoolhoofd, de conciêrge en de gemeente Roosendaal.
3 1.2 Analyse schaderegistratie Door de Afdeling Onderwijs van de gemeente Roosendaal Z1Jn gegevens verstrekt over schades aan de R.K. basisschool De Cortendijck. Het gaat hierbij voor het merendeel om schade aan het hoofdgebouw. De voormalige noodlokalen op het schoolterrein zijn per 1 augustus 1988 buiten gebruik gesteld en afgebroken. Derhalve is het achterhalen -voor zover dit al mogelijk is- en apart weergeven van schade aan hoofdgebouw en noodlokalen niet zinvol meer. De schade aan deze basisschool is ingedeeld naar drie type schadebedragen, te weten: brandschade, inbraakschade en vandalismeschade. - In 1988 was sprake van een grote brandschade: f 281.145,-, waarbij de dader(s} onbekend bleven. - Naast deze schade is de school ook slachtoffer geweest van inbraken. In november 1988 is het stil alarm geplaatst en sindsdien hebben er geen of nauwelijks meer inbraken plaatsgevonden. - De schade ten gevolge van vandalisme bestaat met name uit glasschade (ruitbreuk), graffiti en diverse schades aan buitenverlichting, hang- en sluitwerk, dak, HWA (hemelwaterafvoeren), papierbakken en het kunstwerk op het schoolplein (het kunstobject was in 1988 goed voor een schade van f 2.850,-). De jaarlijkse schades door vandalisme* in de afgelopen drie jaar worden onderstaand gegeven. 1987 1988 1989 f 7.900, f 19.200,- f 18.900,-*** waarvan glasschade f 3.287,-** f 2.249,- f 4.816,- * = Volgens opgave van de afdeling onderwijs ** = Op basis van het glasschade-overzicht dat het schoolhoofd op verzoek van ons Bureau over 1987 tot en met 1989 gemaakt heeft. *** = Een vergelijking van de schadegegevens over het tweede half jaar van 1989 bij de afdeling onderwijs en de gemelde c.q. geschatte schademeldingen bij de gemeentepolitie over dezelfde periode op basis van de processen-verbaal geeft aan dat het totaal van f 18.900,- redelijk in de buurt van de feitelijke schade zal zitten. Een meer gedetailleerde en nog verantwoorde uitsplitsing in schadebedragen naar type vandalisme is op basis van de beschikbare gegevens niet mogelijk. Toch kunnen we op basis van de nieuwe vernielregistratie die sinds 1989 op initiatief van de Projectgroep Samenleving en Criminaliteit door de gemeente Roosendaal wordt bijgehouden vaststellen dat de vernielschade in de sector onderwijs in het algemeen en de R.K. basisschool "De Cortendijck" in het bijzonder hoog is:
7 Toezicht politie De technopreventieve maatregelen, te weten: nog betere buitenverlichting, een afgesloten schoolterrein door vandalismebestendig hekwerk en het regelmatig snoeien van het groen, zullen op hun beurt wijkagenten motiveren tot betere surveillance. Na uitvoering van de eerder genoemde technopreventieve maatregelen wordt functioneel toezicht weer mogelijk. Het wijkteam wil bij controle-acties de krant inschakelen om de buurt beter op de hoogte te brengen en te houden. Vandalismeproject en schoolwerkplan Ook de basisschool blijkt zijn 'steentje' te willen bijdragen. Naast het regelmatig schoonhouden van het schoolplein door de leerlingen is sinds het schooljaar 1988/1989 volgens het schoolhoofd op ad hoc basis jaarlijks een vandalismeproject met de eigen schoolkinderen uitgevoerd. Vanaf het schooljaar 1990/1991 zal volgens hem het vandalismeproject structureel worden opgenomen in het schoolwerkplan. Het verdient aanbeveling na te (laten) gaan of het huidige materiaal (eigen dia's en materiaal van de Stichting Leerplanontwikkeling) up to date is. voor dit soort projecten zijn uitstekende lespakketten en audio-visueel materiaal verkrijgbaar. Jongeren(opbouw)werk en alternatieve ontmoetingsplaatsen buurt jeugd Last but not least willen we stilstaan bij de rol die ambulant jongerenwerk kan spelen bij het vinden van alternatieve ontmoetingsplaatsen voor de buurt jeugd en hun vriendjes en vriendinnetjes. De wijk Cortendijk stamt uit 1975 en is volgens de conciêrge en het schoolhoofd relatief nog kinderrijk. Bij het schoolhoofd bestaat de indruk dat het voorzieningenniveau voor de opgeschoten jeugd in deze wijk laag is. Er wonen zeker nog enkele honderden jongens en meisjes die elders voortgezet onderwijs volgen en waarvan een deel in hun vrije tijd een ontmoetingsplaats in de buurt zal zoeken. Deze behoefte om onder-elkaar te zijn en toezicht te ontlopen zal naar onze mening niet door het hekwerk rond basisschool "De Cortendijck" worden uitgebannen, maar waarschijnlijk verplaatst worden. Uit onderzoek blijkt dat dit rondhangen bijna altijd gepaard gaat met regelovertredend gedrag. Zonder regelovertreding is het rondhangen praktisch ondenkbaar. "De tijd doorbrengen, de verveling verdrijven met gekke invallen, confrontaties met de bewakers van de sociale orde, dit alles voert tot regelovertredingen waarop maatschappelijke reactie niet uitblijft" (1). Niet iedere ontmoetingsplaats leidt echter tot even veel overlast en vandalismeschade. Het verdient daarom aanbeveling om samen met het Roosendaalse jeugdwelzijnswerk na te gaan welke alternatieve ontmoetingsplaatsen in de wijk hiervoor meer en minder geschikt zijn. Het winkelcentrum en de sporthal "De Dijk" waren in het verleden aantrekkelijk voor de buurt jeugd, maar lijken te gevoelig voor overlast en vandalisme. Het zoeken naar geschiktere ontmoetingsplaatsen voor de buurt jeugd wordt het ruimtelijk ordenen van overlast en/of vandalisme genoemd (2).
8 Wellicht biedt de suggestie van een van de wijkagenten in deze perspectief. Hij denkt ondermeer aan een braakliggend terrein achter "De Vrije School". Voorts kan het jongeren (opbouw) werk in de contacten met de opgeschoten jeugd nagaan of experimenteren met bepaalde activiteiten in de avonduren en weekeinden niet mogelijk is. Te denken valt aan tijdelijke/flexibele activiteiten zoals sleutelen of sporten. Dit soort voorzieningen kunnen vandalisme verminderend werken en daarmee bijdragen aan een positievere tijdsbesteding. Daarbij dient te worden bezien of de basisschool "De Cortendijck" bij de realisering van deze activiteiten een ondersteunende rol kan spelen, opdat de school weer een bredere functie voor de buurt kan gaan vervullen.
J' 9 Geraadpleegde literatuur 1 Hazekamp J.; Rondhangen als tijdverdrijf VU-Uitgeverij Amsterdam. 1985. p. 128; 2 Dijk B. van. P. van Soomeren en M. Walop; Vandalisme-preventie in de praktijk. Resultaten en ervaringen in tien jaar bestuurlijke preventie. Koninklijke Vermande BV-Uitgevers.. Lelystad. 1988. p. 54.