Tekst & U!tleg 2016/03 Aan alle SOM leden

Vergelijkbare documenten
VR DOC.1328/1TER

Wettelijke basis voor het samenwerkingsverband GBO

TERNOTA AAN DE VLAAMSE REGERING. Voorontwerp van decreet betreffende het lokaal sociaal beleid Principiële goedkeuring

Hoe kunnen de Huizen van het Kind en het samenwerkingsverband Geïntegreerd Breed Onthaal elkaar versterken?

VR DOC.1168/1BIS

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het akkoord van de minister van Begroting, gegeven op 10 juli 2018;

Lokale besturen en eerstelijnszones: een belangrijk engagement. VVSG Infosessie voor lokale besturen november 2018

Hoe versterken eerstelijnszones en het samenwerkingsverband Geïntegreerd Breed Onthaal elkaar

Betreft: Krachtlijnen voor een nieuwe organisatie voor de opvang- en vrije tijd van schoolkinderen

Voorontwerp van decreet betreffende het lokaal sociaal beleid

Bisconceptnota. Betreft: Krachtlijnen voor een nieuwe organisatie voor de opvang- en vrije tijd van schoolkinderen

Een organisatiemodel voor zorgzame buurten? Jo Vandeurzen Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en gezin

over het Besluit van de Vlaamse Regering ter uitvoering van het decreet algemeen welzijnswerk

Beleidsvisie Sociaal Werk

Beleidsnota Vandeurzen : hervorming van structuren

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING. Voorontwerp van decreet betreffende het lokaal sociaal beleid Derde principiële goedkeuring

Lokaal Sociaal Beleid en Geïntegreerd Breed Onthaal

betreffende een versterkt geestelijkegezondheidsbeleid

VR DOC.0542/1BIS

Een geïntegreerde zorgverlening in de eerste lijn : standpunt VVSG

DMW, je partner in welzijn en zorg

Naar een organisatie van de Preventieve Gezinsondersteuning in Gent krijtlijnen voor de realisatie van de Huizen van het Kind

Een sterke jeugdhulp, snel en dichtbij

SOM-standpunt organisatie- en beheerstructuur Beleidsdomein Welzijn, Gezondheid & Gezin

Voorontwerp van decreet betreffende het lokaal sociaal beleid

Ontwikkelingen. in zorg en welzijn. Wij houden daarbij onverkort vast aan de Koers ,

Garanties voor hulpcontinuïteit in de overgang naar meerderjarigheid

Van twee naar één netwerk Een nieuw netwerk Een nieuwe naam

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het akkoord van de minister van Begroting, gegeven op 10 juli 2018;

Maatschappelijke uitdagingen voor brede scholen

Een sterke jeugdhulp, snel en dichtbij

Het Geïntegreerd Breed Onthaal. Een beschrijvend en evaluerend onderzoek

DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin; BESLUIT:

VR DOC.1230/1TER

Decreet betreffende de organisatie en ondersteuning van het geestelijk gezondheidsaanbod

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING. - Ontwerpbesluit betreffende Lokaal Sociaal Beleid - Tweede principiële goedkeuring

VR DOC.0821/1BIS

Samen sterk in maatschappelijk werk

VLAAMS PARLEMENT VOORSTEL VAN RESOLUTIE. van mevrouw Ria Van Den Heuvel en de heren Jan Roegiers, Carlo Daelman en Koen Helsen

Lokale bestrijding. kinderarmoede. Groeiactieplan. kinderarmoede

Actieplan 1 Informatie- en preventiebeleid naar de Zeelse bevolking toe op het vlak van o.m. (kinder)armoede, gezondheid, participatie

VLAAMS VRIJWILLIGERSBELEID

Veranderforum eerstelijnszones

Advies. Conceptnota tripartite overlegstructuur voor het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid. Brussel, 26 mei 2015

TERUGKOMDAG. 15 november 2016

V.A.N.-TOP MINISTER JO VANDEURZEN 21 NOVEMBER 2015

De verantwoordelijkheden van de thuisverpleegkundige in evolutie

Onderbescherming & Lokaal Sociaal Beleid Themasessie Detectie & Toeleiding Inspiratiedag Zorgzame Buurten Brussel Maandag 25 maart 2019

Huizen van het Kind. Gezinnen ondersteunen in hun kracht

Duurzaam samenwerken in een buurtgericht netwerk voor kinderen en gezinnen

De Vlaamse regering heeft op 25 juni 2010 een besluit goedgekeurd betreffende de beleids- en beheerscyclus (BBC)van de provincies, de gemeenten en de

Toegankelijkheid & lokaal sociaal beleid Stakeholdersforum Welzijnsoverleg Regio Gent

Historiek en vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg

Met vereende kracht naar een nieuwe jeugdhulp in Vlaanderen

DE VIJF FUNCTIES BINNEN HET VERNIEUWDE MODEL GEESTELIJKE GEZONDHEID

Vermaatschappelijking van de zorg: nieuwe verhoudingen tussen staat, markt en gemeenschap?

OP ÉÉN LIJN IN DE GEZONDHEIDSZORG VAN MORGEN JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN 23/02/2019

Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin

Kwadraat = niet zomaar een naam

29 oktober Samenlevingsopbouw bouwt met partners aan zorgnetwerken als schakel in het antwoord op onderbescherming

Kwaliteitsvolle vraagverduidelijking

Onderwijs en OCMW: pleidooi voor meer samenwerking! Lege brooddozen op school symposium 14 oktober 2014

over de organisatie van de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden

Geïntegreerd breed onthaal Gent

40 JAAR CRISISTEAM DE SCHELP. Crisisteam De Schelp. Crisishulp binnen/vanuit CAW Oost-Vlaanderen

NOTA AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING

DE VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING EN VLAAMS MINISTER VAN BINNENLANDS BESTUUR, INBURGERING, WONEN, GELIJKE KANSEN EN ARMOEDEBESTRIJDING

Integrale aanpak in de Vlaamse Rand

Organisatie van de Zorg

Organisatie van de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden

Toespraak van Vlaams minister Lieten op eindcongres The Missing Link - woensdag 21 september 2011

Eén gezin één plan. Meer capaciteit en samenwerking in de rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp

NOTA AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING

Reorganisatie van de eerste lijn. Wat verandert er voor u?

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

CAW Antwerpen

40 JAAR CRISISTEAM DE SCHELP. Crisisteam De Schelp. Crisishulp binnen/vanuit CAW Oost-Vlaanderen

Naar een sterker lokaal sociaal beleid Organisatie van het sociaal beleid na integratie gemeente-ocmw

Opening DVC Heilig Hart Deinze

Advies. Over de financiering en de organisatie van de eerstelijnspsychologische interventies in Vlaanderen. Brussel, 27 september 2018

Opvang en vrije tijd van schoolgaande kinderen kleurt lokaal. Samen voor een lokaal gezinsbeleid maart 2017

Al gehoord van de 107? Mieke Craeymeersch, directeur Similes

VR DOC.0254/1TER

Wmo beleidsplan 2013 INLEIDING

Advies. Over het ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering betreffende de juridische eerstelijnsbijstand

Programma LSB Bijsturingen na tussentijdse evaluatie 4 speerpunten LSB als lerend netwerk

INHOUD 5 INLEIDING 13. HOOFDSTUK 1 15 De welzijnsoverheden in België De federale overheid Sociale zekerheid Sociale bijstand 20

VR DOC.0082/1BIS

NOTA AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING

VR DOC.0263/1BIS

PRESENTATIE DE KRACHTLIJNEN VAN STERK SOCIAAL WERK VOOR DE TOEKOMST

Advies. Conceptnota Krijtlijnen voor een hervorming van de leerlingenbegeleiding. Brussel, 28 januari 2016

Jeugdhulp: groot bereik, divers en versterkt eigen krachten

NETWERK THUISZORG JAAROVERZICHT 2016

VR DOC.1330/1BIS

Enkele uitganspunten: samenwerking, participatie, generalistisch, outreachend

Advies. Voorontwerp decreet geestelijk gezondheid. Brussel, 15 oktober 2018

regionaal zorgstrategisch plan

België - Vlaanderen. Alle Vlamingen zijn betrokken. Pijlers van het Vlaams zorgen ouderenbeleid. Vermaatschappelijking van zorg

Transcriptie:

Tekst & U!tleg 2016/03 Aan alle SOM leden 15/01/2016 Een geïntegreerd breed onthaal Situering Op vrijdag 18 december 2015 nam de Vlaamse Regering akte van de conceptnota een geïntegreerd breed onthaal. In het Vlaams Regeerakkoord 2014-2019 werd de beleidsoptie voor een meer vraaggestuurde zorg en welzijnsmodel dat (intersectorale) samenwerking, continuïteit, efficiëntie en toegankelijkheid waarborgt, aangekondigd. Minister Vandeurzen vertaalde dit in zijn beleidsnota als een lokaal functioneel cliëntgerichte samenwerking op de eerste lijn om de toegankelijkheid voor mensen in armoede te optimaliseren. De bestaande goede samenwerkingsverbanden die de CAW s hebben wil hij verder verspreiden. Hij drukte zijn ambitie uit om een maximale afstemming te hebben met het aanbod van de Centra Algemeen Welzijnswerk (CAW), de diensten voor maatschappelijk werk, de samenlevingsopbouw, het OCMW en de eerstelijns juridische bijstand. Met alle betrokken actoren werd het voorbije jaar een traject gelopen. De bijgaande conceptnota is het eerste resultaat dat we te lezen krijgen. (Zie bijlage Terconceptnota een geïntegreerd breed onthaal ) Een verruiming naar andere eerstelijnsactoren Vanuit SOM hebben we tijdens dit voorbereidende traject ons positief constructief opgesteld. Een cliëntgerichte samenwerking op de eerste lijn konden we alleen maar toejuichen. We hebben aangegeven dat er nog andere actoren actief zijn op de eerste lijn die oog hebben voor kwetsbare doelgroepen zoals bijvoorbeeld de Diensten Ondersteuningsplan (DOP) die naast het opstellen van een ondersteuningsplan een vraagverhelderende opdracht hebben. De overheid heeft heel duidelijk geopteerd voor een generalistische eerste lijn. Het aanbod dat momenteel gericht is naar kwetsbare doelgroepen maar vanuit één specifieke meer gespecialiseerde hulp moet binnen bereik en inzetbaar zijn maar wordt niet geïmpliceerd binnen het breed geïntegreerd onthaal. Vanuit SOM vinden we het een spijtige zaak dat de gespecialiseerde competenties niet mee ingezet worden in een eerstelijns breed onthaal. Een geïntegreerde zorg en ondersteuning voor maatschappelijk kwetsbare groepen bekijkt de persoon en zijn context vanuit een integrale en inclusieve benadering. Alle levensdomeinen zoals huisvesting, tewerkstelling, onderwijs, justitie, gezondheid, relaties, komen in het vizier. In het kader van de vermaatschappelijking van de zorg en de inzet van de minst ingrijpende vorm van hulp en ondersteuning hopen we dat de eerste lijn de competenties van gespecialiseerde zorg kan mobiliseren door vormen van outreach vanuit het gespecialiseerde aanbod en het ontsluiten van de gespecialiseerde hulp. De hertekening van de eerstelijns juridische hulp in het kader van de staatshervorming biedt een uitgelezen kans om de eerstelijns juridische competenties op de juiste plaats binnen te halen. We hopen dat deze kans niet wordt gemist.

Tekst & U!tleg 2016/03 Een verruiming naar de gezondheidsactoren Terecht geeft de conceptnota aan dat welzijnsproblemen vaak aan de basis liggen van gezondheidsproblemen en omgekeerd. De nota geeft aan dat zeker op de eerste lijn welzijn en gezondheid dichter bij elkaar zullen aansluiten om elkaar te versterken en de burger vanuit een multidisciplinaire invalshoek zorg op maat te kunnen bieden. Deze passage is dankzij SOM in de nota opgenomen. Een positieve zaak. Toch stellen we ons de vraag hoe vanuit de beleidsbril van welzijn de gezondheidsactoren hiervoor kunnen aangesproken worden. Het geïntegreerd breed onthaal is bijvoorbeeld een begrippenkader en concept dat binnen de gezondheidszorg niet gehanteerd wordt. Daar maken patiënten een afspraak via het onthaal. Of moet het net omgekeerd, en biedt de komende eerstelijnsgezondheidsconferentie hier een opening. SOM zal alvast van in die zin van zich laten horen bij de voorbereidingen van de eerstelijnsgezondheidsconferentie. Welzijns- en gezondheidsdoelstellingen realiseren Een geïntegreerd breed onthaal of samenwerking heeft maar zin indien ze voor de cliënt/burger een duidelijke meerwaarde heeft. Die meerwaarde formuleert de overheid in de conceptnota als zijnde een verhoogde toegankelijkheid van de minst ingrijpende hulp, de aanpak van onderbescherming en preventie van (kans)armoede. De ambitie van verhoogde toegankelijkheid, de aanpak van onderbescherming en preventie van (kans)armoede is heel nobel. We stellen ons de vraag of via een geïntegreerd breed onthaal deze ambitie kan worden waar gemaakt. Het is weliswaar een eerste stap maar andere bijkomende voorwaarden zullen moeten worden vervuld. Om de doelstelling van een brede toegankelijkheid te creëren of deze te verhogen dient ook nagedacht te worden over de schaalgrootte en het niveau waarop het geïntegreerd breed onthaal moet georganiseerd worden. Is dit dan via een lokale aanpak en wijkgerichte werking, of moet dit op een meer bovenlokaal niveau? We denken ook aan de nodige middelen om een voldoende eerstelijnsaanbod en een goed gespreid regionaal dekkend breed onthaal op de kaart te zetten. Zolang het overheidsbudget voor een generalistische eerste lijn ondermaats blijft en de lokale middelen alsmaar meer worden afgebouwd of bijkomende opdrachten aan de lokale overheden worden toegewezen zonder extra middelen, blijft de huidige situatie van onvoldoende aanbod en een regionaal scheefgetrokken eerstelijnsaanbod bestaan. De aanpak van onderbescherming kan het best gerealiseerd worden door automatische toekenning van rechten aan alle burgers. De uitbouw van de Vlaamse sociale bescherming is hiertoe een middel bij uitstek. Maar daarnaast zullen de grondrechten voor elke burger moeten gerealiseerd worden. Wanneer er onvoldoende gezonde en betaalbare woningen zijn, niet ieder kind toegang heeft tot een gepaste opvang of onderwijs, mensen onvoldoende inkomen hebben om menswaardig te kunnen leven, is het via een geïntegreerd breed onthaal vechten tegen de bierkaai. Of zal het geïntegreerd breed onthaal net een trigger zijn om tot sociale actie over te gaan waardoor de ongelijkheid en onrechtvaardigheid wordt tegen gegaan? En is dat nu net de opdracht voor de actoren actief binnen het geïntegreerd breed onthaal? Tekst & U!tleg een geïntegreerd breed onthaal 2

Tekst & U!tleg 2016/03 Een preventieve en proactieve aanpak van (kans)armoede De conceptnota opteert voor outreachend handelen en actief op zoek gaan naar de meest kwetsbare doelgroepen die (nog) niet bereikt worden. Het is positief dat de kwetsbare burger niet aan zijn lot wordt overgelaten en we vanuit een geïntegreerd breed onthaal daarop kunnen inzetten. Maar wat zijn de meest kwetsbare doelgroepen en wie bepaalt dat? En moet het geïntegreerd breed onthaal daar prioriteit aan geven? Betekent dit dat andere hulpzoekenden dan minder prioritair zijn? Een preventieve aanpak veronderstelt net dat elke burger die omwille van een beperking, ziekte, ouderdom, een gebeurtenis die iemands leven overhoop gooit, tijdig de nodige hulp en ondersteuning krijgt om niet in (kans)armoede te geraken. De regiefunctie De regiefunctie moet conform het realiseren van welzijns- en gezondheidsdoelstellingen voor een bevolking in een bepaalde regio, wijk of buurt gepakte worden. Het niveau waarop het breed geïntegreerd onthaal georganiseerd wordt zal bepalend zijn voor wie de regierol op pakt. Dit wordt het best binnen het samenwerkingsverband afgesproken. Het plan van aanpak We waarderen het dat de krijtlijnen van de conceptnota met de betrokken actoren en met vertegenwoordigers van de doelgroep, het werkveld, het beleid en experten verder zal uitgewerkt worden. Het initiatief moet een duidelijk en door alle partners gedragen kader en engagement hebben. Indien dit vanuit het perspectief en de meerwaarde voor de cliënt of doelgroepen gebeurt en met een concrete doelgerichtheid, is de kans op gedragenheid en engagement groter. Wij opteren voor geen opgelegde regelgeving en zeker geen veralgemeende invoering. Wij pleiten voor het creëren van proeftuinen, waarin het concept wordt gecreëerd, aangepast aan de plaatselijke context. Verder dient voor het proces de nodige ondersteuning en evaluatie voorzien te worden. Wij kijken alvast uit naar concrete pilootprojecten en naar realisaties op het terrein. Voor reacties en meer info kan je terecht bij: Anita Cautaers Directeur intersectoraal beleid SOM de federatie van sociale ondernemingen vzw Potvlietlaan 4, 2, B-2600 Berchem II www.som.be M: +32 492 73 54 23 II E: anita.cautaers@som.be Tekst & U!tleg een geïntegreerd breed onthaal 3

VR 2015 1812 DOC.1328/1TER DE VLAAMSE MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Terconceptnota Betreft: conceptnota een geïntegreerd breed onthaal 1. Situering Deze conceptnota heeft tot doel, om binnen de contouren van het Vlaams Regeerakkoord 2014-2019 vertrouwen, verbinden, vooruitgaan, de krijtlijnen uit te zetten voor een geïntegreerd breed onthaal. Het is de bedoeling om de toegankelijkheid van de hulp te verhogen door de krachten te bundelen, zodat iedereen, en in het bijzonder de meest kwetsbaren (ouderen, zieken, personen met een handicap, personen in armoede), snel en binnen een aanvaardbare afstand, de weg vinden naar hulp. Een toegankelijk onthaal is bekend en bijgevolg snel herkenbaar, zichtbaar en pro-actief voor de burger. Vlaams regeerakkoord 2014-2019 Het Vlaams regeerakkoord 2014-2019 Vertrouwen, Verbinden, Vooruitgaan vertrekt van een inclusief Vlaanderen. Dit is ook een streefdoel voor het Vlaamse welzijns- en gezondheidsbeleid. Het sociaal beleid moet alle Vlamingen maximaal ondersteunen en in staat stellen om volwaardig te participeren aan de samenleving. Het perspectief van patiënt, cliënt of hulpvrager is daarbij bepalend voor de organisatie van de geboden zorg. Dit impliceert een evolutie naar een meer vraaggestuurd zorg en welzijnsmodel, dat (intersectorale) samenwerking, continuïteit, efficiëntie en toegankelijkheid waarborgt. Ook het versterken en valoriseren van het sociaal netwerk van de cliënt in zijn onmiddellijke omgeving is belangrijk. We werken aan vermaatschappelijking van de zorg, waarbij mensen met een specifieke ondersteuning- of zorgnood een plek in de samenleving kunnen innemen. Kwaliteit van leven staat hierbij centraal. Het organisatiemodel moet daarbij inzetten op preventie, vroegdetectie en vroeginterventie en vertrekken vanuit een goed begrepen subsidiariteit: de minst ingrijpende ondersteuning als het kan, de meer intense en gespecialiseerde hulp en zorg als het noodzakelijk is. Beleidsnota Welzijn, Volksgezondheid en Gezin 2014-2019 In de beleidsnota 2014-2019 Welzijn, Volksgezondheid en Gezin worden deze principes verder uitgewerkt: In een geïndividualiseerde samenleving is het cruciaal te blijven inzetten op een stevig en dragend sociaal weefsel, ook in welzijn en zorg. Dat veronderstelt een samenleving die mee zorg draagt en waar zorg in de maatschappij is ingebed en waaraan iedereen kan participeren. Hierbij streven we ernaar om mensen zo lang als mogelijk te ondersteunen in hun thuisomgeving. De participatie realiseren van kwetsbare burgers (ouderen, personen met een fysieke of mentale beperking, personen met een psychiatrische problematiek, kinderen en jongeren in de jeugdhulp, mensen geconfronteerd met armoede, ) vanuit hun eigen krachten en positie staat daarbij centraal. Pagina 1 van 6

Voorbeelden van deze vermaatschappelijking zorg zijn community building, formules van participatief cliëntoverleg, zorgnetwerken, pleegzorg, mantelzorg enzovoort, allen investeren ze in de relaties tussen mensen. In elk geval vereist dit zorgmodel een creatief samenspel tussen de zelfredzame burger, zijn gezins- en sociale context, het vrijwilligerswerk, en de reguliere en de gespecialiseerde professionele hulp, waarbij de noden van de cliënt centraal staan. Dat structureel waarmaken veronderstelt het faciliteren van een netwerkbenadering van de hulp- en dienstverlening en de ondersteuning van mantelzorg en vrijwilligers. Op deze manier streven we naar een inclusief Vlaanderen. Om de toegankelijkheid van het welzijnswerk te waarborgen is een maximale afstemming tussen de actoren op de eerste lijn noodzakelijk. De hulp- en dienstverlening van het algemeen welzijnswerk dient zo laagdrempelig en toegankelijk mogelijk te zijn, in het bijzonder voor mensen in armoede. In dit verband bestaan er een aantal goede praktijken van samenwerking tussen de Centra voor Algemeen Welzijnswerk (CAW s), de centra voor geestelijke gezondheidszorg (CGG s) en verenigingen waar armen het woord nemen. We willen deze goede samenwerkingspraktijken verder verspreiden. We streven hierbij globaal naar een maximale afstemming met ook andere partners, zoals het aanbod van de diensten voor maatschappelijk werk, de samenlevingsopbouw, het OCMW en de eerstelijns juridische bijstand. We werken hiertoe naar een flexibel kader met gezamenlijke afspraken waarbij lokaal functioneel samengewerkt wordt in het aanbieden van een geïntegreerd, toegankelijk en herkenbaar onthaal met mogelijkheden tot gerichte doorverwijzing en ondersteuning indien nodig. Het aflijnen en verregaand afstemmen van de kerntaken van alle actoren met een duidelijke en eenduidige visie op toegang is essentieel. Finaal kiezen we met deze duurzame intersectorale aanpak voor een cliëntgerichte samenwerking met aandacht voor continuïteit en realiseren we een inclusieve en integrale zorg binnen een context van het aanbieden van de minst ingrijpende vorm van hulp. We plaatsen dit streven naar een brede toegankelijkheid van de minst ingrijpende hulp binnen het structureel inzetten op de strijd tegen onderbescherming en de preventie van (kans)armoede. Preventief werken betekent ook mensen wapenen en beschermen als ze kwetsbaar zijn. Alertheid is niet alleen nodig voor wie (kans)arm is, het komt er ook op aan (kans)armoede voor te zijn en de risico s daarop klein te houden. De toegankelijkheid van de hulp- en dienstverlening is een prioritair te bewaken aandachtspunt. Personen in armoede moeten makkelijk en zonder vrees voor stigmatisering hun weg vinden naar en binnen de voorzieningen die er zijn om hen te ondersteunen. Het tegengaan van onderbescherming draagt daartoe bij. Recent werkte de sector samenlevingsopbouw in dit verband een methodisch kader uit voor lokaal proactief handelen bij onderbescherming, met name in die situaties waarin personen niet al hun grondrechten realiseren. Dit raamwerk, dat wordt uitgetest in 19 pilootgemeenten, biedt handvatten voor lokale besturen en partnerorganisaties om structureel aan de slag te gaan. We wenden dit aan om een meer algemene inbedding van het succesvol bestrijden van onderbescherming te realiseren, op maat van de specifieke regionale uitdagingen. Beleidsbrief Welzijn, Volksgezondheid en Gezin 2015-2016 In de beleidsbrief Welzijn, Volksgezondheid en Gezin 2015-2016, is het volgende opgenomen: Binnen het welzijnswerk: Pagina 2 van 6

De hulp- en dienstverlening van het algemeen welzijnswerk dient zo laagdrempelig en toegankelijk mogelijk te zijn, in het bijzonder voor mensen in armoede. We streven hierbij globaal naar een maximale afstemming met ook andere partners, zoals het aanbod van de diensten voor maatschappelijk werk, de samenlevingsopbouw, het OCMW en de eerstelijnsjuridische bijstand. We werken hiertoe naar een flexibel kader met gezamenlijke afspraken waarbij lokaal functioneel samengewerkt wordt in het aanbieden van een geïntegreerd, toegankelijk en herkenbaar onthaal met mogelijkheden tot gerichte doorverwijzing en ondersteuning indien nodig. Het aflijnen en verregaand afstemmen van de kerntaken van alle actoren met een duidelijke en eenduidige visie op toegang is essentieel. Finaal kiezen we met deze duurzame intersectorale aanpak voor een cliëntgerichte samenwerking met aandacht voor continuïteit en realiseren we een inclusieve en integrale zorg binnen een context van het aanbieden van de minst ingrijpende vorm van hulp. In de schoot van de Vlaamse Regering werken we dit concept uit. Structureel inzetten op de strijd tegen onderbescherming en de preventie van (kans)armoede: In de strijd tegen de onderbescherming staat het maximaal realiseren van de grondrechten van elke burger voorop. Bijzondere aandacht moet daarbij blijven gaan naar de meest kwetsbare personen (zoals mensen in armoede, chronisch zieken, vereenzaamde ouderen en personen van buitenlandse herkomst). Daartoe implementeren we het methodisch kader rond lokaal proactief handelen op alle niveaus, in het bijzonder binnen de eerstelijnsactoren. Proactief handelen zal dan ook een prominente plaats krijgen binnen de geïntegreerde onthaalfunctie inzake welzijn op de eerste lijn. Al onze partnerorganisaties geven we de opdracht om specifieke aandacht te schenken aan het bereiken van kansengroepen. In overleg met de bevoegde minister, onderzoeken we of een overeenkomst met het Agentschap Integratie en Inburgering daarin ondersteunend kan zijn. Vlaams Actieplan Armoedebestrijding 2015-2019 We verwijzen ook expliciet naar actie 02_06_01 van het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding 2015-2019 waarbij de toegankelijkheid verhogen via een geïntegreerd breed onthaal vertrekkende uit de decretale opdrachten van de drie kernactoren beschreven wordt. 2. Een geïntegreerd breed onthaal 2.1 Doelstellingen: herkenbaar, toegankelijk en gericht op de aanpak van onderbescherming De brede toegankelijkheid van de minst ingrijpende hulp: herkenbaar voor de burger Het welzijnsaanbod moet voldoende transparant en herkenbaar zijn voor mensen die op zoek zijn naar de gepaste hulp. Burgers kunnen met een veelheid aan vragen zitten. Het betreft hier vooral vragen over waar ze het best terecht kunnen voor hulp- en dienstverlening en dit zowel materieel, psychosociaal, juridisch of meer zorg gerelateerd. Vaak zitten burgers ook met vragen vanuit een bezorgdheid over mensen in hun wijk of buurt. Soms zijn die vragen acuut, dikwijls chronisch. We hebben hier de ambitie om de toegankelijkheid van de minst ingrijpende hulp de burger te verhogen. Onderbescherming Elke burger moet maximaal zijn grondrechten kunnen realiseren. Toch is dat niet altijd even evident en leven sommigen in een situatie van onderbescherming. Mensen slagen er niet in hun rechten te verwezenlijken om diverse redenen: men kent het recht niet, Pagina 3 van 6

kiest er bewust voor om het niet aan te vragen, ervaart het niet als opportuun in de eigen situatie, heeft geen vertrouwen in of een conflict met de hulpverlener of haakt om diverse redenen af in de loop van het hulpverleningstraject. Voor deze doelgroep zal de hulpverlening zelf voldoende aansluiting moeten vinden bij de leefwereld van deze mensen om hen proactief te bereiken. De hulp- en dienstverlening zal extra inspanningen moeten leveren om de connectie met de meest kwetsbare mensen te maken. 2.2 Uitgangspunten De actoren We onderscheiden volgende actoren: (1) de drie kernactoren met een decretale onthaalopdracht i.c. de sociale diensten van de OCMW, de Centra Algemeen Welzijnswerk (CAW) en de diensten maatschappelijk werk, Voor de CAW is de onthaalopdracht opgenomen in het decreet van 8 mei 2009 betreffende het Algemeen Welzijnswerk, voor de sociale diensten van de OCMW is dit opgenomen in de Organieke wet betreffende de Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn van 8 juli 1976 en het decreet betreffende het Lokaal Sociaal Beleid van 19 maart 2004 en voor de diensten maatschappelijk werk verwijzen we naar het Woonzorgcecreet van 13 maart 2009. (2) basis- of faciliterende actoren (bijv. Samenlevingsopbouw, armoedeverenigingen, ) Het zijn in eerste instantie deze actoren die afspraken maken in een samenwerkingsverband. Er is tot slot ook het achterliggend meer gespecialiseerd aanbod al dan niet op eerste lijn (bijv. de ouderenzorg, de zorg voor personen met een beperking, de geestelijke gezondheidszorg, de eerstelijns juridische bijstand, ). Regierol en samenwerking Het samenwerkingsverband wordt opgezet onder regie van het lokaal bestuur. De regierol heeft o.a. betrekking op, het in gezamenlijk overleg, organiseren van de toegankelijkheid van de welzijns- en gezondheidsvoorzieningen voor de burgers en een geïntegreerd en herkenbaar onthaal, de afstemming van aanbod op vraag van de lokale hulp- en dienstverlening en de ontwikkeling van beleid. Het lokale bestuur kan er voor kiezen, om de regie uit te besteden aan een partner binnen het samenwerkingsverband. Deze beslissing wordt uiteraard genomen in overleg met het samenwerkingsverband en de uitvoering hiervan is een gedeelde verantwoordelijkheid van het samenwerkingsverband. Generalistisch, met specialisaties binnen bereik Gezien de vaak meervoudige complexe context van maatschappelijk kwetsbare groepen is een integrale benadering noodzakelijk. Een generalist heeft een brede kennis van meerdere domeinen, richt zich integraal op het functioneren van personen op alle levensdomeinen, voert een scala aan lichte interventies uit, schakelt tussen specialisten vanuit leefwereldperspectief, heeft oog voor problemen en mogelijkheden en kansen, verbindt hulp- en dienstverlening met maatschappelijke participatie en andersom en werkt tot slot met individuen, systemen en/of groepen. Dit generalistisch perspectief is cruciaal maar tegelijk moet meer gespecialiseerde hulp vlot en naadloos binnen bereik zijn. Inzetten op outreachend handelen Outreachend handelen is een methodiek om actief op zoek te gaan naar de meest kwetsbare doelgroepen die (nog) niet bereikt worden. De samenwerking moet dus ook een proactieve invulling krijgen voor de meer kwetsbare groepen. Competenties We identificeren in overleg met de verschillende partners binnen het samenwerkingsverband een aantal duidelijk en minimale competenties van de kernactoren die gerealiseerd moeten worden. Pagina 4 van 6

Gedeeld begrippenkader Een historisch gegroeid vakjargon, waarbij ieder zijn eigen taal spreekt, bemoeilijkt de onderlinge verstandhouding. We moeten dit doorbreken, zonder taboes. Een voor iedereen (dus ook en in eerste instantie voor de burger) herkenbaar en verstaanbaar begrippenkader is cruciaal om tot afspraken te komen. Informatisering en gegevensdeling Op het vlak van informatisering, gegevensdeling en ICT staat het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin voor grote uitdagingen. We gaan, ook binnen de lokale samenwerking, deze uitdaging aan en maken werk van de verdere uitbouw van een meer eenduidige en performante digitale gegevensdeling. Welzijn en gezondheid Welzijnsproblemen liggen vaak aan de basis van gezondheidsproblemen en omgekeerd. Een ziekte kan zorgen voor hoge kosten en schulden, een slechte gezondheid kan vereenzaming en isolement in de hand werken, relatieproblemen kunnen aan de basis liggen van psychisch onwelzijn of depressie. Tussen welzijn en gezondheid zijn heel wat raakvlakken. Zeker op de eerste lijn laten we welzijn en gezondheid dichter bij elkaar aansluiten om elkaar te versterken en de burger vanuit een multidisciplinaire invalshoek zorg op maat te kunnen bieden. We stemmen eveneens af met het lopende veranderingstraject binnen de eerstelijnsgezondheidszorg en de ontwikkelingen in het raam van de Vlaamse Sociale Bescherming. 3. Ontwerp plan van aanpak De krijtlijnen van de voorliggende conceptnota willen we met de betrokken actoren verder uitwerken binnen een werkgroep met vertegenwoordigers van de doelgroep, het werkveld, het beleid en experten. In de werkgroep zullen we op basis van goede praktijken de conceptnota en het plan van aanpak verder vorm geven. We gaan van start in pilootregio s met experimenten m.b.t. het geïntegreerd breed onthaal. Deze experimenten laten toe om de gehanteerde concepten operationeel te vertalen en aan een praktijktoets te onderwerpen. Hierbij is het belangrijk om de experimenten te evalueren en zicht te krijgen op good practices en de kritische succesfactoren. Op basis van de werkzaamheden van de werkgroep en de evaluatie van de experimenten wordt na politieke validering binnen de Vlaamse regering de conceptnota vertaald naar een operationeel en intersectoraal werkkader of raamwerk dat zijn vertaling vindt in een kwaliteitslabel voor een geïntegreerd breed onthaal en instrumenten voor het realiseren van een geïntegreerd breed onthaal. De conceptnota wordt voor advies voorgelegd aan de Sociaal Economische Raad van Vlaanderen (SERV) en aan de Strategische Adviesraad voor het Vlaams Welzijn-, Gezondheids- en Gezinsbeleid (SAR). De Vlaamse minister bevoegd voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin is belast met de uitvoering van het traject en volgt de voortgang ervan op en koppelt op geregelde tijdstippen terug naar de Vlaamse regering. Pagina 5 van 6

4. Voorstel van beslissing De Vlaamse Regering neemt akte van de conceptnota, die geen enkel financieel of budgettair engagement inhoudt. De Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Jo VANDEURZEN Pagina 6 van 6