De verantwoordelijkheden van de thuisverpleegkundige in evolutie

Transcriptie

1 De verantwoordelijkheden van de thuisverpleegkundige in evolutie Herman Nys KU Leuven Situering binnen Vlaamse beleidsvoornemens 1

2 Regeerakkoord De zorg in Vlaanderen zal evolueren naar een meer vraaggestuurd zorg en welzijnsmodel, dat (intersectorale) samenwerking, continuïteit, efficiëntie en toegankelijkheid waarborgt De Vlaamse regering is ervan overtuigd dat de uitbouw en versterking van de eerstelijnsgezondheidszorg, zeker gelet op de stijgende noden aan goede chronische zorg, zorgcontinuïteit, ouderenzorg en geestelijke gezondheidszorg cruciaal is. Regeerakkoord Dit impliceert ook dat de individuele patiënt/cliënt meer moet betrokken worden bij de beslissingen omtrent zijn/haar eigen zorg, dat we hem/haar erkennen als expert in zijn/haar aandoening of ondersteuningsnood. Om dit kracht bij te zetten ontwikkelen we een handvest dat de (collectieve) rechten van de cliënt/patiënt duidelijk expliciteert. 2

3 Regeerakkoord Ons uitgangspunt is en blijft dat we de mensen de mogelijkheid willen geven om indien ze dat kunnen en wensen zo lang mogelijk in hun thuisomgeving te verblijven, ook met een stijgende zorgnood. Dit betekent een grotere nadruk op zorg en ondersteuning in de thuisopgeving en de semi-residentiële voorzieningen Gevolgen voor de thuisverpleegkunde? 3

4 Geen vrijblijvende oefening De omslag naar een Vlaams langdurige integrale zorg en ondersteuningsmodel (LIZO) is geen vrijblijvende oefening. Een LIZO heeft een aantal fundamentele kenmerken op het microniveau: het niveau van de cliënt en zijn omgeving in relatie tot de zorgverleners: - De (kwaliteit van leven van de cliënt) centraal - Zelfmanagement, patient empowerment en de cliënt als (co) producent van zorg - Shared decision making/gedeelde besluitvorming/ - Medebeheerder van het cliëntendossier Medebeheerder van het cliëntdossier Vlaams decreet van 25 april 2014betreffende de organisatie van het netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg. Gepubliceerd in Staatsblad van 20 augustus 2014 Datum van inwerkingtreding te bepalen door de Vlaamse regering. 4

5 Mebeheerder van het cliëntdossier De Vlaamse Regering kan (...) bepalen dat het elektronisch deelbaar dossier moet worden aangevuld met een onderdeel dat bestemd is voor de invoer van gegevens door de zorggebruiker. Dat onderdeel kan worden geraadpleegd door zorgverleners en hulpverleners (art.17 3) Het Charter voor de rechten van de cliënt Een charter is geen wet of decreet: juridisch niet bindend In een Charter kunnen de wettelijk vastgelegde rechten van de patiënt wel worden toegelicht zonder de inhoud ervan te wijzigen. Cliënt is een veel actiever begrip dan patiënt : de persoon aan wie gezondheidszorg wordt verstrekt 5

6 Het Charter voor de rechten van de cliënt In het Charter kunnen de rechten van de patiënt die worden beschermd door de federale wet op de rechten van de patiënt, worden verduidelijkt vanuit een cliëntenperspectief Voorbeelden: - Het recht van de patiënt op kwaliteitsvolle zorg die overeenstemt met zijn behoeften? (artikel 5 wet rechten patiënt). Wat betekent dit vanuit een cliëntperspectief e de eigen verantwoordelijkheid van de cliënt en zijn opgeving voor de eigen gezondheid? Het Charter voor de rechten van de cliënt - Het recht om toestemming te geven voor iedere behandeling (artikel 8). Door dit recht te kaderen in gedeelde besluitvorming of shared decisionmaking kan de cliënt een actievere rol krijgen dan enkel alleen instemmend knikken of stilzwijgend toestemmen 6

7 Het Charter voor de rechten van de cliënt Daarnaast kan het Charter ook nieuwe rechten bevatten: - De wet op de rechten van de patiënt is geschreven vanuit een 1 op 1 relatie tussen zorgverlener en patiënt. In het chronische zorgmodel krijgt de cliënt tegelijk met meerdere zorgverleners te maken: hij heeft recht op goede coördinatie van zorg en goede afspraken over ieders verantwoordelijkheid - Ook collectieve rechten: betrekken van cliënten en cliëntorganisaties bij het beleid op macro en mesoniveau Situering binnen federale beleidsvoornemens 7

8 Herziening van het KB nr. 78 Het federaal regeerakkoord stelt het volgende: Het KBnummer 78 wordt grondig herzien. De competenties van de beoefenaars van een gezondheidszorgberoep worden uitgezuiverd en herschikt overeenkomstig het principe van de subsidiariteit, waarbij de taken worden toegewezen aan die zorgverleners die de vereiste zorg op de meest doelmatige en kwaliteitsvolle wijze kunnen verlenen. Er wordt meer aandacht besteed aan de organisatie van multidisciplinaire samenwerking. De regelgeving betreffende het erkennen en toekennen van sub- en superspecialisaties wordt geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. 8

9 Fundamentele bezinning over de uitgangspunten Zoeken naar een evenwicht tussen beschermen van de cliënt tegen ondeskundige zorg en het geven van ruimte aan zelfzorg en informele zorg Waartegen wil men beschermen? Alleen tegen handelingen die ook risicovol zijn wanneer ze op een zorgvuldige wijze worden uitgevoerd ( snijden in de geest of het lichaam van de cliënt) of tegen alle handelingen, ook diegene die slechts risicovol worden bij een onzorgvuldige uitvoering? Fundamentele bezinning over de uitgangspunten Wanneer is een onbevoegde strafbaar? Als hij één handeling stelt? Als hij gewoonlijk onbevoegd werkt en wat betekent gewoonlijk? Als hij handelt met winstoogmerk? Als hij beroepshalve handelt en wat betekent beroepshalve? Als hij een aanzienlijke kans op schade voor de gezondheid van de cliënt doet ontstaan?... Is onwettige uitoefening ook het verrichten van handelingen die worden voorgesteld een therapeutisch oogmerk te hebben zonder dat dit in werkelijkheid het geval is enz 9

10 Fundamentele bezinning over de uitgangspunten (Thuis) verpleegkundigen zijn wettelijk de verlengde arm van artsen maar die arm is soms wel heel lang en vaak onzichtbaar...welke alternatieven zijn er? - Volledig zelfstandige bevoegdheden: welke? Onderzoeken; diagnose; indicatie stellen; uitvoeren van behandeling? - Functionele zelfstandigheid - Handelen in opdracht van een arts: de opdrachthouder heeft een ruimere zelfstandigheid dan degene die handelt op voorschrift Fundamentele bezinning over de uitgangspunten Tegenover grotere zelfstandigheid staat uiteraard grotere eigen verantwoordelijkheid. Hoe wordt die zichtbaar voor de buitenwereld? Een van de mogelijkheden is tuchtrecht. Door wie te organiseren: de eigen beroepsverenigingen; de wetgever: een Orde? Tuchtcollege s... 10

11 Dank voor uw aandacht 11