LENTENOTA 2008 WIE OOGSTEN WIL MOET ZAAIEN Eén voorjaarsdocument Dit is de eerste keer dat Gedeputeerde Staten in één geïntegreerd voorjaarsdocument de Lentenota de beleidswijzigingen op de lopende begroting en in meerjarig perspectief aan Provinciale Staten presenteert, evenals de voortgang op hoofdlijnen en het kader voor de toekomstige beleidsontwikkelingen. Krachtig, in balans Het collegeprogramma 2007 2011 is uitgangspunt voor dit beleidskader voor 2009 en verder. Sinds de vaststelling van dit document heeft de wereld niet stilgestaan. Aan de hand van de in het collegeprogramma benoemde hoofdlijnen van beleid schetsen GS de diverse ontwikkelingen en geven zij aan op welke wijze wij hierop in (willen) spelen. Oogsten Voor Noord Holland is 2009 een oogstjaar. Een jaar waarin veel beleid tot uitvoering komt en vooral wordt ingezet op succesvolle en concrete realisatie van provinciale doelstellingen. Om te kunnen blijven oogsten willen GS blijven investeren in de Noord Hollandse samenleving. Investeringen die met name gericht zijn op initiatieven die bijdragen aan concrete en tastbare resultaten voor de Noord Hollandse burgers. Investeren in kwaliteit, waarbij de provincie snelle en duurzame oplossingen wil bieden om knelpunten aan te pakken, waarbij er oog is voor de gevolgen voor het klimaat. Zaaien = investeren Om te kunnen oogsten moet er eerst worden gezaaid. De provincie doet dit door te investeren. Investeren door geld te geven, maar ook door samenwerking te organiseren en kennisoverdracht. De keuze waarin wordt geïnvesteerd wordt vooral bepaald door de kansen op succes en de ruimte die de provincie ziet om maatschappelijke knelpunten op te lossen. Maar uiteraard ook door de hoge eisen die zij stelt aan een goede invulling van haar wettelijke taken en verantwoordelijkheden. Concreet betekent dit: GS stellen aan PS voor dit jaar een kleine 15 miljoen extra te investeren voor nieuw beleid voor de periode 2009 2012 is zo n 19 miljoen beschikbaar GS stellen aan PS voor om een tweede extra investeringsimpuls te realiseren van bruto ca. 700 miljoen Investeren in kwaliteit In 2004 besloten Provinciale Staten tot de Extra Investeringsimpuls Noord Holland om een aantal knelpunten in Noord Holland versneld op te lossen. Gedeputeerde Staten stellen aan PS voor om de Extra Investeringsimpuls een vervolg te geven door een tweede investeringsimpuls te realiseren van bruto ca. 700 miljoen. Hierbij gaat het niet alleen om het sneller aanpakken van knelpunten, maar ook om het daarbij rekening houden met de gevolgen van investeringen voor de duurzaamheid, in het bijzonder het klimaat. Het college denkt hierbij aan nieuwe investeringen in wegen, openbaar vervoer, sociaal culturele infrastructuur en groen. Een groot deel van de 700 miljoen wordt gedekt uit de hogere opbrengsten uit de opcenten. Voor het overige deel zou de provinciale belasting met drie opcenten moeten worden verhoogd. Desondanks blijft Noord Holland de provincie met de laagste opcenten.
2 Verdere besluitvorming Behandeling van de lentenota in de statencommissies vindt eind mei/begin juni plaats. PS nemen op 16 juni een besluit. Op 26 augustus wordt de ontwerpbegroting door GS vastgesteld. Na de zomer wordt tevens een uitgewerkt voorstel voor de investeringsimpuls door GS aan PS voorgelegd. Vervolgens vindt behandeling hiervan plaats in de statencommissies. Op 10 november stellen PS de begroting definitief vast. Op de volgende pagina s treft u het zaaigoed!
3 Investeren in Veiligheid Het college van GS besteedt veel aandacht aan veiligheid. Belangrijk onderwerp daarbij is veiligheid en het water. De provincie werkt samen met andere overheden aan bijvoorbeeld de versterking van de kustverdediging. Momenteel worden verschillende varianten voor de versterking van de kust bij de Hondsbossche en Pettemer Zeewering en de Duinen Kop van Noord Holland onderzocht. In november van dit jaar wordt een grote landelijke oefening gehouden over de gevolgen van een watersnoodramp en overstromingen. Ook de provincie Noord Holland doet hieraan mee. De provincie heeft het initiatief genomen om met de veiligheidsregio s en waterschappen in Noord Holland zich voor te bereiden. In diverse workshops en bijeenkomsten met burgemeesters, dijkgraven, rijksvertegenwoordigers, vertegenwoordigers van politie, brandweer en andere hulpdiensten worden dilemma s en scenario s doorgesproken. Bij crises en rampen blijkt telkens weer de communicatie een belangrijk knelpunt te zijn. De provincie heeft het gebruik van de calamiteitenzender RTV NH wederom onder de aandacht gebracht bij de Noord Hollandse bestuurders. Informatie over risico s is van groot belang voor zowel de inwoners van Noord Holland als de professionele hulpverleners en rampenbestrijders. De provinciale risicokaart op internet biedt waardevolle informatie over de diverse risico s. Inwoners en hulpdiensten kunnen gebruik maken van de risicokaart om zich te informeren en beter op calamiteiten voor te bereiden. De provincie Noord Holland coördineert de informatie op de risicokaart, waarvoor naast de provincie zelf ook gemeenten, ministeries en waterschappen gegevens aanleveren. Daartoe behoren ook de overstromingsrisico s. Voor een deel van Noord Holland staat de informatie over overstromingsrisico s op de risicokaart. Voor het overige deel van Noord Holland zal de informatie dit jaar op de risicokaart beschikbaar komen. Belangrijk is dat aan het publiek meer bekendheid wordt gegeven over het bestaan van de risicokaart. GS stellen voor dit jaar extra middelen beschikbaar te stellen ( 30.000). Investeren in Natuur en Landschap Gemeenten kunnen sinds begin dit jaar gebruik maken van de nieuwe provinciale ruimte voor ruimte regeling om storende bebouwing in het landelijk gebied te slopen en elders één of enkele nieuwe woningen te bouwen. Het gaat bijvoorbeeld om vervallen kascomplexen, loodsen of fabrieken. Met de regeling wil de provincie de kwaliteit van het landschap versterken. Om het gebruik van de regeling te stimuleren, willen GS extra geld ( 200.000) uittrekken voor onder andere een handreiking met praktische informatie over de regeling, bijeenkomsten voor gemeenten en een website. De provincie is de afgelopen jaren de strijd aangegaan met de iepziekte. Onder regie en met geld van de provincie is de ziekte onder controle gebracht. Anno 2008 staan er naar schatting nog zo n 230.000 iepen in onze provincie, waarvan zo n vijf procent ziek is. Als deze zieke iepen niet zo snel mogelijk gekapt worden, grijpt de ziekte weer razendsnel om zich heen. Daarom stellen GS voor in 2008 2009 bijna 600.000 euro uit te trekken voor het behoud van de iep. GS willen een gezamenlijke iepenbeheerorganisatie, gefinancierd door gemeenten, terreinbeheerders en provincie. Dit blijkt de meest goedkope en effectieve manier om de iep te redden. Alleen via een gezamenlijke gecoördineerde actie is de ziekte verder terug te dringen. De deelnemende partijen betalen een bijdrage gebaseerd op het totaal aantal iepen en het aantal zieke iepen. Een belangrijke eerste stap naar een gezamenlijke aanpak is een goed en actueel overzicht van het aantal (zieke) iepen. Gemeenten en terreinbeheerders kunnen een inventarisatie laten uitvoeren, waarvan de kosten door de provincie worden voorgefinancierd. In 2009 wordt het bedrag uit het Iepenfonds terugbetaald aan de provincie. Dit wordt vastgelegd door een intentieverklaring tussen provincie, gemeenten en terreinbeheerders. GS willen de Stelling van Amsterdam met het Gebiedsprogramma 2009 2013 meer gebiedsgericht benaderen en minder objectgericht. Zo wordt onder andere voorgesteld het Geniepark in de
4 Haarlemmermeer, als tegenhanger van bedrijventerreinen, woningbouw en glastuinbouw, aan te pakken. Het fort aan de Sint Aagtendijk ( bij Beverwijk) moet een groenblauwe recreatieve bestemming krijgen. Door de realisatie van waterberging wordt het water als oude vriend weer zichtbaar bij de forten in de Beemster en de polder Zeevang. Investeren in de Schipholregio In 2009 ligt het accent voor de omgeving van Schiphol op de uitvoering van de convenanten Leefbaarheid /Omgevingskwaliteit. De provincie en de overige partners in de Bestuurlijke Regie Schiphol en de andere convenantspartners, waaronder het Rijk, de Schiphol Group, Luchtverkeersleiding Nederland en de KLM willen daarmee problemen oplossen in gebieden rond de luchthaven die ernstige hinder ondervinden in hun ontwikkeling als gevolg van geluidhinder en/of het veiligheidsbeleid. De aanpak zal stadsvernieuwingsachtig zijn. Begonnen wordt met Uilenstede in Amstelveen, Zwanenburg/Halfweg en wijken in Aalsmeer en Uithoorn. In deze wijken wordt met o.a. de bewoners en andere betrokkenen bekeken welke maatregelen er getroffen kunnen worden om de leefbaarheid te verbeteren. Dit in aanvulling op hinderbeperkende maatregelen die er genomen gaan worden. Daarnaast worden de schrijnende gevallen opgelost. Daarbij is het de bedoeling dat met betrokkenen bekeken wordt welke maatregelen er genomen moeten worden om de individuele problemen op te lossen. Investeren in Recreatie en toerisme In de Agenda Recreatie en Toerisme 2008 2011 zijn de centrale thema s Recreatie dicht bij huis en Waterrijk van zee en meer. Recreatieschappen zijn hierin een centrale voorziening. Op dit moment draagt de provincie structureel bij in de exploitatie van 7 recreatieschappen, namelijk Spaarnwoude, Geestmerambacht, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Groengebied Amstelland, Twiske, Landschap Waterland en Plassenschap Loosdrecht. Er zijn afspraken gemaakt over de procentuele bijdrage van de provincie en de participerende gemeenten. In het actieprogramma van het Metropolitaan Landschap is afgesproken dat de provincie samen met andere partijen op zoek gaat naar een oplossing van de beheerproblematiek in de recreatie en natuurgebieden. Er worden jaarlijks nieuwe hectares natuur en recreatiegebied aangekocht maar het beheer is nog onvoldoende geregeld. GS zien toenemende mogelijkheden om een deel van deze kosten te dekken via inkomsten uit commerciële exploitatie, zoals horeca, verblijfsrecreatie, zorgboerderijen en evenementen en andere beheerconcepten, zoals agrarisch beheer. In afwachting van concrete en realistische plannen stellen GS voor net als het rijk en de gemeenten bij te dragen in de stijgende noodzakelijke beheerkosten voor de basisvoorzieningen. Investeren in Economie, Landbouw en Visserij De succesvolle regelingen Herstructurering en Innovatief Ruimtegebruik op Bedrijventerreinen (HIRB) en Water als Economische Drager (WED) willen GS voortzetten. De economische agenda 2008 2011 kent verder drie centrale thema s: Regionale samenwerking. Samenwerking met anderen om vooral in uitvoerend opzicht doelen te bereiken. De slagkracht neemt toe. Werklocaties. Voldoende ruimte voor economische activiteiten. Verantwoord omgaan met de schaarse ruimte en (boven)regionale afstemming. GS richten zich niet alleen op grote clusters van werklocaties als Schiphol, maar ook op afzonderlijke werklocaties als bedrijventerreinen, kantoorlocaties en locaties voor grootschalige detailhandel. Innovatie en ondernemerschap. Kennis is de centrale concurrentie en vestigingsfactor geworden. GS willen het innovatievermogen van het bedrijfsleven verbeteren met de focus op het kennisintensieve
5 midden en kleinbedrijf. GS willen daarom het op het MKB gerichte innovatieprogramma Kansenkanon blijven ondersteunen. Ook willen zij aansluiten mede in financiële zin op het rijksprogramma Pieken in de Delta. Noord Holland scoort hierin goed met 12 gehonoreerde projecten in 2007. De provincie wil de economische positie van agrarisch Noord Holland versterken én meer duurzame productie stimuleren. In de Agenda Landbouw en Visserij 2008 2011 zijn de volgende speerpunten gekozen: Regionale fundamenten Innovatie en ondernemerschap (Hightec en nieuwe landbouw) Agrarische bedrijven van de toekomst Life Style (inclusief biologische landbouw) Ondernemerschap op het platteland Visserij en aquacultuur. Als uitwerking van deze speerpunten willen GS de komende periode op de volgende thema s inzetten: ondernemerschap op het platteland, innovatie en ondernemerschap, ontwikkeling en behoud sterke regionale fundamenten, aquacultuur, aandacht voor life style waaronder stimulering aanbod biologisch landbouw (naar 7%) en imago en beeldvorming. Op basis van deze thema s kunnen belangrijke projecten worden gerealiseerd zoals bijvoorbeeld de ontwikkeling van een Mainport Noord Holland Noord, een innovatiehuis, de GlasDriehoek (Grootslag, Alton Agriport A 7), Greenport Aalsmeer en Seed Valley. Investeren in Jeugd GS willen in 2009 extra geld beschikbaar stellen om alle regio s in Noord Holland bemoeizorg te kunnen bieden. Bemoeizorg richt zich op risicogezinnen waarbij meervoudige problematiek speelt en die niet gemakkelijk via de gewone toegang zijn te benaderen. De kinderen kunnen in deze gezinnen onaanvaardbare risico s lopen. Samenwerking tussen gemeenten en instellingen is een voorwaarde voor slagen. GS willen meer werkervaringsplaatsen en stages realiseren. Jongeren moeten in staat zijn actief deel te nemen aan de arbeidsmarkt. Het college wil zich daarom inzetten voor een optimale aansluiting tussen het praktijkonderwijs, het VMBO, MBO en de regionale arbeidsmarkt. Investeren in Openbaar vervoer en Infrastructuur De ontwikkeling van een hoogwaardig regionaal openbaar vervoersysteem (RegioNet) is van groot belang. Daarom stellen GS voor extra middelen beschikbaar te stellen voor projecten in Huizen (bijna 1,2 miljoen) en Velsen ( 500.000). In Huizen worden de haltes van RegioNet lijn 100 toegankelijk gemaakt en zullen in de toekomst een aantal haltes geschikt gemaakt worden voor gelede bussen en panelen met dynamische verkeersinformatie. In Velsen gaat de bus vanaf de Velsertraverse met een busbaan naar Beverwijk. Omdat de bus dan formeel een route krijgt over het spoor (Beverwijk Hoogovens) eist de NS extra veiligheidsmaatregelen bij deze oversteek. De Zuidtangent is een concreet en succesvol voorbeeld van hoogwaardig openbaar vervoer. GS willen hiervoor opnieuw het onderhoudsniveau bepalen en afspraken maken over een reële bijdrage vanuit de succesvolle exploitatie van de lijn of mogelijkheden voor betaald medegebruik zoeken. In 2008 wil de provincie hierover afspraken maken met partijen en in 2009 volgt de uitvoering.
6 In 2009 willen GS een aantal grote projecten uitvoeren: N201, Westfrisiaweg, Westelijke Randweg Beverwijk en de herinrichting van de westelijke randweg Haarlem. In 2008 wordt de studie naar de ontwikkeling van de N201 na 2015 afgerond, zodat hierover nog dit jaar besluiten genomen kunnen worden. In 2009 verwachten GS dit verder te kunnen uitwerken. GS willen fors investeren in het vervangen van oude bruggen en sluizen. Veel stammen uit de jaren dertig van de vorige eeuw en moeten de komende jaren vervangen worden. Voor de periode 2009 2014 stellen GS voor hiervoor 29 miljoen vrij te maken. Investeren in Milieu De luchtkwaliteit in onze provincie moet beter. De provincie voert de regie op de uitvoering van het Regionaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit dat in het voorjaar van 2008 is vastgesteld. Speerpunten zijn stedelijke distributie en milieuzonering (het weren van de toegang van vuile vrachtwagens in bepaalde zones via een systeem van ontheffingverlening), schone aanbesteding van OV concessies en het stimuleren van een schoon Noord Hollands wagenpark, te beginnen bij de overheden zelf. Stimulering van het opwekken van alternatieve energie, het gebruik van alternatieve energie en energiebesparing blijven onverminderd een speerpunt van het beleid van GS. Noord Holland is een van de koplopers op het gebied van windenergie, de doelstellingen die tussen Noord Holland en het Rijk voor 2010 waren vastgelegd, zijn al in 2005 gehaald en daarom heeft de provincie zich ambitieuzere doelstellingen voor 2010 opgelegd, namelijk 300 MW windvermogen. Vooral door grotere turbines geconcentreerd in windparken. De komende jaren zal het accent verder liggen op warmte koude opslag, geothermie en energieopwekking uit biomassa. Ambities voor duurzame energie realiseert de provincie in nauwe samenwerking met bedrijfsleven, overheden en kennisinstituten, met name ook gericht op innovatieve initiatieven. Het totaal beschikbare bedrag voor duurzame energie willen GS voor een periode van 4 jaar, van 2009 2012, met 1 miljoen verhogen door budget uit de zgn. Groene Investeringsimpuls. Er zijn verschillende subsidieen financieringsinstrumenten in het leven geroepen om duurzame energieprojecten met name in de startfase te ondersteunen. Investeren in Water Het belang van water is in Noord Holland sterk in opmars. Mede door de nieuwe Waterwet en de nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening. De verwachting is dat in de toekomst, onder andere door de verwachte klimaatverandering, de waterbehoeften van economie, mens en natuur zullen gaan veranderen. GS willen in het in 2009 vast te stellen Waterplan 2010 2015 rekening houden met diverse scenario s, zoals extreme buien, droge zomers, natte winters, verzilting van gebieden en bodemdaling. Het waterbeheer moet kosteneffectief worden waarbij het water krachtig in balans is met mens, economie en natuur. De provincie Noord Holland gaat met alle gemeenten, waterschappen en (drink)waterbedrijven in de provincie meer en actief samenwerken om de kosten van drinkwater en afvalwaterzuiveringstaken in de hand te houden. Deze samenwerking is op 5 december 2007 door alle partijen bekrachtigd in het convenant Samenwerken waterketen Noord Holland en wordt in 2008 samen met de waterketenpartners in een actieprogramma 2008 2011 uitgewerkt en opgestart. In 2009 wordt in Noord Holland een grote Europese conferentie van de North Sea Commission (NSC) georganiseerd. De NSC behartigt de belangen van de Noordzeeregio op het niveau van de Europese Unie en is een samenwerkingsverband tussen meer dan 70 regioʹs rond de Noordzee. Belangrijkste
doelstelling van de NSC is het behartigen van de belangen en het promoten van de economische kansen die de Noordzeeregio biedt. Gedeputeerde Kruisinga is vice voorzitter van de NSC. 7