Bijlage 1 Verslag werkconferentie toekomstig kunstuitleenbeleid, donderdag 6 februari 2003 in het Provinciehuis, Groningen voorzitter: Gedeputeerde cultuur Hans Gerritsen gastspreker: Annelore Gerritsen, hoofd stafbureau Provinciale Kunstuitleen Utrecht verslag: Mirjam van Eijden 1. Opening en voorstelrondje De voorzitter heet iedereen welkom en opent de werkconferentie. Er wordt een voorstelrondje gehouden: Leek: Artoleek, Gerda de Vries; uitleen zit bij de bibliotheek in. Gemeente Leek: Jur Engels Appingedam: Stichting Frontaal, Rina Klaaysen, Corrie de Groot en Peter Pastoor; uitleen zit bij kunstenaarsinitiatief in. Artotheek Slochteren: Dina Zandstra, Mien Bos, Joke Battenberg; zal naar bibliotheek verhuizen. Gemeente Slochteren: Daan van der Haer Kunstuitleen Eemsmond: Anneke Veenstra en Tity Clevering (kunstuitleen in welzijnsinstelling Arthotheek Veendam: Floor Haanstra, Glyn Duintjer (kunstuitleen, zal naar het cultureel centrum verhuizen) Gemeente Veendam: Yvonne Verhoeven Gemeente Stadskanaal: Simone La Brijn (kunstuitleen i.o. met de wens te privatiseren) CBK Groningen: Ingeborg Walinga (kunstuitleen als één van de vier kerntaken van het CBK) Gemeente Groningen: Maria Blom Statenleden: Marijke Folkerts (Groen Links), Gert Jan Appelhof (stagaire Groen Links), Ans Vlietstra (CDA), Henk Spoeltman (PvdA). Provinciale Kunstuitleen/uitleencentrum BK Utrecht: Annelore Scholten Provincie Groningen: Hans Gerritsen (gedeputeerde), Katja Draper (beleidsmedewerker), Mirjam van Eijder (beleidsondersteunend medewerker). Powerpointpresentatie door Hans Gerritsen waarin de stand van zaken van de Groningse situatie wordt geïllustreerd en vergeleken met het rapport Berenschot Presentatie Annelore Scholten: Inleiding Zij is het Hoofd Stafbureau Provinciale kunstuitleen. Het hoofd van het stafbureau heeft twee `bazen`. Het valt onder zowel het Provinciale Centrum Beeldende Kunst dat in Amersfoort gehuisvest is als de gemeentelijke bibliotheek Utrecht, waaronder de gemeentelijke kunstuitleen valt. Dit m.b.t. facilitaire zaken en de publieksgerichtheid.. Voor het huidige beleid van de gemeentelijke kunstuitleen is de afdeling Cultuur van de gemeente verantwoordelijk. Dit is een overgangsfase. Kort geleden verhuisde het stafbureau van de provinciale kunstuitleen naar de kunstuitleen van de stad. Het is nog geen fusie maar een huisvestingskwestie en een samenwerkingsverband dat steeds verder zal worden uitgebreid. 1
Nu wordt al samengewerkt op het gebied van participatie, publiciteit, educatie. In de toekomst zullen de collecties worden samengevoegd Situatie vanaf 1989 De provincie Utrecht heeft 24 kleine kunstuitlenen met, op één na, de bibliotheek als vestigingsplek. De gemeentelijke uitlenen worden verdeeld in: 1. Lokale: medewerkers vallen onder de bibliotheek 2. Bovenlokale: minimaal 16 uur per week professioneel personeel en met expositieruimte Ad 2. De bovenlokale uitlenen: Centraal via het stafbureau Omdat een bibliotheek altijd een beperkte ruimte heeft werden de werken van de ene plek naar de andere verhuisd. De klanten waren hier erg blij mee. Het aanbod werd immers vergroot: collectiemobiliteit. Een transportdienst behartigde het vervoer. Moeten zich bezighouden met zowel verkoop als verhuur van werken De incourante werken werd nieuw leven ingeblazen. De aankoopcommissie is roulerend (top- en floplijsten) De uitlenen hadden ook een stem. Criteria voor aankoop waren kwaliteit en uitleenbaarheid. De informatie over de werken werd verzameld De voorbereiding op de digitale catalogus werd gestart Collectie-inventarisatie door externen werd uitgevoerd. Situatie Provincie Utrecht vanaf 2001 Het aantal kunstuitlenen is teruggebracht tot zeven. Na stimulering wilde men niet aan een dood paard trekken Van de zeven zijn er vier bovenlokale (Veenendaal, Woerden, Zeist, Nieuwegein) en drie lokale. Alle op één na (Zeist) zijn bij de bibliotheken ondergebracht. In de bibliotheken zit speciaal voor de kunstuitleen aangetrokken personeel. De betreffende gemeenten zorgen voor personeel en huisvesting. Het collectiebeleid gaat via het stafbureau van de provincie Situatie Stad 2001 In de stad Utrecht heb je het Uitleen Centrum Beeldende Kunst (UBKU) Men wilde de uitleen uit de geïsoleerde positie halen. Daarom valt het UBKU nu organisatorisch/facilitair onder de bibliotheek. Er zijn 16 bibliotheekfilialen welke ze meer willen gaan benutten voor de kunstuitleen De Stad wil ook meer samen werken met de provincie op het gebied van: collectievorming, aankoopbeleid, educatie, PR, bedrijvenuitleen Samenwerking biedt voordelen. De uitlenen hebben elkaar nu al veel te bieden. Gelden en expertise worden gebundeld. Provincie heeft 7000 courante werken en Stad heeft 10.000 courante werken In tegenstellling tot Rapport Berenschot wil men geen kunstuitleen met één hoofdtaak. Educatie is daarbij een belangrijke functie, bovendien wil zij ook een dynamisch podium zijn. Er is Fl. 50.000,- voor educatieve projecten in de bibliotheken 80 % van de kunstleners in de provincie gebruiken ook de bibliotheek. In de stad ligt dit precies andersom Digitalisering 2
In de stad is men begonnen met een eigen systeem Artocat (door Gronings bedrijf ontworpen, zie uitgedeelde brochure) waarmee de collectie financieel en administratief onsloten wordt. Het komt in de toekomst, wanneer meer dan de huidige 4000 werken zijn ingevoerd, op internet. Men is nu al een jaar bezig met fotograferen, beschrijven, inventariseren en digitaliseren. Nu zijn er 4000 klaar. Kosten 150.000 euro De provincie kan hier gewoon bij zodat er daarna 12.000 zijn Mogelijkheden programma: Schadeafhandeling Facturen aan bedrijven, uitgerekend per kwartaal Kunstenaarsadministratie Het eigen personeel houdt het systeem bij Huur maximaal 5 jaar De aankoopcommissie is nu voor de stad en provincie, via overgangsfasen, is dat gezamenlijk geregeld. Dat functioneert goed. Voor de bibliotheek is de laagdrempeligheid een belangrijke factor van betekenis. De exacte rechtsvorm doet er niet toe Educatie is een geoormerkt budget. Er is één project per jaar dat rouleert. Scholen komen bij het stafbureau Op de onlangs gehouden conferentie over educatie is echter gebleken dat middelbare scholieren zeer moeilijk zijn te interesseren voor beeldende kunst Budget: 50% voor huur en 50% voor aankoop werk. Vragen en opmerkingen De voorzitter vraagt de aanwezigen onderwerpen/vragen/opmerkingen voor het debat in te brengen: Collectiemobiliteit. CBK vraagt of er enthousiasme bij de uitlenen is. Zelf wil het CBK wel meewerken aan collectiemobiliteit in de provincie Groningen. Stadskanaal vraagt of er bezuinigingen aankomen. Het directe antwoord is: nee, in ieder geval niet voor de huidige cultuurperiode. Het budget is daarentegen verhoogd vanuit een budgettaire ophoging vanuit het vrijgevallen ASK-krediet. Aankoopsubsidie is veranderd. Hoe gaat het verder? Vrijwilligers werken bij kunstuitlenen, hoe kan je digitaliseren dan nog realiseren? Subsidie digitalisering, komt er dan geen subsidie meer voor de aankopen? Relatie huur en koop Relatie met bibliotheken. Educatie Duur van de digitalisering. Is 1 jaar niet te kort? Bedrag dat voor digitalisering is toegekend, is dat ook voor de aanschaf van de programma s Aanvankelijk zaten in Groningen de kunstuitlenen samen met andere instellingen bij de bibliotheken (op Leek na) Men vond dat heel lastig. Artoleek is enthousiast, wil onderwijs en educatie erbij. 3
Bij keuze van toekomstige samenwerkingsvorm zijn verschillende organisatievormen mogelijk. Huur of eigendom: hoe ziet het met eigendomsverhoudingen? Antwoord: Of een werk in huur of eigendom is, is een administratief verhaal. Op zich maakt de eigendomsverhouding niet uit. In Utrecht zit slechts één kunstuitleen niet bij de bibliotheek, maar wél bij een instelling voor amateurkunst. Annelore Scholten waarschuwt voor een te geïsoleerde positie Debat Hans Gerritsen benadrukt dat de provincie Groningen het cultuurbereik wil vergroten en de kunstuitlenen daartoe een goed middel zijn. Het kan zelfs nog beter. Vandaar dat deze werkconferentie dan ook is georganiseerd en de aankoopsubsidie voorlopig op een laag pitje is gezet. Aan de kunstuitlenen wordt gevraagd hoe zij tegenover collectiemobiliteit staan: Artoleek: positief Appingedam: ja, vormt een uitzondering i.v.m. werk in consignatie Slochteren: zeer positief Eemsmond: ja, maar heeft er geen geld voor. Ook geen gemeentelijke subsidie. Veendam: positief. De collectie wordt momenteel opgeschoond en staat open voor mobiliteit. Zal de provincie Groningen daarbij even veel ondersteuning geven als de provincie Utrecht? Stadskanaal: positief. Men heeft belang bij méér werk, de collectie is immers klein en een groot deel is incourant. De volgende praktische uitwerking wordt tot slot voorgesteld 1. digitalisering 2. collectiemobiliteit 3. educatie, FKU Ad 1 Hans Gerritsen concludeert uit de bijeenkomst van vandaag dat het belangrijk is op niet al te lange termijn een aparte bijeenkomst digitalisering te organiseren. Er zal geld worden gereserveerd voor inventariseren en digitaliseren. Ad 2 Hans Gerritsen geeft aan dat de Provincie Groningen de collectiemobiliteit belangrijk vindt en deze dus ook zal ondersteunen De uitleen bepaalt hoeveel werken in de collectie rouleren. Dit is flexibel. Eén keer per jaar rouleert de hele collectie Hoe meer roulatie, hoe meer leners. Ook over collectiemobiliteit zal er een aparte bijeenkomst georganiseerd worden. Bovendien zal er een Plan van Aanpak gemaakt worden. Ad 3 De uitlenen kunnen collectief lid van de FKU worden. Er is dan een databank en er staan educatieve projecten en consulenten ter beschikking. Katja informeert bij de FKU. Er zou een gezamenlijke veiling kunnen worden georganiseerd. 4
De voorzitter sluit de werkconferentie met een dankwoord voor de grote opkomst en getoonde interesse. Er zal door de provincie een vervolgbijeenkomst met als onderwerp digitalisering worden georganiseerd. 5