Methodisch handelen voor de (register)podoloog en podoposturaal therapeut VS.15.04.2014 01 Landelijk Overkoepelend Orgaan voor Podologie
Inhoud Methodisch handelen voor de (register)podoloog en podoposturaal therapeut Het verzamelen van cliënt- en behandelgegevens ten behoeve van het procesmatig en methodisch handelen van de (register)podoloog en podoposturaal therapeut. Typen gegevens... 3 Fasen van het podologische en podoposturaal zorgtraject... 3 Fase 1: Probleem signaleren... 4 Tabel 1: Aanmeldingsgegevens... 4 Tabel 1a: Directe Toegankelijkheid... 5 Tabel 1b: Verwijzing... 6 Fase 2: Zorgvraag formuleren... 8 Tabel 2: Aanvullende (hetero)anamnese... 8 Tabel 3: Aanvullend onderzoek... 10 Tabel 4: Analyse en diagnostiek... 11 Fase 3: Zorgplan opstellen... 12 Tabel 5: Behandelplan... 12 Fase 4: Zorgplan uitvoeren... 13 Tabel 6: Levering en behandeling... 13 Fase 5: Evalueren en afsluiten... 14 Tabel 7: Eindevaluatie... 14 Tabel 8: Afsluiting... 14 Methodisch handelen Stichting LOOP 2014 2
Type gegevens Bassisgegevens Worden vastgelegd uit hoofde van wet- en regelgeving; hier moet altijd iets staan. Procesgegevens Aanvullend op de basisgegevens en cruciaal voor het procesmatig en methodisch handelen van de podoloog/podoposturaal therapeut; verplicht in te vullen. Conditionele gegevens Worden vastgelegd indien aanwezig én relevant, bijvoorbeeld uit hoofde van wet- en regelgeving of als daarover afspraken zijn gemaakt met bijvoorbeeld de (huis)arts. Administratieve gegevens Worden vastgelegd ten behoeve van het verplichte machtigings- en declaratieverkeer. Plusgegevens Worden vastgelegd, indien gewenst én relevant voor het bereiken van de hoofddoelen van verslaglegging, die voldoen aan de hierboven genoemde criteria. Beslismoment Lichtgrijs gearceerde vlakken benadrukken belangrijke beslismomenten in het methodische behandelproces. Fasen van het podologische en podoposturaal zorgtraject Het schematische proces hieronder geeft het globale zorgtraject weer voor de (register)podoloog en de podoposturaal therapeut. Het proces is gebaseerd op de Procesbeschrijving Hulpmiddelenzorg, de SEMH-eisen en de KNGF-richtlijn voor de fysiotherapie, sterk vereenvoudigd weergegeven. In de beschrijvingen op de volgende bladzijden zijn deze fasen aangehouden. Fase 1 probleem signaleren Fase 2 zorgvraag formuleren Fase 3 zorgplan opstellen Fase 4 zorgplan uitvoeren Fase 5 evalueren en afsluiten Methodisch handelen Stichting LOOP 2014 3
Fase 1: Probleem signaleren Vastleggen van gegevens over aanmelding en verwijzing. Tabel 1: Aanmeldingsgegevens Cliëntnummer Datum aanmelding Gegevens behandelaar Personalia cliënt Verzekeringsgegevens Huisarts Directe Toegankelijkheid Podotherapie (DTP) Naam AGB-code BSN Naam* Voornaam Voorletters* Adres* Huisnummer* & Toevoeging* Postcode* Woonplaats* Telefoon Mobiel nummer E-mailadres Geslacht* Geboortedatum* Verzekeraar* Verzekeringspakket* Aanvullende verzekering* Verzekeringsnummer* Declareren op verzekering Naam Adres Huisnummer Toevoeging Postcode Woonplaats Telefoon DTP wel/niet van toepassing Numeriek (automatisch) Format datum Numeriek Numeriek Huisnummer: numeriek Format postcode Format telefoonnummer Format telefoonnummer Format e-mailadres - Man/Vrouw Format datum Numeriek - Ja/Nee Huisnummer: numeriek Format postcode Format telefoonnummer - Ja zie tabel 1a - Nee zie tabel 1b * Deze gegevens zijn te achterhalen middels BSN in combinatie met VeCoZo, dus automatisch in te vullen. Methodisch handelen Stichting LOOP 2014 4
Fase 1: Probleem signaleren Tabel 1a: Directe Toegankelijkheid Hulpvraag Functioneringsproblemen (globaal) Verwachtingen cliënt Medische achtergrond Toestemming cliënt Aanvraag nadere gegevens Conclusie DTP screening Indicatie voor verder therapeutisch handelen Resultaat overleg met cliënt DTP-bericht Samenvatting, zie kader 1 Stoornissen in functies/anatomie Beperkingen in activiteiten Participatieproblemen Ernst van de problemen Factoren van invloed Beloop ervaren problemen T.a.v. uitkomst behandeling Verwachtingen realistisch? (inschatting behandelaar) (Neven)pathologie Eerdere ziekten/aandoeningen Familiaire ziekten/aandoeningen Medische verrichtingen Medicatie Met betrekking tot: - Overleg huisarts - Medische gegevens opvragen - DTP-bericht Aanvullende diagnostiek en/of opvragen medische gegevens Rode vlaggen formulier T.a.v. onderzoek en therapie Zo ja, welk behandeltraject, zie kader 3 Datum Bericht - Ja - Nee, zie kader 2 - Ja - Nee, zie kader 2 - Pluis - Niet pluis, zie kader 2 - Ja - Nee, zie kader 2 - Diabetes - Reuma - Houdings- en bewegingsklachten - Alg. voetklachten - Podoposturaal - Sport Format datum Vast formaat en/of gekoppeld bestand Methodisch handelen Stichting LOOP 2014 5
Fase 1: Probleem signaleren De hulpvraag van de cliënt moet zoveel mogelijk in de eigen woorden van cliënt worden omschreven, het is een samenvatting die de therapeut maakt en voorlegt aan de cliënt. Dit proces, waarbij de cliënt vanaf het begin nauwkeurig wordt betrokken bij het zorgproces, heet shared decision making. Kader 1: De hulpvraag van de cliënt De gegeven antwoorden kunnen een indicatie zijn om het behandeltraject voortijdig te beëindigen, of eerst te verwijzen. Bijvoorbeeld als de verwachtingen veel te hoog gespannen zijn (en de cliënt niet bereid is om die bij te stellen), als de cliënt geen toestemming wil verlenen tot overleg met de huisarts (en het noodzakelijk blijkt), als de conclusie van de screening niet pluis is en/of de behandelaar om andere redenen geen indicatie ziet tot verder onderzoek en behandeling. Kader 2: Beslismomenten bij Directe Toegankelijkheid Tabel 1b: Verwijzing Verwijsdatum Format datum Gegevens verwijzer Naam Adres Huisnummer Huisnummer: numeriek Toevoeging Postcode Format postcode Woonplaats Telefoon Format telefoonnummer Specialisme en/of vrije tekst Verwijsdiagnose Diagnose Nevendiagnoses Aanvullende verwijsgegevens Overige medische gegevens Consultvraag Indicatie voor therapeutisch Dienst/verrichting gewenst handelen door verwijzer Welk behandeltraject moet - Diabetes worden ingezet, zie kader 3 - Reuma - Alg. voetklachten - Houdings- en bewegingsklachten - Podoposturaal - Sport Methodisch handelen Stichting LOOP 2014 6
Fase 1: Probleem signaleren Beleid verwijzer tot nu toe Reden voor opname Indien intramuraal Verwijsbrief Incl. evt. begeleidende Gekoppelde bestanden bestanden bijv. röntgenfoto Het gekozen behandeltraject geeft richting aan het methodisch handelen van de therapeut. Op basis van de verwijsbrief of de intake bij DTP kan al een oplossingsrichting worden ingezet, bijvoorbeeld een behandeltraject voor sportgerelateerde voetklachten, behandeling van de diabetische voet, podologie of podoposturale therapie. De in het programma beschikbare en verplichte/voorgestelde meetinstrumenten en behandelrichtlijnen worden aangepast op het gekozen behandeltraject. De rest van dit document gaat in op het podologische en podoposturale behandeltraject. Kader 3: Beslismomenten bij verwijzing Methodisch handelen Stichting LOOP 2014 7
Fase 2: Zorgvraag formuleren Vastleggen van gegevens uit anamnese en onderzoek om tot een therapeutische diagnose te komen. Tabel 2: Aanvullende (hetero)anamnese Instrument/Richtlijn Hulpvraag* Etiologie/Pathologie Functioneringsproblemen* (uitgebreid) Gehanteerd anamnese-instrument of richtlijn Samenvatting, kader 1 Aandoeningen/ziekten/letsels Op basis van verwijsbrief of DTP Stoornissen in functies/anatomie Beperkingen in activiteiten Participatieproblemen meerdere is mogelijk, zie kader 4 Ingevulde instrumenten, zie kader 5 Ernst van de problemen/klachten Factoren van invloed op functioneringsproblemen Ingevulde instrumenten Beloop ervaren problemen Wijze van omgang met functioneringsproblemen Mening cliënt over gezondheidstoestand Verwachtingen cliënt* Medische achtergrond* Contextuele factoren, zie kader 6 T.a.v. uitkomst behandeling Verwachtingen realistisch? (inschatting behandelaar) Nevenpathologie Eerdere ziekten/aandoeningen Familiaire ziekten/aandoeningen Medische verrichtingen Medicatie Arbeidssituatie/bezigheden Andere/eerdere zorg Woonomgeving/woonsituatie Thuissituatie Sociaal-culturele achtergrond Gebruikte hulpmiddelen Opleidingsniveau Leefstijl Ingevulde instrumenten - Ja - Nee, zie kader 2 * Als de cliënt via DTP in behandeling is gekomen, zijn deze vragen al (deels) beantwoord. Methodisch handelen Stichting LOOP 2014 8
Fase 2: Zorgvraag formuleren Het selecteren van de best passende etiologie/pathologie heeft gevolgen voor het methodisch handelen van de therapeut. De beschikbare instrumenten, onderzoeken en richtlijnen kunnen gekoppeld zijn aan bepaalde onderliggende aandoeningen of afwijkingen. Kader 4: Beslismomenten bij het doen van de anamnese Om de effectiviteit van de behandeling te kunnen vaststellen, is het belangrijk om al tijdens de anamnese betrouwbare, gevalideerde en gestandaardiseerde instrumenten in te zetten die het huidige functioneren objectiveren. Bijvoorbeeld een visuele analoge schaal (VAS) voor Patiënt Specifieke Klachten die gebruikt wordt in de podologie en de podoposturale therapie om de moeite die bepaalde bewegingen en activiteiten kosten op visuele wijze in kaart te brengen. Een ander formulier dat ingaat op de stoornissen in functies/anatomie, beperkingen in activiteiten en de participatieproblemen (in relatie tot persoonlijke en omgevingsfactoren) is het RPS-formulier (Rehabilitation Problem Solving, gebaseerd op het ICF-model). Dit formulier gaat uit van de opvatting van de cliënt en de therapeut. De klinimetrie is hierin verwerkt. Ook zouden delen uit het NVOS protocol (bijvoorbeeld deel II en III) meer gestandaardiseerd kunnen worden voor niet-zorgschoeisel gerelateerde (voet)problemen en hier worden ingezet om de stoornissen, beperkingen en verwachtingen van de cliënt gestructureerd te noteren. Kader 5: Instrumenten bij het doen van de anamnese Tijdens de (hetero)anamnese is het belangrijk om ook naar de contextuele factoren te vragen en die te registreren. Dit zijn de persoonlijke factoren en omgevingsfactoren (of externe factoren). Externe factoren vormen de fysieke en de sociale omgeving waarin mensen leven en moeten betrokken worden bij elke component van het menselijk functioneren. Externe factoren kunnen ondersteunend of belemmerend zijn. De effecten die externe factoren hebben op het leven van mensen met gezondheidsproblemen zijn verschillend en complex. Persoonlijke factoren betreffen de individuele achtergrond van een individu. Ook deze kunnen invloed hebben op de ervaren functioneringsproblemen. Kader 6: Contextuele factoren Methodisch handelen Stichting LOOP 2014 9
Fase 2: Zorgvraag formuleren Tabel 3: Aanvullend onderzoek Diagnostische verrichtingen Welke tests zijn gedaan Afhankelijk per test Welke prestaties zijn gemeten Objectief/gestandaardiseerd Zie kader 7 (aanvullend) Gebruikte meetinstrumenten Zie kader 7 Afhankelijk per instrument Objectief/gestandaardiseerd (aanvullend) Beeldmateriaal Bijv. voetscan/ganganalyse Gekoppelde bestanden Bevindingen therapeut Toestemming voor voorbehouden Per handeling: of bijzondere handelingen - Ja - Nee De podoloog en/of podoposturaaltherapeut beschikt over diverse diagnostische tests en meetinstrumenten voor aanvullend onderzoek. Welke hiervan worden ingezet, is mede afhankelijk van de onderliggende oorzaak/ aandoening en de geconstateerde afwijking (etiologie/pathologie). Een aantal hiervan kunnen bij alle cliënten worden uitgevoerd. Om Evidence Based Practice te bevorderen, verdienen tests en meetinstrumenten de voorkeur wanneer ze betrouwbaar, valide en sterk gestandaardiseerd zijn. Kader 7: Verrichtingen en onderzoeksinstrumenten Methodisch handelen Stichting LOOP 2014 10
Fase 2: Zorgvraag formuleren Tabel 4: Analyse en diagnostiek Podologische of podoposturale Functioneringsproblemen in termen, diagnose van stoornissen, beperkingen zie afbeelding 1 en (beschrijvende tekst) en participatieproblemen (ICF) Onderliggende medische factoren Onderliggende externe factoren Onderliggende persoonlijke factoren Beloop tot nu toe Toevoegen aan hierboven Toevoegen aan hierboven Toevoegen aan hierboven Toevoegen aan hierboven Prognose Verwacht herstel Indicatie voor therapie O.a. in relatie tot de mogelijkheden - Ja en verwachtingen van de cliënt - Nee Contact verwijzer Datum consult-antwoord Format datum Conclusie op consultvraag Brief verwijzer, zie kader 9 Vast format en/of gekoppeld bestand Aandoeningen / ziektes / letsels Gezondheidstoestand Functies en anatomische eigenschappen Activiteiten Participatie Functioneren Externe factoren Persoonlijke factoren Afbeelding 1: Het ICF-model, International Classification of Functioning, disability and health De podologische of podoposturale diagnose moet worden beschreven volgens het ICF-model. Hier wordt al naar toegewerkt tijdens de anamnese en het onderzoek door instrumenten in te zetten die de functies, activiteiten en participatie van de cliënt meten en bevragen, en de factoren die daarop van invloed zijn. Het uitwerken van de behandeldoelen in het zorgplan wordt ook gebaseerd op dit model. Kader 8: Richtlijnen voor de podoposturale diagnose. De brief aan de huisarts en/of verwijzer moet voldoen aan vastgestelde eisen. Het format van deze brief moet zijn opgenomen in het registratiesysteem. Kader 9: Contact met verwijzer Methodisch handelen Stichting LOOP 2014 11
Fase 3: Zorgplan opstellen Het opstellen van het zorgplan met behandeldoelen. Tabel 5: Behandelplan Beoogd eindresultaat Hoofddoel, zie kader 10, SMART geformuleerd Subdoelen, zie kader 10, SMART geformuleerd Multiprofessioneel resultaat/doel Multiprofessionele afspraken Geplande middelen en Podoposturale hulpmiddelen verrichtingen Eisenpakket Aanvinken onderdelen (aanvullend) Eerste/herhalingsvoorziening - Eerste voorziening - Herhaling/vervanging Adviezen/leefregels Oefeningen / Akkoord cliënt Behandelplan is besproken met - Ja cliënt en cliënt is akkoord - Nee, zie kader 2 Handtekening Toestemming voor voorbehouden Per handeling: of bijzondere handelingen - Ja - Nee Planning Leverdatum hulpmiddel Format datum Verwacht aantal sessies Numeriek Geplande behandellocatie Verwacht/gepland evaluatiemoment Format datum Bestel-/orderformulieren Vast format en/of documenten toevoegen Vastgelegd worden zowel de aard van het doel/resultaat, als de mate waarin en de periode waarbinnen het doel/ resultaat moet zijn behaald. Het gaat hierbij om zo concreet mogelijk, waar mogelijk in maat en/of getal (SMART: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden), geformuleerde doelen, gekoppeld aan een bepaalde tijdsperiode. Als een resultaat/hoofddoel niet SMART kan worden geformuleerd, moet dat worden toegelicht. Kader 10: De formulering van SMART-doelen Methodisch handelen Stichting LOOP 2014 12
Fase 4: Zorgplan uitvoeren Tabel 6: Levering en behandeling Pas-sessie (per sessie) Datum pas-sessie Format datum Voldoet de voorziening - Ja - Nee (aanvullend) Leverdatum definitieve voorziening Format datum Behandellocatie Naam behandelend therapeut /selectie Gebruiksaanwijzing en - Ja onderhoudsinstructie gegeven - Nee Overige verrichtingen / prestaties / adviezen / informatie Behandelsessie (per sessie) Datum behandelsessie Format datum Behandellocatie Naam behandeld therapeut /selectie Klachtbeloop, zie kader 11 Tussenresultaten, zie kader 11 Uitgevoerde verrichtingen / prestaties / adviezen / informatie Afspraken m.b.t. volgende sessie Monitoren/bijstellen zorgplan Bijstelling podologische of podoposturale diagnose Bijstelling behandelplan Overleggegevens Afspraken met cliënt Contact verwijzer Datum tussenverslag Format datum Brief verwijzer Vast format en/of gekoppeld bestand Bij het objectief beoordelen van het klachtbeloop en het vaststellen van tussenresultaten kunnen meetinstrumenten worden ingezet, zoals opgenomen in de bijlagen. Dit kan ook een instrument zijn dat in een eerdere fase is toegepast, om de uitkomsten te vergelijken.kader 10: De formulering van SMART-doelen Kader 11: Objectief meten van klachtbeloop en tussenresultaten. Methodisch handelen Stichting LOOP 2014 13
Fase 5: Evalueren en afsluiten Tabel 7: Eindevaluatie Datum eindevaluatie Format datum Uitgevoerde verrichtingen / O.a. meetinstrumenten, Ingevulde instrumenten prestaties zie kader 12 Realisatie behandeldoelen Resultaat behaald? - Ja - Nee Afwijkingen verwacht behandelbeloop Cliënttevredenheid Cliënttevredenheid met behaald Meetinstrument, resultaat/voorziening zie kader 13 Cliënttevredenheid m.b.t. Meetinstrument behandelproces Cliënttevredenheid m.b.t. Meetinstrument behandelproces Oordeel behandelaar Met betrekking tot resultaat, samenwerking, behandelproces Tabel 8: Afsluiting Datum afsluiting Format datum Reden einde zorg Ook invullen bij voortijdig afbreken samenwerking, behandelproces Nazorg/afspraken Terugkoppelen verwijzer Datum verslaggeving Format datum Brief huisarts/verwijzer, Vast format en/of zie kader 9 gekoppeld bestand De meetinstrumenten die in fase 2 zijn gebruikt om de beginsituatie in kaart te brengen, kunnen hier worden ingezet om het eindresultaat te objectiveren en de effectiviteit van de behandeling vast te stellen. Bijvoorbeeld de VAS, PSK. Dit in het kader van Evidence Based Practice. Kader 11: Objectief meten van klachtbeloop en tussenresultaten. Naast het algemene cliënttevredenheidsonderzoek van stichting LOOP kan de behandelaar een meetinstrument inzetten om de cliënttevredenheid met betrekking tot het behandelresultaat en de voorziening meetbaar te maken (bijv. op een cijferschaal). Kader 12: Meetinstrumenten voor effectiviteit Methodisch handelen Stichting LOOP 2014 14