Voorzitter: dhr. J. Wesselink, e-mail: wesselinkch@gmail.com Ambtelijk Secretaris a.i.: Davy Cinjee Tel: 06-28 31 49 35 e-mail: clientenraden@apeldoorn.nl www.wmoraadapeldoorn.nl VERSLAG OPENBARE VERGADERING Nummer: 1512 Datum vergadering: 07-12-2015 Aanwezig: Henk Aartsen, Erica Brettschneider, Greeth Dekkers, Linda Hofman, Quirine Lensvelt-Ruys, Wim van der Meer, Gurdev Singh, Els Sprangers, Kelly Steiginga, Mient Venema, Hans Wesselink, Hilda Wetemans, Anneke Wilhelm en Fatma Yildirim Vanuit de gemeente: Francine Kruitbosch (agendapunt 3) en Antonie de Vlieger (agendapunt 5) Afwezig: Ank van der Ham Notulist: Davy Cinjee Verzendlijst: Allen genoemd op blz. 1, de leden en voorzitter van de Adviesraad VWI, diverse (beleids-)ambtenaren alsmede externe belangstellenden.
1. OPENING EN MEDEDELINGEN 1.1. 1.2. Hans Wesselink opent de vergadering en heet iedereen welkom. Hij vertelt dat er vandaag één lid afwezig is: Ank van der Ham. Vaststelling van de agenda De agenda wordt vastgesteld. 2. VASTSTELLING VAN VERSLAGEN 2.1 Verslag Wmo-raad d.d. 9 november 2015 Pagina 4; Henk Aartsen vraagt naar de stand van zaken rondom de inventarisatie van de ideeën voor een onderzoek naar aanleiding van de bijeenkomst van Brotherwood. Hans Wesselink vertelt dat er na de vorige vergadering één idee is ingebracht door Erica Brettschneider. Erica Brettschneider vertelt dat de administratieve druk en regelgeving wellicht een goed onderwerp voor onderzoek is. Met name vanuit het idee dat de tijd die besteed wordt aan administratie en regelgeving ten koste gaat van de aandacht voor de cliënt. Wim van der Meer onderschrijft deze visie van Erica Brettschneider, maar plaatst wel een kanttekening; er wordt al veel onderzoek rondom dit onderwerp gedaan. Dus de vraag is in hoeverre een nieuw onderzoek veel kan toevoegen. Hans Wesselink geeft aan dat in januari de balans zal worden opgemaakt, en bepaald zal worden welk idee er vanuit de Adviesraad Wmo bij Brotherwood aangedragen zal worden. Pagina 5; Anneke Wilhelm wijst op de uitspraak van wethouder Blokhuis dat de mensen die het financieel kunnen dragen, moeten het ook zelf kunnen regelen. Anneke Wilhelm vertelt dat nu het overgangsjaar voorbij is een aantal mensen behoorlijk in de problemen dreigen te komen. Dat groepen mensen niet kunnen deelnemen aan een (arbeidsmatige) dagbesteding omdat de eigen bijdragen die gemeenten vragen gelieerd zijn aan de kostprijs. Bovendien is het tweede probleem dat er nog onduidelijkheid bestaat over de hoogte van de eigen bijdrage per 1 januari 2016. Hans Wesselink stelt voor om dit onderwerp mee te nemen naar het BOT-overleg met wethouder Blokhuis dat op maandagmiddag 14 december op de agenda staat. Het verslag wordt vastgesteld. Actie- en besluitenlijst Geen op- en aanmerkingen. Actuele onderwerpen Linda Hofman heeft in het vooroverleg aangegeven dat zij zich vanwege haar beschikbare tijd heeft teruggetrokken uit een aantal projectgroepen (Jeugd en Huiselijk Geweld en Vrouwenopvang) Henk Aartsen vraagt wie dit overzicht van de actuele onderwerpen zal bijhouden. Wim van der Meer geeft aan dat hij het wat betreft de namen van de Wmo-raad leden zal doen. Het overzicht zal regelmatig door Davy Cinjee gecheckt worden qua actualiteit. 2
3. MEDEDELINGEN (FRANCINE KRUITBOSCH) Francine Kruitbosch schuift aan in de vergadering om in te gaan op de mededelingen Ouderbijdrage jeugdhulp Francine Kruitbosch vertelt dat vanaf 1 januari 2016 de ouderbijdrage voor de jeugdhulp wordt afgeschaft. Voor gezinnen werkte de bijdrage vooral als een drempel, terwijl het belangrijk is dat tijdig hulp geboden wordt. Ook was er sprake van geringe opbrengsten vanwege de administratiekosten. AVI factsheet: Zorg naar gemeenten Goed voor elkaar? Francine Kruitbosch legt uit dat begin november de rapportage uitkwam van AVI (Aandacht Voor Iedereen) over de digitale peiling hoe cliënten de decentralisaties ervaren. In de factsheet staan verschillende aanbevelingen over informele zorg en het gesprek. Francine Kruitbosch heeft de factsheet ter kennis name als bijlage meegezonden. Onderzoek netwerk Geriatrie, bij ouderen in Apeldoorn Francine Kruitbosch vertelt dat de werkgroep Geef ouderen een stem onderzoek heeft gedaan naar de knelpunten en wensen van ouderen nu de regels rond de zorg, het welzijn en het wonen zo veranderen. Vanuit de gemeente Apeldoorn is Inge Spee hierbij betrokken geweest. Francine Kruitbosch heeft de samenvatting van dit onderzoek als bijlage meegezonden. Tussenrapportage zorg voor kwetsbare ouderen Francine Kruitbosch legt uit dat de IGZ (Inspectie Gezondheidszorg) een tussenstand heeft gemeld van het onderzoek naar het functioneren van de netwerken voor thuiswonende ouderen. Voorlopige conclusies zijn dat eenzaamheid (een klein sociaal netwerk), het vallen, bezuinigingen in de langdurige zorg en het niet in staat zijn om hulp te roepen in acute situaties als risico s ervaren worden. De samenwerking tussen de hulpverleners bestaat nog vooral uit incidentele informatie overdracht, er kan nog meer samenhang in de daadwerkelijk hulp aangebracht worden. Vanuit het publiek wordt geconstateerd dat deze kwetsbare doelgroep nog eens extra getroffen wordt door het wegvallen van de huishoudelijke hulp, deze had ook een signaleringsfunctie, en gevraagd wordt waarom dit niet in de rapportage is opgenomen. Francine Kruitbosch geeft aan dat de onderzoekers er blijkbaar niet voor gekozen hebben om dit onderwerp mee te nemen in de rapportage. Eenzaamheid Francine Kruitbosch vertelt dat zij via Davy Cinjee het verzoek kreeg om eens stil te staan bij het thema eenzaamheid, ook in de context van het gemeentelijk beleid. Francine Kruitbosch geeft aan dat het onderwerp eenzaamheid regelmatig aan de orde komt. Recentelijk vond de week van de eenzaamheid plaats (24 september tot 3 oktober 2015), waardoor het onderwerp ook extra aandacht kreeg in de media. Maar wat verstaan we nu onder eenzaamheid? Francine Kruitbosch wijst op een veel gebruikte definitie: Eenzaamheid is het subjectief ervaren van een onplezierig on ontoelaatbaar gemist aan (de kwaliteit van) bepaalde sociale relaties. Eenzaamheid komt dus ook bij alle leeftijden voor, en niet alleen bij de ouderen. Er is sprake van sociale eenzaamheid wanneer iemand minder contact heeft met andere mensen dan hij of zij wenst; het sociale netwerk schiet in dat geval tekort. Wanneer iemand weliswaar veel mensen om zich heen heeft, maar zich eenzaam voelt door het ontbreken van een hechte, emotionele band met anderen, dan spreken we van emotionele eenzaamheid. In dat geval is de kwaliteit van de contacten minder dan gewenst. Francine Kruitbosch geeft aan dat voor sociale eenzaamheid vaak wel mogelijkheden bestaan om het sociale netwerk uit te breiden (als de persoon daar ook zelf voor open staat). Bij emotionele eenzaamheid ligt dat anders. Dit type eenzaamheid komt voor na verlies van de partner of een goede vriend. Ook komt emotionele 3
eenzaamheid voor bij mensen die vanwege hun karakter of situatie moeite hebben met het openstellen, contacten aangaan en het delen van gevoelens met anderen. Bij mensen die moeite hebben met het leggen van contacten is het leren delen van emoties, en het aangaan van contacten, soms haalbaar maar soms ook niet. Francine Kruitbosch geeft aan dat de gemeente Apeldoorn het belang onderkent van sociale netwerken en van emotionele banden. Daarom wordt waar mogelijk ondersteuning geboden aan bijvoorbeeld de Ontmoetingsplekken. Ook de huisbezoeken die gebracht worden door vrijwilligers en beroepskrachten speelt een belangrijke rol in het tegengaan van eenzaamheid. Dit geldt ook voor het verenigingsleven. Francine Kruitbosch vraagt naar de achtergrond van het bijgevoegde vergaderstuk 3.7 Voorstel signaleren van eenzaamheid. Want de voorlichtingsbijeenkomst van 2 oktober jl, waarop dit stuk is gebaseerd, is voor haar onbekend. Hans Wesselink legt uit dat deze notitie was ingebracht door Gurdev Singh, en in het afgelopen AB-overleg is deze notitie besproken. Er is toen afgesproken dat er niet direct een rol is weggelegd voor de Adviesraad Wmo inzake dit onderwerp, maar wel werd afgesproken om het thema op de agenda te zetten van deze vergadering. Om op deze wijze meer zicht te krijgen op de acties en het beleid dat de gemeente Apeldoorn voert ten aanzien van het fenomeen eenzaamheid. Francine Kruitbosch benadrukt dat eenzaamheid een voortdurend thema van aandacht is binnen de gemeente. Op dit moment zijn er echter geen signalen dat de veranderingen, ontwikkelingen en decentralisaties binnen het sociale domein grote gevolgen hebben gehad met betrekking tot de eenzaamheid van mensen. Toch is het wel een belangrijk onderwerp om ook in de komende tijd goed te blijven volgen. Hilda Wetemans stelt voor dat Gurdev Singh aan de Coalitie Erbij een terugkoppeling geeft over hetgeen er door de Adviesraad Wmo is afgesproken ten aanzien van het onderwerp eenzaamheid; namelijk geen directe acties ondernemen, maar wel het onderwerp nauwlettend blijven volgen. Nationale Zorg Nummer en Adviespunt Zorgbelang De koepelorganisaties Ieder(in), Landelijk Platform GGz en Patiëntenfederatie NPCF hebben samen een aanspreekpunt gelanceerd voor iedereen die zorgen heeft over de zorg, ondersteuning en participatie. Het telefoonnummer is 0900 235 67 80, de website www.nationalezorgnummer.nl. Ook Zorgbelang kent een adviespunt voor mensen met vragen, zowel via de website www.adviespuntzorgbelang.nl als ook telefonisch. Zorg en welzijn 2016 Om mensen te ondersteunen bij de keuze voor een (nieuwe) zorgverzekeraar heeft het ministerie een brochure uitgebracht. Hierin staat een toelichting op het proces van overstappen naar een andere zorgverzekeraar en er staan een aantal website genoemd om de verzekeraars met elkaar te kunnen vergelijken. Francine Kruitbosch heeft de brochure als bijlage meegezonden. Blijverslening Francine Kruitbosch vertelt dat om het langer thuis wonen te bevorderen er in sommige gevallen ook gebruik kan worden gemaakt van de blijverslening. Deze lening kan aangewend worden om bijvoorbeeld het huis aan te passen zodat zij langer thuis kunnen blijven wonen, wanneer mensen geen financiële middelen voor een dergelijke aanpassing hebben. Henk Aartsen vraagt of de gemeente Apeldoorn ook gebruik maakt van deze blijverslening. Francine Kruitbosch durft dit niet te zeggen, en zal deze vraag intern uitzetten. 4
Francine Kruitbosch vertelt dat zij vandaag voor de laatste keer aanschuift in de vergadering van de Adviesraad Wmo. Zij zegt dat zij dit mooie en belangrijke werk altijd met veel liefde heeft gedaan. Francine Kruitbosch bedankt de Adviesraad Wmo voor het vertrouwen dat in haar is gesteld. Zij vertelt dat zij opgevolgd zal worden door Marjan van Loenen (op het gebied van de Wmo) en Michiel Bruins (op het gebied van Jeugd). Hans Wesselink bedankt Francine Kruitbosch voor haar aanwezigheid en bijdrage in de vergadering. 4. AFSCHEID FRANCINE KRUITBOSCH Mient Venema bedankt namens de gehele Adviesraad Wmo Francine Kruitbosch voor haar betrokkenheid, haar behulpzaamheid, haar bemiddelende rol, en haar gehele inzet voor de Adviesraad Wmo in de afgelopen jaren. 5. MAATSCHAPPELIJKE OPVANG EN BESCHERMD WONEN (ANTONIE DE VLIEGER) Hans Wesselink heet Antonie de Vlieger welkom in de vergadering. Zij zal een toelichting geven over de actuele ontwikkelingen rondom Maatschappelijke Opvang/Beschermd Wonen Antonie de Vlieger vertelt dat men op het gebied van Maatschappelijke Opvang/Beschermd Wonen op een aantal fronten actief is. Allereerst wordt er gewerkt aan de Transformatieagenda. In het kader daarvan vindt er een overleg plaats met een kleine projectgroep vanuit de Adviesraad Wmo. Globaal gezegd betekent dit dat er wordt gekeken naar het hele brede veld van Maatschappelijke Opvang/Beschermd Wonen; welke cliënten zijn er, wat zijn de cliëntprofielen, wat is het huidige aanbod, welk aanbod zou nodig zijn. Op dit moment wordt er gewerkt om duidelijke antwoorden te krijgen op deze vragen. Antonie de Vlieger geeft aan dat het de bedoeling is dat daar in mei 2016 een notitie over zal verschijnen. Antonie de Vlieger benadrukt dat de Adviesraad Wmo ook kan meelezen en meepraten naar aanleiding van dit document. Als basis van deze notitie zal er allereerst een stuk onderzoek gedaan worden door het onderzoeksbureau BMC; dit in samenwerking met de gemeenten Almelo, Deventer en Zwolle met de bijbehorende regiogemeenten. Op deze manier zal er een heel breed beeld ontstaan van Maatschappelijke Opvang/Beschermd Wonen in een grote regio. Antonie de Vlieger vertelt dat zij zeer benieuwd is naar de uitkomsten van dit onderzoek. Antonie de Vlieger stelt een tweede ontwikkeling aan de orde; de nieuwe tarief onderhandelingen met de aanbieders en het rijksbudget in het kader van de meerjarenprogrammabegroting. Eerder is al aangegeven dat de gemeente Apeldoorn een flink tekort verwacht op het onderdeel Maatschappelijke Opvang/Beschermd Wonen. Er gekeken of het rijksbudget beter zou kunnen worden voor de gemeente Apeldoorn. In 2015 en 2016 ontvangt de gemeente Apeldoorn van het Rijk en budget wat is gebaseerd op de historie; dus op het aantal klanten dat op 1 januari 2015 van de AWBZ is overgekomen naar de gemeente. Antonie de Vlieger vertelt dat het nog behoorlijk ingewikkeld was om uit de achterliggende databanken de correcte cijfers te kunnen halen. Daarom zijn er diverse onderzoeken verricht, en dat heeft uiteindelijk geleid tot een definitief overzicht van de rijksbudgetten. Dit is voor de gemeente Apeldoorn toch iets positiever uitgepakt, dan een halfjaar geleden werd verwacht. In de decembercirculaire zal dit binnenkort officieel bekend worden gemaakt. Erica Brettschneider vraagt of dit budget een bedrag is voor één jaar of voor meerdere jaren. Antonie de Vlieger vertelt dat de bedragen nu zijn vastgesteld voor 2015 en 2016; dus voor twee jaar. Intern wordt ook gewerkt met een zogenoemde tweejarenprognose; wat zijn over deze twee jaar bekeken de verwachte inkomsten en wat zijn de verwachte 5
uitgaven. Antonie de Vlieger zegt dat er wel een groot financieel verschil zit tussen deze twee kalenderjaren, maar door deze jaren samen te pakken komt de gemeente Apeldoorn daar beter mee uit. Antonie de Vlieger vertelt dat er met de aanbieders nu afspraken zijn gemaakt over de kalenderjaren 2015 en 2016. Met vier grote aanbieders (IrisZorg, Riwis, Tactus en het Leger des Heils) is een heel intensief voortraject doorlopen, om vervolgens met alle aanbieders door te spreken wat de mogelijkheden zijn om tot andere tarieven en een andere verrekening te komen. Antonie de Vlieger geeft aan dat men er nu op een haar na uit is, en dat de resultaten helder zijn. Met de aanbieders wordt nu bekeken welke gevolgen dat per aanbieder precies zal hebben met de klanten die op dit moment onder hen vallen. Op dit moment is de afrondende fase dus afgebroken, en worden de puntjes op de i gezet. Antonie de Vlieger spreekt de verwachting uit dat eind januari of begin februari alle declaraties bekend zullen zijn, en dat op dat moment tot op de cent duidelijk zal zijn hoe de zaken ervoor staan. Hilda Wetemans vraagt of er ook rekening wordt gehouden met de uitstroom of doorstroom vanuit Maatschappelijke Opvang/Beschermd Wonen naar nieuwe woonvormen die goedkoper zijn, zoals Riwis dat in het visiedocument ook heeft beschreven. Antonie de Vlieger vertelt dat er rekening wordt gehouden met de mogelijkheid dat een klant zelf huur betaald, en zelf zijn eten en drinken koopt bijvoorbeeld. Maar het rekening houden met nieuwe woonvormen is volgens Antonie de Vlieger meer een onderwerp voor de Transformatieagenda. Daar wordt echt naar de toekomst gekeken, gericht op vragen als: wat zijn de mogelijke woonvormen, welke variaties zouden daar in kunnen worden aangebracht (zowel ten gunste van de klant als voor de aanbieder). Hilda Wetemans zegt dat wanneer je nu incalculeert dat de cliënten zelfstandig gaan wonen, dan ontstaat er een heel ander kostenplaatje dan wanneer zij wonen in de setting van Beschermd Wonen. Antonie de Vlieger geeft aan dat er op dit moment binnen de setting van Beschermd Wonen ook al veel mensen zelfstandig wonen, en er eigenlijk sprake is van het verkrijgen van ambulante zorg met een oude AWBZ indicatie voor Beschermd Wonen. Dit betreft ongeveer 10 tot 20% van de klanten. Anneke Wilhelm spreekt haar zorg uit met betrekking tot de eigen bijdrage. Als mensen hun eigen huur en hun eigen levensonderhoud moeten betalen, terwijl zij al niet zoveel inkomen hebben dan is dat volgens Anneke Wilhelm een zorgwekkende situatie. Antonie de Vlieger geeft aan dat er gesprekken gaande zijn met het ministerie van VWS en het CAK over de mensen die intramuraal wonen, en waarvoor de gemeente ook het wonen financiert; zij komen in aanmerking voor de hoge eigen bijdrage. Of zij ontvangen al zaken kleedgeld, dan valt volgens Antonie de Vlieger de eigen bijdrage eigenlijk een soort van weg. Voor de mensen die extramuraal wonen en die zelfstandig wonen en ambulante begeleiding krijgen, die krijgen de ambulante begeleidingsnorm net als ieder ander voor ambulante wonen en ambulante begeleiding. Dus als je zelfstandig woont met ambulante begeleiding dan ontvang je de eigen bijdrage ook gewoon voor ambulante begeleiding. Antonie de Vlieger legt uit dat wanneer er gekeken wordt naar een nieuwe mogelijkheid, bijvoorbeeld dat een cliënt woont bij een instelling maar wel zelf een contract afsluit en zelf huur gaat betalen, en ook zelf voorziet in zijn eigen levensonderhoud. Dan wordt dat een tussenvariant voor de eigen bijdrage genoemd. Maar deze tussenvariant bestaat op dit moment niet bij het CAK; daar bestaat nog geen codering voor en kan dus nog niet worden toegepast. Henk Aartsen vraagt of dit een uitwerking is van het scheiden van wonen en zorg. Antonie de Vlieger geeft aan dat dit inderdaad het geval is, maar deze tussenvariant is nog niet doorgevoerd in de eigen bijdrage systematiek. Het gesprek met het ministerie van VWS en CAK loopt nog om duidelijkheid te krijgen of deze tussenvariant er ook officieel gaat komen. Vanuit het publiek wordt opgemerkt dat de gemeente Apeldoorn momenteel een groot 6
aantal vluchtelingen opvangt, de vraag wordt gesteld of de gemeente Apeldoorn er rekening mee houdt of uit deze groep vluchtelingen ook een aantal mensen in aanmerking komen voor Maatschappelijke Opvang/Beschermd Wonen. Antonie de Vlieger legt uit dat als mensen vanuit die groep in aanmerking komen voor Maatschappelijke Opvang/Beschermd Wonen dat ook zal worden aangeboden. Maar zij geeft aan dat zij niet weet of dat nu ook aan de orde is, dus deze vraag kan niet direct beantwoord worden. Het is wel zo dat gemeenten vanuit het Rijk een bepaald budget krijgen, en vanaf dat moment moeten gemeenten beleid voeren op basis van dat budget, en zal eventuele nieuwe instroom ook met dat budget bediend moeten worden. Erica Brettschneider komt terug op de mededeling dat het onderzoeksbureau BMC een onderzoek zal starten, en zij vraagt aan Antonie de Vlieger of zij iets kan vertellen over de vragen die dit onderzoeksbureau zal meekrijgen. Antonie de Vlieger legt uit dat in het onderzoek de blik zal worden gericht op de toekomst, waarbij gedacht kan worden aan onderstaande vragen; Wat is de toekomstige vraag? Hoe kan in de toekomst woonvariatie mogelijk worden gemaakt? Welke cliëntprofielen moeten onderscheiden worden? Hoeveel aanbod is er nodig (met het oog op de toekomstige vraag)? Antonie de Vlieger vertelt dat mogelijk het onderscheid tussen Maatschappelijke Opvang en Beschermd Wonen in de toekomst ook zal wegvallen. Omdat er sprake is van een glijdende schaal met een variatie aan woonvormen, met vaak redelijk vergelijkbare cliëntgroepen. Dat zijn volgens Antonie de Vlieger een aantal zaken waarop het onderzoek van BMC gericht zal zijn. Daarnaast zal er ook een advies aan BMC worden gevraagd met het oog op een juiste bekostigingssystematiek. De resultaten en adviezen van dit onderzoek worden in maart verwacht. Deze uitkomsten zullen ook dienen als input voor de notitie die in mei zal worden opgeleverd. Henk Aartsen vraagt hoe de informatieavonden over Maatschappelijke Opvang/Beschermd Wonen zich verhouden tot het onderzoek en de notitie. Antonie de Vlieger legt uit dat de informatie die deze informatieavonden hebben opgeleverd ook als input voor de notitie zal worden meegenomen. Linda Hofman vraagt of het regionale karakter van het onderzoek ook impliceert dat er in de toekomst meer regionaal samengewerkt zal worden? Of is dit onderzoek enkel regionaal opgezet vanuit het oogpunt van efficiëntie? Antonie de Vlieger geeft aan dat beide motieven een rol spelen, maar ze benadrukt dat er al heel lang sprake is van een bovenregionale samenwerking tussen beleidsmedewerkers van de 43 centrumgemeenten. Er is sprake van regelmatig contact en uitwisseling van informatie. Door de onderzoeksopdracht gezamenlijk op te pakken werkt dit ook efficiënter en voordeliger voor iedereen. Afhankelijk van de uitkomsten van het onderzoek zal er wellicht ook gezamenlijk een zelfde richting gekozen worden, maar dit hangt natuurlijk ook af van de keuzes die de diverse colleges en gemeenteraden van de betrokken gemeentes maken. Antonie de Vlieger vat samen dat er momenteel sprake is van optimisme over het budget dat in december bekend zal worden gemaakt, en dat het proces rondom de Transformatieagenda nog volop in ontwikkeling is. Hans Wesselink bedankt Antonie de Vlieger voor haar aanwezigheid en bijdrage in de vergadering. 6. POSTZAKEN Er is geen ingekomen en uitgegane post. 7. RONDVRAAG EN SLUITING Hans Wesselink bedankt alle aanwezigen voor hun aanwezigheid en inbreng in de vergadering, en sluit de vergadering. 7
8