Het globaal beschermingsstatuut Beatrijs Mevesen Vrederechter van het kanton Neerpelt-Lommel.
Wet van 17 maart 2013. Wet tot hervorming van de regelingen inzake onbekwaamheid en tot instelling van een nieuwe beschermingsstatus die strookt met de menselijke waardigheid.
SOORTEN BESCHERMING BUITENGERECHTELIJKE BESCHERMING Art. 489 BW-490/2 BW GOEDEREN RECHTELIJKE BESCHERMINGS MAATREGELEN Art. 491 BW-502 BW GOEDEREN EN PERSOON
Buitengerechtelijke beschermingsmaatregelen BGBM
BUITENGERECHTELIJKE BESCHERMINGSMAATREGEL (BGBM) = lastgeving controle Kantelmoment in gezondheid Buitengerechtelijke bescherming = zelf georganiseerde bescherming over het vermogen
VOORWAARDEN Beatrijs Mevesen
Wanneer begint de lastgeving? KANTELMOMENT De lasthebber beoordeelt dit tijdstip eventueel overeenkomstig hetgeen bepaald is in de lastgevingsovereenkomst Beoordeling is tegenstelbaar aan derden te goeder trouw. (490/1 3 eerste lil BW)
DE RECHTERLIJKE BESCHERMING RBM 491 BW 502 BW
GLOBAAL BESCHERMINGSSTATUUT Verlengde minderjarige» Ouderlijk gezag» Voogdij Onbekwaamverklaarde Verkwisters» Voogdij» Gerechtelijk raadsman Voorlopig bewind» Voorlopig bewindvoerder BEWIND
RECHTERLIJKE BESCHERMINGSMAATREGEL (RBM) Zefstandig functioneren kantelmoment in gezondheid RECHTERLIJKE BESCHERMINGSMAATREGEL = door de vrederechter georganiseerde bescherming over persoon en/of vermogen.
Voor wie? Art. 488/1 BW meerderjarig * geheel of gedeeltelijk eventueel tijdelijk wegens gezondheidstoestand niet in staat zonder BIJSTAND of andere beschermingsmaatregel belangen van vermogensrechtelijke of niet vermogensrechtelijke aard zelf behoorlijk waar te nemen zoals een normale gezonde persoon * Voor minderjarige vanaf 17 jaar kan verzoek worden ingediend indien vaststaat dat zij/ hij bij meerderjarigheid in deze toestand zal verkeren. De bescherming treedt in werking op 18 jaar. Beatrijs Mevesen
Art. 488/2 BW meerderjarig personen die zich in staat van verkwisting bevinden
GRENS VAN Art. 488/1 BW - 488/2 BW KAN onder bescherming worden geplaatst INDIEN en VOOR ZOVER de bescherming van zijn belangen dit vereist. GRENS VAN Art. 492 BW WANNEER IN DE MATE dat het NOODZAKELIJK is BESTAANDE wettelijke of buitengerechtelijke BESCHERMING VOLSTAAT NIET.
DE VREDERECHTER MOET ZOEKEN NAAR DE MINST INGRIJPENDE MAATREGEL DIE DE KWETSBARE PERSOON OPTIMAAL BESCHERMT: BGBM door persoon zelf uitgewerkt (enkel goederen) RBM (goederen en persoon) COMBINATIE VAN BGBM en RBM (492 al3 BW)
MAATWERK
MAATWERK OMVANG VAN DE BESCHERMING KEUZE VAN BEWINDVOERDERS KEUZE VAN DE VERTROUWENSPERSOON
MAATWERK * INWINNEN VAN INFORMATIE (Art. 497/6 BW) - familiale toestand - morele en materiële toestand - leefomstandigheden Bij wie? - familiaal netwerk - sociaal netwerk - via PdK - bevoegde sociale dienst * AMBTSHALVE OPTREDEN - VOORTDURENDE AANPASSING
BEVOEGDE VREDERECHTER VERBLIJFPLAATS / WOONPLAATS VERZENDEN VAN DOSSIER : KAN : duurzaam verhuisd Procedure op verzoekschrift Medisch attest max. 15 dagen oud TENZIJ : - spoedeisend - absolute onmogelijkheid - 488/2 BW
Wie kan verzoek indienen? Art.488/1 BW: - De TE BP - IEDERE BELANGHEBBENDE - De procureur des Konings
Wie kan verzoek indienen? Art. 488/2 BW - de TE BP - de ouders - echtgenoot / wettelijk samenwonende - personen feitelijk gezin - lid naaste familie - lasthebber BGB
I. HET JURIDISCH NETWERK bewindvoerder over persoon vrederechter kwetsbare persoon bewindvoerders over goederen vertrouwenspersoon
A. DE BEWINDVOERDER VERKLARING inzake bewindvoerder: a) VERKLARING door de TE BESCHERMEN PERSOON Art. 496 1 BW - KEUZE BV VOOR TOEKOMST - BEGINSELEN DIE BV MOET RESCPECTEREN (vertegenwoordiging) b) VERKLARING door de FAMILIALE BEWINDVOERDER Art. 496/1 1 BW
BINDEND KARAKTER van verklaring (Art.496/2 BW) aangewezen persoon aanvaardt de opdracht Vrederechter moet homologeren UITZONDERING : 1) ernstige redenen tot belang BP nauwkeurig omschreven in beschikking 2) uittreksel strafregister
Keuze door de vrederechter (Art.496/3 BW) INDIEN : geen verklaring afgelegd : geen homologatie van verklaring Bewindvoerder : geschikt voor bijstand vertegenwoordiging Voorkeur : familiale bewindvoerder - ouders - echtgenoot - feitelijk gezin - naaste familie
NIEUW : - persoon die instaat voor dagelijkse zorg - persoon die BP of omgeving begeleidt - private stichting voorwaarde : uitsluitend voor BP - stichting van openbaar nut: voorwaarde : statutair ingesteld comité belast met opnemen van bewindvoeringen - lasthebber BGBM (BV goederen)
MOGEN GEEN BV ZIJN : (496/6 BW) 1 PERSONEN DIE ZELF ONDER RBM OF BGBM STAAN 2 RECHTSPERSONEN uitzondering: private stichting - stichting openbaar nut 3 Bestuurders of personeelsleden instelling BP 4 BV GOEDEREN : personen die niet vrij over vermogen beschikken 5 Personen ontzet uit ouderlijk gezag (Art.32 wet JB)
HET AANTAL BEWINDVOERDERS (Art. 496/4 BW) EEN bewindvoerder over persoon uitzondering : de ouders EEN of MEERDERE bewindvoerders over goederen BV persoon = BV goederen uitzondering - in strijd met belang BP - geen VP aangewezen
OUDERS EN BEWIND ouderlijk gezag autonomie RBM VERTEGENWOORDIGING + Ouder-BV Principe : algemene regels vertegenwoordiging en beheer
OUDERS EN BEWIND AFWIJKENDE REGELING - VP geen bloedverwant tweede graad - verslaggeving tijdens en op het einde van bewind (Art.500/2 BW) - twee ouders BV gezamenlijk optreden(art. 500/3 1 eerste lid BW) - derden te goeder trouw (Art. 500/3 1 tweede lid BW) - oplossen van conflicten (Art. 500/3 1 derde lid BW en 500/3 2BW)
B.VERTROUWENSPERSOON De (te) BP heeft RECHT zich tijdens hele duur van het bewind te laten bijstaan door een door hemzelf aangewezen vertrouwenspersoon. ( Art.501 eerste lid BW)
VERKLARING door de te BP VOORAF (Art.496 BW) Wie : bekwame persoon Inhoud : keuze vertrouwenspersoon Aangewezen persoon aanvaardt taak Vrederechter moet homologeren tenzij : - ernstige redenen nauwkeurig omschreven - uittreksel strafregister BIJ AANVANG - TIJDENS (Art. 501 BW) Verzoek : - schriftelijk - mondeling - (te) BP derde - PdK Homologatie : - aanvaarding taak - vrederechter oordeelt
VERKLARING door VERTROUWENSPERSOON (Art.496/1 1 BW) Wie : VP aangesteld door BP Inhoud: voorkeur opvolger vertrouwenspersoon Aangewezen persoon aanvaardt taak Vrederechter moet homologeren tenzij : - ernstige redenen - nauwkeurig omschreven - uittreksel strafregister
Keuze door de vrederechter ambtshalve (Art.501 derde lid BW) - geen homologatie - BP geen VP aangewezen (vooraf aanvang - tijdens)
VERTROUWENSPERSOON AANTAL : 1 of meerdere MOGEN GEEN VP ZIJN: 1) bewindvoerder 2) personen onder BGBM of RBM 3) rechtspersonen 4) personen ontzet uit ouderlijk gezag 5) Als ouder BV is bloedverwant tot tweede graad tenzij in belang BP
II.DE WERKING BEWIND behartigen van belangen + bevorderen autonomie (Art. 497 lid 2 BW)
Uitgangspunt HANDELINGSBEKWAAMHEID subsidiariteit en proportionaliteit HANDELINGSONBEKWAAMHEID restrictief interpreteren
VORMEN VAN BESCHERMING BIJSTAND = gemeen recht VERTEGENWOORDIGING = uitzondering speciale motivering
ALS vrederechter vaststelt dat persoon onbekwaam is DAN MOET hij uitspraak doen over : Onbekwaamheden persoon: 19 (Art. 492/1 1 BW) Onbekwaamheden goederen: 18 (Art. 492/1 2 BW) = chequelist
UITZONDERING Lijst van gezondheidstoestanden (KB - advies Orde van geneesheren-nationale en Hoge Raad voor Personen met handicap) GEEN UITSPRAAK onbekwaamheid i.v.m. goederen GEEN EVALUATIE NA TWEE JAAR komt er ooit een lijst?
BIJSTAND BEWINDVOERDER juridische bijstand rechtsgeldigheid rechtshandeling BESCHERMDE PERSOON neemt het initiatief treedt zelf maar niet zelfstandig op
BIJSTAND VREDERECHTER bepaalt MODALITEITEN voorafgaande (schriftelijke )toestemming door bewindvoerder machtiging behoevende handeling (499/7 BW) : medeondertekening door BV GEEN systeem van voorafgaandelijke machtiging door VREDERECHTER
VERTEGENWOORDIGING Indien bijstand GEEN voldoende bescherming Uitdrukkelijk motivering Opdracht : nauwkeurig omschreven ALGEMEEN - BEGINSELEN Art.496 lid 2 BW respecteren - BP betrekken in uitoefening van zijn opdracht - Overleg met BP en VP - BP informeren - tenzij vrijstelling - Informeren buitenstaander - instelling
TAAK BEWINDVOERDER VERTEGENWOORDIGING GOEDEREN - beheer als een goed huisvader - scheiding vermogens BV - BP - banktegoeden op naam BP - vrij af te halen bedrag - periode - hulp van derde in beheer
VERTEGENWOORDIGING HANDELING raakt PERSOON + VERMOGEN - twee BV : gezamenlijk optreden - Bijzonder mechanisme :alléén optreden - machtiging vrederechter - ruime beoordelingsruimte - informeren andere BV
Verslaggeving BIJSTAND VERTEGENWOORDIGIGN PERSOON EN GOEDEREN BEGIN - TIJDENS- EINDE KENNISGEVING vrederechter BP VP BV PERSOON EN GOEDEREN BEGIN- TIJDENS- EINDE KENNISGEVING vrederechter BP (tenzij niet in staat tot kennisname) VP BV
BEZOLDIGING (Art.497/5 BW) - Drie componenten: - 3% verdeelsleutel - kosten - buitengewone ambtsverrichtingen - na neerlegging en goedkeuring verslag - Sanctionering - Niet aan ouders - BIJSTAND - VERTEGENWOORDIGING
TAAK VERTROUWENSPERSOON - bemiddelaar - informeert BV - wordt geïnformeerd - klokkenluider - drukt wens van BP uit - ondersteunt BP bij uiten mening Aansprakelijkheid VP : bedrog - zware schuld
RBM PERSOON RBM GOEDEREN PERSOONLIJKE OMSTANDIGHEDEN PERSOONLIJKE OMSTANDIGHEDEN GEZONDEHEIDSTOESTAND GEZONDHEIDSTOESTAND AARD EN OMVANG VAN VERMOGEN BESCHIKKING IN TWEE DELEN
MAATWERK HANDELINGSRUIMTE VOOR DE BESCHERMDE PERSOON
ZES MOGELIJKE WEGEN NAAR OPLOSSING VOOR HANDELINGSONBEKWAAMHEID I. Machtiging op verzoek van de beschermde persoon II. Adviesverlening III. Optreden door andere ouder of echtgenoot IV. Rechtsonbekwaam tenzij aanpassen statuut V. Onbekwaamheid beoordeeld door geneesheer VI. Onbekwaamheid opgevangen door BV
I.MACHTIGING OP VERZOEK VAN BP 1. Vrederechter verklaart bij inrichting van beschermingsstatuut uitdrukkelijk dat BP handelingsonbewkaam is. (492/1 1 2 BW) 2. Systeem van bijstand of vertegenwoordiging is niet mogelijk (497/2 BW) 3. BP vraagt ZELF machtiging om deze rechtshandeling te stellen 4. Vrederechter oordeelt over wilsbekwaamheid.
Onbekwaamheid PERSOON 492/1 1 BW Geen bijstand of vertegenwoordiging 497/2 BW Machtiging door Vrederechter die oordeelt over de wilsbekwaamheid van de beschermde persoon 2 geven van toestemming tot huwen 1 Verzoek van beschermde persoon Art.145/1BW Art.1241-1246 Ger.Wb. 3 instellen vordering nietigverklaring huwelijk 2 Verzoek van beschermde persoon Art.186 BW Art.1241-1246 Ger.Wb.
Onbekwaamheid goederen 492/1 1 BW 13 schenken onder levenden Geen bijstand of vertegenwoordiging 497/2 BW 24 Uitzondering :plaatsvervangende schenking Art.499/7 4 BW zie infra Machtiging door Vrederechter die oordeelt over de wilsbekwaamheid van de beschermde persoon Verzoek van de beschermde persoon Machtiging tot schenking art 905BW 1241-1246 Ger.WB 15 maken of herroepen van uiterste wilsbeschikking 25 Verzoek van de beschermde persoon Machtiging tot maken van testament art 905 BW 1241-1246 Ger. WB
II. ADVIESVERLENING A) toestemming van BP is niet vereist indien wilsonbekwaam of onmogelijkheid om wil te uiten B) wilsonbekwaamheid/ onmogelijkheid vastgesteld door vrederechter bij inrichting/ rechter ten gronde in proces-verbaal C) geen bijstand of vertegenwoordiging door BV
Indien wilsonbekwaamheid wordt vastgesteld dan moet de vrederechter /rechter : a)bp rechtstreeks horen indien in staat om zijn mening te uiten b) VP horen i.v.m. mening van BP c) passend belang hechten aan deze mening
Onbekwaamheid goederen 492/1 1 BW 7 Geven van toestemming tot erkenning Geen bijstand of vertegenwoordiging 497/2 BW 9 Horen van onbekwame indien mening kan uiten/ advies over de mening van de BP door vp Art. 329 bis 1/1 BW 8 verzet tegen vordering onderzoek naar moederschap of vaderschap 10 Art. 332 quinquies 1/1 BW
III. andere ouder /echtgenoot oordeelt één ouder of andere echtgenoot is : a)vermoedelijk afwezig b)uitdrukkelijk onbekwaam verklaard op grond van Art. 492/1 1 BW EN vrederechter of rechter ten gronde oordeelt : a) onbekwaam b) onmogelijkheid om zijn wil te kennen te geven / andere ouder echtgenoot beslist ALLEEN Beatrijs Mevesen
Onbekwaamheid goederen 492/1 1 BW Geen bijstand of vertegenwoordiging 497/2 BW Andere ouder of echtgenoot beslist alleen 9 uitoefenen van het ouderlijk gezag 13 uitoefenen van ouderlijk gezag over minderjarige kind van beschermde persoon. Art 375 BW indien geen ouder moet voogdij over kind worden ingericht 4 toestemmen om te beschikken over de gezinswoning Art 220 1 BW na machtiging door de rechtbank van eerste aanleg
IV. Rechtsonbekwaam tenzij aanpassing statuut Onbekwaamverklaring op grond van Art. 492/1 1 andere rechten facultatief indien nodig (vb. 497/2 BW) GEEN bijstand of vertegenwoordiging mogelijk (497/2 BW of bijzondere wet) = RECHTSONBEKWAAM tenzij aanpassing statuut
Onbekwaamheid goederen 492/1 1 BW Geen bijstand of vertegenwoordiging 497/2 BW Rechtsonbekwaam tenzij Aanpassen statuut 18 uitoefening van het recht op weigering om autopsie uit te voeren op zijn kind W 26 maart 2003 22 ja 19 verzoek tot uitvoering van abortus 26 uitoefening politieke rechten Art.8 lid 2 Grondwet (stemrecht) Ja ja
V. Onbekwaamheid beoordeeld door geneesheer Vrederechter moet oordelen over bekwaamheid (Art. 492/1 1) onbekwaam BP oefent rechten toch zelf en zelfstandig uit INDIEN vrije en geïnformeerde instemming beoordeeld door behandelende geneesheer
Onbekwaamheid PERSOON 492/1 1 BW 15 uitoefening van de rechten van de patiënt wet 22/8/2002 16 verlenen van toestemming om een experiment op de menselijke persoon uit te voeren Art. 6 wet 7 mei 2004 Art. 497/2 BW Geïnformeerde toestemming van de beschermde persoon / wettelijk vertegenwoordiger Art. 14 3 Wet patiënten rechten Maar :art 499/7 1 BW bewindvoerder na voorafgaande bijzondere machtiging Art. 8 wet 7 mei 2004
Niet wilsbekwaam BV over persoon treedt op Wet patiëntenrechten: BV over persoon treedt op indien a) BP geen vertegenwoordiger heeft aangeduid b) deze vertegenwoordiger treedt niet op c) na voorafgaande bijzondere machtiging UITZONDERING: dringende noodzakelijkheid a) zonder voorafgaande machtiging b) informeert onmiddellijk Vrederechter- VP- BV over goederen
VI onbekwaamheid ondervangen door bewindvoerder Vrederechter doet uitspraak over onbekwaamheid a) verplicht op grond van Art. 492/1 BW b) facultatief indien nodig c) vertegenwoordiging door BV al dan niet na machtiging
Onbekwaamheid PERSOON 492/1 1 BW Art. 497/2 BW Niet van toepassing Bewindvoerder treedt op na machtiging 499/7 1 B W/ zonder machtiging 1 keuze van de verblijfplaats 1 wijziging verblijfplaats na machtiging Art.499 / 7 1, 1 BW 4 het verweer tegen een echtscheidingsvordering op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk Art.229BW 8 het verweer tegen afstammingsvordering boek I titel VII BW Zonder machtiging Zonder machtiging
Onbekwaamheid i.v.m. GOEDEREN 492/1 1 BW Art. 497/2 BW Niet van toepassing De bewindvoerder treedt op na machtiging 499/7 2 BW/ zonder machtiging 1 vervreemden van goederen 1 vervreemden van goederen tenzij beheer is opgedragen aan instelling bedoeld in Art. 499/5 lid 2 BW 5 het aanvaarden of verwerpen van nalatenschap, algemeen legaat of legaat onder algemene titel 5 na machtiging slechts onder voorrecht van boedelbeschrijving 9 aankopen van onroerend goed 9 onroerend goed aankopen
NIEUW - PROCEDURES VOOR OPLOSSEN VAN CONFLICTEN -VERLENGING OPDRACHT BEWINDVOERDER - OVERLIJDEN BP - ERFGENAMEN MELDEN ZICH NIET - MACHTIGING VREDERECHTER - TWEE MAANDEN NA OVERLIJDEN - vergoedingen BV (Art. 497/5 BW) - begrafeniskosten - bevoorrechte schuldvorderingen - rusthuiskosten van voor overlijden
TAAK VAN VREDERECHTER TIJDENS BEWIND MAATWERK VOORTDURENDE AANPASSING en HEREVALUATIE / CONTROLE
De overgangsperiode 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Publicatie 14/06/2013 01/09/2018 einde evaluatieperiode automatisch gewijzigde dossiers voorlopig bewind. 01/09/2016 oude dossiers voorlopig bewind worden automatisch omgezet in bewind over goederen de handelingsbekwaamheid ivm persoon wijzigt niet. 01/09/2021 einde valuatieperiode automatisch gewijzigde dossiers voogdij en onbekwaamverklaarden 01/09/2014 start nieuwe dossiers en sanctionering nieuwe wet van toepassing op bestaande beschermingsstatuten 01/09/2019 bescherming van de onbekwaamverklaarden en verlengde minderjarigen worden automatisch (voogdij ouderlijk gezag) omgezet naar nieuwe statuut. Volledig handelingsonbekwaam voor goederen. Handelingsonbekwaamheid persoon beperkt tot handelingen van Art. 492/1 1BW Vertegenwoordiging Bijstand gerechtelijk raadsman dooft uit. 01/09/2023-31/05/2024 EVALUATIE WET